از علت تا درمان سرطان پلک

سرطان پلک چیست؟

سرطان بیماری و مشکلی است که در آن سلول های سالم بدن شروع به تکثیر وتغییر غیر طبیعی می کنند و رشد آن ها به شکل غیر قابل کنترلی افزایش می یابد. رشد بیش از حد این سلول ها باعث می شود که توده ای به وجود بیاید که تومور سرطانی نامیده می شودو امکان دارداین تومور به سایر نقاط بدن انتقال پیدا کند (در اصلاح پزشکی متاستاز بدهد.)

سرطان پلک یکی از سرطان هایی است که داخل پلک یا روی پلک را درگیر می کند. منشا این سرطان ناشی از هر بافتی من جمله بافتهای زیر پوست، غدد عرق (Sweat glands) و یا غدد آپوکرین و پوست و خال و … است.1

انواع سرطان پلک کدام است؟

سرطان پلک مانند سایر سرطان ها انواعی دارد که در ادامه به معرفی هر یک می پردازیم.

کارسینوم سلول های قاعده ای (Basal Cell Carcinoma)

این نوع سرطان شایع ترین نوع سرطان پلک است. این سرطان در ظاهر شبیه به یک خال و زخم باز است که به مرور زمان نه تنها بهبود پیدا نمی کند که حتی بزرگ‌تر هم می‌شود . این سرطان معمولاً ناشی از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم آفتاب است.

کارسینوم سلول های قاعده ای معمولاً به شکل یک زخم باسطح و حاشیه های نامنظم است و اغلب متاستاز نمی دهد ولی در محل رشد خود قدرت تخریب بالایی دارد. در فیلم زیر جراحی این نوع سرطان را مشاهده می کنید.

کارسینوم غدد سباسه

کارسینوم غدد چربی بطور شایع در میان افراد سالخورده و مسن روی می دهداین سرطان بعد از کارسینوم سلول های قاعده ای شایع ترین نوع سرطان پلک محسوب می شود. کارسینوم غدد سباسه نوعی سرطان تهاجمی است که در اکثر مواقع در ناحیه پلک بالا به وجود می آید. این سرطان ناشی از قرار گرفتن در معرض تشعشعات خطرناک و ابتلا به بیماری بوون (Bowen) است.

کارسینوم سلول‌های سنگفرشی (Squamous-cell carcinoma)

این نوع سرطان پلک که به سرطان سلول سنگفرشی نیز معروف است، در ناحیه اپیدرم پوست اتفاق می افتد و یکی از شایع ترین سرطان های پلک است. این سرطان ناشی از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید و آفتاب سوختگی، قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس و آسیب دیدن با مواد شیمیایی است. این سرطان تهاجمی است و می تواند به سایر بافت های اطراف نفوذ کند.

ملانوم پلک

لایه بازال عمیق ترین لایه اپیدرم است. در این لایه سلول هاییرنگدانه دار وجود دارد که ملانوسیت نامیده می شوند. این سلول ها وظیفه تولید ملانین یا همان رنگ پوست را دارند. این سرطان حادترین نوع سرطان است.1

علائم سرطان پلک

افراد مبتلا به سرطان پلک ممکن است تغییرات خاصی را در پلک مشاهده کنند یا هیچ علائمی نداشته باشند. گاهی اوقات علائم ممکن است به دلیل یک بیماری پزشکی ایجاد شود که سرطان نیست. با این حال، علائم ذکر شده در زیر نباید نادیده گرفته شوند.

تورم پلک

ضخیم شدن پلک

عفونت مزمن پلک

تغییر در ظاهر پوست پلک

زخم روی پلک که خوب نمی شود

یک توده پخش کننده و بی رنگ روی پلک.2

عوامل خطر سرطان پلک

علاوه بر اشعه ماورا بنفش، اینها همچنین عوامل خطر سرطان پلک هستند:

سن

بیشتر سرطان های سلول پایه و سنگفرشی پس از 50 سالگی ظاهر می شوند.

جنسیت

میزان سرطان پوست در مردان سفیدپوست طی سال های اخیر افزایش یافته است.

سرطان پوست قبلی

افرادی که به هر نوع سرطان پوست مبتلا شده اند بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست دیگر هستند.

سابقه آفتاب سوختگی یا شکنندگی پوست

پوستی که سوخته، آفتاب سوخته یا از بیماری آسیب دیده است، خطر بیشتری برای سرطان پلک دارد.

بیماری های پوستی سرطانی

انواع اکتینیک کراتوز و بوون بیماری ممکن است به رشد سرطان سلول سنگفرشی در برخی از افراد مرتبط است.

سیستم ایمنی ضعیف

افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند یا کسانی که از داروهای خاص استفاده می کنند بیشتر در معرض برخی سرطان های پوست قرار دارند.

پوست روشن

افرادی با موهای روشن و چشمان رنگ روشن که پوستی ندارند که برنزه نمی شود اما در عوض کک و مک دارد یا به راحتی پوستشان می سوزد، بیشتر در معرض سرطان پلک قرار می گیرند.

قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش (UV)

نور خورشید شامل اشعه ماوراء بنفش (UVB) A و اشعه ماورا بنفش(UVB) Bاست. اشعه UVB باعث آفتاب سوختگی می شود و در ایجاد سرطان سلول بازال، کارسینوم سلول سنگفرشی و ملانوم نقش دارد. اشعه UVA با نفوذ عمیق تری در پوست، باعث ایجاد چین و چروک می شود. نقش اشعه UVA در ایجاد سرطان پلک غیر ملانوم مشکوک است، اما قطعی نیست.

افرادی که در مناطقی با تابش نور خورشید در طول سال زندگی می کنند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پلک هستند. همینطور افرادی که زمان قابل توجهی را بیرون یا روی تخت برنزه می گذرانند، بیشتر اشعه UVA تولید می کند. افرادی که در مناطقی با تابش نور خورشید در طول سال زندگی می کنند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پلک هستند.2

علت های سرطان پلک

اگرچه عوامل خطر اغلب بر پیشرفت سرطان تأثیر می گذارند، اما بیشتر آنها مستقیماً باعث سرطان نمی شوند. با این حال، تشخیص فاکتورهای خطر و صحبت در مورد آنها با پزشک ممکن است به شما در انتخاب آگاهی و انتخاب مراقبت های بهداشتی کمک کند.2

سرطان پلک چگونه تشخیص داده می شود؟

در صورتی که هر یک از علائم بالا را مشاهده کردید، باید در اسرع وقت به یک جراح چشم خوب مراجعه نمایید تا به کمک معاینه، قطعی بودن سرطان تشحیص داده شود. متخصص چشم به کمک موارد زیر خوش خیم بودن یا بدخیم بودن سرطان را تشخیص می دهد:

• بررسی سن بیمار

• بررسی بیماری ها و اختلالات

• تشخیص نوع سرطان

• بررسی علائم بیمار

• بررسی آزمایش های بیمار

همچنین پزشک به کمک نمونه برداری از سلول های ناحیه پلک، سی تی اسکن و همچنین اسکن ام آر آی به بررسی دقیق تر تومور، اندازه آن و نوع آن می پردازد.3

تومور پلک چگونه درمان می‌شود؟

در فرایند درمان سرطان معمولاً پزشکان مختلفی حضور دارند و برنامه درمان بیمار طراحی می‌کنند و برای این منظور از روش‌های متعدد درمانی استفاده می‌‌نمایند. اعضای تیم پزشکی در درمان تومور پلک به شرح زیر می‌باشند:

متخصص پوست که در زمینه تشخیص و درمان بیماری‌های پوستی تخصص دارد.

جراح

متخصص پرتو درمانی

چشم پزشک که در زمینه تشخیص و درمان مشکلات چشمی تخصص دارد.

متخصص سرطان که در زمینه درمان سرطان توسط داروها تخصص دارد.

انجام عمل جراحی

در فرایند جراحی تومور و بافت‌های سالم اطراف آن تخلیه می‌‌شود. جراحی چشم توسط متخصص چشم انجام می‌‌شود. برای این نوع جراحی با توجه به اندازه تومور و محل قرارگیری آن از روش‌های جراحی متعددی استفاده می‌شود.

جراحی وسیع پلک می‌تواند باعث بد شکلی پلک، ایجاد بافت اسکار، تخلیه چشم یا بروز مشکل در خصوص تخلیه اشک شود. بهتر است بیمار قبل از جراحی با پزشک خود در خصوص عوارض جانبی احتمالی جراحی از قبیل تغییر در سطح بینایی و ظاهر چشم و خدمات حمایتی روانی و جسمانی در دوران بهبود مشورت کند.

بیوپسی

در بیوپسی بخشی از تومور یا همه نقاط آن به طور کامل برداشته می‌شود. در صورتی که پزشک به این نتیجه برسد که تومور مورد نظر سرطانی است و جراحی به اندازه کافی بافت‌های سالم اطراف تومور را به همراه خود تومور تخلیه کرده است، برداشتن تومور به طور کامل می‌تواند تنها روش درمانی مورد نیاز باشد.

جراحی موس

در این روش جراحی بافت سالم قابل مشاهده تومور و نقاط کوچک اطراف تومور برداشته می‌‌شود و هر یک از این اجزای کوچک زیر میکروسکوپ ارزیابی و بررسی می‌شوند تا همه تومور تخلیه گردد. در اکثر موارد از این روش برای برداشتن تومورهای بزرگ، تومورهایی که دسترسی به آنها دشوار است و تومورهایی که مجدداً در یک نقطه رشد کرده‌اند استفاده می‌شود.

به هر حال این روش جراحی در خارج کردن تومور پلک بسیار رایج است. پس از جراحی موس ممکن است بیمار به جراحی بازسازی پلک توسط متخصص چشم یا جراح پلاستیک که در زمینه ترمیم چشم آموزش دیده است نیاز داشته باشد.

کرایوسرجری

کرایوسرجری که از آن تحت عنوان کرایوتراپی یا قطع یک قسمت از بدن یاد می‌شود از نیتروژن مایع برای فریز کردن و از بین بردن سلول‌ها استفاده می‌شود. پس از درمان، پوست آن ناحیه تاول می‌زند و سپس می‌‌افتد. این روش جراحی گاهی اوقات یک بافت اسکار کم رنگ را روی پوست باقی می‌‌گذارد. ممکن است بیمار به چند جلسه درمان با این روش نیاز داشته باشد.

جراحی ترمیمی ‌

تعداد زیادی از بیمارانی که سرطان پلک دارند به جراحی ترمیمی ‌نیاز خواهند داشت. این نوع جراحی با جراحی زیبایی تفاوت دارد زیرا از این جراحی برای بهبود عملکرد چشم و برگرداندن حالت آن به شکل طبیعی استفاده می‌شود.

گاهی اوقات بیمار به چندین عمل جراحی نیاز دارد که در فواصل زمانی منظم انجام خواهد شد. جراحی زیبایی برای ساختارهای طبیعی بدن و برای بهبود ظاهر یک موضع مورد استفاده قرار می‌گیرد. گاهی اوقات ممکن است پزشک از پیوند پوست برای ترمیم کامل پلک و ایجاد یک ظاهر طبیعی استفاده کند.

تخلیه چشم

تخلیه چشم اگرچه یک فرایند نادر است گاهی اوقات انجام آن به لحاظ پزشکی ضرورت دارد. با توجه به از دست دادن دید یک چشم ممکن است بیمار برای بینایی با یک چشم به مشکل بر بخورد.

اکثر بیماران از ظاهر خود پس از تخلیه چشم نگران هستند اما امروزه می‌توان از جراحی زیبایی و برای کسب نتایج عالی در حوزه زیبایی بهره گرفت و از پروتز چشم برای جای خالی چشم تخلیه شده استفاده کرد.

پروتز چشم تقریبا ظاهر و عملکردی شبیه چشم طبیعی دارد. به عنوان مثال پروتز چشم می‌‌تواند به همراه چشم سالم بیمار حرکت کند اما ممکن از حرکات آن مانند چشم واقعی طبیعی به نظر نرسد.

پرتو درمانی

در پرتو درمانی از امواج پر انرژی اشعه ایکس و سایر ذرات برای تخریب سلول‌های سرطانی استفاده می‌‌شود. متخصص پرتو درمانی در زمینه درمان سرطان به کمک پرتوهای اشعه ایکس تخصص دارد. پرتو درمانی خارج بافت رایج‌ترین نوع برنامه پرتو درمانی است که در این روش پرتوهای اشعه ایکس به سطح موضع مورد نظر هدایت می‌شوند.

معمولاً برنامه پرتو درمانی شامل یک برنامه درمانی خاص در یک بازه زمانی مشخص است. می‌‌توان از پرتو درمانی برای درمان تومورهایی که درمان آنها با انجام عمل جراحی دشوار است و بیمار به روش‌های دیگری برای درمان نیاز دارد استفاده کرد.4

پینوشتها
1.www.drerfanian.com
2.www.pezeshket.com
3.www.televisit24.com
4.www.dr-eshraghi.com