کم خونی چیست؟
کم خونی به کاهش هموگلوبین خون از مقدار طبیعی گفته می شود. این حالت بر اثر برخی بیماری ها، مصرف غذاهای تصفیه شده و سوء تغذیه حاصل می شود. کم خونی از شایع ترین بیماری هایی است که انسان به آن مبتلا می شود.1
علائم کم خونی
خستگی
خستگی معمولا اولین علامت کم خونی است اما منظور خستگی ناشی از فشار نیست این یک نوع خستگی دیگر است که مردم از خستگی استخوان شکایت دارند." بنابراین اگر شما بیشتر زمان روز خسته هستید، و بر کیفیت زندگی تاثیر می گذارد، به پزشک خود مراجعه کنید.
رنگ پریدگی کف دست و چهره
یکی از بهترین روشهای تشخیص اینکه آیا شما کم خون هستید، این است که به غشای مخاطی چشم خود نگاه کنید.این ناحیه عروقی است، بنابراین اگر رنگ پریده باشد، نشانه ان است که به اندازه کافی گلبول قرمز به سایر نقاط بدن نرسیده است. چهره شما، کف دست های شما و زیر ناخن شما نیز ممکن است رنگ پریده باشد.
تنگی نفس
اگر احساس می کنید که نمی توانید تنفس خود را، به خصوص در حین ورزش، در حالی که از پله ها بالا می روید یا زمانی که چیزی را بلند می کنید احساس کنید، نشانه ان است که بدن به اکسیژن نیاز دارد ؛ احساس ضعف و سرگیجه نیز وجود دارد.
تپش قلب
وقتی در حال پرواز هستید، احساس خستگی می کنید یا وقتی دراز میکشید صدایی در گوش خود می شنوید، می تواند به این معنی باشد که قلب شما در حال فعالیت بیش از حد است.قلب سریعتر پمپاژ میکنید تا سعی کنید اکسیژن بیشتری دریافت کنید ، هنگامی که دچار کم خونی هستید ضربان قلب نامنظم میشود.
بی حسی
از آنجا که بدن شما خون را از اندام بیرون می کشد تا مکان هایی را که لازم است تغذیه کند، ممکن است احساس بی حالی یا احساس سوزش در دست ها و پاها داشته باشید یا ممکن است احساس سردی داشته باشید.
اضطراب
تپش قلب می تواند موجب اضطراب شود، اما اگر اضطراب برای شما جدید باشد، تشدید می شود یا به نظر نمی رسد دلیل دیگری برای آن وجود داشته باشد، این می تواند نشانه ای از آنمی باشد.
دوره های سنگین و خونریزی نامنظم
شایع ترین علت کم خونی فقر آهن در زنان فیبروئید رحمی، به ویژه در داخل حفره رحم است که می تواند خونریزی سنگین، نامنظم و دردناکی ایجاد کند، پولیپ ها در داخل رحم می توانند دوره های سنگین و دردناکی ایجاد کنند.
فراموشی
اگر شما در تمرکز و یادآوری چیزها دچار مشکل هستید ، ممکن است علتش فقط سن نباشد، بلکه کمبود آهن است.
گرایش عجیب و غریب
برخی از افراد مبتلا به کم خونی تمایل و عادت به جویدن یخ دارند ، روشن نیست که چرا، اما یک مطالعه در مجله پزشکی Hypotheses نشان می دهد که آن را می تواند به عنوان یک محرک ذهنی دانست، مثل عملکرد قهوه. بعضی از مردم حتی ممکن است برای کاغذ و خاک نیز گرایش داشته باشند.
سردرد
سردرد و میگرن شایع است، اما اگر متوجه شدید که سردرد دارید و با هر روشی آرام نمیشود، به پزشک خود مراجعه کنید.
سندرم بی حسی پا
تخمین زده شده است که تا 10 درصد از مردم در ایالات متحده، سندرم پای بی قرار دارند، اختلال عصبی که می تواند احساسات ناخوشایند در پاها و سایر قسمت های بدن ایجاد کند. اگرچه این ارتباط به خوبی درک نمی شود، حدود 15 درصد از افراد مبتلا به کمبود آهن نیز دچار این اختلال هستند.
ریزش مو
80 میلیون مرد و زن ریزش موی سر و یا آنچه که به عنوان طاسی الگوی مردانه شناخته می شود را تجربه میکنند ؛ اگر موهایتان را در برس خود مشاهده کنید یا موهایتان نازک تر شده باشد ممکن است به دلیل کم خونی باشد. همچنین می توانید یک کمبود ویتامین یا یک وضعیت هورمونی مانند کم کاری تیروئید داشته باشید، بنابراین با پزشک خود مشورت کنید.
مدفوع سیاه
مدفوع تیره،خون در مدفوع می تواند نشان کم خونی باشد. با این حال می تواند یک بیماری GI مانند بیماری کرون یا سرطان روده بزرگ باشد، بنابراین مهم است که بلافاصله به پزشک مراجعه کنید ، ناراحتی شکمی یا تغییر عادت های روده شما نیز نشانه های مهمی هستند.2
هشدارها
اگر به طور ناگهانی، زخمهایی روی زبان یا دهانتان پیدا شد،یا اگر خانم هستید و یک مرتبه دچار قطع قاعدگی شدید، نشان می دهد دچار کم خونی هستید.اگر بیشتر اوقات غذاهای فرآیند شده و آماده بخورید، یا بعضی وعدههای غذایی (مثل صبحانه) را از برنامه غذایی تان حذف کنید، یا ریزه خواری داشته باشید، یا از همه گروه های غذایی استفاده نکنید ممکن است آهن و سایر مواد مغذی را به مقدار کافی دریافت نکنید.در این صورت، اگر علائم ذکر شده در بالا را داشتید،احتمالا دچار کم خونی هستید.
کم خونی میتواند در اثر مشکلات پزشکی اصولی و دریافت یا جذب ناکافی آهن در بدن به وجود آید. تنها راه تشخیص کم خونی، دادن آزمایش خون است. اگر فکر می کنید دچار کم خونی هستید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
اگر نسبت به کم خونی خود شک دارید،هرگز مقادیر بالای مکملهای آهن را مصرف نکنید،زیرا دریافت مقادیر زیاد آهن، مسمومیت زاست و عوارض بدی دارد.
برای تشخیص قطعی کمخونی باید به پزشک مراجعه کنید و خودتان بر اساس علائم بالا نمیتوانید بگویید حتما دچار کمخونی هستید، زیرا علائم کمخونی میتواند مشابه علائم سایر بیماریها باشد و کمبود آهن به تنهایی، علت بروز کم خونی نیست.
اگر علائم بالا در شما ادامه داشت،یا دچار یک مشکل خاص پزشکی هستید،حتماً به پزشک مراجعه کنید. اطلاعاتی که در این مقاله برای شما ارائه شده، نمی تواند جایگزین توصیه ها یا درمان تخصصی پزشکی شود.3
درمان کم خونی با تغذیه
تغذیه نقش مهم و اساسی در درمان کم خونی دارد. مصرف غذاهای تصفیه شده مانند شکر سفید، نان سفید، برنج بدون سبوس، قند و چای باعث محروم کردن بدن از آهن و ویتامین های گروه «ب» می شود، بهتر است آهن از راه منابع طبیعی تامین شود.رژیم غذایی مصرفی باید قلیایی باشد.
تاکید بر استفاده از سبزیجات و میوه جات خام غنی از آهن است، سبزیجات غنی از آهن شامل: اسفناج، پیازچه، کدو، هویج، ترب، تربچه، چغندر، کرفس، گوجه فرنگی و سیب زمینی است، میوه های غنی از آهن شامل: موز، سیب، انگور سیاه، زردآلو، آلو، کشمش و توت فرنگی است.
موز علاوه بر آهن اسیدفولیک و ویتامین «ب ـ۱۲» نیز دارد؛ بنابراین به عنوان یک ماده غذایی مناسب در درمان کم خونی مطرح است.
رژیم غذایی بیمار باید حاوی پروتئین کافی باشد، برای تامین پروتئین با کیفیت بالا می توان از شیر، پنیر، گوشت قرمز، گوشت مرغ و تخم مرغ استفاده کرد.
مصرف ویتامین «ب ـ۱۲» در درمان و پیشگیری از کم خونی مفید است، این ویتامین در پروتئین های حیوانی و خصوصاً جگر و قلوه یافت می شود.
رژیم غذایی حاوی مقادیر مناسبی از گوشت معمولاً با مقادیر بالای هموگلوبین و افزایش تعداد گلبول های قرمز همراه است ولی مصرف گوشت به مقدار زیاد می تواند خطرناک باشد.
لبنیات مانند شیر و پنیر به میزان نیم لیتر در روز، تخم مرغ، بادام زمینی، سویا و گندم کامل از منابع ویتامین «ب ـ۱۲» است که می تواند جایگزین مصرف مقادیر زیاد گوشت شود.
مصرف مقادیر زیاد ویتامین «ث» برای جذب آهن ضروری است، برای تامین این مقادیر از ویتامین «ث» مصرف حداقل دو وعده مرکبات و سایر مواد غذایی سرشار از ویتامین «ث» در روز توصیه شده است.
چغندر و آب چغندر برای درمان کم خونی بسیار مناسب است، آب چغندر حاوی پتاسیم، فسفر، کلسیم، سولفور، ید، آهن، مس، کربوهیدرات، مقدار کمی پروتئین، ویتامین «ب ـ۱»، «ب ـ۲»، «ب ـ۳»، «ب ـ۶» و ویتامین «ث» است. آب چغندر باعث بهبود عملکرد گلبول های قرمز خون شده و اکسیژن رسانی بافت ها را بهبود می بخشد.
بیمار باید در ابتدای رژیم آب میوه جات تازه به مدت پنج روز استفاده کند، آب میوه جات باید در ۳ وعده روزانه و با فاصله پنج ساعت مصرف شود.
نوشیدن ۸ تا ۱۰ لیوان آب در طول روز سفارش شده است.
مصرف ترکیب سیب قرمز رنده شده، عرق بیدمشک و عسل اثر بسیار مفیدی دارد.
از بین سایر مواد غذایی می توان به گندم کامل، برنج قهوه ای، جو کامل، لوبیا، سویا، تخم آفتابگردان، کشک که با حاوی بودن مقادیر زیادی آهن و ویتامین «ب ـ۱۲» بسیار سودمند هستند، اشاره کرد.
مصرف عسل بسیار مفید است. عسل علاوه بر آهن، سرشار از مس نیز است که در جذب آهن تاثیر بسزایی دارد.
بیمار تا حد ممکن باید از مصرف شکر سفید، قند، آرد سفید و محصولات آن، چای، قهوه، غذاهای تصفیه شده، نوشابه، غذاهای سرخ شده و نانی که خمیرش خوب عمل نیامده باشد مانند بربری و لواش پرهیز کند.1
پی نوشت:
1.www.fa.parsiteb.com
2.www.namnak.com
3.www.asriran.com
