مادرآرام ، فرزند آرام تر

دوره بارداري ،يکي از حساس ترين مراحل زندگي يک زن است .مرحله اي که درآن يک زن قدم به قدم به نه ماه مراقبت بي وقفه ازکودک و مهمان تازه وارد خويش مشغول است.
اهميت ابعاد روان شناختي و حالات هيجاني موثر دراين دوران که مي تواند رشد فيزيکي و رواني جنين رادرطول ماه هاي بارداري و حتي بعد ازتولد تحت تاثيرقراردهد. سبب شده است حالات رواني مادر باردار يکي ازمهم ترين مباحث روز مراکز علمي و روان شناختي باشد. زنان باردار دراين دوران دچارتغييرات روان شناختي مي شوند. نگرش آنان درمورد بارداري بازتاب باورهاي عميق آنان درمورد تمامي جنبه هاي بچه دارشدن است .زناني که از لحاظ رواني سالم هستند؛اغلب بارداري را وسيله اي براي خودشکوفايي مي دانند. بسياري اززنان اظهارمي کنند حامله شدن نيازي بنيادي را برآورده مي کند.درساير زنان بارداري سبب مي شود ترديد درمورد زنانگي خويش را کاهش دهند يامطمئن شوند که مي توانند دربنيادي ترين شکل به عنوان يک زن عمل کنند برخي نيزنگرش منفي در مورد بارداري دارند اين افراد ازتولد کودک مي ترسند يا در مورد وظيفه مادري احساس بي کفايتي مي کنند. يکي از اولين اموري که بايد دررابطه با استرس هاي اين دوران مورد توجه قراربگيرد، هويت مستقل مادراست زنان درمراحل اوليه رشد خودبايد جدايي ازمادررا تجربه کنند و هويت مستقلي داشته باشند. اين تجربه بعداً برموفقيت آنها درمادربودن اثرگذاراست. اگر مادرالگوي ضعيفي باشد ، احساس فرزند در مورد کفايت خوددرمادر بودن ممکن است مختل شود و پيش و بعد از تولد کودک احساس کمبود اعتماد به نفس کند .تخيلات و ترسهاي ناخودآگاه زنان دراوايل بارداري اغلب حول محور انديشه شباهت بامادرشان است. دلبستگي روان شناختي به کودک از دوران جنيني و زندگي داخل رحمي آغاز مي شود و با شروع 3 ماهه دوم اکثر زنان تصوير ذهني از کودکشان دارند. حتي پيش ازتولد جنين موجود مجزايي مي شود که داراي شخصيتي مختص به خود است. تا جايي که بسياري ازمادران با جنين خود صحبت مي کنند. شواهد اخيرحاکي است که گفت و گوي هيجاني با جنين نه تنها با پيوند اوليه مادر نوزاد ارتباط دارد. بلکه با کوشش هاي مادر براي داشتن يک بارداري سالم و مثلاً از طريق کنارگذاشتن سيگار و کافئين مرتبط است. بادرنظرگرفتن احساسات يک زن براي مادري بايد به نظرات و احساسات باقي اعضاي خانواده نيز نگاهي دقيق و موشکافانه داشت. به عنوان مثال مادر و پدر بعد از اين بايد درنقش هاي جنسيتي خود به عنوان يک زوج و يک فرد تجديد نظرکنند .آنها نيازمند سازگاري مجدد درروابط با دوستان و بستگان خودهستند و بايد با مسئوليت هاي جديدي نظير مراقبت از يک ديگر و برآورده کردن نيازهاي نوزاد جديد و کودک درحال رشد کناربيايند. هم پدرو هم مادر ممکن است درمورد کفايت خود به عنوان پدرو يا مادراحساس اضطراب کنند يک يا هر دووالد ممکن است آگاهانه ياناخودآگاه درمورد ورود کودک به خانواده و اثر آن برروابط دونفره خود مردد باشند. بنابراين شناسايي و مقابله با اين افکاربسيارمهم است .

چگونه عواطف و هيجانات مادر روي جنين اثر مي گذارد؟
 

با وجود عدم ارتباط مستقيم دستگاه عصبي جنين با مادرحالت هاي هيجاني مادراز قبيل :خشم ، ترس و اضطراب مي تواند درعکس العملها و رشد جنين تاثيربگذارد. زيرا اين حالت هاي هيجاني مواد شيميايي راايجاد مي کنند که مي تواند از طريق جفت وارد بدن جنين شود. علاوه براين در اين شرايط غدد داخلي بدن مادر ،هورمونهايي ترشح مي کند که موجب تغييراتي درسوخت و ساز بدن و همچنين ترکيبات خون مي شود. برخي از اين مواد شيميايي که براثر تحريکات عصبي به وجود مي آيند عبارتند ازاستيل کولين و اپي نفرين، دراين شرايط غدد اندوکرين (درون ريز)مخصوصاً غده آدرنال (فوق کليوي )هورمونهاي مختلفي ازخود ترشح مي کنند .همان گونه که اشاره شد ترشح اين هورمون ها که مقدار آن هم کم نيست از طريق جفت درجنين اثر مي گذارد و حرکات بدني جنين را افزايش مي دهد که نتايج بدي روي نوزاد خواهد داشت. فشارهاي عاطفي مختلفي که مادر دردوران بارداري به علل گوناگون دارد عبارتند از:ابهامات درنقش مادري ،کودک ناخواسته ،حوادث زندگي ،مشکلات و ... درزندگي نوزادهم موثراست.اين قبيل نوزادان که از مادران غمگين ،هيجان زده ياعصباني متولد مي شوند ممکن است نارس ،بي قرار و داراي وزن کم باشند و مشکلاتي ازقبيل بي نظمي درغذا خوردن ،اختلالات دستگاه گوارشي و بي خوابي درآنها به وجودآيد.
حفظ آرامش در دوران بارداري باعث مي شود که نوزادتان هم آرام باشد .بهتراست هيجانات عصبي را دردوران حاملگي به حداقل برسانيد تا نوزادي سالم ازنظر رواني داشته باشيد.

چه بايد کرد؟
 

ازآنجا که به خصوص دربارداري هاي اوليه،تمام زنان به طور طبيعي دچاراسترس و هيجانات گفته شده مي شوند.به تمام مادران توصيه مي شود براي کاهش اثرات منفي حالت هاي روحي و رواني نامطلوب خود دراين دوران درکنار رعايت کردن اصول بهداشتي و پزشکي و همراهي يک پزشک مجرب از مشاوران رواني هم کمک بگيرند تا بتوانند هرچه بيشتر سلامت روحي و جسمي نوزاد خود را تضمين کنند.
منبع:نشريه زندگي ايده آل ,شماره 48