گلوکز پس از اینکه فرد کربوهیدرات می‌خورد، وارد جریان خون می‌شود.
سیستم غدد درون ریز با استفاده از پانکراس کمک می‌کنند تا سطوح گلوکز خون در حد معمول باشد. پانکراس هورمون انسولین تولید می‌کند و پس از اینکه فرد پروتئین یا کربوهیدرات مصرف کند آن را به خون ترشح می‌کند.
انسولین گلوکز اضافی را به شکل گلیکوژن در کبد ذخیره می‌کند. همچنین پانکراس یک هورمون به نام گلوکاگون تولید می‌کند که عمل آن عکس انسولین است، یعنی در صورت نیاز قند خون را افزایش می‌دهد.
وقتی بدن به قند خون بیشتری نیاز دارد، گلوکاگون به کبد پیام می‌فرستد تا کبد گلیکوژن را به گلوکز تبدیل کند و آن را به داخل جریان خون آزاد کند. این فرایند گلیکوژنولیز نامیده می‌شود.
در واقع انسولین و گلوکاگون باهم عمل می‌کنند تا سطح گلوکز خون در حد متعادل باقی بماند.1
قند خون نرمال (طبیعی) چیست؟
سطح قند خون طبیعی بعد از حداقل هشت ساعت غذا نخوردن (هشت ساعت ناشتایی)، کمتر از mg/dl 100 است و دو ساعت بعد از غذا خوردن کمتر از mg/dl 140 می‌باشد.در طول روز، پایین‌ترین میزان قند خون قبل از خوردن وعده‌های غذایی است. برای اکثر افراد بدون دیابت، سطح قند خون قبل از غذا حدود 70 تا 80 می‌باشد.
برای برخی افراد، 60 طبیعی است و برای بعضی نیز mg/dl 90 مقدار طبیعی است.
این تغییرات در سطوح قند خون، قبل و بعد از غذا، نشان دهنده نحوه جذب و ذخیره گلوکز توسط بدن است.
پس از غذا خوردن، بدن شما کربوهیدرات‌های مواد غذایی که مصرف کردید را به قطعات کوچکتر، از جمله گلوکز تبدیل می‌کند، که روده کوچک می‌تواند آن را جذب کند.1
علائم افت قند خون چیست؟
زمانی که قند خون به کمتر از 70 mg/ dl برسد، به این معنی است که شما دچار افت قند خون شده اید. علائم قند خون پایین به طور ناگهانی اتفاق می افتند که عبارت است از:
از دست دادن تمرکز
مغز به طور ویژه نسبت به افت سطوح گلوکز حساس است و ممکن است در این شرایط در حفظ تمرکز روی یک موضوع یا درک صحبت های فردی دیگر که موضوعی را برای شما توضیح می دهد، دچار مشکل شوید. این ناتوانی در تمرکز ممکن است از خستگی بیش از اندازه ناشی شود، اما بیشتر مواقع می توان با دریافت قند آن را اصلاح کرد. مصرف خوراکی هایی که از محتوای متعادل پروتئین ها و چربی ها سود می برند به جای مصرف کلوچه یا شکلات توصیه می شود.
پرش های عضلانی
پرش عضلانی می تواند یکی از نشانه های افت قند خون خفیف باشد - زمانی شکل می گیرد که قند خون به زیر ۴۰ میلی گرم در هر دسی لیتر برسد. پرش های عضلانی کاملا غیر ارادی هستند و از این رو امکان متوقف کردن آنها وجود ندارد. جدا از قند خون پایین، پرش های عضلانی می توانند نشانه ای از مصرف بیش از اندازه کافئین باشند و بر همین اساس شاید به کاهش مصرف قهوه و تمرکز بر مصرف کربوهیدارت های پیچیده نیاز باشد.
از دست دادن هوشیاری
افرادی که هوشیاری خود را از دست می دهند، متوجه این نشانه نمی شوند، از این رو نشانه های هشدار دهنده دیگر به ویژه اگر به دیابت مبتلا هستید، نباید نادیده گرفته شوند. هیپوگلیسمی دیابتی می تواند به تشنج نیز منجر شود که نه تنها برای خود بیمار بلکه برای کل افراد درگیر می تواند وضعیتی وحشتناک باشد. در موارد نادر، هیپوگلسمی دیابتی می تواند مرگبار نیز باشد. مصرف قرص گلوکز به عنوان یک راه حل کوتاه مدت برای بیماران دیابتی می تواند به تنظیم قند خون کمک کند.
تحریک پذیری
نوسانات خلقی و همچنین گریه های هیستریک یا خشم های غیر قابل کنترل در برخی از افراد نشانه افت قند خون است. معمولا این حالات احساسی با مصرف منابع سالم غذایی مانند موز و یا دیگر منابع سالم قند برطرف می شود.
عرق کردن
اگر شما حتی در درجه حرارت متوسط دچار تعریق می شوید، این نشان دهنده افت قند خون است. تعریق دائمی یکی از نشانه های افت خون است یعنی قند خون کمتر از ۷۰ میلی گرم در هر دسی لیتر. این نوع تعریق که بیشتر در پشت گردن و یا خط مو اتفاق می افتد، شب هنگام نیز رخ می دهد که به آن هیپوگلیسمی شبانه می گویند.
حرکت و لرزش
عدم تعادل قند خون می تواند سیستم عصبی مرکزی را نیز تحت تاثیر قرار دهد. بدن شما سعی می کند هنگام افت قند خون، با آزاد کردن کاتکول آمینها (هورمون هایی مانند دوپامین و آدرنالین)، این وضعیت را که به معنای تحریک تولید گلوکز است و می تواند به لرزش دست ها منجر شود. به طور معمول، دوپامین بیشتر در بدن چیز خوبی است زیرا به عنوان یک ارتقا دهنده خلق و خو و مسکن عمل می کند. اما اگر فعالیت ورزشی یا تجربه ای لذت بخش مانند خوردن شکلات نداشته اید باید مراقب این لرزش ها و تکان ها باشید.
سرگیجه
سرگیجه هنگام افت قند خون، به ویژه اگر مبتلا به دیابت باشید، عجیب نیست. بیماران مبتلا به دیابت ممکن است سرگیجه ناگهانی را تجربه کنند که می تواند با افزایش ناگهانی دمای بدن همراه باشد و می تواند شرایطی هشدار دهنده باشد. در زمان وقوع چنین حالتی، فرد باید به دیگران اطلاع دهد که به بیماری دیابت مبتلا است تا کمک دریافت کرده و در بهترین حالت یک خوراکی به شما داده شود تا سطوح گلوکز خون افزایش یابد. در شرایطی که قند خون پایین می تواند موجب احساس سرگیجه شود، دلایل دیگری نیز می توانند در این زمینه موثر باشند که دمای بیش از اندازه بالا، کم آبی بدن، یا واکنش به دارو از آن جمله هستند.2
درمان قند خون پایین
برای درمان هیپوگلیسمی اگر دیابت دارید و فکر می‌کنید که دچار افت قند خون شده‌اید، سطح قند خون‌تان را چک کنید.اگر قندتان پس از مصرف وعده‌های غذایی پر از قند افت می‌کند، رژیم غذایی‌تان را تغییر دهید و از غذاهای قندی اجتناب کنید. درطول روز وعده‌های غذایی بیشتری را با حجم کمتر مصرف کنید.
اگر درهنگام گرسنگی دچار افت قند خون می‌شوید، پیش از خواب وعده‌ی غذایی سبکی میل کنید. بهتر است از غذاهای پروتئین دار یا دارای کربوهیدرات پیچیده استفاده کنید.
اگر پزشک متوجه شود که بدن‌تان انسولین زیادی دریافت می‌کند و این وضعیت درطول عصر تا صبح روز بعد به اوج می‌رسد، ممکن است که دوز انسولین دریافتی یا زمان دریافت آن را تغییر دهد.3
پی نوشت:
1.www.news.fitshape.ir
2.www.jadidtarin.com
3.https://drchek.ir
