در رفتگی مچ دست چیست؟

مچ دست از ۸ استخوان کوچک به نام کارپال (carpal) تشکیل شده است‌. گروهی از رباط‌ها این استخوان‌ها را در یک جا نگه داشته و به آن‌ها اجازه حرکت می‌دهند. پارگی هر کدام از این رباط‌ها باعث می‌شود که یک یا دو استخوان کارپال از مکان معمول خود جا به جا شده و در نتیجه در رفتگی مچ دست (dislocated wrist) رخ دهد.

در حالی که در رفتگی مچ دست می‌تواند همه‌ی ۸ استخوان کارپال را درگیر کند، استخوان هلالی یا لونیت و استخوان ناوی یا اسکافوئید هم تحت تاثیر قرار می‌گیرند. این دو استخوان بین استخوان‌های زند زبرین و زند زیرین در ساعد و دیگر استخوان‌های کوچک‌تر در مچ دست یک پل تشکیل می‌دهند.1

انواع دررفتگی‌های مچ دست

در رفتگی مچ دست انواع مختلفی دارد:

در رفتگی استخوان هلالی قدامی (Anterior lunate dislocation)

در این نوع از دررفتگی استخوان هلالی می‌چرخد در حالی که دیگر استخوان‌ها در جای خود قرار دارند.

در رفتگی پری لونیت (Perilunate dislocation)

در این نوع دررفتگی استخوان هلالی و سه رباط اطراف آن درگیر می‌شوند.

شکستگی گالزی (Galeazzi fracture)

این نوع شامل شکستگی استخوان زند زبرین و دررفتگی مفصل رادیواولنار (مفصلی بین سر زند زبرین و بریدگی رادیال استخوان زند زیرین) است‌.

شکستگی مونتژیا (Monteggia fracture)

این نوع شامل شکستگی استخوان زند زیرین و دررفتگی یکی از دو سر استخوان زند زبرین است.1

علل دررفتگی مچ دست

عموماً دررفتگی دست به دلیل زمین خوردن با دست‌های باز و کشیده اتفاق می‌افتد.

دررفتگی مچ دست اغلب در ورزش‌های پربرخورد اتفاق می‌افتد که در آنها احتمال برخورد ورزشکاران با یکدیگر بسیار زیاد است.

زمین خوردن در هنگام انجام ورزش‌هایی مثل فوتبال، شیرجه، بسکتبال و…

وزنه‌برداری هم در برخی مواقع ممکن است باعث دررفتگی مچ دست شود.

زمین خوردن در هنگام اسکیت

اگر سابقه آسیب‌دیدگی‌ در مچ دست وجود داشته باشد و نیرو و فشاری هنگام زمین خوردن به آن وارد شود احتمال دررفتگی مچ دست زیاد می‌شود.

دررفتگی مچ دست ممکن است در اثر تصادفات رانندگی نیز رخ دهد.

آسیب‌دیدگی‌ها و جراحات پیش‌بینی نشده.2

نشانه‌های دررفتگی مچ دست

درد لحظه‌ای پس از آسیب مچ دست

تورم

حساسیت به لمس

کبودی

شکل مچ دست از حالت طبیعی خود خارج می‌شود.

سوزن سوزنی شدن انگشت‌های اشاره، میانی و شست

تشدید درد در هنگام حرکت دادن مچ دست

کاهش دامنه حرکتی مچ دست

تشدید درد در هنگام گرفتن مچ

سفت‌شدگی و گرفتگی انگشتان و شست.2

تشخیص در رفتگی و جابه‌جایی مچ دست

در صورت دررفتگی مچ حتماً برای جلوگیری از بدتر شدن شدت آسیب، به سرعت به پزشک یا بخش اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.

پزشک با چرخاندن مچ دست در جهات مختلف بیمار را معاینه می‌کند، در حین حرکت دادن مچ دست از شخص سوال می‌شود که آیا دردی احساس می‌کند یا خیر؟ این کار به پزشک کمک می‌کند تا تشخیص دهد کدام رباط یا استخوان دست درگیر شده است.

از طرفی دیگر امکان تشخیص آسیب‌های احتمالی به عصب، رگ‌های خونی و تاندون‌های دست و مچ وجود دارد. بعد از آن برای تایید تشخیص از دست و ساعد تصویر رادیولوژی اشعه ایکس گرفته می‌شود.1

درمان دررفتگی مچ دست

درمان دررفتگی مچ در ابتدا نیاز به کمک های اولیه داشته و سپس با توجه به این که جراحی لازم است یا خیر می توان روش های درمانی متعددی را به کار گرفت. شایان ذکر است که نباید اجازه داد بیمار در اثر درد ناشی از حادثه، وارد شوک شود. حرکت مچ دست باید در اولین فرصت متوقف شود.

در برخی از موارد در رفتگی مچ دست می توان آن را جا انداخت ولی در موارد شدید تر، برای قرار گرفتن استخوان ها در محل صحیح، جراحی لازم است. به منظور کاهش درد و ناراحتی نیز، دارو هایی تجویز خواهند شد.

از یخ و کمپرس سرد استفاده کنید

استفاده از یخ در محل ایجاد آسیب، می تواند به کاهش التهاب، تورم و خونریزی داخلی کمک کند. عمل یخ گذاری باید هر چه زود تر پس از ایجاد آسیب عملی شود. این عمل باید به مدت حداقل دو روز و در هر بار 20 دقیقه، انجام شود. کمپرس یعنی اعمال فشار به منظور جلوگیری از ایجاد تورم. کمپرس سرد یا بسته های یخ، می توانند با ترکیب یخ و فشار، التهاب، تورم و درد مچ دست را محدود کنند.

مچ دست را استراحت داده و آن را بالا نگه دارید

استراحت دادن مچ دست آسیب دیده اولین قدم برای درمان آن می باشد. ادامه ی استفاده از یک مچ آسیب دیده، می تواند باعث وارد شدن فشار بیشتر به آن و در نتیجه آسیب های بعدی شود. این کار باعث طولانی تر شدن مدت بهبودی در رفتگی و همچنین سخت تر و درناک تر شدن درمان آن خواهد شد.

همچنین باید بلافاصله پس از ایجاد آسیب، مچ دست را بالا ببرید. بالا تر نگه داشتن مچ از سطح قلب تا حد امکان، برای 24 ساعت اول پس از آسیب، می تواند التهاب و خونریزی داخلی را کاهش دهد و باعث بهبودی سریع تر مچ گردد.

دارو های مسکن درد

دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) می توانند درد و التهاب را کاهش دهند. دارو هایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن، از دارو های تاثیر گذاری هستند که نیازی به نسخه ی پزشک نداشته و می توانید برای در رفتگی مچ خود، آن ها را مصرف کنید. برای موارد شدید تر مانند پیچ خورگی و در رفتگی های حاد که بعضا منجر به شکستگی می شوند، ممکن است دارو های مسکن مخدر تجویز شوند.

جا انداختن و ترمیم مچ دست

هنگامی که استخوان های مچ از جای خود خارج شدند، لازم است که آن ها را به جای خود باز گردانده و به اصطلاح آن ها را جا انداخت. یک پزشک متخصص ، استخوان های در رفته را در جای خود قرار داده و به بهبودی مچ کمک می کند.

در صورت ایجاد شکستگی، ممکن است جراحی مورد نیاز باشد تا بتوان به کمک آن استخوان های مچ دست را در محل خود قرار داده و مفصل و رباط های آن را تعمیر کرد. برای بهبودی موثر مچ دست، تمامی اجزای آن باید درست در محل خود قرار بگیرند.

فیزیوتراپی

با پیش رفتن فرایند بهبودی مچ، توصیه می شود که از فیزیوتراپی به منظور باز گردانی عملکرد کامل مچ، استفاده شود. پس از ایجاد آسیب، عدم تحرک، درمان و استراحت مچ، قدرت آن کم تر از چیزی خواهد بود که به یاد دارید. تمرینات درمانی به منظور کمک به تقویت مفصل و باز گردانی محدوده ی حرکتی مچ انجام می شوند تا فرد بتواند پس از بهبودی، از مچ خود به طور طبیعی استفاده کند.

در شرایط نیمه دررفتگی که از آسیب دیدگی‌های متداول محسوب می‌شود ، معمولاً مچ دست چند هفته‌ای گچ گرفته شود و پس از آن با مچ بند طبی بی‌حرکت نگه داشته شود.3

پینوشتها
1.www.drdr.ir
2.www.doctorvariani.ir
3.www.drforogh.com