بعضی از دلایل گزگز یا سوزن سوزن شدن دست و پا جدی‌تر هستند و نیاز به تشخیص و درمان مناسب دارند.
دلایل احتمالی گزگز دست و پا
بسیاری از دلایل گزگز یا سوزن سوزن شدن دست و پا، به نوروپاتی محیطی (بیماری اعصاب محیطی) مرتبط است. این مشکل نوعی آسیب عصبی ست که منجر به گزگز و بی‌حسی دست و پا می‌شود.شرایط مختلفی می‌تواند درابتلا به بیماری اعصاب محیطی دخیل باشد. حدود ۲۰ میلیون نفر در آمریکا مبتلا به این بیماری هستند. دلایل ایجاد نوروپاتی محیطی و دلایل دیگری که باعث ایجاد گزگز می‌شوند را باهم مرور می‌کنیم:
عصب تحت فشار
گزگز یا سوزن سوزن شدن دست و پا می‌تواند به دلیل تحریک و فشردگی اعصاب کمر باشد که درنتیجه‌ی صدمه یا تورم به وجود آمده است. علائم دیگر تحت فشار بودن عصب شامل درد و محدودیت حرکت است. از موارد زیر می‌توان به عنوان درمان این مشکل استفاده کرد:استراحت
دارو
ورزش درمانی
اگرهیچ کدام ازاین درمان‌ها موثر نبودند، گزینه‌ی بعدی درمان از طریق جراحی است.
سموم
خوردن سم یا جذب سم از پوست، می‌تواند موجب حس گزگز در پاها شود.سمومی که باعث گزگز دست و پا می‌شوند، عبارتند از:
آرسنیک
تالیوم
جیوه
ضدیخ ها
درمان مسمومیت باید با توجه به نوع سم و خیلی سریع انجام شود.
اضطراب
افراد مضطرب با سرعت زیادی تنفس می‌کنند که همین موضوع می تواند باعث گزگز پاها شود. تنفس خیلی سریع ازعلائم معمول اضطراب است که باعث عدم تعادل در سطوح دی اکسید کربن و اکسیژن شده و در نتیجه موجب گزگز پاها می‌شود.همچنین ارتباط اضطراب و گزگز پا ممکن است به خاطر دلایل روانشناسی نیز باشد. به این صورت که وقتی فرد مضطرب است، نسبت به حس های بدن خود آگاه‌تر و حساس‌تر است.
درمان اضطراب شامل موارد زیر می شود:
رفتاردرمانی شناختی
گفتگو درمانی
داروهای ضداضطراب
فعالیت های آرامش‌بخش مثل یوگا، مدیتیشین و مراقبه
بارداری
زنان باردار نیز اغلب، گزگز پاها را تجربه می‌کنند. با رشد جنین، رحم به اعصاب پا فشار آورده و همین موضوع باعث گزگز و سوزن‌سوزن شدن پا می‌شود.
نوشیدن آب کافی، تغییر موقعیت در نشستن وخوابیدن و همچنین استراحت کردن درحالتی که پاها بالاتر از سطح بدن قرار گرفته باشند، به کاهش بروز این مشکل کمک می‌کند.
خانم بارداری که احساس گزگز دارد چه موقع باید به پزشک مراجعه کند:
گزگز پاها به طوری که به صورت خودبخود بهبود پیدا نکند
احساس ضعف در دست و پا
تورم دست و پا
کمبود ویتامین
کمبود ویتامین‌های E ,B1 ,B6 ,B12 یا نیاسین نیز باعث گزگز دست و پا می‌شود. این ویتامین‌ها برای عملکرد اعصاب ضروری هستند. کمبود ویتامین B12 منجر به نوروپاتی محیطی می‌شود.
علائم دیگر
گیجیتنگی نفس
خستگی زیاد
سردرد
مشکلات گوارشی
درد قفسه سینه
حالت تهوع
بزرگ شدن کبد
کمبود ویتامین می‌تواند با رژیم غذایی سالم تر یا مصرف مکمل درمان شود. 1
ام اس
ام اس (MS) یا تصلب بافت چندگانه، یک بیماری التهابی است که به سلول‌های عصبی مغز و نخاع فرد آسیب وارد می‌کند. بی‌حسی یا گزگز پا از علائم اولیه‌ی بیماری ام اس محسوب می‌شود. همچنین مبتلایان به بیماری ام اس ممکن است قبل از تشخیص بیماری نیز دچار گزگز دست و پا شوند. سایر علائم ام اس عبارتند از:
مشکلات بینایی
انواع درد
اسپاسم یا انقباض و گرفتگی ممتد غیرارادی عضلانی
خستگی
سرگیجه
مشکل در برقراری تعادل
مشکلات مثانه و دستگاه ادراری
اختلال در عملکرد جنسی
اختلالات شناختی
در صورتی که فرد مشکوک به داشتن بیماری ام اس است، باید حتما به پزشک مراجعه کند تا هرچه سریع‌تر روند تشخیص و در صورت ابتلا به ام اس، درمان بیماری طی شود.
عوارض دارو
عوارض جانبی برخی داروهای خاص ممکن است گزگز دست و پا باشد. این دست داروها عبارتند از داروهایی که برای درمان بیماریها و عارضه‌های زیر تجویز می‌شوند:سرطان
ایدز
اچ آی وی (HIV)
تشنج
عارضه‌های قلبی
فشار خون بالا
عفونت
برخی عفونت‌ها موجب التهاب عصب می‌شوند. التهاب نیز می‌تواند منجر به گزگز دست یا پا شود. عفونت‌هایی که ممکن است باعث این مشکل شوند عبارتند از:
ایدز
HIV
هپاتیت B و هپاتیت C
جذام
زونا (Shingles)
بیماری لایم (Lyme disease)
در صورتی که فرد نسبت به ابتلا به یک نوع عفونت مشکوک است، بهتر است سریعا به پزشک مراجعه کند. پزشک آزمایش‌های مناسبی از جمله آزمایش خون را برای تشخیص عفونت انجام می‌دهد و در صورت تشخیص عفونت، درمان‌های لازم انجام می‌شوند.
نارسایی کلیه
گزگز دست و پا ممکن است یکی از علائم نارسایی کلیه باشد. دیابت و فشار خون بالا از عواملی هستند که خطر ابتلا به نارسایی‌های کلیوی را افزایش می‌دهند. سایر علائم نارسایی کلیه عبارتند از:گرفتگی عضله
پیچیدگی عضله
ضعف عضلانی
چنانچه فرد نسبت به هرگونه نارسایی کلیوی مشکوک است، بهتر است به پزشک معالج خود مراجعه کند. نارسایی شدید کلیه با دیالیز یا پیوند کلیه درمان می‌شود.
بیماری خودایمنی عامل گزگز دست و پا
بیماری خودایمنی (Autoimmune disease) ممکن است باعث گزگز دست یا پا شود. بیماری خود ایمنی هنگامی رخ می‌دهد که دستگاه ایمنی فرد به بدن خود فرد حمله می‌کند.انواع بیماری‌های خود ایمنی که ممکن است موجب گزگز یا سوزن سوزن شدن دست و پا شوند عبارتند از:
لوپوس اریتماتوس سیستمیک (SLE)
بیماری سلیاک (Coeliac disease)
روماتیسم مفصلی
برای تشخیص بیماری خود ایمنی، پزشک ممکن است:
از سوابق پزشکی و سابقه بیماری‌های خانوادگی فرد سوال کند
معاینات جسمی را انجام دهد
از فرد آزمایش خون بگیرد
برای درمان بیماری‌های خود ایمنی معمولا از داروهای استروئیدی و سرکوبگر ایمنی و تغییر رژیم غذایی بهره برده می‌شود.
تاثیر دیابت بر گزگز دست و پا
بیماری دیابت موجب بالا رفتن قند خون فرد می‌شود که به نوبه خود می‌تواند موجب آسیب عصبی شود. به همین دلیل فرد مبتلا به دیابت ممکن است دچار گزگز دست و پا شود. به این عارضه نوروپاتی دیابتی گفته می‌شود.
سایر علائم دیابت عبارتند از
احساس تشنگی شدیدتکرر ادرار
تشدید گرسنگی
خستگی
تاری دید
ترمیم آهسته زخم
کاهش بدون دلیل وزن
درمان دیابت شامل موارد زیر است:
تجویز داروهایی مانند انسولین برای کنترل قند خون
تغییر رژیم غذایی
ورزش 2
تشخیص علت گزگز دست و پا
اگر به دنبال درمان نوروپاتی، گزگز دست و علت سوزش کف پا خود هستید، دکتر با اخذ تاریخچه پزشکی گسترده‌ای از علائم شما، محیط کار، عادات اجتماعی، میزان تماس با مواد سمی، خطر ابتلا به اچ.آی.وی یا سایر بیماری‌های عفونی، سابقه خانوادگی شما برای بیماری‌های عصبی و انجام یک معاینه فیزیکی، با تشخیص علت گزگز دست و پا در درمان موثر این عارضه به شما کمک می‌کند.همچنین دکتر ممکن است آزمایشات زیر را برای شما انجام دهد:
آزمایشات خون. این آزمایشات برای تشخیص دیابت، کمبود ویتامین، اختلال عملکرد کبد و یا کلیه، سایر اختلالات متابولیکی و نشانه‌هایی از فعالیت غیر طبیعی سیستم ایمنی شما انجام می‌شود.
همچنین ممکن است به یک متخصص در بیمارستان برای انجام آزمایش‌های زیر ارجاع داده شوید:
بررسی مایع مغزی نخاعی. این آزمایش می‌تواند آنتی بادی مرتبط با نوروپاتی محیطی را تشخیص دهد.
الکترومیوگرام (EMG)، که تست فعالیت الکتریکی عضله است.
تست سرعت هدایت عصب (NCV)
سایر آزمایشات ممکن است شامل:
سی تی اسکن (CT)
ام.آر.آی (MRI)
بیوپسی عصب
بیوپسی پوست برای بررسی انتهای فیبر عصبی
درمان گزگز دست و پا
موفقیت‌آمیز بودن درمان گزگز پا، بستگی به تشخیص دقیق و درمان علت زمینه‌ای گزگز دست و پا دارد. تا زمانی که سلول‌های عصبی محیطی کشته نشده باشد، آنها قادر به ترمیم خود هستند.اگر چه هیچ درمانی برای انواع وراثتی نوروپاتی محیطی وجود ندارد، اما بسیاری از انواع اکتسابی آن می‌تواند با درمان بهبود یابد. به عنوان مثال، کنترل دقیق قند خون در بیماران دیابتی می‌تواند پیشرفت نوروپاتی دیابتی را کند سازد. مصرف مکمل‌های ویتامین نیز می‌تواند نوروپاتی محیطی در افراد مبتلا به کمبود ویتامین را برطرف کند.
توصیه‌های عمومی برای درمان گزگز دست و پا و همچنین شیوه زندگی سالم عبارتند از: حفظ وزن مطلوب، اجتناب از قرار گرفتن در معرض سموم، پیروی از یک برنامه ورزشی پزشکی تحت نظارت، پیروی از یک رژیم غذایی متعادل. علاو بر این، مصرف سیگار نیز باید متوقف شود، زیرا مصرف سیگار مانع جریان خون به عروقی می‌شود که تأمین کننده مواد مغذی به اعصاب محیطی هستند.
در برخی موارد، گزگز و سایر علائم نوروپاتی محیطی با داروهای مسکن و داروهای دیگری که در اصل برای درمان تشنج و افسردگی استفاده می‌شوند، می‌تواند تسکین یابد. 3
پی نوشت:
1.lafarrerr.com
2.drdr.ir
3.doctoryazdani.ir
