فشار خون بالا در کودکان کم تر از 6 سال معمولا به دلیل بیماری های دیگر ایجاد می شود. کودکان بزرگتر نیز می توانند به دلایلی که بزرگسالان مبتلا می شوند مانند اضافه وزن، تغذیه نامناسب و عدم ورزش دچار شوند.
تغییر سبک زندگی مانند مصرف رژیم غذایی سالم و ورزش کردن زیاد می تواند به کاهش فشار خون بالا در کودکان کمک کند اما برای برخی از کودکان ممکن است مصرف دارویی لازم باشد.
علائم و نشانه های فشار خون بالا در کودکان
پیش از این هم در مطالب علل و درمان فشار خون بالا در سلامت نمناک گفتیم که معمولا فشار خون بالا علائمی را از خود نشان نمی دهد با این حال علائم ونشانه هایی که ممکن است نشان دهنده وضعیت اضطراری باشند، عبارتند از:سردرد
تشنج
استفراغ
درد قفسه سینه
ضربان قلب تند، آهسته یا نانظم
تنگی نفس 1
علت فشار خون بالا در کودکان
فشار خون بالا در کودکان کوچک تر معمولا ناشی از وجود یک بیماری جدی مانند بیماری قلبی، بیماری کلیوی، ناهنجاری ژنتیکی و یا اختلالات هورمونی است.در کودکان بزرگ تر، فشار خون می تواند ناشی از چاقی و برنامه غلط غذایی باشد.
از سن سه سالگی به بعد فشار خون بچه ها نیز مانند بزرگسالان باید به طور مکرر بررسی شود.
عوامل خطر فشار خون بالا در کودکان
خطر ابتلا به فشار خون بالا در کودکان به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله وضعیت سلامتی کودک و بیماری های او، ژنتیک کودک و سابقه خانوادگی ابتلا به فشار خون، روش زندگی و برنامه غذایی کودک.
اما به طور کلی فشار خون بالا دو نوع است
1- فشار خون بالای اولیه
فشار خون بالای اولیه به خودی خود ایجاد می شود و بیماری خاصی موجب آن نمی شود.این فشار خون بیشتر در کودکان بزرگ تر دیده می شود و از عوامل خطر ابتلا به آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
چاقی (BMI بالاتر از 25)
سابقه خانوادگی ابتلا به فشار خون بالا
ابتلا به دیابت نوع دو، یا قند خون ناشتای بالا
کلسترول و تری گلیسرید خون بالا
2- فشار خون بالای ثانویه
آن نوع فشار خونی را می گویند که بیماری خاصی زمینه ساز آن باشد. همانطور که گفتیم این نوع فشار خون در بچه های کوچک شایع تر است و بیماری های زیر می توانند علت بروز آن باشند:بیماری کلیوی مزمن
بیماری پلی کیستیک کلیه
مشکلات قلبی
ناهنجاری های غده آدرنال
اختلالاتی که بر کلیه ها تاثیر می گذارد، مانند لوپوس
پرکاری تیروئید
تنگ شدن شریان های کلیوی
عوارض فشار خون بالا در کودکان
در کودکان مبتلا به فشار خون بالا، احتمال تداوم این بیماری تا دوران بزرگسالی و ابتلا به فشار خون بالای بزرگسالی با وجود اقدامات درمانی وجود دارد.یکی از شایع ترین عوارض فشار خون بالا در بچه ها، ابتلا به آپنه خواب است، شرایطی که در آن تنفس طبیعی کودک در خواب دچار اختلال می شود، خروپف می کند و گاهی از تنگی نفس در خواب می پرد.
پس لازم است به وضعیت نفس کشیدن کودکتان در خواب نیز توجه کنید. کودکانی که اختلالات تنفسی در خواب مانند آپنه خواب برای آنها تشخیص داده می شود، معمولا مبتلا به مشکل فشار خون نیز هستند، مخصوصا آن دسته از کودکان که چاق می باشند.
اگر این فشار خون بالا تا دوران بزرگسالی ادامه یابد (اتفاقی که گفتیم معمولا می افتد)، کودک شما در معرض ابتلا به بیماری های زیر خواهد بود:
سکته
حمله قلبی
نارسایی قلبی
بیماری کلیوی 2
نحوه تشخیص فشار خون بالا در کودکان
آزمایش مربوط به فشار خون بدون درد می باشد. فشار خون با کاف بازویی و فشار سنج اندازه گیری می شود. اندازه ی کاف با استفاده از دور بازوبند تغییر می کند. فرزندتان یک فشار محکم در اطراف بازویش تا زمانی که کاف باد می شود حس می کند. شما به محض اتمام تست از فشار خون فرزندتان مطلع می شوید.
اندازه ی فشار خون از دو عدد تشکیل شده است. عدد اول یا بالایی، فشار در شریان ها ی فرزندتان در زمان ضربان قلب او را نشان می دهد (فشار سیستولیک). عدد دوم، یا پایینی، فشار در شریان ها ی فرزندتان بین دو ضربان را نشان می دهد (فشار دیاستولیک).
فشار خون طبیعی در کودکان بسته به سن، جنس و قد متفاوت است . بنابراین آنچه که برای یک پسر ۴ ساله فشار خون بالا تلقی می شود ممکن است برای یک دختر ۱۰ ساله طبیعی باشد. پزشک فرزندتان به شما طبیعی یا غیر طبیعی بودن فشار خون او را به شما گرارش خواهد داد.
فشار خون بالا ی فرزندتان تنها با یک بار اندازه گیری فشار خون تشخیص داده نمی شود. برای تشخیص فشار خون بالا در کودکان حداقل باید سه بار فشار خون اندازه گیری شود تا نشان دهد که فشار خون فرزندتان بالاتر از حد طبیعی است یا خیر. ممکن است در طول یک بار ویزیت، فشار خون فرزندتان چندین بار برای دقت اندازه گیری شود.
اگر فشار خون فرزندتان بالاتر از حد طبیعی بود، باید هر شش ماه پس از تشخیص فشار خون بالا بررسی شود. اگر برای فرزندتان فشار خون بالا تشخیص داده شد، پزشک او آزمایش های زیر را درخواست می دهد تا چک کند که آیا بیماری های دیگری باعث این فشار خون بالا شده اند یا خیر؟
آزمایش خون برای بررسی قند خون، عملکرد کلیه و سلول های خون
آزمایش نمونه ی ادرار
اکو کاردیوگرافی، تست بررسی جریان خون قلب فرزندتان (اگر پزشک مشکوک به یک مشکل قلبی ساختاری باشد که گمان می کند باعث فشار خون بالا سده است )
سونوگرافی از کلیه ها
اگر پزشک فرزندتان با تشخیص فشار خون مشکل داشت، یا خواست که فشار خون فرزندتان را بررسی کند، ممکن است نظارت سرپایی را توصیه کند. در نظارت سرپایی، به کودک شما یک دستگاه وصل می شود که فشار خون او را در طول روز اندازه گیری می کند.
هنوز اثبات نشده است که نظارت سرپایی به درمان و تشخیص فشار خون بالا در کودکان کمک می کند یا خیر؟ با این حال، نظارت سرپایی به خصوص در مواردی که کودک به طور معمول در مطب کاملا عصبی است، مفید است چرا که ممکن است فشار خون روپوش سفید داشته باشند ( فشار خون کاذب)
درمان فشار خون بالا در کودکان
اگر برای فرزندتان فشار خون بالا (پیش از فشار خون یا مرحله ی ۱ فشار خون) تشخیص داده شد، حتما پزشک او تغییر در شیوه زندگی، مانند: یک رژیم غذایی سالم و ورزش بیشتر را قبل از تجویز دارو توصیه خواهد کرد.اگر فشار خون فرزندتان پس از ایجاد تغییر در شیوه زندگی کاهش نیافت، بهتر است زیر نظر پزشک درمان دارویی را برای او شروع کنید. اگر تشخیص داده شده است که کودکتان مبتلا به فشار خون به شدت بالا است (مرحله ی ۲ فشار خون )، به احتمال زیاد باید از داروهای فشار خون استفاده کند.
داروهای درمان فشار خون بالا در کودکان
دیورتیک ها
این داروها به عنوان قرص های ادرار آور نیز شناخته شده اند که بر روی کلیه ها اثر می گذارند تا سدیم و آب را دفع کنند و فشار خون را کاهش دهند.
مسدود کننده های بتا
این داروها حجم کار بر روی قلب را کاهش می دهند که باعث فعالیت قلب با ضربان آهسته تر و با نیروی کمتر می شود.
مهار کننده های آنزیم تبدیل کننده ی آنژیوتانسین (ACE)
این داروها به شل شدن عروق خونی با جلوگیری از تشکیل پلاک کمک می کنند. این داروها باعث می شوند خون آسان تر جریان داشته باشد و فشار خون کم شود.
مسدود کننده های گیرنده ی آنژیوتانسین II
این داروها به شل شدن عروق خونی با جلوگیری از تشکیل پلاک کمک می کنند.
مسدود کننده های کانال کلسیم
این داروها به شل شدن عضلات عروق خونی کمک می کنند و ممکن است باعث آهسته شدن ضربان قلب شوند.ممکن است فرزندتان به طور موقت یا نامحدود به دارو های فشار خون نیاز داشته باشد. اگر فشار خون بالا ی فرزندتان به دلیل چاقی او است، کم کردن وزن ممکن است نیاز به دارو از بین ببرد. در موارد دیگر، درمان سایر بیماری های کودک ممکن است فشار خون را کنترل کند.
اگر در مورد اثرات طولانی مدت داروهای فشار خون بر روی رشد کودک زیاد نمی دانیم، بسیاری از این داروها به طور کلی در دوران کودکی امن هستند. بسته به نوع دارو، عوارض جانبی احتمالی وجود دارند، از جمله: خشکی دهان، سرگیجه و خستگی
راه حل خانگی کنترل فشار خون بالا در کودکان
درمان فشار خون بالا به طور مشابه در کودکان و بزرگسالان با تغییر در شیوه ی زندگی آغاز می شود. در این رابطه:1- وزن فرزندتان را کنترل کنید. اگر فرزندتان دچار اضافه وزن است، کم کردن وزن اضافی یا حفظ وزن سالم می تواند فشار خون را کاهش دهد.
2- یک رژیم غذایی سالم برای کودکتان در نظر بگیرید. کودک خود را به خوردن یک صبحانه ی سالم و سرشار از فیبر تشویق کنید و او را از خوردن غلات شیرین و نوشیدنی منع کنید.
3- میوه و سبزیجات تازه را جایگرین تنقلات با چربی بالا مانند آب نبات و یا چیپس کنید. از نان سفید، برنج و پاستا در وعده های غذایی او استفاده کنید. مشورت با یک متخصص تغذیه می تواند مفید باشد.
4- نمک را در رژیم غذایی کودکتان کم کنید. کاهش میزان نمک (سدیم) مصرفی در رژیم غذایی کودک به کاهش فشار خون او کمک می کند. کودکان سنین ۴ تا ۸ سال نباید بیش از ۱۲۰۰ میلی گرم در روز نمک مصرف کنند و کودکان بزرگتر نباید بیش از ۱۵۰۰ میلی گرم در روز نمک مصرف نمایند.
توجه کنید که چه مقدار نمک در پخت و پز خود استفاده می کنید، و نمکدان را از روی میز بردارید. از دادن تنقلات شور مانند چیپس و یا چوب شور به کودکتان اجتناب کنید. همچنین، به مقدار سدیم موجود در مواد غذایی کنسرو شده دقت کنید. غذاهای آماده را برای کودکتان محدود کنید چرا که به طور کلی دارای نمک فراوان اند.
5- فرزندتان رابه فعالیت بدنی تشویق کنید. اکثر کودکان حداقل به ۳۰ تا ۶۰ دقیقه فعالیت بدنی در روز نیاز دارند. زمان نشستن کودک در جلوی تلویزیون و یا کامپیوتر را محدود کنید (قبل از سن ۲ سال، تلویزیون ممنوع است و بزرگتر از ۲ سال بیش از دو ساعت اجازه ی تماشای تلویزیون را ندارد).
6- تمام خانواده را درگیر این مساله کنید. ممکن است تغییر در شیوه ی زندگی برای فرزندتان بدون اعضای خانواده سخت باشد. بنابراین، بهتر است تمام اعضای خانواده از رژیم غذایی سالم بهره مند شوند. همچنین می توانید لذت دوچرخه سواری، بازی کردن و یا راه رفتن در پارک را با یکدیگر شریک شوید.
7- آگاهانه خرید کنید. بسیاری از اوقات، کودکتان تنها مواد غذایی که شما خریداری می کنید را مصرف می کند. بنابراین، به عنوان پدر و مادر از غذاهای سالم در خانه استفاده کنید.
پیشگیری از فشار خون بالا در کودکان
فشار خون بالای ناشی از بیماری های دیگر را می توان به طور موثر با مدیریت شرایط زمینه ای کنترل کرد. وزن کودک خود را کنترل کنید، یک رژیم غذایی سالم را برایش شروع کنید و کودکتان را به ورزش تشویق کنید. همچنین از فشار خون بالا در کودکان می توان با تغییر در شیوه ی زندگی جلوگیری کرد. 3پی نوشت:
1.www.namnak.com
2.www.beytoote.com
3.www.drhendesi.com
