از علت تا درمان خارش کف دست

خارش کف دست

خارش یکی از مواردی است که همگی ما در قسمتهایی از بدن خود آن را احساس کرده ایم. اما اگر این خارش در بخش خاصی از بدن تکرار شود می تواند، نشان دهنده مشکلی در بدن باشد. خارش کف دست یکی از موارد است که ممکن است برای بسیاری از ما اتفاق داده باشد.

در گذشته برخی از افراد اعتقاد داشتند که خارش در این قسمت از بدن نشانه این است که قرار است پول بزرگی به دست شخص برسد. اما امروزه می دانیم که این تفکرات قدیمی است و هیچ پایه و اساس علمی ندارد. بلکه بروز خارش در دست می تواند نشانه ابتلا به بیماری باشد.1

علت خارش کف دست چیست؟

خارش بدون توجه به ناحیه‌ی آن می‌تواند آزاردهنده باشد. این امر به ویژه می‌تواند در دست‌ها تحریک زیادی را به وجود آورده در انجام امور روزمره تداخل ایجاد کند.

برخی از بیماری‌های زیر ممکن است از شایع‌ترین علل خارش کف دست باشند:

۱. اگزمای دست

بر اساس گزارش‌های علمی، حدود ۱۰ درصد مردم کشورهای صنعتی دچار اگزمای دست هستند. این بیماری غیر مسری می‌تواند باعث ایجاد خارش کف دست، التهاب، پوسته‌ریزی، خشکی، قرمزی و حتی تاول شود.

یک نوع اگزما به نام «پومفولیکس» یا «اگزمای دیس هیدروتیک» باعث به وجود آمدن تاول‌های کوچک و خارشی بر روی کناره‌های انگشتان، کف دست و حتی کف پا می‌شود.

کسانی که احتمال بیشتری برای ابتلا به اگزمای دست دارند، عموما افرادی با مشاغل خاص هستند که در آن دستان فرد در مواجه با رطوبت یا مواد شیمیایی و عوامل تحریک‌کننده بیش از حد است.

مشاغلی که در معرض ابتلا به اگزمای دست هستند شامل موارد زیر است:

کترینگ و پذیرایی

نظافت

آرایشگاه

کادر درمانی

مکانیک

کسانی که سابقه خانوادگی اگزمای دست دارند نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری قرار دارند.

۲. واکنش‌های آلرژیک

گاهی‌اوقات خارش دست بر اثر مواجه مکرر با عوامل و مواد شیمیایی تحریک‌کننده است به وجود می‌آید که در نهایت که به واکنش آلرژیک منتهی می‌شود و به «درماتیت تماسی» گفته می‌شود.

یک واکنش آلرژیک ممکن است ۴۸ تا ۹۶ ساعت پس از تماس با آلرژن (عامل آلرژی‌زا) شروع شود.

عوامل آلرژی‌زای رایج عبارتند از:

فلزات، مانند انگشتر و سایر جواهرات

عطر و ادکلن یا سایر مواد معطر

انواع صابون

مواد ضدعفونی‌کننده

ترکیبات ضدمیکروبی ‌یا باکتری‌کُش

گرد و غبار و خاک

آب با مقادیر بالای کُلر

ممکن است پیش از بروز واکنش آلرژیک نیاز به مواجه چندباره با آلرژی‌زاها باشد. در واقع، این امر به این دلیل است که بدن بعد از چند بار، شروع به ترشح هیستامین‌های خارش‌آوری می‌کند که موجب تحریک پوست می‌شوند.

۳. دیابت

هنگامی که فرد مبتلا به دیابت است، قند خون فرد بیش از حد بالا می‌رود که می‌تواند باعث خشکی پوست شود. خارش پوست ممکن است با برآمدگی‌های قرمز یا به رنگ پوست روی کف دست و سایر نواحی بدن نمایان شود.

۴. واکنش‌های دارویی

گاهی اوقات خارش کف دست ممکن است در اثر مصرف داروی خاصی به وجود آمده باشد. هنگامی که فرد نسبت به داروی جدیدی واکنش آلرژیک خفیفی داشته باشد، واکنش‌های هیستامین در بدن باعث خارش می‌شود.

در این موارد، به ویژه فرد در کف دست‌ یا پای خود احساس خارش می‌کند که دلیل آن تجمع بیش‌تر هیستامین‌ در این نواحی است. با این حال، چنانچه برای فرد مشخص شود که علت خارش کف دست دارویی است، مگر اینکه علائم شدید باشد؛ باید پیش از قطع کامل دارو،‌ با پزشک معالج مشورت کند.

۵. سیروز

یک اختلال خودایمنی به نام «سیروز صفراوی» یا «تشمع کبدی» می‌تواند باعث به وجود آمدن برخی لکه‌ها در کف دست و خارش آن شود. سیروز صفراوی، روی مجاری صفراوی که کبد را به معده وصل می‌کند، اثر می‌گذارد.

زردابی که بین این دو عضو حرکت می‌کند در کبد تجمع یافته و باعث بروز آسیب و زخم می‌شود. فرد مبتلا به این اختلال خود ایمنی، علاوه بر خارش کف دست ممکن است که علائم دیگری نیز داشته باشد:

لکه‌های پوستی در کف دست

حالت تهوع

درد استخوان

اسهال

ادرار تیره

زردی یا یرقان

سیروز در زنان شایع‌تر است، با این حال علت آن مشخص نیست. ممکن است برای کاهش علائم خارش برای فرد مبتلا به سیروز داروی «کلستیرامین» تجویز شود.

۶. اختلال‌های عصبی

گاهی اوقات آسیب عصبی به دست‌ها بر اثر بیماری‌هایی مانند دیابت می‌تواند باعث خارش کف دست شود. سایر اختلالات عصبی دست می‌تواند اثرات مشابهی از جمله «سندروم تونل کارپال» را داشته باشد.

سندروم تونل کارپال موجب درد، بی‌حسی و حس سوزن سوزن و خارش در دست می‌شود. خارش یا ناراحتی معمولا در کف دست‌ها شروع شده و در هنگام شب بیشتر می‌شود.

چنانچه فرد مشکوک به سندروم تونل کارپال باشد، باید به پزشک مراجعه کند. پزشک ممکن است از بیمار بخواهد از انجام برخی فعالیت‌های تکراری و مکرر خودداری کرده یا مچ بند طبی بپوشد. در موارد شدید، عمل جراحی می‌تواند فشار بر اعصاب مدین را کاهش دهد.2

درمان خارش کف دست

عوامل مهمی در جلوگیری از خارش دست وجود دارد . یکی از آن ها این است که همیشه دستانتان را مرطوب نگه دارید؛ مخصوصا بعد از زمانی که آن ها را می شویید.

درمان بر اساس علت های خارش کف دست برای افراد مختلف متفاوت می باشد. درمان های پیشنهادی شامل موارد زیر است :

استفاده از دستمال های خنک و مرطوب

یک دستمال خنک و مرطوب و تمیز را روی کف دست خود به مدت 5 تا 10 دقیقه قرار دهید تا خارش از بین برود.

همچنین می توانید از کیسه یخ استفاده کنید که معمولاً موثر است.

استروئیدها

استروئید ها توانایی کاهش خارش و قرمزی کف دست را دارند . می توانید این داروها را به راحتی از داروخانه تهیه کنید . از کرم های استروئیدی استفاده نکنید زیرا استفاده از آن ها در مدت زمان طولانی باعث نازک شدن پوست دست می شود.

نور فرابنفش

افراد مبتلا به اگزما یا خارش های شدید به درمان های مربوط به نور فرابنفش واکنش نشان می دهند . کافیست دستان خود را زیر این نور خاص قرار دهید تا تابش اشعه های فرابنفش از بین برود و علائم خارش دست شما کاهش پیدا کند.

مرطوب کردن پوست

مرطوب کردن اغلب به کاهش خارش کمک می کند . باید دستانتان را با مرطوب کننده داخل یخچال نگهداری کنید تا اثرپذیری آن افزایش پیدا کند . اگر خارش دست شما به دلیل اگزما باشد، مرطوب کردن دست بعد از شستن آن بسیار مهم خواهد بود و خشکی آن را از بین می برد . بعد از مرطوب کننده حتماً از ضد آفتاب و یا پاک کننده های خانگی استفاده کنید.3

روش های پیشگیری از خارش کف دست

اگر شما جز آن دسته افرادی هستید که در معرض ابتلا به این مشکل قرار دارید، بهتر است روشهای زیر را مدنظر داشته باشید. این روشها به شما کمک می کنند تا بهتر بتوانید روند بروز این بیماری را مدیریت کنید:

عدم استفاده از دستکش های پلاستیکی

عدم تماس مستقیم پوست دست با مواد شیمیایی

شستن دست ها با آب ولرم ( از آب یخ استفاده نکنید)

استفاده مداوم از مرطوب کننده ها به ویژه در فصول سرد برای جلوگیری از خشکی پوست

به این مورد توجه داشته باشید که اگر خارش در ناحیه کف دست شدید شود، ممکن است زندگی شما را مختل کند. دیگر شما نمی توانید به سادگی به امور زندگی روزمره خود برسید و همین امر مشکلات زیادی را در زندگی شما به وجود می آورد.

به همین دلیل با بروز اولین نشانه های این بیماری باید برای درمان اقدام کنید. ابتدا سعی کنید دلیل این مشکل را پیدا کنید. اگر به بیماری دیابت و بیماری های عصبی مبتلا هستید، باید تلاش کنید تا بیماری را درمان کنید. اگر اگزمای پوستی دلیل اصلی این مشکل است باید از روشهای مناسب برای درمان استفاده کنید.1

پینوشتها
1.www.darookhaneonline.com
2.www.drdr.ir
3.www.namnak.com