عزت نفس چیست؟

عزت نفس یعنی اینکه خودتان را چگونه می‌بینید و چه تصوری از خودتان دارید یا بهتر بگوییم: عزت نفس یعنی اینکه خودتان را چقدر دوست می‌دارید و چقدر به خودتان روی خوش نشان می‌دهید. کلمه‌ی «esteem» در انگلیسی، که در فارسی «عزت و اَرج‌وقُرب» معادل‌یابی شده است، از کلمه‌ی لاتین «aestimare» به‌معنی «سنجش، ارزش‌ گذاری، تخمین یا ارزیابی» ریشه می‌گیرد. بنابراین، عزت نفس یعنی اینکه چقدر خودتان را ارزشمند می‌شمارید.

افزون‌ برا ینها، عزت نفس بنیانی احساسی است که به‌طرز فکر، احساسات و نوع برخورد افراد در ارتباط با خودشان و دیگران شکل می‌دهد و به‌عبارتی، مستقیما بر مناسبات فردی و اجتماعی اثر می‌گذارد. عزت نفس از تجارب زندگی، به‌ویژه در سنین پایین، نشئت می‌‌گیرد. این تجاربِ حساس، تعیین‌کننده‌ی احساس خودارزشی فرد در درازمدت به‌شمار می‌روند.

افرادی که از عزت نفس بالایی برخوردارند، از آنچه هستند، راضی و خشنودند. این افراد برای اینکه حس‌وحال بهتری پیدا کنند، هیچ نیازی به مصرف مواد مخدر یا روی‌‌آوردن به رفتارهای پرخطر نمی‌بینند. چنین افرادی برای اینکه حس خوبی درباره‌ی خودشان پیدا کنند، به عوامل خارجی مانند پُست‌ و مقام یا درآمد بالا وابسته نیستند. افراد دارای عزت نفس به خودشان، دیگران و محیط اطراف‌شان احترام می‌گذارند. انعطاف‌پذیری ازجمله خصوصیات بارز این افراد است، به این معنی که به‌آسانی قادرند خودشان را از ناامیدی‌ها و شکست‌ها بیرون بکشند. چنین افرادی از پیشرفت و تحول استقبال می‌کنند، اهل مدارا هستند و به‌راحتی خشنود می‌شوند. عزت نفس بالا موجب می‌شود فرد راحت‌تر بتواند ببخشد و پذیرای خود و دیگران باشد.1

اعتماد بنفس چیست؟

اعتماد بنفس یعنی اینکه شما با توجه به مهارتهایتان در حوزه های خاص به توانمندی‌های خودتان باور و اطمینان داشته باشید. در بسیاری موارد، افرادی که در حوزه‌ی خاصی به مهارت و تخصص دست می‌یابند، در همان حوزه از اعتماد بنفس بالاتری برخوردار می‌شوند.

اعتماد بنفس کلیِ فرد نیز به‌موجب موفقیتش بهبود پیدا می‌کند. گاهی ممکن است فرد در حوزه‌‌ای خاص احساس اعتماد بنفس کند، اما در حوزه‌ای دیگر اعتماد به نفس نداشته باشد.

مثلاً فردی یک فروشنده قابل است و هنگام صحبت با مشتری با اعتماد به نفس بالا صحبت می کند و در این کار مهارت بالا دارد ، اما ممکن است همین فرد وقتی بخواهد مقابل یک جمع بزرگتر صحبت کند مهارت لازم را نداشته باشد و حتی استرس زیادی بگیرد. 2

تفاوت اعتماد به نفس با غرور

من زمانی عزت نفس بالا دارم ، خودم و توانمندی هایم را باور دارم و برای خودم ارزش قائل هستم و در عین حال برای اطرافیانم هم ارزش قائل خواهم بود. حال آنکه فرد مغرور می خواهد خودش را به بقیه ثابت کند و برتری خود را به آنها به نوعی نشان دهد و حتی گاهی باعث تخریب آنها شود چون از درون تهی است و در حقیقت خود را ارزشمند نمی داند.2

تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس در چیست؟

با توجه به تعاریفی که از اعتماد به نفس و عزت نفس تا به اینجای کار ارائه شد. می‌توان به این نتیجه رسید که اعتماد به نفس در واقع یکی از عناصر سازنده عزت نفس است. بنابراین می‌توان گفت داشتن عزت نفس و اعتماد به نفس مکمل یکدیگر هستند.

اکنون که با تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس آشنا شدید. جالب است بدانید که اعتماد به نفس در دو حالت می‌تواند منجر به افزایش عزت نفس شود:

در صورتی که اعتماد به نفس در زمینه ارزش فردی سنجیده شود.

برای مثال در صورتی که شما برقراری ارتباط با دیگران را توانمندی ارزشمندی بدانید، در این صورت افزایش اعتماد به نفس شما در برقراری ارتباط با دیگران سبب افزایش عزت نفس شما نیز می شود.

در صورتی که اعتماد به نفس با احساس ارزشمندی و شایستگی همراه شود، در این صورت شما از عزت نفس سالم و بالایی نیز برخوردار خواهید شد.

مسئله اینجاست که اگر شما به توانمندی‌های خود باور داشته باشید اما احساس ارزشمندی نکنید، در این صورت توانایی ها و مهارت های خود را تنها در راه دفاع از ارزش های خودتان به کار خواهید گرفت. از این رو استفاده از توانمندی‌ها در راه رشد و پیشرفت شما بلا استفاده باقی می‌ماند.

به عبارت دیگر عزت نفس در تمام جنبه های ذهنی و واقعی زندگی وجود دارد. زیرا عزت نفس پایه احساسات قوی است که می‌تواند تعیین کننده تفکر منطقی، نوع احساسات و طرز رفتار شما باشد.

عزت نفس در حقیقت به معنای ارزیابی احساس ارزشمندی و توانایی‌های فردی است که از تجربه های مثبت و سازنده زندگی نشات می گیرد. اگر شما عزت نفس بالایی داشته باشید خصوصیاتی مانند انعطاف پذیری، جسارت، توجه کردن به انتقادهای سازنده، دوست داشتن خود، دوری کردن از دستاویزهایی مانند مواد مخدر و الکل، دوری کردن از رفتارهای پر خطر، احترام گذاشتن به خود و دیگران را نیز در رفتار و باور خود نشان می دهید.

در مقابل اعتماد به نفس به معنی باور داشتن به توانایی های خودتان در یک مورد خاص است. که نتیجه آن انجام موفقیت آمیز یک کار یا عملکرد موفق در رویارویی با چالش خلصی است که در زندگی برایتان ایجاد می‌شود. اگر شما اعتماد به نفس بالایی داشته باشید خصوصیاتی مانند پذیرش و رویارویی مشتاقانه با چالش های زندگی، مسئولیت پذیری و پذیرش فرصت های جدید را در رفتار خود نشان می دهید.3

نکاتی برای پرورش اعتماد به نفس و عزت نفس

اگر در یافتن زمینه‌هایی که در آن‌ها اعتماد به نفس دارید، دچار مشکل هستید، پیشنهاد‌های زیر را امتحان کنید.

به آن ویژگی‌هایی در خودتان فکر کنید که دیگران می‌گویند در آن خوب هستید، حتی اگر خودتان چندان به آن باور ندارید. این یک قدم مثبت در جهت درست است.

خودگویی و پچ پچ منفی در مورد خودتان را متوقف کنید. بس است! در عوض به موارد متضاد با گفته‌هایتان فکر کنید.

دوست دارید این حرف در مورد خودتان را به دوستتان بگویید؟ اگرنه، پس این حرف را به خودتان هم نزنید.

فهرستی از نقاط قوت خود تهیه کنید. فکر کنید در یک مصاحبه شغلی هستید و قرار است از خودتان تعریف کنید.4

خودآگاهی چه تاثیری بر عزت نفس و اعتماد به نفس دارد؟

خودآگاهی از اجزای کلیدی یک تجربه درمانی موفق در حوزه تقویت عزت نفس و اعتماد به نفس است که به داشتن شناخت و اطلاعات مشخص، استوار و پایدار راجع به خود ، پذیرش خود و ویژگی های منحصر به فرد خود منجر می گردد. شخص تفاوت های فردی خود را با دیگران دریافته و به ویژگی های منحصر به فرد خود آگاه می شود.

آیا می توانید بگویید که صرفا با داشتن یک اراده راسخ می توان عزت نفس را افزایش داد و آیا تنها با اراده و بدون داشتن باورهای مثبت می توان دست به اقدام و عمل زد؟

حقیقت این است که این عقاید و باورهای هر فرد از خود است که به اجرا و اقدام و عمل منتهی می شود. آنچه اشخاص باور دارند و به خود می گویند، روی احساس و عمل آنها تاثیر می گذارد و منجر به اثربخشی در کارهایشان می گردد. باورها اعتقاداتی هستند که احساسات ما را تغییر می دهند و راهنمای رفتار ما هستند و ما همیشه از باورهای خود آگاه نیستیم و در مورد آنها حضور ذهن نداریم. بنابراین خودآگاهی منجر به شکل گیری باورهای مثبت و صحیح می گردد و در افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس نقش بسزایی دارد.5

پینوشتها
1.www.chetor.com
2.www.sokhanesabz.com
3.www.darmankade.com
4.www.yjc.ir
5.www.ilna.news