اگر سرخرگ کرونر که رگ اصلی قلب به حساب می آید، به دنیال تجمع لایه های چربی ، دچار انسداد شود بطوری که رساندن خون، اکسیژن و مواد تغذیه کننده به عضله قلب با مشکل روبرو شود، گرفتگی رگ قلب به شمار می آید.

این نکته در تحقیقات پزشکی غیر قابل انکار است که آمار بروز گرفتگی رگ قلب همواره در حال افزایش است و از سوی دیگر سن درگیر شدن افراد به این بیماری در حال پایین آمدن است.

بیماری انسداد یا گرفتگی رگ قلب که به آن تصلب شرایین نیز می‌گویند هنگامی رخ می‌دهد که پلاک‌ها در داخل شریان‌های خون تجمع یابند. این شریان‌ها سرخرگ‌های خونی هستند که خون غنی از اکسیژن را به سایر قسمت‌های بدن و قلب منتقل می‌کند. پلاک‌ها از کلسیم، کلسترول، چربی و سایر مواد موجود در خون تشکیل شده اند.

با گذشت زمان این پلاک‌ها سفت می‌شوند و باعث تنگ شدن شریان‌ها می‌شود و همین دلیل باعث می‌شود تا جریان خون غنی از اکسیژن به قسمت‌های بدن و اندام‌ها به خوبی منتقل نشود؛ که این عامل موجب انسداد رگ قلب می‌شود. این بیماری ممکن است مشکلات جدی مانند سکته قلبی، حملات قلبی و یا حتی به مرگ منجر شود.

عوامل گرفتگی رگ قلب

شناختن اینکه چه عواملی، زمینه بروز گرفتگی رگ قلب را مستعد می کنند، از این جهت که به شما در تصمیم گرفتن و جزم کردن اراده برای پیشگیری از بیماری های قلب برای شما مفید و کاربردی است.

عوامل غیر قابل پیشگیری، عواملی هستند که شما قادر به تغییر دادن و مدیریت کردن آنها نیستید و اثرات آن را چه بخواهید چه نخواهید باید بپذیرید.

جنسیت مرد، افزایش سن و سال، سابقه خانودگی و ارثی مثبت از جمله مهم ترین عوامل غیر قابل پیشگیری محسوب می شوند.

عوامل قابل پیشگیری را می توان با اصلاح سبک زندگی, تشخیص به موقع, روش های پیشگیرانه و مدیریت کردن به شیوه ای با کفایت در کنترل در آورد و از بیماری زایی این عوامل جلوگیری کرد.

استعمال دخانیات، فشار خون و چربی خون بالا، دیابت کنترل نشده، چاقی، کم تحرکی و رژیم غذایی ناسالم از جمله مهم ترین عوامل قابل پیشگیری به شمار می آیند.

علایم و نشانه های گرفتگی رگ قلب

توجه کردن به علایمی که زنگ خطر بروز بیماری گرفتگی رگ قلب را به صدا در می آورد، باعث می شود که شما بتوانید با مراجعه به موقع به پزشک، مناسب ترین درمان را دریافت کنید. شایع ترین علایم گرفتگی رگ قلب عبارتند از:

* درد و سوزش قفسه سینه: مهم ترین نشانه بیماری گرفتگی رگ
درد و سوزش در ناحیه پشت جناغ سینه احساس می شود و ممکن است به گردن, دست ها, پشت ویا شکم هم انتشار پیدا کند.
ممکن است درد در هنگام فعالیت های بدنی و یا فشار های روحی و روانی ایجاد شود. شما چند دقیقه استراحت می کنید و احتمالا قرص زیر زبانی مصرف می کنید و درد تسکین می یابد.

* تنگی نفس
تنگی نفس هنگامی که به همراه درد قفسه سینه در هنگام فعالیت نه چندان شدید بدنی به وجود بیاید بیشتر به عنوان تنگی نفس ناشی از بیماری گرفتگی رگ قلب به حساب می آید.

* تپش قلب
اگر شما مبتلا به گرفتگی رگ قلب باشید، در هنگام فعالیت های بدنی مختصر یا حتی در هنگام استراحت ممکن است به طور ناراحت کننده ای ضربان و تپش قلب خود را احساس کنید.

* سنگینی روی قفسه سینه
گاهی ممکن است احساس کنید که جسم سنگینی روی قفسه سینه شما گذاشته اند که قلب و ریه های شما را تحت فشار قرار داده است.

عوارض بیماری گرفتگی رگ قلب

اگر شما توسط متخصص قلب، معاینه و بررسی شوید و دستورات درمانی مناسب را در اسرع وقت دریافت کنید، بیماری گرفتگی رگ عارضه دار نمی شود.

تشخیص بیماری انسداد رگ‌های قلب

پزشک بر اساس سابقه پزشکی و خانوادگی و همچنین معاینات فیزیکی و نتایج آزمایشات، فرد بیمار وجود این بیماری را تشخیص می‌دهد. پزشک برای تشخیص انسداد رگ قلب چند تست و آزمایش روی بیمار انجام می‌دهد تا بتواند درمانی مناسب برای بیمار را انجام دهد. این تست‌ها و آزمایشات شامل موارد زیر می‌شوند.

* نوار قلب :
در این آزمایش، پیام های الکتریکی در هنگام انتشار به سرتاسر قلب ثبت می شوند. نوار قلب اغلب سکته های قلبی گذشته یا در حال رخداد را بیان می کند.

* آنژیوگرافی:
پزشک در حین کاتتر گذاری قلب، یک کاتتر را به آرامی به شریان یا ورید کشاله ران، گردن یا بازو وارد کرده و تا به قلب هدایت می کند. تصویر برداری اشعه ایکس برای هدایت کاتتر به محل مناسب خود استفاده می شود. گاهی اوقات، رنگ مخصوصی نیز از طریق کاتتر به جریان خون وارد می شود تا به نمایان شدن بهتر عروق خونی و تعیین درصد گرفتگی رگ قلب کمک کند.

در صورت ابتلا به انسداد های نیازمند درمان، یک بالون از طریق کاتتر به محل انسداد فرستاده شده و با متورم شدن خود در آن محل مسیر جریان خون را باز می کند. اغلب، یک لوله تور مانند به نام استنت نیز در محل انسداد جایگذاری می شود تا رگ را باز نگه دارد.

* سی تی اسکن قلب :
سی تی اسکن قلب می تواند در مشاهده رسوبات کلسیم موجود در شریان ها به پزشک کمک کند. این آزمایش درصد گرفتگی رگ قلب را مشخص کرده و در صورتی که مقادیر قابل توجهی از کلسیم در عروق خونی وجود داشته باشد، تشخیص بیماری شریان های کرونری برای بیمار تایید می شود.

* عکس برداری اشعه ایکس از قفسه سینه

* آزمایش خون

* اکوکاردیوگرام :
در اکوی قلب یا اکو کاردیوگرام با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از قلب به دست می آید. اکوی قلبی در تشخیص عملکرد مناسب هر ناحیه ای از قلب به پزشک کمک می کند. بخش هایی از قلب که حرکات ضعیف تری دارند امکان دارد در اثر بروز یک حمله قلبی یا عدم دریافت مقادیر کافی اکسیژن دچار آسیب شده باشند. این عارضه می تواند نشانه ای از بیماری شریان های کرونری یا دیگر مشکلات قلبی باشد.

* تست استرس و تست ورزش :
یکی از روش های تشخیص درصد گرفتگی رگ قلب تست ورزش است. در صورتی که علائم و نشانه ها اغلب در حین ورزش و فعالیت بروز دهند، پزشک از بیمار خواهد خواست تا در حین انجام آزمایش نوار قلب بر روی یک تردمیل یا دوچرخه ثابت ورزش کند. گاهی اوقات، آزمایش اکوی قلب نیز در حین فعالیت انجام می شود که با نام تست استرس اکو شناخته می شود. در برخی موارد، به جای ورزش کردن از دارو های محرک قلبی استفاده می شود.

و سایر آزمایشات دیگر که بسته به تشخیص پزشک و علائم انسداد رگ قلب در شما می‌باشد، انجام می‌شود.

درمان انسداد رگ قلب

برای درمان گرفتگی رگ قلب باید سبک زندگی خود را برای داشتن قلبی سالم تغییر دهید. جراحی و دارو‌ها از روش‌های درمان این بیماری برای فرد بیمار می‌باشد که بسته به نوع و پیشرفت بیماری، پزشک درمان را با هر یک از موارد گفته شد، شروع می‌نماید. برای شروع درمان ابتدا فرد باید عادات بد زندگی خود را ترک نماید و شروع به انجام رفتار‌ها و حرکات مفید برای قلب مانند تغذیه مناسب و سالم، ترک سیگار، فعالیت بدنی، نداشتن استرس و حفظ وزن مناسب را داشته باشد.

دارو‌ها

تغییر در روش سبک زندگی به تنهایی موجب بهبودی این بیماری نمی‌شود و پزشک دارو‌هایی برای درمان انسداد رگ قلب تجویز می‌نماید. پزشک برای کنترل سطح کلسترول خون دارو‌های استانین را تجویز می‌کند. همچنین ممکن است پزشک دارو‌هایی برای کاهش سطح قند خون، کاهش فشار خون، جلوگیری از التهاب و جلوگیری از لخته شدن خون که همگی منجر به انسداد رگ‌های قلب می‌شوند را تجویز نماید. مصرف منظم و دقیق دارو‌ها طبق نظر پزشک برای بهبودی شما لازم است.

جراحی

گاهی اوقات بسته به نوع پیشرفت بیماری شما، پزشک عمل جراحی را برای بهبود شما توصیه می‌کند. این جراحی‌ها شامل دستکاری عروق کرونر از راه پوست، اندآرترکتومی شریان کاروتید و پیوند عروق کرونر می‌باشد که طبق نظر پزشک یکی از انواع این جراحی‌ها برای بهبود بیماری پیشنهاد می‌شود.

روش‌های پیشگیری از تصلب شرایین

عامل اصلی محدود شدن خون در رگ قلب یا در واقع بروز تصلب شرایین را می‌توان سفت شدن شریان‌ها و عروق خونی و همچنین انباشته شدن پلاک در رگ‌ها می‌باشد که به این دلیل بافت‌ها و ارگان‌های بدن برای عملکرد خود قادر به دریافت خون حاوی اکسیژن کافی نخواهند بود. اما دلایل اصلی سفت شدن شریان و عروق خونی به شرح زیر می‌باشند:

کلسترول بالا:
کلسترول به طور طبیعی در بدن وجود دارد همچنین این ماده زرد رنگ که شباهت به وکس نیز دارد در غذا‌های که مورد استفاده قرار می‌گیرند پیدا می‌گردند. چنانچه میزان کلسترول در سطح خون شما افزایش یابد منجر به انسداد شریان‌های خونی می‌شود و به همین خاطر پلاک‌های سخت و سفتی تولید می‌گردد و در نتیجه مانع از گردش جریان خون به طرف قلب و همچنین دیگر بافت‌ها و ارگان‌های بدن می‌گردد.

رژیم غذایی ناسالم:
همواره برای حفظ سلامت قلب و پیشگیری از گرفتگی رگ قلب داشتن رژیم غذایی سالم از ضروریات می‌باشد و چنانچه الگویی غذایی افراد مناسب نباشد این مشکل ایجاد خواهد شد. بر اساس انجمن قلب ایالات متحده آمریکا الگوی غذایی مناسب حاوی غلات کامل، لبنیات کم چرب، حبوبات، آجیل، گوشت ماهی و مرغ بدون پوست، مجموعه کاملی از انواع میوه و سبزیجات و همچنین روغن‌های گیاهی نظیر روغن آفتابگردان یا روغن زیتون است

پیشگیری از تصلب شرایین با توصیه‌های غذایی

۱- از مصرف تمامی مواد غذایی، دسر‌ها و نوشیدنی‌های که دارای مقادیر بالای شکر می‌باشند تا حد امکان پرهیز شود. در واقع این میزان مصرف شکر روزانه بر اساس اتحادیه قلب کشور آمریکا نباید برای خانم‌ها بیشتر ۱۰۰ کالری یا ۶ قاشق چایخوری و برای مردان ۱۵۰ کالری یا ۹ قاشق چایخوری باشد.

۲- پرهیز از غذا‌های حاوی مقادیر زیادی نمک می‌باشد، مصرف روزانه نمک یا سدیم نباید بیشتر از ۲۳۰۰ میلی گرم باشد و در حالت طبیعی و نرمال باید از مصرف نمک در طول یک شبانه روز بیشتر از ۱۵۰۰ میلی گرم اجتناب گردد.

۳- غذا‌هایی که دارای چربی ترانس و دیگر چربی‌های غیرسالم می‌باشند نباید مصرف شود و چربی‌های غیر اشباع سالم جایگزین این چربی‌ها شود تا چنانچه نیاز باشد سطح کلسترول خون پایین آورده شود. چربی اشباع شده را کمتر از ۵% الی ۶% کالری برسانید. افرادی که روزانه دو هزار کالری مورد استفاده قرار می‌دهند در واقع ۱۳ گرم چربی اشباع شده مصرف می‌کنند.

انسداد رگ‌های قلب یک نوع بیماری خطرناک برای سلامت قلب محسوب می‌شود. با جدی گرفتن علائمی که در این مقاله گفته شد و مراجعه به پزشک از شدت گرفتن گرفتگی رگ‌های قلب جلوگیری کنید. در این مقاله با عوامل ایجاد و علائم انسداد رگ قلب و روش‌های درمان آن آشنا شدید امیدواریم این مقاله راهنمای مناسبی برای شما باشد.

سکته و نارسایی قلب از جمله مهم ترین عوارض بیماری گرفتگی رگ به حساب می آیند.

توجه داشته باشید که عوارض این بیماری در افرادی ایجاد می شود که نسبت به بیماری خود بی توجه اند و اصولا طبق قانون ” هر چه پیش آید خوش آید” با بیماری قلبی خود برخورد می کنند.

منبع: سایت دکتردکتر
سایت خبرگزاری صداوسیما
سایت قلب سلامت