نامگذاری سوره انفطار
این سوره را اِنفطار نامیده‌اند؛ زیرا در اولین آیه آن، از انفطارِ آسمان، به معنای پاره‌شدن و از هم گسستن آسمان به هنگام قیامت، سخن به میان آمده است. نام دیگر این سوره إنفَطَرَت است.
محل و ترتیب و نزول
سوره انفطار جزو سوره‌های مَکّی و در ترتیب نزول هشتاد و دومین سوره‌ای است که بر پیامبر(صلی الله علیه و آله) نازل شده است.این سوره در چینش کنونی مُصحَف نیز هشتاد و دومین سوره است و در جزء سی‌ام قرآن جای دارد.
تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها
سوره انفطار ۱۹ آیه، ۸۱ کلمه و ۳۳۳ حرف دارد. این سوره به لحاظ حجمی جزو سوره‌های مفصلات (دارای آیات کوتاه) است.آیات مشهور
آیات مشهور این سوره شامل:یَا أَیُّهَا الْإِنسَانُ مَا غَرَّ‌کَ بِرَ‌بِّکَ الْکَرِ‌یمِ (آیه ۶)
ترجمه: اى انسان، چه چیز تو را در باره پروردگار بزرگوارت مغرور ساخته؟در تفسیر نمونه آمده است، هدف این آیه در هم شکستن غرور و بیدار کردن انسان از خواب غفلت است.
در نهج البلاغه نیز خطبه‌ای از امام علی(علیه السلام) درباره این آیه نقل شده است. امام(علیه السلام) در این خطبه انسان را مخاطب قرار می‌دهد و گلایه می‌کند چرا آدمی جرئت بر گناه یافته و مغرور شده است و اصلاً نگرانِ این دردش نیست و حال آنکه که در بسیاری از سختی‌ها نگران دیگران است. چگونه بیمِ شبیخونِ خشم خداوند او را از این خواب غفلت بیدار نمی‌کند و چگونه با ناتوانی و ضعفش در مقابل پروردگارش جرئت معصیت دارد؛ پروردگاری که کریم است و احسان و فضلش را از بنده‌اش دریغ نداشته و او را لحظه‌ای از لطفش محروم نکرده است. 1
فضیلت سوره
امام صادق(علیه السلام)فرموده:«هر کس این دو سوره انفطار و انشقاق را تلاوت کندوآن دو را در نماز فریضه ونافله برابر چشم خود قرار دهد هیچ حجابی او را از خدا محجوب نمی داردوچیزی میان او وخداوند حائل نمی شود»..jpg "سوره انفطار")
مسلماً نعمت بزرگ حضور در پیشگاه خدا واز میان رفتن حجابها میان او وپروردگار برای کسی است که این دو سوره را در عمق جانش جای دهد وخود را بر اساس آن بسازد نه اینکه به لقلقة زبان اکتفا کند.
در آن زمان که آسمان از هم شکافته وستارگان پراکنده وفرو ریزند ،نظام جهان بالا در هم می ریزدوانفجار های عظیمی سراسر کرات آسمانی را فرا می گیرد،منظومه ها نظام خویش را از دست می دهند وستارگان از مدار خود بیرون می روند وبر اثر تصادم شدید به یکدیگر متلاشی می شوندودر یاها به هم پیوسته می شود وآب سراسر خشکیها را فرا می گیردوکل دریاها به صورت یک اقیانوس گسترده وفراگیر در می آیند وعمر این جهان به پایان می رسدوهمه چیز ویران می شود،وتکلیف انسان ضعیف در این میان معلوم است.
رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم می فرماید: کسی که سوره انفطار را قرائت کند خداوند به تداد همه قبرها به او حسنه می دهد و ده برابر قطرات برف و باران که از آسمان فرود می آید به او حسنه داده می شود.
رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم : هر کس خوش دارد که روز قیامت به من بنگرد چنانکه با چشم سر می بیند سوره های«تکویر »؛ «انفطار»؛ «انشقاق» را قرائت نماید.
امام جعفر صادق علیه السلام فرموده اند: هر کس که سوره انفطار را در نمازهای واجب یا مستحب خود قرائت نماید خداوند حاجت ها و خواسته هایش را روا می داردو بین او و خداوند حجابی نخواهد بود و همواره خداوند با نظر عنایت به او می نگرد تا از حسابرسی مردم فارغ گردد.
دیدار با رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم در روز قیامت از ارزش های معنوی این سوره مبارکه می باشد . رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرموده است: هر کس خوش دارد که روز قیامت به من بنگرد چنانکه با چشم سر می بیند سوره های«تکویر »؛ «انفطار»؛ «انشقاق» را قرائت نماید.
آثار و برکات سوره
آثار و برکات این سوره شامل:1) جهت خلاصی از زندان
قرائت این سوره موجب خلاصی از زندان و رهایی از بند اسارت و ایمنی بیم دار و رفع ترس می گرددد.از وجود نورانی نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله وسلم روایت شده است: هر زندانی یا انسان در بندی آن را بخواند یا نوشته آن را با خود همراه داشته باشد خداوند خروجش را آسان می کند و او را از بند و زندان و خوف و ترس نجات می دهد و حالش به زودی بهبود می یابد.
از امام صادق علیه السلام نیز منقولست: هر کس این سوره را در هر کاری که در ماند 70 مرتبه بخواند خلاصی یابد و اگر زندانی نیز این سوره را 70 بار بخواند خلاصی یابد.
2) جهت ایمنی از رسوایی روز قیامت
رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم می فرماید: هر کس بر قرائت سوره مبارکه انفطار مداومت ورزد خداوند او را از رسوایی روز قیامت در امان می دارد و عیب هایش را می پوشاند.3) قوی شدن دید چشم
از امام صادق علیه السلام نقل شده است: ... و قرائت سوره انفطار برای چشم، دید آن را قوی می کند و دردهای چشمی را برطرف می کند. 2.jpg "سوره انفطار")
داستان سوره انفطار
در تفسیر قمی در ذیل آیه (و اذا القبور بعثرت) فرموده: یعنی قبرها شکافته می شود، و مردگان بیرون می آیند.و در الدر المنثور است که حاکم (وی حدیث را صحیح دانسته) از حذیفه روایت آورده که گفت رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم فرمود: هر کس سنت خیری را باب کند، و خودش به آن عمل نماید، هم اجر عمل خود را دارد و هم مثل اجرهای پیروانش را، بدون اینکه از اجر پیروانش کم شود، و هر کس سنت شری را باب کند، و خودش به آن عمل کند، هم وبال عمل خود را دارد، و هم مثل وبالی که پیروانش دارند، بدون اینکه از وبال پیروان چیزی کم شود، حذیفه بعد از نقل این کلام، آیه (علمت نفس ما قدمت و اخرت) را تلاوت کرد.
و در همان کتاب آمده که عبد بن حمید از صالح بن مسمار روایت کرده که گفت: من شنیده ام رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم بعد از آنکه آیه (یا ایها الانسان ما غرک بربک الکریم) را تلاوت فرموده، در پاسخ به خدای تعالی عرضه داشته: نادانیش او را نسبت به تو مغرور کرده.
و در تفسیر قمی در ذیل آیه (فی ای صوره ما شاء رکبک) فرموده: اگر می خواست، به صورتی غیر این صورت تو را ترکیب می کرد.
مؤ لف: این روایت را صاحب مجمع البیان بدون ذکر سند از امام صادق علیه السلام آورده.
و نیز در همان تفسیر در ذیل آیه (و ان علیکم لحافظین) فرموده: همان دو فرشته ای که موکل بر انسانند.
و از سعد السعود نقل شده و در روایتی هم آمده که این دو فرشته - که موکل بر انسانند - هنگام نماز فجر نزد مؤمن می آیند، و با آمدن آنان آن دو فرشته که در شب موکل بر او بودند بالا می روند، و چون خورشید غروب کند، دوباره همان دو فرشته برای نوشتن اعمال شب نازل می شوند، و نویسندگان روز بالا می روند، و اعمال او را به درگاه خدای عزوجل می برند.
و مدام این آمد و شد ادامه دارد، تا اجل مؤ من برسد وقتی اجلش رسید، (این) دو فرشته با فرد صالح خدا حافظی می کنند، و می گویند خدا عوض ما جزای خیرت دهد، چه بسیار عمل صالحی که به ما نشان دادى، و چه سخنان نیکوی بسیاری که به گوش ما شنواندى، و چه مجالس خیری که ما را بدانجا بردى، در عوض ما امروز موکل بر هر چیزی هستیم که دوست بدارى، و آن را برایت تاءمین می کنیم، و به درگاه پروردگارت شفاعتت می کنیم.
و اما اگر گنهکار باشد به او می گویند خدا عوض از ما جزای شری به تو بدهد، برای این که یک عمر ما را آزردى، چه اعمال زشتی که به ما نشان دادى، و چه سخنان زشتی که به گوش ما شنواندى، و چه بسیار مجالس بدی که ما را بردى، و از این به بعد ما هم موکل بر هر امری هستیم که تو آن را کراهت بدارى، و علیه تو نزد پروردگارت شهادت می دهیم.
و در مجمع البیان در ذیل آیه (والامر یومئذ لله) می گوید: عمرو بن شمر از جابر از امام باقر علیه السلام روایت کرده که فرمود: (و الامر یومئذ و الیوم کله لله)، آنگاه فرمود: ای جابر وقتی قیامت می شود، همه حکام از بین می روند، و دیگر حاکمی نمی ماند بجز خدا.
مؤلف: منظور آن جناب این است که: امر، تنها در قیامت مختص به خدا نیست بلکه در دنیا هم همینطور است، و اگر در آیه مالکیت امر را مختص به خدا در روز قیامت کرده، به این اعتبار بوده که این حقیقت در قیامت ظاهر می شود، نه اینکه تنها در آن روز مالک است، پس علت اینکه ظهور این حقیقت مختص به قیامت شده، این است که در قیامت امر و حکم دیگری نمی ماند، سایر صفاتی هم که در قرآن کریم برای خدا در خصوص قیامت اثبات شده نظیر امر است. و بنابر این می توان گفت این روایت از روایات برجسته است. 3
پی نوشت:
1.www.fa.wikishia.net
2.www.rasekhoon.net
3.www.ommolketab.ir
