به عنوان کارآفرین سرتان باید حسابی شلوغ باشد. جریان ثابتی از کارمندان، مشتریان، ایمیل‌‌ها، تلفن‌ها و… توجه شما را به خود می‌طلبند، اما نباید تمرکزتان بر کار را از دست بدهید. اکنون و در این وانفسا، بیشتر از هر چیز دیگری به این نیاز دارید که محدودیت‌های مغزتان را بشناسید و با کار کردن بر روی آن، قدرت تمرکزتان را بهبود دهید تا بتوانید کارایی بهتری از خود بگیرید.

مغزهای ما آدم‌ها رفاقت خوبی با حواس‌پرتی‌ها برقرار کرده‌اند و این وسط دنیای دیجیتالی امروز هم مثل چسب باعث استحکام این رفاقت شده است.

دیوید راک، یکی از بنیان‌گذاران مؤسسه‌ NeuroLeadership و نویسنده‌ی کتاب Your Brain at Work (مغزتان در محل کار) می‌گوید: «حواس‌پرتی‌ها سیگنال می‌دهند که چیزی تغییر کرده است. حواس‌پرتی در نقش یک هشدار به مغز ما می‌گوید که «هوووی… حواست رو به اینجا جمع کن!» و این چیز خطرناکی است. واکنش مغز اتوماتیک و تقریبا غیرقابل جلوگیری است.»

در حالی که چندوظیفگی (multitasking) مهارت مهمی به شمار می‌رود، اما در عین حال عوارض نه چندان خوبی هم با خود به همراه دارد. آقای راک درباره اثرات منفی چندوظیفگی می‌گوید: «اینکار باعث کاهش هوش شده و قشنگ IQ‌ آدم را پایین می‌آورد. چندوظیفگی باعث می‌شود زیاد اشتباه کنیم، سرنخ کارها زود از دستمان در برود، الکی الکی قات بزنیم و کلمات را پس و پیش بیان کنیم.»

تازه جریان به همینجا ختم نمی‌شود و در واقع مغز با حواس‌پرتی‌ها حال می‌کند. دیوید راک ادامه می‌دهد: «وقتی که چند کار را همزمان انجام می‌دهید، لامپ‌های مدارِ پاداش مغزتان روشن می‌شود. یعنی وقتی که چند هندوانه را با یک دست بردارید، از نظر هیجانی وضعیت توپی دارید.»

قرار نیست انقدر تمرکز کنید که بتوانید لیوان آب را با نگاه کردن از جایش تکان بدهید. همین که مدت کوتاهی در روز بتوانید حواسِ حواس‌پرتی‌ها را پرت کنید کافی است. تز آقای راک در این مورد این است که «بیست دقیقه تمرکز عمیق در طی روز باعث دگرگونی ‌‌خواهد شد.»

این راهکار ها را امتحان کنید تا قدرت تمرکزتان بیشتر شده و در حین کار بهره‌وری بهتری پیدا کنید:

کار خلاقانه را اول از همه انجام بدهید

عموما، اکثر آدم‌ها کارهایی را که خیلی به فکر کردن احتیاج ندارد اول انجام می‌دهند و بعد می‌روند سراغ کارهای سخت‌تر. این کار انرژی آدم را می‌گیرد و باعث پایین آمدن تمرکز می‌شود. دیوید راک اعتقاد دارد باید شیوه‌ی اولویت‌بندی کارتان را تغییر بدهید: «یک ساعت که از کارتان بگذرد، ظرفیت تمرکز کردن‌تان خیلی پایین‌تر می‌آید و هر تصمیمی که می‌گیرید مغزتان را خسته‌تر می‌کند.»

برای اینکه مؤثرتر بر روی کارمان متمرکز باشیم، بیایید این روال را برعکس انجام بدهیم. یعنی آن کاری را که خلاقیت و تمرکز بیشتری نسبت به بقیه می‌طلبد همان اول صبح انجام بدهیم و بعد به سراغ کارهای آسان‌تری نظیر پاک کردن ایمیل‌ها و تنظیم کردن برنامه‌ی جلسات برویم.1

زمانی برای تمرکز اختصاص بدهید

دیوید راک با مطالعه بر روی هزاران فرد دریافت که ما به طور میانگین فقط قادریم 6 ساعت، درست و حسابی بر روی کارهایمان تمرکز کنیم. وی اضافه می‌کند: «و انتظار داریم که این چند ساعت حسابی ما را سخت‌کوش کند.»

بیشتر آدم‌ها هنگام صبح یا آخر شب از قدرت تمرکز بهتری برخوردارند و تحقیقات آقای راک هم نشان می‌دهد که 90 درصد از آدم‌ها خارج از دفتر بهتر تمرکز می‌کنند. به خودتان بنگرید تا ببینید کی و کجا بهتر تمرکز می‌کنید و سپس سخت‌ترین کارهایتان را به آن ساعت‌ها و مکان‌ها اختصاص دهید.

عضله‌ی مغزتان را ورز بدهید

اگر چندوظیفگی عادی شود، مغز به آن خو می‌گیرد. هر چه بیشتر به حواس‌پرتی عادت کنید، تمرکز کردن سخت‌تر می‌شود. دیوید راک می‌گوید: «ما مغزهایمان را طوری تعلیم داده‌ایم که تمرکز نکنند.»

تمرکز کردن را تمرین کنید. هر چیزی را که باعث حواس‌پرتی‌تان می‌شود خاموش کنید و تمام توجه‌تان را فقط به یک کار جلب کنید. اولش با کم شروع کنید، مثلا 5 دقیقه در روز، و هر از چند گاهی این زمان را افزایش بدهید. هر لحظه که احساس کردید ذهن‌تان در حال گُرگم به هوا بازی کردن است، خیلی سریع تمام حواس‌تان را جمع آن کاری کنید که در دست انجام دارید. راک می‌گوید: «به این قضیه به چشم خوش هیکل کردنِ مغز نگاه کنید. باید آن بالا عضله بسازید تا قدرت تمرکزتان بهتر شود.»2

برنامه داشته باشید

همیشه با برنامه کار کنید. اگر بدون برنامه کار کنید چه اتفاقی می افتد؟

فرض کنید وارد محل کارتان شدید و روی صندلی خود نشسته و با خود فکر می کنید که چه کاری را اول انجام دهم؟ یاد یک کاری می افتید که به نظرتان مهم است و شروع به انجام آن کار می کنید، تا نیمه که پیش رفتید، یک باره به ذهن تان می رسد که کاری دیگر هم باید انجام می دادید که فکر می کنید آن کار مهم تر هم هست، پس تمرکزتان را از دست داده و به سراغ کار دوم می روید، به همین ترتیب به میانه کار دوم که رسیدید به یاد کاری دیگر می افتید، و با خود فکر می کنید که این کار را ادامه دهم یا به سراغ کار دیگر بروم و این چرخه به همین شکل ادامه دارد.

زمانی که هیچ برنامه ای نداشته باشید و هیچ هدفی را دنبال نکنید، ذهن تان دائم سرگردان خواهد بود.

در حالی که اگر برنامه ریزی کرده باشید و بدانید که در هر ساعت مشغول به انچام چه وظیفه ای خواهید بود، طرز تفکرتان عوض خواهد شد.

سر صبح تمام کارهایی که باید در طول روز انجام دهید را لیست کنید، زمان انجام شان را هم قید کنید، و اگر توانستید بنویسید که چه زمانی آن ها را تمام می کنید. زمانی که برنامه داشته باشید، متمرکز ماندن بسیار راحت تر می شود.

استراحت های منظم داشته باشید.

در جامعه ای زندگی می کنیم که استراحت کردن خیلی معنا ندارد، و باید 24 ساعت 7 روز هفته در دسترس باشیم.

در حالی که استراحت کردن باعث می شود تا تمرکز بتواند احیا شود. انرژی بدن یک از یک الگو تبعیت می کند. صبح بالاترین حد خود را دارد و 2 ساعت و نیم طول می کشد تا به پایین ترین سطح خود برسد. و زمانی که سطح انرژی در حال کاهش باشد، تمرکز نیز کاهش می یابد و به همین ترتیب نیروی بدن نیز کم می شود و حال آدم تغییر می کند.

زمانی که سطح انرژی بدن پایین می آید، سعی می کنیم با خوردن قهوه، چای، نوشیدنی انرژی زا و مواد قندی، آن را احیا کنیم، در حالی که اگر به جای این کارها کمی استراحت کنیم، تمرکزمان را دوباره بدست می آوریم زیرا استراحت باعث شده است تا سطح انرژی در بدن بالا برود.

کارهای زیر را انجام دهید:

50 دقیقه کار کنید. در این 50 دقیقه تمام حواستان را جمع کارتان کنید. سپس 10 دقیقه استراحت کنید. یک 50 دقیقه دیگر کار با تمرکز انجام دهید و این بار 30 دقیقه به خود زمان استراحت دهید.

در زمان استراحت، از پشت میزتان بلند شوید و کمی راه بروید. اصلا به این که در حال انجام چه کاری بودید یا بعد استراحت باید چه کاری انجام دهید فکر نکنید.

هم از لحاظ فیزیکی و هم از لحاظ روحی و ذهنی استراحت کنید.

با این کار به خودتان کمک می کنید تا انرژی از دست رفته را بازیابید، دوباره متمرکز شوید و حالتان بهتر شود تا بتوانید کارهایتان را به اتمام برسانید.

حتما استراحت کنید حتی اگر حس کردید که به آن نیازی ندارید.

زمانی که حس کردید خیلی خسته اید، این را بدانید که مواد قندی، هیچ کمکی به افزایش تمرکزتان نمی کند، پس حتما استراحت کنید.3