سیاتیک چیست ؟

سیاتیک نام یک عصب است. اصطلاح سیاتیک مربوط به دردی است که در طول عصبی به همین نام انتشارمی‌یابد. این عصب طولانی‌ترین عصب داخل بدن شما است که از لگن تا انتهای پا ادامه دارد و در طول مسیر خود به شاخه‌های متعددی تقسیم می‌شود. عصب سیاتیک از شبکه عصبی سکرال پلکسوس، شبکه عصب‌های واقع در قسمت تحتانی کمر شروع می‌شود.

عملکرد عمده این عصب انقباض عضلانی و قابلیت حسی آن است. این عصب قدرت تحرک و حس را در مناطق ران‌ها، زانوها، پشت ساق پا، پاها و انگشتان فراهم می‌کند. هرگونه فشار بر روی این عصب می‌تواند باعث ایجاد درد در تمام طول عصب شود (یعنی مسیری که از کمر شروع می‌شود و از پشت پا پایین می‌آید و تا پاشنه پا می‌رسد) البته علائم ممکن است از یک درد خفیف تا ناتوانی و از کارافتادگی کامل متغیر باشد و گاهی ممکن است با احساس خارش، سوزش، بی‌حسی و ضعف عضلانی هم همراه باشد.

این درد به‌طور تدریجی شروع شده و با گذشت زمان افزایش می‌یابد و در هنگام نشستن، برخاستن، عطسه یا سرفه‌کردن بدتر می‌شود. ویژگی آن هم این است که معمولاً فقط یکی از اندام‌های تحتانی شما را درگیر می‌کند. در موارد خیلی شدید بیماری، شاید حتی کنترل مثانه یا روده نیز از دست برود. این وضعیت اخیر، بسیار نادر، اما بسیار خطرناک است.1

علائم درد سیاتیک چیست؟

علائم سیاتیک را می توان در طول پشت یک یا هر دو پای خود احساس کرد، زیرا دو عصب سیاتیک از هر طرف ستون فقرات کمر سرچشمه می گیرند. شایعترین علامت مشکل عصب سیاتیک درد است. شما ممکن است رفلکس کاهش یافته، احساس کاهش یافته یا حتی بی حسی داشته باشید.

در بعضی مواقع علائمی که تجربه می کنید عجیب به نظر می رسد. یک بیمار گزارش داد، احساس می کند قطره ای آب از پای من می ریزد. هیچ دردی احساس نمی شد، اما این علامت بسیار آزار دهنده بود و نباید در آن وجود داشته باشد.

مسائل حرکتی نیز ممکن است وجود داشته باشد. علاوه بر احساس، بیشتر اعصاب در چگونگی عملکرد عضلات شما نقش دارند، بنابراین ممکن است به طور کلی مشکل راه رفتن شوید.

یک علامت سیاتیک وجود دارد که یک فوریت پزشکی محسوب می شود. به آن بیهوشی زین گفته می شود و روی روده و مثانه شما تأثیر می گذارد. قسمت زین به قسمتی از بدن گفته می شود که اگر سوار بر اسب باشید، روی زین می نشیند.

در طول ارزیابی، متخصصان پزشکی از شما سوال می کنند که آیا از دست دادن روده یا کنترل مثانه دچار مشکل شده اید یا اینکه در ناحیه زین خود بی حسی دارید که ممکن است بی حسی زین را نشان دهد. این نشانه آن است که دیسک در ستون فقرات کمر در حال بیرون زدن و فشرده سازی ناحیه ای از نخاع شما است که در صورت عدم درمان سریع، می تواند منجر به ناتوانی دائمی شود.2

علت درد سیاتیک

علت ایجاد درد سیاتیک به دلیل ایجاد فشار به عصب سیاتیک و یا وارد آمدن ضربه به ناحیه کمر می باشد. در حقیقت سیاتیک نشانه ای از مشکلی دیگر است که در ناحیه آسیب دیده ایجاد شده است. در حقیقت حرکت دیسک بین مهره ای که بسیار دردناک می باشد عضله باسن را درگیر می کند.

درد عصب سیاتیک هنگامی ایجاد می شود که فشار بروی عصب سیاتیک وارد شود. یکی از رایجترین دلایل درگیری عصب سیاتیک و درد ان اختلالات دیسکی مانند بیرون زدگی یا لغزندگی دیسک کمر می باشد دیسک کمر زمانی ایجاد می شود که مواد داخل دیسک براثرفشار های که در طول زمان به صورت تدریجی و یا به صورت ناگهانی به دیسک وارد می شود دیسک را پاره و یا حتی بدون پارگی تحریک کند و به عصب سیاتیک فشار وارد کند.

البته هرچند شایعترین علت گرفتگی عصب سیاتیک دیسک کمرمی باشد ولی گرفتگی ماهیچه های لگنی و خصوصا عضله پریفورمیس هم می تواند با فشار بر روی عصب سیاتیک باعث بروزعلایم سیاتیک شود (سندروم پریفورمیس). سایر علل درد سیاتیک که شبوع کمتری دارند عبارتند از عفونت ویا ، تومورهای ستون فقرات یا حتی تومور عصب سیاتیک.

هر عاملی که موجب کشیدگی و فشار بر روی شکم شود می تواند موجب استعداد ابتلا و درگیری بیشتر سیاتیک شود از جمله درد عصب سیاتیک در بارداری و چاقی. بنابراین هرچند چاقی شکمی و دردسیاتیک با هم بدون ارتباط نمی باشند اما این واژه که بیماران تصور می کنند تنها به علت چاق شدن دچار درد سیاتیک شده اند اشتباه می باشد.3

زمان مراجعه به پزشک متخصص

سیاتیک های خفیف معمولا با گذشت زمان بهبود می یابند. درصورتی که علایم سیاتیک بهبود نیافت و بعد از گذشت هفته ها در بدنتان باقی ماند به پزشک مراجعه کنید سیاتیک هایی که شدید است به ندرت به جراحی نیازدارد. در صورت بروز نشانه های زیر به مراقبت های فوری نیاز است.

1- دردهای ناگهانی و شدید درمفصل کمر و ساق پا وبی حسی و ضعف در ساق پاها

2- دردی که درهنگام یک آسیب جدی مانندتصادف اتفاق می افتد

3- عدم کنترل روده و مثانه

4- علائمی که به جای بهبودی شدیدتر می شوند و این به دلیل آسیب های جدی به عصب است مخصوصا آسیب هایی که باعث ضعف وبی حسی درعصب می شود.

5- علائمی که در هر دو ساق پا رخ میدهد که به آن سیاتیک دوطرفه گفته می شود که باعث عملکرد بد در روده و مثانه می شود و نشان دهنده بروز سندروم سوداایکواینا Cauda equine (سندروم دم اسب) است.سندروم سوداایکواینا (سندروم دم اسب) بر اثر فشارهایی که بر عصب بوجود می آید ایجاد می شود و درحدود 2 درصد براثر بیماری بیرون زدگی دیسک است.4

سیاتیک چگونه درمان می شود؟

سیاتیک با توجه به علت آن درمان می شود:

اگر تشخیص دهید که درد ناشی از برآمدگی دیسک در ناحیه کمر است، می توانید تمریناتی را انجام دهید که به کاهش آن دیسک کمک کرده و فشار عصب را متوقف کند.

اگر مشخص شود که علت سندرم پیریفورمیس واقعی است که نادر است، کشش و طولانی شدن عضله پیریفورمیس راهی برای پیشگیری است.

اگر خود عصب سیاتیک مشخص باشد که سفت است و باعث بروز مشکلاتی می شود، در این صورت شما باید تحرکات عصب سیاتیک را انجام دهید.

اگر یک ریشه عصبی چسبنده باعث درد شما شود، دوباره تمرینات همراه با سایر روش ها می توانند موثر باشند.2

پینوشتها
1.www.pardisortho.com
2.www.pezeshket.com
3.www.darmanedard.ir
4.www.spinalpainclinic.com