سیاست ، قدرت و نابرابری (5)

18- میلیتاریسم پایان زندگی :
 

از آنجا که شکل گیری میلیتاریسم در وهله اول مستلزم تسلط نظامیان بر ارکان قدرت می باشد بر این اساس "در ادبیات گسترده ای که در مورد نقش نظامیان در سیاست جهان سوم وجود دارد برای تبیین مداخله نیروهای مسلح یک کشوردرسیاست استدلال های زیرآورده شده است:
الف) پایین امدن سریع اعتبار و حیثیت حکومت یا حزب سیاسی حاکم ، این عامل رژیم را وادار می کند تا بمنظور حفظ نظم و تاکید بر ضرورت یکپارچگی ملی در مواقع بحران هرچه بیشتر از اجبار فیزیکی استفاده کند و از هر نوع مخالفت جلوگیری نماید.
ب) شکاف و چند دستگی میان رهبران سیاسی ، تردید فرماندهان نظامی را نسبت به توانایی و لیاقت غیرنظامیان دراداره امور بر می انگیزد.
ج) احتمال اندک مداخله یک قدرت جهانی بزرگ یا دولت های همسایه درصورت وقوع یک کودتا
د) تاثیرپذیری از کودتاهای نظامی در کشورهای همسایه
ه) نابسامانیهای اجتماعی داخلی
و) بحرانهای اقتصادی
ز) فساد و بی کفایتی مقامات حکومتی وحزبی باین اعتقاد که مسئولین غیرنظامی کشور درصدد فروش مملکت به بعضی گروه های خارجی هستند
ح) ساختار طبقاتی بسیارسخت و انعطاف ناپذیرکه مشاغل و فعالیت های نظامی را به تنها طریق ممکن برای صعود ازسطح منزلت های پایین اجتماعی به مراتب بالای اجتماعی تبدیل می کند
ط) اعتقاد فزاینده نظامیان به اینکه آنها تنها طبقه اجتماعی هستند که برای رهاندن کشور از شر نهادها و شیوه های زندگی سنتی ، نظم و تعهد کافی به نوسازی را دارند
ی) نفوذخارجی
ک) شکست نظامیان در جنگ با کشور دیگر"38
ذهن تاریخ هرگز قتل عام وکشتار صدها هزار نفر از مردان و زنان نظامی و غیرنظامی را در طول جنگ جهانی دوم از یاد نبرده است. بر اثر جنون ناشی از زیاده طلبی هیتلر و موسولینی تفکر ایدئولوژی مبتنی برنگرش توتالیتاریستی وحس برتری جویی نژادی حاکم برآن نظام ها بیش ازنیم دهه ، جنگی خانمانسوز در بخش اعظمی از قاره اروپا درگرفت و چه بسیار آثار فاخرفرهنگی – تاریخی واقع در شهرهای بزرگ دول درگیر نابود شد و چهره کریه وزشت حاکمان دیکتاتور و نظام های تمامیت خواه در تعرض وحشیانه به جان ، مال و ناموس مردمان بر اذهان جهانیان ماندگار گردید. بی گمان منشا اصلی اینگونه اتفاقات دردناک توجه مستبدین به اصل نظامی گرایی و تجهیز نیروهای نظامی خود به جنگ افزارهای هسته ای، میکروبی و شیمیایی است. در این ارتباط می توان به "هزینه های قدرتهای بزرگ اروپا در ادوارگذشته اشاره کرد:

کشور	1869-70م	1897-98م	1934م
بریتانیا	22440	40094	114200     [به هزارلیره]
فرانسه	23554	37000	90000
روسیه	15400	35600	242600
آلمان	11217	32800	43800
اتریش	9103	16041	-----
ایتالیا	7070	13510	46400

چنانچه هزینه نظامی کشورهای فوق را بعد از گذشت 5/7 دهه ازسال 1934م تاکنون4 برابر نماییم (باتوجه به اینکه طبق جدول بالا درطی هر20 سال هزینه های نظامی بیش از 2برابرشده است) در انصورت پی به خطرات گسترده ناشی ازتوسعه تفکرمیلیتاریسم خواهیم برد. زیرا تقویت قوای مسلح و ترس ناشی از هرگونه حمله نظامی موجب برهم خوردن موازنه قدرت در نظام بین الملل می گردد. این امرکشورهای رقیب را نیز مجبور به واکنش مشابه می نماید در این صورت با ایجاد موازنه وحشت در روابط غرب و شرق شرایط برای تلاش سایر کشورهای فاقد قدرت هسته ای جهت برقراری سپر دفاع موشکی و ایجاد سیستم های شنود مهیا می گردد. بنابراین با ایجاد وضعیت متعارض در روابط بین الملل احتمال هرگونه تهاجم نظامی از سوی هریک ازدول متخاصم در مناطق مختلف مضاعف می گردد . ازاینرو بهتراست دولتها با اتخاذ سیاست های صلح امیز و تقویت تعاملات بین المللی خود با سایر کشورها ضمن بهره گیری مطلوب از فضای حاکم برنظام بین الملل و استفاده ازدانش و تجربه کشورهای توسعه یافته گام در مسیر توسعه یافتگی بگذارند و در مواقع بحرانی تنش ایجادشده را کاهش داده ودرصدد رفع آن برایند.

پي نوشت ها:
 

1- انقلاب وبسیج سیاسی –حسین بشیریه- انتشارات دانشگاه تهران- چ شهریور1372-ص 86
2- موانع توسعه عقلی وآثارآن برتوسعه اقتصادی وسیاسی-حمیدعضدانلو-ماهنامه اطلاعات سیاسی-اقتصادی-ش نهم ودهم- خردادوتیر1385(225-226)-ص 52
3- عقل وتوسعه یافتگی-محمودسریع القلم-نشرسفیر-چ اول1372-ص 40
4- مبانی نقدفکرسیاسی-مرتضی مردیها-نشرنی-چ دوم1386-ص 182-183
5- انقلاب وبسیج سیاسی- همان نویسنده- ص 6-7-8
6- همان منبع-ص 55
7- درآمدی برجامعه شناسی سیاسی-احمدنقیب زاده-سمت-چ دوم1380-ص 89
8- اندیشه هایی دیگر-حاتم قادری-نشربقعه- 1378-ص 555
9- عقل وتوسعه یافتگی-همان نویسنده-ص 89
10- آیا دورانی تاریک درتاریخ بشرپایان یافته است؟ فریدون مجلسی-ماهنامه اطلاعات سیاسی-اقتصادی-ش هفتم وهشتم-فروردین واردیبهشت1386(235-236)-ص 60
11- موانع توسعه عقلی وآثارآن برتوسعه اقتصادی وسیاسی- همان نویسنده ومنبع-ص 50
12- جامعه شناسی سیاسی- موریس دوورژه-ترجمه ابوالفضل قاضی-انتشارات دانشگاه تهران-چ خرداد1369-ص 583
13- اصول علم سیاست-موریس دوورژه-ترجمه ابوالفضل قاضی-نشردادگستر-چ بهار1376-ص 183
14- آثارسیاسی فناوریهای تازه ارتباطی-اطلاعاتی-خلیل الله سردارنیا-ماهنامه اطلاعات سیاسی اقتصادی-ش پنجم وششم-بهمن واسفند1386(245-246)-ص 110
15- بنیادهای علم سیاست-عبدالرحمن عالم-نشرنی-چ سوم1376-ص 103-104
16- توسعه ،جهان سوم ونظام بین الملل-محمودسریع القلم-نشرسفیر-چ سوم1375-ص 117
17- ظهوروسقوط لیبرالیسم غرب-آنتونی اربلاستر-ترجمه عباس مخبر-نشرمرکز-چ دوم1368-ص 99
18- سیاستنامه نویسی درایران-مقصودرنجبر-ماهنامه اطلاعات سیاسی اقتصادی-ش پنجم وششم-بهمن واسفند1387(257-258)-ص 147
19- مهاجرت ازایران-کیومرث فلاحی-ماهنامه اطلاعات سیاسی اقتصادی-ش سوم وچهارم-آذرودی 1387(255-256)-ص 150
20- توسعه سیاسی وتحول اداری-سیدعبدالعلی قوام-نشرقومس-چ 1371-ص 85
21- همان منبع- ص 9
22- عقل وتوسعه یافتگی- همان نویسنده- ص 53-54
23- انقلاب وبسیج سیاسی- همان نویسنده –ص 81-82
24- موانع توسعه عقلی وآثارآن برتوسعه اقتصادی وسیاسی-همان نویسنده ومنبع-ص 61
25- بنیادهای علم سیاست- همان نویسنده- ص 301-304
26- همان منبع-ص 376و379-380
27- مدیریت بحرانهای بین المللی- سیدعلی اصغرکاظمی-دفترنشرفرهنگ اسلامی-چ دوم 1368-ص 121
28- سیاست خارجی ایران ونظام بین الملل کنونی-سیدمهدی حسینی اسفیدواجانی –ماهنامه اطلاعات سیاسی اقتصادی- ش نهم ودهم- خرداد وتیر1385(225-226)-ص 79
29- مفهوم [منافع ملی]ازدیدگاه های گوناگون- مقصودرنجبر-ماهنامه اطلاعات سیاسی اقتصادی-همان شماره-ص 180
30- ظهوروسقوط لیبرالیسم غرب –همان نویسنده-ص 519
31- خشونت –هانا آرنت-ترجمه عزت الله فولادوند-نشرخوارزمی-چ دیماه 1359-ص 56
32- درآمدی برشناخت مسائل اقتصادی سیاسی جهان سوم-احمدساعی-نشرقومس-چ دوم 1375-ص 170
33- بنیادهای علم سیاست- همان نویسنده-ص 344
34- همان منبع- ص 349-350
35- اقتصادسیاسی ایران-محمدعلی همایون کاتوزیان-نشرمرکز-چ سوم 1372-ص 238-239
36- تاریخ اندیشه های سیاسی درقرن بیستم- حسین بشیریه-نشرنی-چ اول 1376-ص 300-301
37- راه فروبسته- ه.استیوارت هیوز-ترجمه عزت الله فولادوند-انتشارات علمی وفرهنگی-چ اول 1373-ص 146
38- درامدی برشناخت مسائل اقتصادی سیاسی جهان سوم-همان نویسنده- ص 241-242
39- نظریه های امپریالیسم-احمدساعی-نشرقومس-چ اول 1376-ص 170
 

پایان .
منبع: اندیشکده روابط بین الملل