عوارض بی خوابی و کم خوابی

براساس آمارهای منتشر شده، بیش از 40 درصد از آمریکایی روزانه کمتر از هفت ساعت می خوابند، بر این اساس بیش از 70 میلیون نفر از آمریکایی ها دچار کمبود و اختلالات خواب هستند.

با وجود اینکه همگان از اهمیت میزان مناسب برای خوابیدن آگاه هستند، اما باز هم شاهد کم خوابی مخصوصا در میان جوانان هستیم. در جامعه ی ایرانی اغلب جوانان پس از بازگشت از محل کار یا دانشگاه مشغول اموراتی نظیر تماشای انواع سریال ها، فیلم های سینمایی یا انجام بازی و وب گردی هستند، از این رو بی خوابی در کشورمان نیز به مشکلی در میان جوانان تبدیل شده است.

در ادامه به بررسی خطراتی خواهیم پرداخت که در صورت کم خوابی ممکن است گریبان گیر افرادی شود که از این مشکل رنج می برند.

بداخلاقی

براساس تحقیقات انجام شده از سوی جمعی از محققان، بد خلقی از جمله ی موارد مشهودی است که می توان این موضوع را از شکایات متعدد اطرافیان افرادی که کمتر از میزان طبیعی می خوابند، مشاهده کرد. این تیم از محققان شماری از افراد کم خواب را زیر ذره بین قرار داده اند و به این نتیجه رسیده اند که این افراد در برابر برخی مسائل واکنش تند تری نشان می دهند. برای مثال می توان به ایجاد مزاحمت در زمانی اشاره کرد که این افراد مشغول کار هستند.

سردرد

با وجود اینکه دانشمندان در قرن اخیر به ارتباط بین کم خوابی و سردرد پی برده اند، اما هنوز نتوانسته اند به روشنی ارتباط بین سردرد و کم خوابی را پیدا کنند. درد های مزمنی نظیر میگرن در اثر کم خوابی شدت می گیرند. براساس تحقیقات انجام شده توسط دانشمندان، 36 تا 58 درصد از افرادی که مبتلا به اختلالات تنفسی در زمان خواب هستند، با سردردهای غیرقابل وصفی در زمان بیدار شدن روبرو می شوند. دلیل این سردردها بیدار شدن های متوالی در طول خواب است که به بی خوابی منجر می شود.

ناتوانایی در یادگیری

بی خوابی در میان نوجوانان و جوانان به موضوعی همه گیر تبدیل شده است. مطالعات دانشمندان حکایت از این دارد که تعویض ساعت آغاز به کار مدارس راهنمایی از ساعت 7:30 به 8:30 منجر به بالا رفتن نمره ی دانش آموزان در شماری از درس ها شده است. بر این اساس، نمره ی دانش آموزان در درسی نظیر ریاضی و قرائت به ترتیب 2 و 1 امتیاز افزایش یافته است.

بی خوابی در حافظه ی کوتاه مدت نیز بی تاثیر نیست. با توجه به اینکه حافظه ی کوتاه مدت بخش مهمی از چرخه ی یادگیری است، از این رو بی خوابی می تواند تاثیر شگرفی روی توانایی افراد برای به یاد آوردن کلماتی داشته باشد که روز پیش آن ها را به حافظه ی خود سپرده اند. در یک مطالعه ی دیگر دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که در صورت تمایل به یادگیری و مطالعه ی یک موضوع برای اولین بار و تکرار آن، بی خوابی می تواند تاثیر منفی داشته باشد. این تاثیر منفی حتی پس از به خواب رفتن بعد از یادگیری نیز از بین نمی رود.

چاقی

افرادی که دچار اختلالات خواب هستند و به میزان کافی نمی خوابند، دچار اختلالات هورمونی شده و در نتیجه اشتهای بیشتری برای خوردن غذاها با کالری بالا دارند که این موضوع بسیار خطرناک است. هرچند در زمان بیدار بودن می توان کالری بیشتری را سوزاند، اما این میزان کالری سوخته شده در برابر حجم بیشتری از کالری ها که پس از خوردن غذا وارد بدن می شود، تاثیری ندارد.

مشکلات بینایی

کم خوابی می توان مشکلاتی را در بینایی افراد ایجاد کند که از جمله ی آن می توان به ایجاد دید تونلی، دو بینی و تار شدن بینایی اشاره کرد. میزان بی خوابی رابطه ی مستقیمی با اختلالات بینایی دارد، بطوریکه هر چه میزان بی خوابی بیشتر باشد، احتمال ایجاد اختلالات بیشتر شده و در نتیجه مشکلات زیادی نیز برای فرد مورد نظر پیش می آید. همچنین امکان ایجاد توهم آشکار نیز در افراد کم خواب وجود دارد. 1

بیماری قلبی

هنگامی که محققان افراد را به مدت 88 ساعت بیدار نگه می داشتند، فشار خون آنها زیاد نرمال نبود اما حتی افرادی که مجاز به خواب 4 ساعت شبانه بودند ،در مقایسه با افرادی که 8 ساعت برایشان در نظر گرفته بودند میزان ضربان قلب شان بالاتر بود. غلظت پروتئین واکنش C، نشانگر خطر بیماری قلبی، در افرادی که به طور کامل و به طور جزئی محروم از خواب بوده، افزایش یافت.

کندی در واکنش ها

زمانی که شما به اندازه کافی نمی خوابید ،زمان واکنش شما به شدت تحت تاثیر قرار می گیرد. هنگامی که محققان بر روی داوطلبان وست پوینت دو آزمایش را انجام دادند که نیاز به تصمیم گیری و واکنش سریع داشتند، برخی از آنها مجبور بودند بین آزمایش ها بخوابند، در حالی که دیگران اینطور نبودند کسانی که خواب زده بودند، دومین بار بهتر شده - کسانی که بهتر بودند، واکنش های آنها کاهش یافت. با یک مطالعه برروی ورزشکاران کالج، به نتایج مشابهی دست پیدا کردند.

ریسک پذیری اقتصادی

برنامه ریزی برای ایجاد برخی تغییرات در مجموعه شما؟ ممکن است بخواهید اطمینان حاصل کنید ،که شما به خوبی استراحت کرده اید. محققان نتیجه گرفتند:"یک شب محرومیت از خواب، باعث تغییر استراتژی در زمان تصمیم گیری شد، به طوری که داوطلبان سالم ، از دفاع در برابر ضرر و زیان به دنبال برنامه ای برای افزایش سود رفتند."

تکرُر ادرار

وقتی انسان به خواب می رود، بدن، تولید عادی ادرار خود را کاهش می دهد به همین دلیل است که اکثر مردم، مجبور نیستند شب را به همان اندازه ی در طول روز ادرار کنند اما وقتی کسی از خواب محروم می شود، این کاهش طبیعی اتفاق نمی افتد، و منجر به آنچه محققان «تکرُر ادرار شبانه» می نامند، می شود. این وضعیت ممکن است به مرطوب شدن رختخواب در کودکان مرتبط باشد، و در بزرگسالان، به آنچه که تکرار ادار شبانه نامیده می شود، و بسته به نیاز به دفع، چندین بار در شب رخ دهد. 2

ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن

گاهی اوقات یک زخم باز جدی، در بدن شما، مشکلی به وجود نمی‌آورد و گاه ممکن است بدن حتی با یک زخم بسیار کوچک، نتواند در مقابل نفوذ میکروارگانیسم‌ها مقاومت کند.

محرومیت از خواب می‌تواند سیستم دفاعی بدن را تضعیف کند. حتی یک شب نخوابیدن هم می‌تواند در این زمینه تاثیرات محسوس داشته باشد.

کاهش اثربخشی واکسن‌ها

همانطور که می‌دانید مکانیزم عملکرد واکسن‌ها، ایجاد آنتی‌بادی یک ویروس خاص در بدن است. اما زمانی که کم خوابی داریم، به دلیل ضعیف شدن سیستم ایمنی، تولید آنتی بادی‌ها کمتر می شود.

آزمایش در مورد واکسن هپاتیت A نشان داده است کسانی که بعد از واکسن زدن، مجبور شده‌اند شب بیدار بمانند و کار کنند، پس از چهار هفته، در بدن خود به اندازه‌ی نصف حالت عادی (کسانی که خواب منظم خود را در شب پس از واکسن هم به مدت هشت ساعت داشته‌اند) آنتی بادی هپاتیت A را داشته اند.

البته اجازه بدهید این را هم توضیح دهیم که در مورد واکسن آنفولانزا چنین اثری مشاهده نشده. بنابراین شاید اثر فوق،‌ به همه‌ی واکسن‌ها هم مربوط نباشد. اگر بخواهیم دقت و وسواس علمی را رعایت کنیم باید بگوییم که: نباید از خواب به عنوان یکی از عوامل مهم در اثربخشی واکسیناسیون غافل شد.

دیابت

بیداری بودن وقتی که بدن نیاز به خواب دارد،‌ در سیستم متابولیسم بدن اختلال ایجاد می‌کند که این خود می‌تواند خطر افزایش مقاومت در برابر انسولین را داشته باشد (این حالت pre-diabetes یا پیش دیابت نامیده می‌شود). حتی تحقیقاتی وجود دارد که نشان می‌دهد مداخله‌های پزشکی برای افزایش خواب، می‌تواند منجر به کاهش ریسک دیابت شود.

چهار تحقیق مهم و معتبر روی افراد بالغ هم، نشان داده است که رابطه‌ی محکمی بین کم خوابی منظم و ریسک دیابت وجود دارد. البته منظور از رابطه، رابطه‌ی همبستگی است و نه رابطه‌ی علت و معلولی. 3

پی نوشت:
1.www.mashreghnews.ir
2.www.namnak.com
3.www.motamem.org