اطلاعاتی درباره احساس سستی و ضعف در بارداری

احساس سستی می تواند زمانی رخ دهد که شما بیش از حد سریع بلند می شوید یا مدت زمان طولانی ایستاده اید، زیرا تمام جریان خون شما به پایین ترین قسمت بدن (به پاها) میرود و اکسیژن کافی برای مغز شما وجود ندارد و موجب میشود سرگیجه یا ضعف را تجربه کنید.

در سه ماهه اول، فشار خون شما به تدریج کاهش می یابد و در اواسط بارداری (حدود هفته ۲۰) به پایین ترین نقطه خود می رسد و تا زمان زایمان به آرامی به سطح طبیعی خود باز میگردد.

در حالی که تغییرات فشار خون شما در دوران بارداری اتفاق می افتد، ضربان قلب شما افزایش می یابد و قلب خون بیشتری را پمپاژ می کند. علاوه بر این، حجم خون در بدن شما در طول بارداری ۵۰ درصد افزایش می یابد. اغلب اوقات سیستم قلبی عروقی و عصبی می تواند با تغییرات فشار خون و ضربان قلب در دوران بارداری تنظیم شود. اما در صورتی که نتواند هماهنگی خود را ادامه دهد، ممکن است احساس سرگیجه و ضعف کنید.

اگر شروع به احساس ضعف و سستی کردید، بلافاصله به پهلوی چپ دراز بکشید تا جریان خون به مغز شما افزایش یابد. شما باید ظرف چند دقیقه احساس راحتی کنید. راه های دیگر برای از بین بردن این احساس عبارتند از:

تلاش برای خنک نگه داشتن خود

هیدراته ماندن با نوشیدن مقدار زیاد آب و مایعات

جلوگیری از بلند شدن سریع و خارج شدن بیش از حد سریع از رختخواب.1

علت بی حالی و خستگی شدید در دوران بارداری چیست؟

از نظر فیزیولوژیکی علت‌های فراوانی برای بروز خستگی شدید در دوران بارداری وجود دارد.

اولین هدف جنین، مصرف منابع مادر است و مادر دومین نفری است که از منابع خود استفاده می‌کند. یعنی در ابتدا جریان خون اکسیژن کافی و دیگر ملزومات تغذیه‌ای را به جنین می‌رساند و شما در مرحله دوم از این منابع استفاده می‌کنید. بنابراین هر تپش قلب جنین یا هر سلولی که در بدن‌تان رشد می‌کند از انرژی و توان شما می‌کاهد.

اصلی ترین علت بی حالی شدید در دوران بارداری و همچنین احساس خستگی شدید در دوران بارداری کاهش فشار خون،کاهش هموگلوبین و میزان بالای هورمون استروژن می باشد.

کاهش فشار خون

هنگام بارداری فشار خون نقش بزرگی را ایفا می‌کند و از آنجایی که بدن نمی‌تواند به سرعت فشار خون را تنظیم کند به کاهش فشار خون دچار می‌شوید. زمانی‌که وارد سه ماهه دوم بارداری می‌شوید، میزان فشار خون به پایین‌ترین حد خود می‌رسد، البته در ادامه بارداری این فشار افزایش می‌یابد، ولی هنوز به صورت محسوسی میزان آن پایین است.

وقتی که دراز کشیده‌اید و با سرعت از جای خود بر می‌خیزید و سرپا می‌ایستید، احتمال دارد احساس بی‌حالی‌ و سرگیجه کنید و حتی بیافتید، زیرا فشار خون شما نمی تواند به سرعت در تغییر وضعیت خود را متناسب کند. کاهش فشار خون در بارداری حالتی طبیعی است و یکی از علت‌های احساس بی حالی و خستگی به شمار می‌آید.

البته بعد از بارداری فشار خون به تدریج افزایش می‌یابد. هورمون‌های بارداری و ضرورت خنک نگه داشتن بدن، باعث باز شدن رگ‌های خونی می‌شود و باز شدن رگ های خونی نیز کاهش فشار خون را به دنبال خواهد داشت.

کاهش هموگلوبین

هموگلوبین یک رنگدانه است که در خودش دارای عنصر آهن است. رنگ خون ما به علت ترکیب هموگلوبین و اکسیژن است که قرمز است. هموگلوبین صرف نظر از اینکه باعث سرخ بودن رنگ خون است، وظیفه مهم‌تری را هم برعهده دارد. به این معنی که هموگلوبین می‌تواند با اکسیژن ترکیب شود و همین خاصیت است که به ذره‌های قرمز رنگ قدرت می‌دهد که اکسیژن را در اختیار سلول‌های بدن قرار دهد.

در هنگام بارداری میزان هموگلوبین کاهش می‌یابد تا خون‌ رقیق‌تر شود، زیرا خون رقیق‌تر با سهولت بیشتری در جفت جریان می‌یابد. جنین دارای نوع متفاوتی از هموگلوبین است که اکسیژن را از مادر دریافت می‌کند، پس پایین آمدن میزان هموگلوبین خون مادر نیز یکی دیگر از علت‌های احساس بی حالی شدید در دوران بارداری است.

در نتیجه‌ی مصرف زیاد اکسیژن در دوران بارداری، قلب‌تان با شدت بیشتری کار ‌می‌کند و از آنجایی که اولویت اول مصرف منابع با جنین است، خستگی شدیدتری در دوران بارداری احساس می کنید.

افزایش هورمون استروژن

هنگام بارداری خواب شما نیز مختل می‌شود، زیرا میزان بالای هورمون استروژن به عنوان محرک عمل می‌کند. میزان زیاد هورمون استروژن، شما را به محرک‌ها حساس‌تر می‌کند و خوابی عمیق و راحت را به یک آرزو تبدیل می‌کند.2

درمان ضعف بارداری

در مورد ضعف و بی حالی در بارداری درمان‌های مختلفی وجود دارد که در ادامه به روش‌های درمان پزشکی و راهکار‌های خانگی اشاره می‌کنیم.

درمان پزشکی

اگر از ضعف، بی حالی و خستگی فراوان خود نزد پزشک شکایت کنید، به احتمال خیلی زیاد مکمل آهن و اسیدفولیک برای شما تجویز خواهد شد. به طور کلی با انجام یک آزمایش خون کامل قبل و یا در حین بارداری، پزشک می‌تواند دریابد که چه املاح و ویتامین‌هایی در بدن مادر باردار کاهش یافته است. در این حالت پزشک با تجویز مکمل‌های مورد نیاز و یا مولتی ویتامین، به سلامت و شادابی بیشتر مادر و رشد بهتر جنین کمک می‌کند.

به خاطر داشته باشید که مصرف خودسرانه ویتامین‌ها و مکمل‌ها می‌تواند سلامت شما را به خطر بیاندازد، چرا که مثلا کلسیم زیاد می‌تواند در کلیه رسوب کرده و سنگ کلیه ایجاد کند و یا افزایش بیش از حد ویتامین D در بدن می‌تواند موجب مسمومیت شود.

بنابراین فراموش نکنید که ضعف بارداری کاملا طبیعی است، اما اگر ناگهانی بوده و با کرختی، سوزن سوزن شدن دست و پا، تاری دید، اختلال در بینایی یا علائم غیر طبیعی دیگری همراه باشد باید حتما به پزشک مراجعه کنید تا اقدامات لازم به موقع انجام شود.

درمان خانگی ضعف بارداری به شرح زیر است:

۱. اصلاح برنامه غذایی

یکی از نکات مهم در دوران بارداری، تغذیه مادر باردار است. خانم باردار حدود ۳۰۰ کالری بیشتر از حالت عادی نیاز دارد تا بتواند مواد غذایی مورد نیاز خود و جنین را تامین کند. با این حال زمانی که به خاطر ویار و تهوع اشتها کم می‌شود، باید با راهکار‌هایی از ضعف و بی حالی مادر جلوگیری کرد. به این منظور بهتر است تعداد وعده‌های غذاییتان را افزایش داده و در عین حال از حجم آنها بکاهید.

همچنین استفاده از مواد غذایی تازه و مقوی را فراموش نکنید؛ به خصوص جایگزین کردن کربوهیدرات‌های پیچیده‌تر به جای کربوهیدرات‌های ساده و همین طور مصرف فیبر و پروتئین بیشتر می‌تواند سطح قند خون و همینطور فشار خون را در زمان طولانی تری متعادل نگاه دارد.

۲. استراحت کافی

برای جلوگیری از ضعف بارداری بهتر است سعی کنید خواب کافی و با کیفیت داشته باشید. کم خوابی و تا دیروقت بیدار ماندن می‌تواند صدمات بسیار جبران ناپذیری را به سلامت شما وارد کند. بهترین ساعت خواب ۱۰ شب تا ۶ صبح خواهد بود. استراحت کنید و برای کارهایتان از خانواده و نزدیکان کمک بگیرید. اگر فرزند یا فرزندان دیگری دارید، آن‌ها را نزد افراد مطمئن بسپارید تا بتوانید ساعاتی از روز را در آرامش استراحت کنید.

دقت کنید که از تغییر وضعیت ناگهانی خود به خصوص در هنگام صبح و موقع برخاستن از بستر اجتناب کنید چرا که همان طور که گفته شد این تغییر وضعیت ناگهانی می‌تواند موجب ضعف و سرگیجه در بارداری بشود.

۳. انجام ورزش‌های سبک

راه دیگر برای درمان ضعف بارداری، انجام ورزش‌های سبک مثل پیاده روی و یا یوگا در بارداری است که می‌تواند تا حد زیادی در افزایش توان روحی و جسمی مادر اثر بخش باشد. فقط توجه کنید که همیشه آب کافی و تنقلات سالمی مثل بادام خام و یا یک سیب همراه داشته باشید تا از کم شدن آب بدن و ضعف ناشی از افت قند خون جلوگیری کنید. نکته دیگر اینکه سعی کنید بدن خود را خنک نگه دارید و از پوشیدن لباس‌های بیش از حد تنگ و چسبان که فشار بیشتری به بدن وارد می‌کند خودداری کنید.3

پینوشتها
1.www.rastineh.com
2.www.niniplus.com
3.www.akharinkhabar.ir