علت زردی نوزاد یا یرقان چیست؟
زمانی که نوزاد درون شکم مادر است، تمامی فرایند جذب و دفع بیلی‌روبین خون او توسط کبد مادر انجام می‌شود. بعد از تولد، این فرایند باید به‌وسیله کبد نوزاد انجام شود؛ اما به‌دلیل نارس بودن و رشد ناقص این اندام، دفع بیلی‌روبین با مشکل مواجه می‌شود.همین مسئله باعث تجمع بیلی‌روبین در خون نوزاده شده و نشانه‌های بیماری یرقان مثل زردی چشم‌ها و پوست مشاهده می‌شود. پزشکان معمولا بعد از گرفتن آزمایش خون و تشخیص مقدار بیلی‌روبین، برای درمان علت زردی نوزادان اقدام می‌کنند.
اگر افزایش سطح بیلی‌روبین خون باعث بروز یرقان شده باشد، معمولا هنگام تولد یا ۲ تا ۴ روز بعد از زایمان نشانه‌های زردی مشاهده می‌شود. اما ممکن است دلایل دیگری مثل خون‌ریزی داخلی، مشکلات ژنتیکی در تجزیه بیش‌ازحد گلبولهای قرمز خون، نارسایی کبدی، عفونتهای ویروسی یا مسدود شدن مجاری صفراوی موجب بروز زردی در نوزادان شود.
در این حالت اغلب نشانه‌های زردی دیرتر از حالت معمول بروز می‌کند و احتمال دارد علائم دیگری نیز دیده شود. همچنین اگر نوزاد زودتر از هفته ۳۷ بارداری متولد شود نیز احتمال ابتلا به یرقان افزایش می‌یابد. زیرا هنوز نارس است و اندام‌های او به‌خوبی رشد نکرده‌اند.
.png "همه چیز درباره علل و علائم زردی در نوزادان و بهترین روشهای درمان آن")
علائم زردی در نوزادان
برای شناسایی بیماری در نوزادان، اغلب باید به نوع گریه کردن آن‌ها توجه کرد. چراکه آن‌ها توانایی بیان نیازها و مشکلات خود را ندارند و اولین راه ارتباطی‌شان از طریق گریه کردن است. معمولا نوزادان مبتلا به زردی، گریه‌هایی گوش‌خراش و شدید دارند.اولین نشانه زردی، زرد شدن رنگ پوست و چشم نوزاد است. زرد شدن ممکن است ۲ تا ۴ روز بعد از تولد خود را نشان دهد و معمولا در ابتدا در صورت مشخص می‌شود. میزان بیلی روبین معمولا سه تا هفت روز بعد از تولد به بیشترین حد خود می‌رسد. همچنین اگر انگشت خودتان را روی قسمتی از بدن نوزاد (مخصوصا سینه) فشار دهید و آن قسمت زرد شود، به‌احتمال زیاد او دچار زردی شده است.
زردی به دو شکل در نوزاد مشاهده می شود:
زردی محلول در آب: در این نوع زردی همان‌طورکه از نامش پیداست، بیلی‌روبین محلول در آب است و چون محلول است، کبد آن را از طریق ادرار کردن دفع می‌کند.
زردی غیرمحلول در آب: در نوع دوم زردی، بیلی‌روبین محلول در آب نیست و از راه ادرار کردن دفع نمی‌شود و در بدن باقی می‌ماند، در صورتی‌که درمان آغاز نشود و میزان بیلی‌روبین بیش از حد شود، در مغز نوزاد رسوب کرده و عقب‌ماندگی ذهنی نوزاد را همراه دارد.
همچنین توجه به دیگر علائم زردی نوزاد که در ادامه به آن‌ها اشاره کرده‌ایم، می‌تواند در تشخیص یرقان به والدین کمک کند.
* زردی پوست بدن به‌خصوص در ناحیه شکم، بازو و پاها
* تغییر رنگ مدفوع به رنگ زرد
* زرد شدن سفیدی چشم‌ها
* بی‌حالی، بی‌قراری و خواب‌آلودگی
* عدم‌تمایل نوزاد به خوردن شیر
* کاهش وزن نوزاد
* تب
.png "همه چیز درباره علل و علائم زردی در نوزادان و بهترین روشهای درمان آن")
بیماری زردی نوزاد چقدر طول میکشد؟
برای اطلاع از اینکه زردی نوزاد چند روز طول میکشد، ابتدا باید بدانیم که دلیل بروز زردی در نوزاد چیست. به‌طورکلی ۳ دلیل در ایجاد زردی نقش دارد که هرکدام طول درمان متفاوتی دارند.* زردی طبیعی (فیزیولوژیک)
اگر نوزاد نارس به دنیا بیاید یا هنگام تولد برخی از اندام‌های او مثل کبد به‌خوبی رشد نکرده باشد، احتمال بروز زردی طبیعی بالا می‌رود. علائم بیماری در این نوع از یرقان، معمولا ۲ تا ۷ روز بعد از تولد مشاهده می‌شود و طول درمان آن تقریبا تا ۲ هفته ادامه خواهد داشت. با خوردن شیر مادر و کامل شدن کبد نوزاد، مقدار بیلی‌روبین به‌تدریج کاهش می‌یابد. برخی بیماری‌های زمینه‌ای مادر یا نوزاد مثل دیابت، مصرف دارو، نوع تغذیه و مسائل ژنتیکی هم باعث بروز زردی فیزیولوژیک می‌شوند.
* یکسان نبودن گروه خونی مادر و جنین
زمانی که گروه خونی مادر و جنین یکسان نباشد. برای مثال گروه خونی مادر A و گروه خونی جنین B باشد. عدم‌تشخیص این موضوع، ممکن است موجب مرگ، زردی یا کم‌خونی شدید نوزاد شود. زیرا این ناهمسانی گروه خونی مادر و نوزاد باعث تولید نوعی آنتی‌بادی در بدن مادر شده که موجب افزایش تعداد بیلی‌روبین‌های بدن نوزاد می‌شود. چراکه در اواخر دوره بارداری احتمال ورود خون جنین به بدن مادر وجود دارد. به همین دلیل این آنتی‌بادی در بدن مادر ترشح می‌شود. معمولا برای درمان این مسئله، در هفته 28 بارداری و 72 ساعت بعد از زایمان، نوعی آمپول ایمنوگلوبولین RH به مادر تزریق می‌شود. طول درمان این زردی هم معمولا 2 هفته است.
* زردی ناشی از شیر مادر
در این نوع از زردی معمولا به‌دلیل وجود نوعی ماده در شیر مادر، امکان دفع و جذب بیلی‌روبین کاهش می‌یابد. به همین دلیل سطح بیلی‌روبین خون بالا می‌رود و نشانه‌های زردی در نوزاد دیده می‌شود. طول درمان این بیماری تقریبا بین ۳ تا ۱۲ هفته است.
.png "همه چیز درباره علل و علائم زردی در نوزادان و بهترین روشهای درمان آن")
چیزهایی که بیرون کردن بیلی‌روبین را برای بدن نوزاد سخت‌تر می‌کند هم می‌تواند منجر به زردی‌های حادتر شود، مثل:
• بعضی داروها• عفونتهای مادرزادی مثل سفلیس، سرخجه و امثال آن
• بیماری‌هایی که بر کبد و مجرای صفراوی اثر می‌گذارند مثل فیبروز کیستی و هپاتیت
• پایین بودن سطح اکسیژن
• عفونت‌ها
• بسیاری اختلالات ژنتیکی و ارثی
نوزادانی که خیلی زود به دنیا می‌آیند (نارس هستند) بیشتر در معرض ابتلا به زردی هستند تا بچه‌های کامل.
درجه زردی نوزاد باید چند باشد ؟
درجه زردی اگر روی عدد 10 و بالاتر از آن باشد یعنی کودک شما به زردی مبتلا شده است اما این عدد نشان دهنده زردی بسیار خفیف می باشد در این حالت شما دو راه دارید ؛ راه اول اینکه همان لحظه بدون قبول هیچ ریسکی درمان را آغاز کنید، در واقع هم می توانید نوزاد را بستری کنید و هم در منزل دستگاه فتوتراپی اجاره کنید و پرتو درمانی را آغاز کنید تا از احتمال اینکه زردی در ساعات و روز بعد بالاتر رود اجتناب کنید و راه دوم اینکه یک روز صبر کنید و در طول همان بیست و چهار ساعت کودک خیلی خوب از شیر تغذیه کند و روز بعد دوباره آزمایش انجام دهید در این شرایط ممکن است عدد زردی یا همان عدد ده باشد یا کمی کمتر که نشانه ی خوبی است و باز هم می توانید صبر کنید و تغذیه ی خوب را ادامه دهید و روز بعد بازهم آزمایش را تکرار کنید تا عدد به زیر 8 برسد در این صورت نوزاد زردی را دفع کرده یا ممکن است از ده بالاتر رفته باشد که در این مرحله سریعا اقدام به درمان می کنید و اگر زردی خیلی بالاتر رفته باشد باید از دستگاه با تعداد لامپ بیشتری استفاده شود. زردی زیر عدد 12 زردی خفیفی هست و خیلی سریع تر بهبودی حاصل می شود ..png "همه چیز درباره علل و علائم زردی در نوزادان و بهترین روشهای درمان آن")
درجه خطرناک زردی در نوزاد
زردی ۱۳ به بالا جز زردی هایی با درجه بالاتر هستند و در نهایت زردی بیشتر از ۲۰ در بیمارستان بستری می شود و آخرین و شدیدترین زردی درجه ۲۵ است.علت ادامه دار بودن زردی نوزاد چیست؟
علت ادامه دار بودن زردی نوزاد معمولا به‌دلیل برخی اختلال‌ها و بیماری‌های زمینه‌ای مثل حساسیت به شیر مادر، عفونتهای ادراری و کم‌کاری تیروئید است. در صورت حساسیت به شیر مادر امکان افزایش بیلی‌روبین در خون نوزاد بالا می‌رود که طول درمان را ممکن است تا ۱۲ هفته افزایش دهد.در صورتی که بعد از ۲ هفته این بیماری درمان نشود باید آزمایش‌های لازم برای بررسی عفونت ادراری یا کم‌کاری تیروئید انجام شود. تیروئید غده‌ای در بدن است که وظیفه ترشح هورمون رشد به‌عهده این عضو است. وجود هرگونه مشکل در این غده در کاهش یا افزایش بیلی‌روبین در بدن نوزاد موثر است.
بهترین روشهای درمان و کم کردن زردی یا یرقان نوزاد
بهترین و مهم‌ترین روشهای درمان و کم کردن زردی شامل موارد زیر است.تغذیه با شیر مادر
خوردن شیر مادر در کاهش سطح بیلی‌روبین نوزاد موثر است. هر ۲ تا ۳ ساعت یک‌بار که نوزاد بیدار می‌شود باید به‌خوبی و به مقدار کافی شیر بخورد.
نوردرمانی
برای کاهش بیلی‌روبین، نوزاد باید زیر نور آبی یا سبز باشد. به همین دلیل در بیمارستان یا خانه می‌توانید از دستگاه‌های فتوتراپی استفاده کنید. این دستگاه‌ها با تولید نور سبز و آبی برای درمان زردی نوزاد موثر هستند. نوزاد خود را بدون لباس و تنها با چشم‌بند و پوشک باید درون محفظه این دستگاه قرار دهید.
.png "همه چیز درباره علل و علائم زردی در نوزادان و بهترین روشهای درمان آن")
تعویض خون نوزاد
اگر زردی نوزاد خیلی شدید باشد، باید خون نوزاد را با خون تازه تعویض کنند.
مشکلات نادر اما بسیار جدی ناشی از بالا بودن سطح بیلی‌روبین عبارتند از:
• اختلالات دماغی• کر شدن
• کرنیکتروس — تخریب مغز بخاطر بی‌اندازه بالا بودن سطح بیلی‌روبین
بالا بودن بیش از حد سطح بیلی‌روبین می‌تواند مغز را تخریب کند که به آن کرنیکتروس می‌گویند. اما این مشکل معمولاً قبل از اینکه سطح بیلی‌روبین به آن اندازه بالا برود که منجر به این تخریب شود، تشخیص داده می‌شود.
چه زمان از متخصص کمک بگیرید
همه نوزادان باید طی ۵ روز ابتدای تولد برای زردی چک شوند.• آنهایی که کمتر از ۲۴ ساعت را در بیمارستان می‌گذرانند، بعد از ۷۲ ساعت ابتدای تولد باید چکاپ شوند.
• نوزادانی که بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت به خانه فرستاده می‌شوند، باید بعد از ۹۶ ساعت از تولد چکاپ شوند.
• نوزادانی که بین ۴۸ تا ۷۲ ساعت بعد از تولد به خانه می‌روند، باید بعد از ۱۲۰ ساعت از تولد چکاپ شوند.
اگر نوزاد دچار تب، بی‌میلی، یا بدغذایی شد، زردی در او حالت اورژانسی پیدا می‌کند.
از کجا بفهمیم زردی نوزاد خوب شده است؟
با انجام آزمایش خون توسط پزشک، سطح بیلی‌روبین خون را اندازه می‌گیرند و می‌توان میزان بهبودی بیماری را از این طریق متوجه شد. همان‌طور که گفتیم این بیماری تقریبا ۲ هفته طول میکشد تا درمان شود. با بهبود زردی، علائم بیماری کاهش می‌یابد. زردی پوست و چشم‌ها از بین می‌رود و رنگ ادرار و مدفوع نوزاد به رنگ طبیعی خود بازمی‌گردد. در نهایت میزان بی‌قراری و گریه‌های شدید کودک کم می‌شود و تمایل نوزاد به شیر خوردن بیشتر می‌شود.کلام آخر
برای یافتن پاسخ این سوال که زردی نوزاد چقدر طول میکشد؟ می‌توان گفت که ابتدا باید دلیل بروز زردی یا یرقان را در نوزاد تشخیص دهیم. اگر نوزاد به‌موقع به دنیا آمده اما کبد به‌طور کامل رشد نکرده باشد، احتمال بروز زردی به‌دلیل اختلال در دفع بیلی‌روبین افزایش می‌یابد. گاهی ممکن است وجود برخی مشکلات ژنتیکی یا بیماری‌های زمینه‌ای در مادر یا نوزاد مثل دیابت و عفونتهای ویروسی در شکل‌گیری علائم زردی نقش داشته باشند. در این موارد ممکن است طول درمان یرقان بیشتر از ۱۴ روز باشد.منبع: سایت دکتردکتر
سایت بیتوته
سایت نی نی بان
