هر آنچه باید درباره علل ریزش مو در کودکان و راه درمان آن ها بدانید

ریزش مو در کودکان

ریزش مو در کودکان برای کسانی که برای اولین بار با آن برخورد می کنند شاید باورش کمی سخت باشد. ریزش مو در کودکان بیشتر به وضعیت جسمانی آن ها مربوط می شود، برای جلوگیری از ریزش موی کودکان این موارد باید به موقع تشخیص داده شده و در اسرع وقت درمان شود. ریزش موی خردسالان مانند بزرگسالان به صورت روزانه نیست، یعنی همانطور که می دانید و در مقاله ریزش مو توضیح داده شد، موی بزرگسالان به صورت طبیعی به تعداد 50 تا 100 عدد در روز ریزش دارند، اما در کودکان این طور نیست. واقعیت این است که ریزش موی روزانه از سنین کمی بزرگتر از کودکی شروع می شود.

اکثر نوزادان با سری کاملا بدون مو و صاف و براق به دنیا می آیند. بنابراین چنین وضعیتی نباید باعث نگرانی آن ها شود، زیرا قرار نیست این نوزادان در آینده طاس شوند. دکتر نهاوندی، متخصص پوست و مو درباره انواع علل ریزش مو در کودکان و راه‌های درمانـی آن توضیح می‌دهد. آنچه باعث ریزش مو دختران و پسران در سنین کودکی می شود معمولا از نوع ریزش مو در بزرگسالان نیست. در بزرگسالان عواملی مانند وراثت، اختلالات هورمونی مهمترین دالایل ریزش مو می باشند که این موارد در کودکان شایع نیست.

عوامل اصلی و مرسوم که در ریزش موی کودکان موثر است شامل این موارد می شود: بیماری آلوپسی آره آتا، عفونت قارچی، آلوپسی کششی، تریکوتیلومانیا، تلوژن افلوویوم، مشکلات غده تیروئید، کم خونی، شپش و انگل های پوستی، سوء تغذیه و … که در این مقاله به طور کامل و به تفصیل به همه آن ها می پردازیم.

ریزش مو و بیماری خود ایمنی در کودکان

گاهی اوقات ممکن است سیستم ایمنی بدن بافت های سالم را تشخیص ندهد و به تصور وجود اجسام خارجی یا آنتی ژن به آن ها حمله ور شود. به این مشکل، بیمار ی خود ایمنی اطلاق می شود .

بیماری های خود ایمنی در کودکان:

این بیماری مشکلات بسیاری بوجود می آورد اما یکی از مشکلات که مورد بحث ما می باشد ریزش مو در ناحیه سر، ابروها و مژه ها است. همان طور که گفته شد در این بیماری سیستم ایمنی بدن یا همان گلبول های سفید دچار اختلال شده و سلول های بدن را به اشتباه مورد حمله قرار می دهند. از جمله این حملات آسیب رساندن به ریشه موها می باشد که موجب از بین رفتن فولیکول های مو و در نتیجه ریزش مو خواهد شد.

دلایل اصلی این بیماری هنوز کامل مشخص نشده است. از جمله نشانه های وجود این بیماری به سرگیجه، تب خفیف، خستگی، کاهش وزن، خشکی دهان و خشکی چشم، خارش پوست و درد مفاصل می توان اشاره کرد. اما وجود این نشانه ها حتما دلیل این بیماری نمی باشد. در صورت مشاده باید حتما به پزشک مراجعه کرد. پزشک با انجام آزمایش خون CBC می تواند به وجود این بیماری پی ببرد. این آزمایش نشان می دهد میزان گلبول های سفید (WBC) و همچنین زیر ساختارهای آن بیش از حد طبیعی مجاز می باشد.

درمان بیماری های خود ایمنی:

هدف اصلی از درمان این بیماری، از بین بردن علایم، کنترل آسیب ایجادشده به دلیل بیماری و حفظ توانایی بدن کودک برای مبارزه با این بیماری است.

روش های معمول برای درمان بیماری های خود ایمنی:
تزریق خون، مصرف مکمل ها، ورزش درمانی، داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی، کورتیکو استروئیدها، تزریق ایمونوگلوبولین وریدی ، درمان نادر دیگر نیز پلاسمافرزیس است که نوعی روش درمانی با تعویض پلاسمای خون فرد بیمار است.

مشکلات غده تیروئید عامل ریزش مو در کودکان

مشکلات تیروئید در کودکان یکی دیگر از عوامل ریزش مو می باشد. تیروئید شما چه کم کار باشد چه پر کار باعث ایجاد مشکل می شود. کم کاری تیروئید در کودکان نه تنها موجب ریزش مو بلکه بیماری های دیگری از جمله افسردگی، اختلال در یادگیری، خستگی و افزایش وزن را ممکن است بوجود آورد. یکی از دلایل کم کاری تیروئید کمبود ماده معدنی ید در بدن است. اگر این دلیل اصلی کم کاری تیروئید باشد می توان با مکمل های غذایی حاوی ید و رژیم درست غذایی آن را برطرف کرد. در برخی موارد توسط پزشک متخصص قرص های هورمون جایگزین از جمله لووتیروکسین تجویز می گردد. در نظر داشته باشید که یه هیچ وجه سر خود دارویی را مصرف نکنید، شاید مشکل کم کاری تیروئید نبود یا با مصرف داروی لووتیروکسین مشکل برطرف نمی شد.

از جمله نشانه های کم کاری تیروئید در کودکان می توان به سردی مداوم دست و پا، یبوست، خواب آلودگی، گریه های گوش آزار، رشد کم ، زردی پوست، عادت های غذایی بد، صورت پف آلود، نفخ معده، تورم زبان اشاره کرد.

تیروئید در کودکان از عوامل ریزش مو می باشد.

در صورتی که کم کاری تیروئید جدی گرفته نشود می تواند موجب بیماری های حاد قلبی، چاقی و ناباروری شود.

معمولا اختلالات مربوط به غده تیرویید با یک آزمایش ساده خون قابل تشخیص است و با داروهای هورمونی درمان می شود. به منظور اطلاع از وضعیت غد تیروئید کودکان می توان این آزمایشات را بر روی خون انجام داد: T3, T4, TSH

ریزش مو در اثر عفونت قارچی

اگر کودک شما مبتلا به عفونت قارچی یا تینه کپیتیس باشد، موهای سر او و ابروها و مژه های او ممکن است ریزش کند. کودکان مبتلا به بیماری عفونت قارچی معمولا ریزش موهای تکراری یا موهای خرد شده در بالای سطح سر را دارند. قسمت‌ها و تکه‌های بدون مو معمولا گرد یا بیضی و اغلب نامنظم هستند. گاهی اوقات دیده می‌شود که موها دقیقا روی پوست خرد می‌شوند و به شکل نقاط سیاهی روی پوست سر به نظر می‌آیند.

کودکان 3 الی 10 سال بیشتر در معرض ابتلا به این قارچ می باشند و آمار ابتلای پسران بیش از دختران است.

تشخیص

برای تشخیص بیماری ریزش مو در اثر عفونت قارچی در درجه اول باید به پوست سر کودک خود توجه کنید.این بیماری بیشتر در کودکان زیر سن بلوغ شایع است. عفونت قارچی برا اساس نوع قارچ درجه التهاب، عفونت و پوسته‌ریزی متفاوت خواهد بود. اگر پزشک به این نوع ریزش مو در کودک مشکوک شود، آزمایش‌های میکروسکوپی تجویز می‌کند تا به تشخیص خود مطمئن شود.

درمان

برای درمان بیماری عفونت قارچی پزشک عموما یک داروی ضد قارچ خوراکی بنام گریزئوفولوین به مدت 8 هفته و شامپوی مورد نظر خودش (معمولا شامپوی سلنیوم سولفید) و کرم های ضد قارچ موضعی را تجویز می کند. دستور استفاده شامپو عموما دو تا 4 بار در هفته می باشد. بسیار مراقب باشید چرا که این بیماری مسری می باشد. بنابراین اگر کودکی در اطراف شما مبتلا به این بیماری شده است، کودک خود را از او دور نگه دارید. همچنین جهت عدم شیوع بیماری اجازه ندهید کودک خود تا بعد از درمان کامل به مدرسه یا مهد کودک برود. در طول درمان نیازی به کوتاه کردن موی کودک نمی باشد و بعد از یک هفته آغاز درمان کودک می تواند مجددا به مدرسه برود.

قارچی که عامل ریزش موها است می تواند از طریق تماس پوستی با کودک مبتلا و یا استفاده از وسایل مشترک مانند برس، کلاه، شانه، حوله حمام و غیره انتقال یابد.

ریزش مو در کودکان در اثر بیماری آلوپسی آره آتا:

در این نوع ریزش مو که در بزرگسالان نیز وجود دارد، موهای سر به صورت منطقه ای یا سکه ای در چندین ناحیه پوست سر دچار ریزش کلی می شوند. به دلیل اینکه معمولا منطقه ای که دچار ریزش شده است بیضی شکل یا به صورت دایره ای می باشد به آن ریزش موی سکه ای نیز می گویند.

در بیماری آلوپسی آره آتا کودک خارش و التهاب را تجربه نمی کند و صرفا با الگوی ذکر شده دچار ریزش مو می شود. بیماری آلوپسی معمولا ظرف یک شب یا حداکثر چند روز ظاهر می‌شود. در آلوپسی سیستم ایمنی بدن به فولیکول مو حمله می‌کند. این بیماری واگیر دار نمی باشد و کودک مبتلا کاملا سلامت می باشد.

دلیل ابتلا به آلوپسی آره آتا در پزشکی نامعلوم است و بیشتر دانشمندان آنرا مرتبط با سیستم ایمنی و یا عصبی می دانند.

طبق آمار در 20 درصد از کودکان مبتلا به آلوپسی آره آتا سابقه خانوادگی مشاهده شده است.

خوشبختانه با شروع درمان بیش از80 درصد از کودکان رشد مجددا موها را در عرض 12 ماه مشاهده می کنند. ممکن است به طور عجیبی ابتدا موهای روییده شده سفید رنگ باشند که به مرور زمان به رنگ طبیعی خود باز می گردند.

تشخیص

برای بیماری آلوپسی آره آتا در کودکان آزمایش خاصی وجود ندارد. پزشک متخصص پوست و مو معمولا با رد سایر عوامل و مشاهده نشانه های بیماری در پوست سر کودک به این نتیجه می رشد. البته پزشک ممکن است با کشیدن موها اطراف نواحی دچار بیماری نیز این نوع ریزش را تشخیص دهد.

اگر موها به راحتی کنده شود، نشان می‌دهد ضایعه فعال بوده و باید منتظر ادامه طاسی بود اما به طور کلی درمان مشخصی برای این بیماری وجود ندارد. هرچند از برخی داروها برای رویش مجدد مو استفاده می‌شود اما این داروها از ایجاد ضایعات جدید جلوگیری نمی‌کند.

درمان گاهی با تزریق کورتیزون در محل ریزش موها انجام می شود و پزشک نیز داروهای موضعی جهت تحریک رویش موها تجویز می کند. همچنین مصرف مکمل های غذایی حاوی روی و ویتامین های ب در طول درمان توصیه می شود.

دلایل غیربالینی ریزش مو در کودکان

ریزش موی نوزاد
بسیاری از نوزادان در ۶ ماه ابتدایی زندگی، موهایی که با آن‌ به دنیا آمده‌اند را از دست می‌دهند تا جا برای رشد موهای بالغ باز شود. این مسئله کاملاً طبیعی است و جای نگرانی ندارد.

سایش
برخی از کودکان به دلیل سایش مداوم سر به تشک گهواره، زمین و جاهای دیگر در نواحی پشت سر دچار ریزش مو می‌شوند. با افزایش سن، کودک این رفتار را کنار می‌گذارد و موهای جدید به سرعت جایگزین موهای کنده شده خواهند شد.

مواد شیمیایی
استفاده از مواد شیمیایی حالت دهنده و آرایش مو مانند ژل، تافت، صاف کننده‌ها، رنگ‌ها و غیره باعث ضعیف شدن و ریزش مو در کودکان می‌شود. سعی کنید از مصرف این مواد پرهیز کنید. به عنوان جایگزین می‌توانید از مواد طبیعی یا محصولات سازگار با کودکان برای آرایش مو استفاده کنید.

سشوار کشیدن
استفاده از سشوار، اتوی مو و وسایل حرارتی دیگر باعث آسیب حرارتی و ریزش مو در کودکان می‌شود. سعی کنید از اتوی مو استفاده نکنید و در هنگام سشوار کشیدن موی کودک، از کمترین حرارات استفاده کنید یا سشوار را با فاصله از سر نگه دارید.

کشیده شدن مو
شانه کردن مو، باز کردن گره‌های مو و بستن یا بافتن موی کودک را با ملایمت انجام دهید. کشیده شدن مو باعث آسیب دیدن فولیکول‌های مو و ریزش موی کودک می‌شود.

دلایل بالینی ریزش مو در کودکان

عفونت‌ها، بیماری‌های پوستی یا زمینه‌ای و کمبودهای غذایی می‌توانند باعث ریزش مو در کودکان شوند. در ادامه سعی کردیم که مهم‌ترین این موارد را به طور کامل بررسی کنیم.

کچلی قارچی سر (تینه‌آ کپیتیس)
درماتوفیتوز، کچلی قارچی یا تینه‌آ کپیتیس (نام علمی) یکی از شایع‌ترین دلایل ریزش مو در کودکان بوده که ناشی از عفونت قارچی پوست سر است. این نوع ریزش مو به عفونت‌های ناشی از قارچ‌هایی موسوم به درماتوفیت گفته می‌شود که انسان و حیوانات را درگیر می‌کنند.

ابتلا و انتقال
قارچ‌ها جاندارانی هستند که بر روی بافت‌های مرده رشد می‌کنند؛ یعنی بافت‌هایی مانند ناخن، لایه‌ها‌ی سطحی پوست و موها. محیط رشد مناسب برای درماتوفیت‌ها، محیط‌های گرم و مرطوب است. پس بهترین محل برای رشد آن‌ها پوست عرقی است.

در حال حاضر ۴۱ گونه قارچی شناخته ‌شده‌اند که می‌توانند باعث کچلی قارچی سر شوند. معمولاً قارچ‌های عامل کچلی را به سه دسته‌ی انسان دوست، حیوان دوست و خاک دوست تقسیم می‌کنند. این دسته بندی در درمان کچلی اهمیت دارد. درماتوفیت‌ها می‌توانند در بخش‌های مختلف بدن ایجاد بیماری کنند. بسته به محل عفونت، درماتوفیتوزها دلیل بیماری‌های کچلی سر، بدن، دست، پا، ریش و سبیل، کشاله ران و کچلی ناخن هستند.

کچلی قارچی سر در کودکان زیر۱۰ سال شیوع بیشتری دارد و معمولاً پسران بیشتر از دختران دچار آن می‌شوند. کچلی به سادگی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. لمس پوست عفونی بیمار، به اشتراک گذاشتن لوازمی مانند شانه، حوله، بالشت، کلاه و … از راه‌های انتقال عفونت‌های قارچی است. حیوانات خانگی نظیر سگ و گربه نیز می‌توانند به کچلی مبتلا شده و آن را به انسان منتقل کنند.

بیماری‌زایی

شکل بیماری‌زایی قارچ‌های درماتوفیت بستگی به حالت تهاجم آن‌ها به ساقه‌ی مو دارد.

عفونت اکتوتریکس: در کشور ما این شکل عفونت شایع‌ترین دلیل ریزش مو در کودکان و شایع‌ترین شکل کچلی قارچی است. حدود ۸۸ درصد کودکانی که دچار کچلی قارچی می‌شوند، به عفونت اکتوتریکس مبتلا هستند. در این حالت، قارچ‌ها بخش خارجی ساقه‌ی مو را می‌پوشانند.

عفونت اندوتریکس: در این حالت بخش داخلی ساقه مو مورد تهاجم قارچ قرار می‌گیرد و حدود ۹ درصد از کچلی‌های قارچی را شامل می‌شود.

عفونت فاووس: این حالت موجب تخریب ساقه یا شفت مو به شکل لانه زنبوری می شود.

علائم

رایج‌ترین علامت این دلیل ریزش مو در کودکان ، درگیری پوست سر به شکل سکه مانند است. در این مناطق گرد، معمولاً طاسی، حاشیه‌های قرمز و پوسته پوسته شدن مشاهده می‌شود. ممکن است نقاط سیاهی نیز مشاهده شود که در واقع محل جدا شدن موها هستند. اگر این نواحی درمان نشده باقی بمانند، گسترش پیدا کرده، بزرگ می‌شوند و می‌توانند باعث زخم شدن و طاسی دائمی شوند.

علائم دیگر عبارت‌اند از:
* موهای شکننده
* درد در پوست سر
* تورم غدد لنفاوی
* تب ملایم و ضعیف

اشکال حاد بیماری باعث ایجاد زخم و تورم‌های بزرگ زبر می‌کند که کریون نام دارد و از آن چرک خارج می‌شود. کریون در واقع نتیجه‌ی پاسخ و مقابله‌ی بدن با عامل عفونی است. کریون‌ها می‌توانند منجر به طاسی دائمی و ایجاد اسکار شوند.

تشخیص

همانطور که گفتیم، کچلی قارچی سر شایع‌ترین دلیل ریزش مو در کودکان است و علائمی مشخص دارد. به همین جهت تشخیص آن چندان دشوار نیست. معمولاً پزشک با مشاهده‌ی وضعیت سر می‌تواند بیماری را تشخیص دهد.

برای کسب اطمینان از لامپ وود (wood) استفاده می‌شود که با تابش نور، وجود یا عدم وجود قارچ را مشخص می‌کند. البته این روش چندان هم دقیق نیست. مثلاً با لامپ وود می‌توان عفونت‌های اکتوتریکس را تشخیص داد ولی تشخیص عفونت‌های اندوتریکس امکان پذیر نیست.

برای تشخیص دقیق عامل کچلی از پوست یا موی سر نمونه برداری شده و در آزمایشگاه قارچ شناسی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

درمان

برای درمان کچلی قارچی سر، معمولاً از داروهای خوراکی ضد قارچی و شامپوهای درمانی استفاده می‌شود. بسته به صلاح‌دید پزشک داروهایی مانند گریزئوفولوین، تربینافین، ایتراکونازول یا فلوکونازول به مدت ۴ تا ۶ هفته برای بیمار تجویز می‌شود. شامپوهای درمانی نیز باید دو بار در هفته و به مدت ۴ تا ۸ هفته مورد استفاده قرار بگیرند. برخی از این شامپوها عبارت‌اند از: کتوکنازول، پیریتیون روی و سلنیوم سولفید

ریزش موی سکه‌ای (آلوپسی آره آتا)

آلوپسی آره‌آتا که با نام‌های طاسی منطقه‌ای، کچلی سکه‌ای یا ریزش موی سکه‌ای نیز شناخته می‌شود، یکی دیگر از دلایل ریزش مو در کودکان است. آلوپسی آره‌آتا نوعی بیماری مزمن خودایمنی است که فولیکول‌های مو و گاهی ناخن را درگیر می‌کند.

ابتلا و انتقال
در بیماری‌ آلوپسی، سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو که محل تولید و رشد مو است، حمله‌ور شده و باعث ریزش مو می‌شود. این بیماری همانند بیماری‌های خود ایمنی دیگر مثل MS، مسری نیست و به دیگران انتقال پیدا نمی‌کند.

آلوپسی آره‌آتا بیماری نسبتاً شایعی است و می‌تواند در هر سنی رخ بدهد. معمولاً علائم بیماری در اواخر کودکی و اوایل نوجوانی ظاهر می‌شوند. در بیشتر بیماران ریزش مو قبل از ۳۰ سالگی شروع می‌شود. کودکان حدود ۲۵ درصد از افراد مبتلا را تشکیل می‌دهند.

بیماری‌زایی
آلوپسی بسته به شکل ریزش مو اسم‌های مختلفی می‌گیرد:

* آلوپسی آره‌آتا یا ریزش موی سکه‌ای: طاسی به شکل نواحی گردی روی سر کودک مشاهده می‌شود.
* آلوپسی کامل: تمام موهای سر می‌ریزد.
* آلوپسی فراگیر: تمام موهای بدن می‌ریزد.

علت بیماری‌های خود ایمنی به طور کلی ناشناخته است اما مبتلا بودن به بیماری‌های خود ایمنی دیگر (مثل کم کاری تیروئید هاشیموتو) و داشتن سابقه‌ی بیماری‌های خود ایمنی در خانواده، احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.

علائم
ریزش موی سکه‌ای اصلی‌ترین علامت آلوپسی آره‌آتا است. مناطق دایره مانندی به اندازه‌ی یک سکه در سر، خالی از مو می‌شود. ریزش موی مژه‌ها، ابروها، موهای صورت و بدن نیز ممکن است اتفاق بیفتد. البته این الگوی ریزش مو در بیماری‌های دیگری نیز مشاهده می‌شود لذا به تنهایی نشانگر آلوپسی آره‌آتا نیست.

ریزش موی ناشی از این بیماری قابل پیش‌بینی نیست و به طور ریزش مو ناگهانی اتفاق می‌افتد. موهای ریخته شده ممکن است در هر زمانی دوباره رشد کنند و دوباره بریزند. میزان ریزش و رشد مجدد مو از فرد به فرد متفاوت است.

کودکانی که دچار ریزش موی سکه‌ای می‌شوند، ممکن است موهای سرشان به طور کامل از دست بدهند و ریزش موهای بدن نیز داشته باشند.

تشخیص
برای تشخیص این دلیل ریزش مو در کودکان ، پزشک ابتدا سر را به دقت معاینه می‌کند. ممکن است چند تار مو را از سر بیماری جدا کرده و آن را زیر میکروسکوپ بررسی کند.

گاهی برای رد دلایل دیگر ریزش مو، مثل کچلی قارچی سر، برداشت نمونه (بیوپسی) از پوست سر انجام می‌شود. اگر پزشک به وجود بیماری‌های خود ایمنی دیگر مشکوک شود، دستور آزمایش‌های خون را خواهد داد که بسته به شک پزشک متفاوت خواهند بود.

دلایل ریزش مو در کودکان – آلوپسی

درمان
در حال حاضر درمانی برای آلوپسی آره‌آتا وجود ندارد. داروهایی که برای مدیریت این بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرد، باعث کاهش ریزش مو و تقویت رشد مو می‌شوند. پیش‌بینی وضعیت ریزش مو در آینده‌ی نیز دشوار است. متاسفانه برخی از بیماران پاسخی به روش‌های درمانی نمی‌دهند و ریزش مویشان بدتر می‌شود.

گاهی اوقات، فتوتراپی یا نوردرمانی می تواند رشد مو را تحریک کند. در بسیاری از موارد، پس از قطع درمان، ریزش دوباره شروع می شود. بر همین اساس حتی پس از از بین رفتن علائم، ممکن است کودک نیاز به ادامه درمان داشته باشد. از هر 1000 کودک، تقریباً 1 کودک به آلوپسی آره آتا مبتلا می شود.

داروهای موضعی که به پوست سر مالیده می‌شوند می‌توانند موجب تقویت رشد موها شوند. داروهایی مانند:

ماینوکسیدیل: برای اغلب بیماران در تمام سنین تجویز می‌شود. این دارو بدون نسخه قابل دریافت است و باید روزی دوبار به نواحی ریزش مو مالیده شود. ماینوکسیدیل داروی ایمنی است اما برای اینکه به خوبی اثر کند، ممکن است یک سال طول بکشد.

دیترانول یا آنتریالین: پمادی که باعث تحریک پوست و رشد دوباره‌ی مو سر می‌شود.

پماد‌های کورتیکواستروئیدی: پمادهایی مانند کولبتازول، لوسیون‌ها و داروهای دیگری که حاوی مواد استروئیدی هستند. مواد استروئیدی باعث سرکوب سیستم ایمنی و کاهش التهاب فولیکول‌های مو می‌شوند.

ایمنی‌درمانی: در روش ایمنی درمانی از یک ماده‌ی شیمیایی مثل دیفن‌سیپرون استفاده می‌شود تا یک واکنش آلرژیک در پوست سر ایجاد شود. در ایمنی درمانی در واقع سلول‌های ایمنی فریب داده می‌شوند تا فولیکول‌ها را رها کرده و سطح پوست بیایند. این روش معمولاً بعد از ۶ ماه باعث رشد مو می‌شود ولی برای حفظ رشد، باید درمان ادامه داده شود.

تزریقات: تزریق موضعی استروئیدها به درون مناطق دچار کچلی یکی از راه‌های متداول درمان آلوپسی‌ها خفیف است. این روش باعث توقف ریزش مو در کودکان نشده ولی باعث رشد دوباره‌ی موها می‌شود. تزریق استروئید باید هر ۱ یا ۲ ماه یک بار انجام شود.

داروهای خوراکی: برای درمان آلوپسی‌های شدید ممکن است کورتون یا دیگر داروهای سرکوب‌کننده‌ی سیستم ایمنی (مثل متوتروکسات) تجویز ‌شود. به دلیل عوارض جانبی زیاد، معمولاً برای کودکان استفاده نمی‌شوند.

توصیه‌هایی برای والدین

کودکان کوچک‌تر از ۵ سال که دارای آلوپسی هستند، معمولاً توجهی به ریزش موها ندارند و با مشکلی مواجه نمی‌شوند. اما برای کودکان بزرگ‌تر از ۵ سال، این مسئله می‌تواند به شدت آسیب‌زننده باشد. آلوپسی یک بیماری مزمن است و احتمال این که همیشه با کودک شما همراه باشد، وجود دارد. لذا توجه به سلامت روان و آمادگی روحی کودک بسیار مهم است.

استفاده از مشاوران روانشناس، کلاه‌گیس‌های مناسب و تکنیک‌های آرایشگری برای پوشاندن محل‌های دچار طاسی می‌توانند کمک فراوانی به کودک کنند.

همچنین حواستان باشد که باید به بخش‌های از پوست سر که در تماس مستقیم با نور خورشید هستند، ضد آفتاب زده شود.

اختلال وسواس موکنی

اختلال وسواس موکنی یکی از دلایل ریزش مو در کودکان است که به خاطر اختلالی روانی رخ می‌دهد. اختلال موکنی اختلالی روانی است که فرد به صورت مداوم و غیرارادی به کندن موهای خود در ناحیه‌ی سر، ابرو، مژه‌ها و دیگر بخش‌های بدن می‌پردازد و با وجود تلاش، موفق به توقف این کار نمی‌شود.

گفته می‌شود که حدود ۰.۳ تا ۵ درصد از افراد در طول زندگی خود دچار این اختلال می‌شوند. متخصصان علم روان، این اختلال را در دسته اختلالات وسواس فکری عملی قرار می‌دهند. مانند جویدن ناخن‌ها برخی از کودکان با این کار احساس آرامش می‌کنند و برخی دیگر نیز بدون این که متوجه باشند، موهای خود را می‌کنند.

بیشترین شیوع این بیماری بین سنین ۱۲ تا ۱۳ سال مشاهده می‌شود. حدود ۷۰ تا ۹۳ درصد از افراد مبتلا به این اختلال، خانم‌ها هستند.

ویژگی‌ها و راه‌اندازها

مانند بسیاری از بیماری‌های روانی دیگر، علت وسواس موکنی نیز دقیقاً مشخص نیست. معمولاً راه‌اندازهای این بیماری مرتبط با استرس هستند. مثلاً دیده می‌شود وقتی کودک در شرایط استرس‌زا، مثلاً یک امتحان سخت، قرار می‌گیرد، با یک دست می‌نویسد و با دست دیگر به شکل ناخودآگاه موی خود را می‌کند.

نکته‌ای بسیار مهم که والدین باید به آن توجه کنند، این است که وسواس موکنی و دیگر اختلالات مشابه مثل جویدن ناخن، به دلیل عدم تعادل برخی مواد شیمیایی در مغز حاصل می‌شود. این مسئله باعث می‌شود که مو کندن امری غیرارادی باشد. پس کندن موها تقصیر کودک نیست. او را ملامت یا سرزنش نکنید چون باعث استرس بیشتر کودک و متعاقباً افزایش ریزش مو در کودک خواهید شد.

تشخیص و عوارض

برای تشخیص بیماری باید موارد زیر در کودک دیده شود:

* کندن موی مداوم سر به شکلی که باعث کاهش قابل توجه تراکم مو شود.
* تلاش بی‌اثر و مداوم برای کاهش یا توقف کندن مو
* موکنی باعث اختلال در عملکرد فردی یا اجتماعی فرد شود.
* موکنی نباید ناشی از بیماری‌ها یا عوارض جانبی داروها و مخدرها باشد.

بعضی از کودکان پس از کندن موها، آن‌ها را می‌بلعند یا با دهان موهای خود را می‌کنند. خوردن موها باعث تشکیل گوله‌های موی هضم نشده در دستگاه گوارش می‌شود. این گوله‌های مو می‌توانند باعث درد شکم، تهوع و کم خونی شوند.

وسواس موکنی باعث طاسی دائم نمی‌شود. موهای جدید جایگزین موهای کنده شده خواهند شد. ولی اگر عمل موکنی کاهش نیابد یا متوقف نشود، تراکم موها همواره کم خواهد ماند.

درمان
درمان ریزش مو در کودکان به علت اختلال وسواس موکنی کمی دشوار است. گاهی این اختلال تا آخر عمر با کودک همراه می‌شود و گاهی پس از مدتی متوقف می‌شود. برای درمان این اختلال راه‌های زیادی وجود دارد. مانند دیگر بیماری‌های روانی، برطرف کردن، مدیریت یا کاهش راه‌اندازها و عوامل زمینه‌ای می‌تواند یکی از بهترین راه‌های درمان این اختلال باشد.

مثلاً اگر کودک در مواقع اضطراب به کندن موهای خود مشغول می‌شود، مشاوره با روانشناس یا روانپزشک متخصص اضطراب و استرس می‌تواند برای او بسیار مفید باشد. در جلسات مشاوره کودک یاد می‌گیرد که چگونه اضطراب خود را کنترل کند و با کاهش اضطراب، مو کندن نیز کاهش می‌یابد.

درمان دیگری که معمولاً به خوبی جواب می‌دهد، افزایش آگاهی فرد از کندن موهای خود است. همان طور که در بالا اشاره کردیم، گاهی کندن موها به صورت ناخودآگاه انجام می‌شود. لذا افزایش آگاهی از موکنی می‌تواند در کاهش انجام این عادت به کودک کمک کند.

تلوژن افلوویوم

برای درک بهتر این علت ریزش مو در کودکان باید ابتدا کمی در مورد چرخه‌ی طبیعی رشد مو بدانید. چرخه‌ی رشد مو به ۴ مرحله تقسیم می‌شود:

* مرحله‌ی رشد فعال به نام آناژن
* مرحله‌ی گذرا و موقت کاتاژن
* مرحله‌ی استراحت به نام تلوژن
* مرحله‌ی ریزش مو به نام اگزوژن

به طور طبیعی حدود ۸۵ تا ۹۵ درصد موهای سر در مرحله‌ی آناژن (رشد) به سر می‌برند که این مرحله معمولاً ۳ سال طول می‌کشد. کمتر از ۱ درصد موها در مرحله‌ی کاتاژن قرار دارند که مرحله‌ای گذرا است و بین چند روز تا چند هفته طول می‌کشد. ۵ تا ۱۵ درصد موها هم در مرحله‌ی تلوژن قرار دارند که حدود ۳ ماه طول می‌کشد. تلوژن زمانی به پایان می‌رسد که یک مو جدید که در مرحله‌ی آناژنی است، از فولیکول شروع به رشد می‌کند.

علت

تلوژن افلوویوم یکی از دلایل نسبتاً شایع ریزش مو در کودکان است. در این بیماری عواملی در چرخه‌ی طبیعی رشد مو اختلال ایجاد می‌کنند و همه یا برخی‌ از موهایی که در مرحله تلوژن قرار ندارند، به این مرحله وارد می‌شوند. یعنی مثلاً به جای ریزش طبیعی ۱۰۰ تار مو در روز، ۳۰۰ تار مو می‌ریزد. گاهی ریزش مو برای کودک یا والدین قابل تشخیص نیست و گاهی هم مناطق خالی از مو در پوست سر مشاهده می‌شود.

راه اندازها

عواملی که باعث تلوژن افلوویوم می‌شوند در کودکان و بزرگسالان مشترک‌اند؛ این موارد عبارت‌اند از:

استرس شدید: استرس‌های طولانی مدت می‌تواند باعث تلوژن افلوویوم شود. در این حالت ریزش مو معمولاً سه ماه بعد از یک اتفاق استرس‌زا رخ می‌دهد.

رژیم غذایی نامناسب: موادی مانند ویتامین B، آهن، پروتئین و زینک (روی) برای رشد موها ضروری هستند.

کاهش وزن ناگهانی: محدودیت‌های طولانی مدت کالری مصرفی یا کاهش شدید آن و دیگر بیماری‌هایی که باعث کاهش وزن ناگهانی می‌شوند (مثل بی‌اشتهایی عصبی) می‌توانند منجر به ریزش مو شوند. بی‌اشتهایی عصبی در دختران نوجوان (بالای ۱۴ سال) شایع است.

داروها: برخی از داروها ممکن است باعث ریزش مو شوند.

بیماری زمینه‌ای: بیماری‌هایی شامل بیماری‌های خود ایمنی، مشکلات غده‌ی تیروئید و یا آلوپسی آره‌آتا (که پیش‌تر به آن اشاره کردیم)

جراحی: گاهی جراحی تحت بی‌هوشی عمومی منجر به ریزش مو می‌شود.

موارد دیگر: تب شدید، بیماری‌های شدید پیشین، صدمات شدید جسمی و مسمومیت با فلزات

درمان

برای تلوژن افلوویوم درمانی وجود ندارد و تمرکز درمانی بیشتر روی برطرف‌ کردن علت زمینه‌ای بیماری است. معمولاً بعد از برطرف شدن علت ریزش مو، موهای جدید بین ۳ تا ۶ ماه بعد جایگزین می‌شوند.

ریزش موی کششی

ریزش موی کششی (Traction Alopecia) نوعی ریزش مو در کودکان است که به مرور و به دلیل کشیده شدن مداوم مو رخ می‌دهد.

علت
کشیده شدن مو معمولاً به عادات حالت دهی مو بر می‌گردد و بیشتر در کودکانی مشاهده می‌شود که موهای خود را محکم می‌بافند یا دم اسبی می‌کنند. در کودکانی که موهای بلندی دارند و از کلیپس‌های قفلی برای جلوگیری از ریختن موها به روی صورتشان استفاده می‌کنند، نیز شایع است.

استفاده از کلاه‌های ایمنی که محکم روی سر بسته می‌شوند نیز می‌تواند باعث ریزش موی کششی شود. کلاه‌های اسکی، موتوسواری، دوچرخه ‌سواری به طور مداوم بر پوست سر مالیده شده و موها را می‌کشند.

علائم
الگوی ریزش موی کششی در بین افراد مختلف بسیار متفاوت است، لذا اگر شواهدی مبنی بر کشیده شدن مو دیده نشود، تشخیص آن برای پزشک دشوار خواهد بود. علائم دیگری که در بیماران دیده می‌شود شامل خارش، قرمزی، پوسته‌پوسته شدن، التهاب فولیکول‌ها یا وجود پوسچول، نازک شدن و شکستگی موها است.

درمان
درمان ریزش موی کششی معمولاً غیردارویی و با ارائه‌ی توصیه‌ها و آموزش‌های لازم از سوی پزشک همراه است.

ریزش موی آندروژنیک

ریزش موی آندروژنیک یا طاسی با الگوی مردانه شایع‌ترین علت ریزش مو در سنین بزرگسالی است. ریزش موی آندروژنیک معمولاً ناشی از اثر تستسترون بر گروهی از فولیکول‌های مو است که از لحاظ ژنتیکی نسبت به این هورمون حساس‌اند. این نوع ریزش مو در کودکان شایع‌ نیست ولی در پسران و دختران در سنین نوجوانی مشاهده می‌شود.

کمبودهای غذایی
همه ما می‌دانیم که برای داشتن بدنی سالم، باید رژیم غذایی مناسب و سالمی داشته باشیم. وقتی کودکان مقادیر مناسبی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروتئین‌ها را مصرف نکنند، دچار ریزش مو می‌شوند. ریزش مو در کودکان می‌تواند علامتی از اختلالات بی‌اشتهایی عصبی یا بولیمیا باشد که در دختران نوجوان شایع‌تر است.

بی‌اشتهایی عصبی نوعی اختلال روانی است که فرد با وجود گرسنگی از غذا خوردن امتناع می‌کند. در این اختلال معمولاً کودک تمایل شدیدی به لاغر شدن داشته یا از اضافه کردن وزن وحشت دارد. بولیمیا هم یک اختلال عصبی است که در آن فرد مقدار زیادی غذا می‌خورد ولی با مصرف ملین‌ها یا استفراغ از اضافه شدن وزن جلوگیری می‌کنند. هردوی این اختلالات غذایی در دختران نوجوان و در حدود سن ۱۴ سالگی شایع هستند.

دلیل مصرف ناکافی مواد مغذی هرچه که باشد به کنار، کمبود هرکدام از مواد زیر می‌توانند باعث ریزش مو در کودکان شود:
* آهن
* روی
* نیاسین (ویتامین B3)
* بیوتین (ویتامین B7)
* پروتئین و آمینواسیدها
* مصرف بیش از حد ویتامین A نیز می‌تواند باعث ریزش مو در کودکان شود.

اگر دلیل ریزش موی کودک شما کمبود مواد مغذی باشد، می‌توانید از پزشک متخصص اطفال جهت تدوین یک رژیم غذایی مناسب و یا استفاده از مکمل‌های غذایی مشورت بگیرید.

کم‌کاری تیروئید

تیروئید غده‌ای است که در جلوی گردن شما قرار دارد و هورمون‌هایی ترشح می‌کند که وظیفه‌ی کنترل سوخت و ساز بدن را دارند. در کم کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدی، غده‌ی تیروئید مقادیر کافی از این هورمون‌ها را ترشح نمی‌کند. علائم این اختلال عبارت‌اند از:

* افزایش وزن
* یبوست
* خستگی
* خشکی مو یا ریزش مو در تمام سطح سر

تشخیص کم کاری تیروئید معمولاً با آزمایش خون انجام می‌شود. پس از مصرف داروهای هورمون تیروئید، ریزش موی کودک متوقف می‌شود. معمولاً چند ماهی طول می‌کشد تا موهای ریخته شده جبران شوند.

شیمی درمانی

شیمی درمانی نیز یکی از دلایل ریزش مو در کودکان است. مواد استفاده شده در شیمی درمانی باعث کشته‌ شدن سلول‌هایی از بدن می‌شود که تقسیم سریع دارند، از جمله سلول‌هایی که در ریشه موی جای گرفته‌اند. بعد از اتمام دوره‌ی شیمی درمانی، رشد موهای کودک به حالت طبیعی برمی‌گردد.

بیماری‌های مادرزادی – ریزش موی کودکان

ریزش مو در کودکان به دلیل بیماری‌های مادرزادی چندان شایع نیست؛ اما لازم دیدیم در اینجا به چند مورد از آن‌ها به شکل خلاصه‌وار اشاره کنیم.

خال سباسه
خال سباسه یا خال ارگانویید یکی از دلایل مادرزادی ریزش مو در کودکان است. این بیماری ناشی از تقسیم بیش از حد سلول‌ها است که پوست، غدد سباسه (غدد چربی پوست) و فولیکول‌ها را در بر می‌گیرد. ضایعات تشکیل شده در این بیماری به رنگ زرد، نارنجی و قهوه‌ای روشن است و سطحی هموار یا زبر دارد.

این‌ ضایعات معمولاً در بدو تولد به وجود می‌آیند، پس از سال اول زندگی کوچک می‌شوند و دوباره در سنین بلوغ بزرگ و برجسته می‌شوند. شایع‌ترین محل خال سباسه پوست سر است و اولین علامت آن ریزش موی ناحیه‌ای است.

فقدان مادرزادی پوست
فقدان یا نارویشی مادرزادی پوست، نقصی مادرزادی در تشکیل پوست است که معمولاً در ناحیه‌ی سر مشاهده می‌شود. فقدان پوست می‌تواند گسترده یا محدود باشد. در ناحیه فاقد پوست، مویی نیز وجود ندارد.

دیسپلازی اکتودرمال
این بیماری حاصل از نقصی ژنتیکی است. ۱۵۰ نوع دیسپلازی اکتودرمال وجود دارد که در آن‌ها نقایصی در ناخن، دندان، مو، پوست و غدد عرق دیده می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال در ناحیه سر و بدن موهای کم پشتی و کم جانی دارند که رنگ روشن داشته و آهسته رشد می‌کنند.

اختلالات شفت یا ساقه‌ی مو
اختلالات شفت یا ساقه‌ی مو یکی از دلایل ریزش مو در کودکان است که می‌تواند مادرزادی یا اکتسابی باشند. انواع بسیاری از این اختلالات وجود دارد که در آن‌ها مو حالت یا ساختار طبیعی خود را از دست می‌دهد. شکل شماتیک برخی از این تغییرات را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید.

سندرم آناژن سست
این شکل ریزش مو در کودکان عارضه‌ای است که در آن موهایی که در مرحله‌ی آناژنی قرار دارند، بدون درد و به راحتی کنده می‌شوند. موی کودکان مبتلا به سندرم آناژن سست نازک و کمرنگ است. به طور کلی موی بیماران با افزایش سن با کیفیت‌تر (از لحاظ صخامت، قدرت و تراکم) و پر رنگ‌تر می‌شود. بسیاری از کودکان مبتلا در سنین ۸ یا ۹ سالگی موهای باکیفیتی خواهند داشت. در برخی از بیماران نیز کنده شدن موها تا بزرگسالی، ولی با میزان کمتر، ادامه دارد.

علائم ریزش مو بر اثر کمبود ویتامین شامل موارد زیر است :

* افزایش قابل توجه ریزش مو
* کمبود مواد مغذی دیگر در بدن که باعث پوست خشک و ناخن های شکننده شده اند.
* خستگی و کاهش وزن
* پوسته شدن گوشه های دهان و لب ها

درمان کمبود ویتامین:

درمان کمبود ویتامین می تواند به کنترل ریزش مو کمک کند.

در این قسمت ویتامین های مهمی را نام می بریم که در رشد مو موثر هستند :
ویتامین آ:
تخم مرغ، پرتقال، سبزیجات زرد، میوه، بروکلی، اسفناج

ویتامین ب:
تخم مرغ، بادام، دانه آفتابگردان، جو، سیب، نان گندمی، اسفناج، بروکلی، ماست.

ویتامین ث:
مرکبات، سیب زمینی، گوجه فرنگی، فلفل سبز

ویتامین دی:
سالمون، تن ماهی، شیر، تخم مرغ.

آهن:
لوبیای خشک، میوه خشک، اسفناج، حبوبات، میوه و سبزیجات.

زینک:
دانه کدو تنبل، نخود، جو، بادام، شیر

پزشک معمولا در این شرایط مکمل هایی را برای کودکتان تجویز می کند.

شوره سر

شوره باعث خشکی پوست سر و خارش آن می شود. این شوره ها معمولا زرد یا سفید هستند و در صورت درمان نشدن، ریزش شدید مو را به دنبال خواهند داشت.

محیط

گاهی اوقات محیط هایی که در آن کودکان درگیر هستند، مثل بالشت، روکش صندلی ماشین و ... دچار آلودگی هایی هستند که عاملی برای ریزش موی کودکان می باشند.

چگونه مراقب ریزش موی کودک خود باشیم ؟

1. اگر کودک شما به سنی رسیده است که متوجه موضوع است، راهکارهای بهداشتی را به او آموزش دهید.
2. برای آن ها از لباس ها و روکش های تمیز بالشت استفاده کنید.
3. به آن ها یادآوری کنید که با چهره طبیعی خود هم زیبا هستند و نباید بیش از حد با موهایشان ور بروند.
4. به آن ها آموزش دهید که باید از دستورات مراقبتی مو استفاده کنند تا موهای زیباتری داشته باشند.

درمان های خانگی برای ریزش موی کودکان

* استفاده از روغن نارگیل می تواند نرمی و لطافت مو را افزایش دهد و از شکنندگی موها جلوگیری کند . استفاده از نرم کننده نیز در این امر موثر است.
* روغن زیتون نیز می تواند تارهای مو را تقویت کند . البته باید مراقب باشید که کودک شما به این نوع روغن ها حساسیت نداشته باشد.
* روغن نعناع نیز به رشد موهای سر کمک زیادی می کند و عاملی برای جلوگیری از ریزش آن است.
* ترکیب روغن ها و عصاره ها نیز در جلوگیری از ریزش مو موثر می باشند.
* از یک رژیم غذایی سالم حاوی ویتامین آ، ث، ای، زینک و آهن برای کودکتان استفاده کنید.
* همچنین می توانید شش ساعت سرکه سیب را روی پوست سر بزنید و بعد آن را آب بکشید. البته قبل از استفاده از این روش با پزشک مشورت کنید.

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

ریزش مو در کودکان می تواند علائم یک بیماری باشد، در شرایط زیر بهتر است برای تشخیص علت بیماری به پزشک مراجعه کنید:

ریزش ابرو و یا مژه در کودکان
نقاط طاسی قابل مشاهده روی پوست سر
کودک دچار آسیب یا سوختگی پوست سر شده است.
کودک از خارش یا دردناک بودن پوست سر شکایت دارد.
کودک به طور قابل توجهی موهای خود را از دست می دهد.
کودک به دنبال بیماری یا هنگام مصرف داروی جدید دچار ریزش مو می شود.

کودکانی که دچار ریزش موی مزمن ناشی از آلوپسی آره آتا ویا لکه های طاسی قابل توجهی هستند، از نظر عاطفی نیاز به حمایت دارند. یک روان شناس، می تواند به کودک در مدیریت بهتر احساسات خود در مورد ریزش مو کمک کند.

منبع: سایت خانه سفید
سایت نمناک
سایت پزشکت