آلکسی تایمیا چیست؟

الکسی تایمیا (alexithymia) یا نارسایی هیجانی یک ساختار شخصیتی است که ویژگی اصلی آن ناتوانی در تشخیص و توصیف یا واکنش نسبت به احساسات خود و دیگران است. افراد مبتلا به نارسایی هیجانی اغلب دارای مشکلات دیگری در حوزه سلامت روان مانند تاخیر در رشد یا اختلال طیف اوتیسم هستند.

(علائم آلکسی تایمیا به اندازه اوتیسم آشکار نیست.) این وضعیت می‌تواند به مشکلاتی در همدلی کردن منجر شود. ویژگی‌های اصلی این افراد اختلال در آگاهی هیجانی، مشکل در روابط اجتماعی و مشکل در برقراری ارتباط با دیگران است.

بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال به خاطر ناتوانی در تشخیص و ارزیابی عواطف خود و دیگران در روابط با همسر، دوستان و خانواده خود دچار مشکل می‌شوند. این مشکلات به ویژه به خاطر سردی عواطف و ناتوانی آن‌ها در شناخت تأثیرات گفتار و کردارشان روی دیگران به سختی قابل حل یا پیشگیری است.1

آلکسی تیمیا دو نوع است:

الکسی تیمیا وضعیتی که علل خاصی دارد و اغلب موقت است. اختلال استرس بعد از سانحه که به دلیل تجربه یک رویداد ناگوار بروز می کند، مثالی است که معمولاً منجر به بروز الکسی تیمیا وضعیتی می شود.

الکسی تیمیا شخصیتی که جزء خصوصیت های شخصیتی شخص به حساب می آید و معمولاً ارثی است. الکسی تیمیا شخصیتی معمولاً از همان دوران کودکی با شخص همراه است و یا به علت اتفاقاتی که در ابتدای دوران کودکی رخ داده، به طورمثال نادیده گرفتن کودک یا مورد سوء استفاده قرار گرفتن ، شخص به این مشکل دچار می شود.2

علائم بیماری الکسی تایمیا

افرادی که از تاثیرات الکسی تایمیا رنج می برند، ممکن است در انجام دادن کارهای زیر دچار مشکل باشند:

کمبود کنترل انگیزشی

آشفتگی و خشونت

ناتوانی در تفاوت قائل شدن بین افراد

سختی در بیان احساسات

سختی در نام گذاری در انواع عواطف مختلف

سختی در تشخیص احساسات توسط دیگران

حساسیت بالا به نگاه ها، صدا ها و لمس های دیگران

ظرفیت محدود برای فهم دلایل بعضی از احساسات

آلکسی تایمیا نه تنها نوعی کمبود در ارتباطات عاطفی می باشد، بلکه ریشه در ناتوانی های عصبی و روانشناسی دارد که می تواند منبع ناامیدی برای فرد ایجاد کند و این وضعیت همچنین می تواند علائم دیگری را نیز به همراه داشته باشد. 3

آلکسی تیمیا به چه علت ایجاد می‌شود؟

محققان مطمئن نیستند که چه عواملی باعث ایجاد آلکسی تیمیا می‌شود. این احتمال وجود دارد که هم عوامل ژنتیکی و هم محیطی در ایجاد نارسایی هیجانی نقش داشته باشند. کودکانی که والدین آن‌ها دارای این اختلال هستند به احتمال زیاد خودشان هم مبتلا بوده و کودکانی که تعامل و ارتباط کمی با دیگران داشته یا درباره احساسات یاد نمی‌گیرند ممکن است بعداً به نارسایی هیجانی مبتلا شوند.1

چطور متوجه بیماری الکسی تایمیا در فرد شویم؟

می توان با دو عامل آلکسی تایمیا را متوجه شد:

عامل ذهنی

زمانی اتفاق می افتد که افراد با چالش هایی در زندگی روبه رو می شوند و سعی می کنند که احساسات خود را بفهمند و در مورد آن صحبت کنند.

عامل تاثیر پذیری

دیگر عامل تاثیر پذیری می باشد و زمانی است که مردم با تجربه های سخت روبرو هستند و می خواهند آن را به اشتراک بگذارند و راه حل هایی را نیز دریافت کنند.3

با عوارض الکسی تایمی آشنا شوید

در یک بررسی که در۲۲ ژانویه ۲۰۰۸ توسط دانشمندان آلمانی انجام شدمشخص شد در افراد مبتلا به الکسی تایمی واکنش‌های منفی مثل بی‌حوصلگی، کسل بودن و کندی روند زندگی وجود دارد.

این افراد واکنش‌های دفاعی ازخود نشان می‌دهند که عمدتا ابتدایی و غیرمنطقی است و حتی به واکنش‌های عصبی هم تبدیل می‌شود. احساسات منفی این افراد مثل اضطراب و افسردگی بسیار زیاد و تحمل احساسات منفی در آنها بسیار کم است. این افراد از نظر عاطفی بسیار آسیب پذیرند.

محققان فنلاندی هم دریافته‌اند بین الکسی تایمی و اختلالات خواب ارتباط وجود دارد. دانشمندان آمریکایی هم معتقدند احتمال اختلالات خوردن مثل بی‌اشتهایی عصبی و پر خوری عصبی در این افراد بیشتر است.

متأسفانه این مشکل در جوامع پیشرفته امروزی بسیار زیاد دیده می‌شود چون به‌جای بها دادن به ارزش‌های والای عاطفی به پول، ظاهر، مسائل مادی، رتبه و درجه تحصیلی و شغلی اهمیت داده می‌شود. در مدارس هم سبک تحصیلی فقط روی درس و اطاعت از معلم متمرکز است و فرصت بررسی و بیان احساسات دانش آموزان وجود ندارد.

در محیط کار وضع بدتر است و تنها کار، درآمد و بهره دهی شغلی مد نظر است و ارزشی برای هوش عاطفی افرادوجود ندارد. مشکلی دیگر که در دنیای پر مخاطره امروزی وجود دارد این است که اکثر آدم‌ها در اجتماع شرایطی امن برای بیان احساسات خود پیدا نمی‌کنند و نمی‌توانند از نظر عاطفی صادق باشنددر نتیجه ترجیح می‌دهند در مورد احساسات خود دروغ بگویند یا اصلا در این مورد حرفی نزنند.4

الکسی تایمیا و سلامت ذهن

در بسیاری از موارد الکسی تایمیا میتواند با پیدایش یک مشکل ذهنی نشان داده شود و برای اینکه علامت های آنرا تشخیص دهیم، باید تلاش کنیم که ارزیابی بر روی سلامت ذهن فرد داشته باشیم و آلکسی تایمیا بیشتر در افرادی مشاهده می شود که علامت های زیر را دارا باشند:

- بیماری افسردگی

- اختلالات در خوردن

- استعمال دخانیات

- اسیب دیدگی های خاص مغزی

- اختلال استرس و اضطراب.2

درمان آلکسی تیمیا

از آنجا که آلکسی تایمیا غالباً با سایر شرایط مرتبط با سلامت روان همراه است، درمان‌هایی مانند آموزش مهارت‌های اجتماعی و تغییر سبک زندگی که مشکلات دیگر فرد را برطرف می‌کند، گاهی اوقات می‌تواند به بهبود نارسایی هیجانی نیز منجر شود. در افرادی که یاد می‌گیرند عواطف را بشناسند، توصیف کنند و واکنش نشان دهند، علائم تا حد زیادی کاهش یافته و مشکلات کمتری در روابط بین فردی تجربه می‌کنند.

اما به طور کلی گزینه‌های درمانی برای آلکسی تایمیا اغلب با مشاوره معمولی یا گفتاردرمانی بسیار متفاوت است. اصولا متخصص سلامت روان برای درمان این افراد بر روی نامگذاری و ارزیابی طیف وسیعی از احساسات تمرکز می‌کند. همچنین تکنیک‌های زیر می‌تواند به رشد هوش هیجانی و پرورش مهارت شناخت و درک احساسات سطحی و عمقی این افراد کمک کند:

گروه درمانی

یادداشت برداری روزانه

درمان مبتنی بر مهارت

انجام کار‌های هنری خلاقانه

تکنیک‌های مختلف آرامش و ریلکسیشن

خواندن داستان‌های احساسی

با این حال درمان این اختلال دشوار است. تحقیقات کمی در مورد اینکه آیا واقعا می‌توان از این مشکل رهایی یافت، وجود دارد. اما اینکه چگونه به نارسایی هیجانی مبتلا شده باشید روی قابل درمان بودن یا نبودن آن تاثیر می‌گذارد.

به عنوان مثال اگر در نتیجه افسردگی یا PTSD آن را تجربه کرده‌اید، به احتمال زیاد قابل درمان است (به خوبی درمان سایر مشکلات مرتبط با سلامت روان که با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کنید)، اما برای سایرین، آلکسی تایمیا می‌تواند در طول زمان به یک ویژگی پایدار تبدیل شود.1

پینوشتها
1.www.yjc.ir
2.www.beytoote.com
3.www.namnak.com
4.www.sobhmashhad.ir