تعریف مفاهیم کلیدی در متاورس و نکات مهم آن‌ها
از زمانی که شرکت فیس بوک نام خود را به متا تغییر داد، واژه‌ی متاورس بر سر زبان‌ها افتاد. از لحاظ لغوی واژه‌ی متا (meta) به معنی آن سوتر و واژه‌ی ورس(verse) به معنای جهان است. همان طور که از نام این واژه به ذهن متبادر می‌شود متاورس فضایی آن سو تر از جهان ماست که می‌توانیم در آن به تجربه‌های جدیدی بپردازیم. تجربه‌هایی که ممکن است در دنیای واقعی نتوانیم تجربه کنیم. البته واژه‌ی متاورس قبل‌تر از این که شرکت متا به آن اشاره کند تولید شد. نویسنده ای به نام نیل استفنسون در سال 1992 رمانی علمی تخیلی نوشت که سقوط برف نام داشت. استفنسون در رمان خود اصطلاح متاورس را به کار برد و آن را جایی تعریف کردد که آواتارها در ساختمان‌های سه بعدی با هم ملاقات می‌کنند. امروزه متاورس را چیزی معرفی می‌کنند که آینده‌ی اینترنت خواهد بود. البته که این تعریف بسیار ساده و ابتدایی است. در این مقاله سعی می‌کنیم شما را با مفاهیم کلیدی در متاورس آشنا کنیم و نکات مهم آن را به شما بیاموزیم. تا انتها با ما همراه باشید.
متاورس چیست؟
برای این که یک حس ابتدایی نسبت به فضای متاورس داشته باشید باید به یاد فیلم‌هایی مثل بازیکن شماره یک آماده، آواتار یا ماتریکس بیفتید و یا با عینک‌های واقعیت مجازی آشنا باشید. هرچند واقعیت مجازی تفاوت‌هایی با متاورس دارد؛ اما آشنایی با آن قدم خوبی برای درک فضای متاورس است. در واقع فضایی غیرواقعی است که شما در آن حضور می‌یابید، برای خود کاراکتر، لباس، تجهیزات و ... می‌خرید و زمین و ارز خرید و فروش می‌کنید! هرچند تا امروز بیشترین چیزی که از متاورس به گوش می‌خورد توسعه‌ی بازی‌هایی است که در آن فرد به جای اینکه بیرون بازی باشد، درون بازی قرار بگیرد و بازی کند. با این تفاوت که حتی زمانی که شما در بازی نیستید هم فضای درون بازی به حیات خود ادامه می‌دهد. به غیر از بازی متاورس می‌تواند به شما کمک کند در زمانی که در اتاق خود در خانه هستید بتوانید به یک جلسه کاری بروید، با عزیزان خود دیدار کنید و یا در معامله‌ی ملک یا زمینی شرکت نمایید! یک مثال برای خرید زمین در دنیای مجازی بازی دیسنترالند است. البته لازم به ذکر است که انجام معامله نیز با پول مخصوص متاورس صورت می‌گیرد! ارزهای دیجیتال، توکن‌ها و سهامی وجود دارند که در متاورس خرید و فروش می‌شوند.
متاورس چگونه کار می‌کند؟
بیشترین توجهات بعد از تغییر نام شرکت فیس‌بوک به متا به متاورس جلب شد. هم چنین وقوع کووید 19 در دنیا و ارتباط کمتر بین افراد موجب شد تا انسان‌های بیشتری به فضای مجازی روی بیاورند. احساس نیاز به وجود یک فضای سه بعدی مجازی که بتوان در آن ارتباط بهتری برقرار کرد بین اکثر مردم در این زمان شکل گرفت. هوش مصنوعی، جریان داده‌ها و ارتباط بین پلتفرم‌های مختلف خونی است که در شریان‌های متاورس جریان دارد. دنیای واقعی پیرامون ما امروزه سرشار از اطلاعات است. این داده‌ها نیاز به پردازش توسط کامپیوترها با سرعت بسیار بالایی دارند. این اتفاقات باعث می‌شود تا شکلی نوین از فضای مجازی را تجربه کنیم. تصور کنید دنیایی مجازی وجود دارد که می‌توان بین المان‌های سازنده‌اش قدم زد. اینترنت‌های 5G و 6G ، پردازنده‌های قوی گرافنی و پردازش کوانتومی باعث یک همگرایی بین دنیای دیجیتال مجازی و دنیای حقیقی ما می‌شوند. متاورس مکانی مشخص نیست که قرار باشد میزبان میلیون‌ها انسان با آواتارهای مجازی باشد، بلکه مجموعه‌ای از مقصدهای مختلف است. همان طور که در اینترنت شبکه‌ها و ارتباطات مختلفی وجود دارد، متاورس نیز چنین خواهد بود. از این رو بسیاری از افراد متاورس را آینده‌ی اینترنت می‌دانند.
چند مورد از مفاهیم کلیدی متاورس
سه مورد از مهم‌ترین مفاهیم کلیدی متاورس که مدیران این پروژه به آن توجه زیادی داشته‌اند، حضور، تعامل پذیری و استانداردسازی است. در ادامه به بررسی هر یک از این مفاهیم کلیدی در متاورس می‌پردازیم.
حضور: این مفهوم به معنی حس بودنِ واقعی در کنار افراد دیگر در شبکه‌ای مجازی است. هرچه حس حضور واقعی در افراد بیشتر باشد کیفیت تعاملات آن‌ها در فضای مجازی بالاتر می‌رود.
تعامل پذیری: این مورد به معنی ارتباط یافتن مقصدهای مختلف با یکدیگر است. مثلاً شما می‌توانید از یک بازی به بازی دیگر بروید و آورده‌های بازی اول را در دومی استفاده کنید. مثلاً در یک بازی اسلحه بسازید و در بازی دیگر آن را به کار ببرید! یا مثلاً لباسی که در یک مقصد خریده‌اید را در مقصد دیگر به آواتار خود بپوشانید. این مورد از اهمیت زیادی در متاورس برخوردار است.
استانداردسازی: این مفهوم برقراری ارتباط و تعامل بین پلتفرم‌های مختلف در دنیا را ممکن می‌سازد. به عبارتی استانداردهایی تدوین می‌شوند که با پیروی از آن‌ها شبکه متاورس در تمام دنیا در یک گستره وسیع قابل استفاده باشد.
سرعت: در متاورس سرعت دسترسی به اطلاعات بالاست. گفته می‌شود باید مطالب به صورت آنی در دسترس باشند! در این صورت است که می‌تواند با سرعت اینترنت فعلی رقابت کند.
پایداری: یکی از مفاهیم کلیدی در متاورس داشتن پایداری است. این موضوع به معنی همیشه در دسترس بودن و قطع نشدن است. متاورس باید به گونه‌ای باشد که تغییراتی که شما در هر بار ایجاد می‌کنید در ورود بعدی نیز مانند قبل مانده باشند. برای مثال اگر تجهیزاتی را به یک ماشین اضافه کرده‌اید، بعد از ورود دوباره به متاورس باید هم چنان باقی مانده باشد.
هزینه: در دنیای متاورس هزینه ای برای رفت و آمد، آموزش، خرید نرم افزارها و ... صرف نمی‌شود. البته بستگی به امکاناتی که در متاورس خواهید خواست ممکن است لازم باشد هزینه‌های اضافی پرداخت کنید.
پلتفرم‌های ورود به متاورس
متاورس فضایی مجازی است که زمان در آن به صورت واقعی می‌گذرد! اقتصادی پویا و مستقل دارد و همیشه فعال است. ورود به متاورس برای عموم آزاد است و محتوای آن نیز توسط افراد حقیقی و شرکت‌ها اداره می‌شود. ورود به دنیای متاورس مانند دانلود یک اپلیکیشن از بازار یا گوگل پلی و نصب آن نیست، بلکه به پلتفرم‌هایی نیاز دارد. برای برخی از آن‌ها داشتن هدست و یا عینک‌های واقعیت مجازی ضروری است. برخی دیگر نیز تنها از طریق کامپیوتر یا گوشی قابل دسترسی هستند. در ادامه شما را با برخی از این پلتفرم‌ها و ویژگی‌های آن‌ها آشنا می‌کنیم.
پلتفرم second life
این پلتفرم چند رسانه‌ای در سال 2003 تأسیس شده است و امکان تجربه‌ی یک زندگی مجازی را به کاربران خود می‌دهد. این پلتفرم به عنوان اولین پلتفرمی که بر پایه متاورس بنا شده یاد می‌شود. البته برخی نیز ویژگی‌های آن را منطبق بر متاورس نمی‌دانند. نکته مهم در مورد این بازی این است که مردم می‌توانند تمام کاری‌هایی که در زندگی عادی انجام می‌دهند، اعم از بازی کردن، سرمایه‌گذاری و خرید و فروش، گوش دادن به موسیقی، فیلم دیدن و ... را در این فضا انجام دهند و به معنی واقعی یک زندگی دوم را تجربه کنند. این پلتفرم امروزه به صورت ماهانه بیش از هفتصد و پنجاه هزار کاربر فعال دارد.
پلتفرم فورتنایت
این بازی در سال 2017 توسط کمپانی اپیک گیمز به بازار عرضه شد. در این بازی کاربران به ساخت یک فضای متاورس می‌پردازند. از جمله مهم‌ترین اتفاقاتی که در این بازی افتاده، این بود که میزبان کنسرت زنده بیلی آیلیش بود که گام جالبی در خصوص تجربه‌ی فضای متاورس است. باوجوداینکه تمام بخش‌های این بازی رایگان اعلام شده بود اما بازی فورتنایت: نجات دنیا که در سال 2019 عرضه شد رایگان نیست.
پلتفرم دسنترالند
در این بازی کاربران می‌توانند با استفاده از توکن‌های NFT به خرید و فروش زمین بپردازند. حکومت این پلتفرم نیز با مشارکت کاربران اداره می‌شود. این پلتفرم یک توکن بومی به نام مانا نیز دارد که جزو مهم‌ترین ارزهای دنیای متاورس است. به جز زمین می‌توانید در این بازی از طریق خرید و فروش محصولات نیز درآمد کسب کنید. این بازی تحت وب بوده و ورود به آن رایگان است، اما برای خرید و فروش و شرکت در ایونت‌ها نیاز به کیف پول و ارز دیجیتال دارید.
سندباکس
در این بازی مبتنی بر بلاک‌چین نیز می‌توانید دنیای خود را خلق کنید و علاوه بر بازی کردن، درآمدزایی کنید. ساختن بازی، ساختن دارایی، معامله و خرید و فروش راه‌هایی هستند که می‌توانید با آن‌ها در سندباکس درآمد کسب کنید. ارز اختصاصی بازی سندباکس، SAND نام دارد که روی بلاک چین اتریوم اجرا می‌شود. البته توکن‌های دیگر نیز در بازی قابل استفاده هستند.
پلتفرم متاورس آدرساید
این پلتفرم از بزرگ‌ترین پروژه‌ها در حوزه توکن‌های NFT بر پایه بلاک چین اتریوم است. این فضای متاورسی توسط آنیموکا برند ساخته شده است. سرمایه‌ی این پلتفرم از ارز APE دریافت می‌شود. این بازی توسط یوگالبز ساخته شد و روش توکن‌های غیرمثلی تمرکز کرد. توکن‌های غیرمثلی ای که شرکت یوگالبز ساخت مورد استقبال افراد مشهور مثل مدونا قرار گرفت. گفته می‌شود حدود دویست هزار قطعه زمین در آدرساید وجود دارد که ارزش هر قطعه از آن‌ها یک اتریوم است.
خرید و فروش در متاورس به چه شکل است؟
از پرتکرارترین سؤالات در خصوص متاورس، نحوه خرید و فروش، سرمایه‌گذاری و کسب درآمد در آن است. شما می‌توانید در متاورس کالایی را ایجاد کنید و بفروشید، زمین بخرید، ارز دیجیتال معامله کنید و یا ساختمان اجاره کنید. انجام این کار با ارزهای مختلف صورت می‌گیرد و از مهم‌ترین مفاهیم کلیدی در متاورس است.
اگر در مورد ارزهای دیجیتال اطلاعاتی داشته باشید، در خصوص توکن‌های غیرمثلی نیز می‌دانید. این توکن‌ها غیر قابل معاوضه هستند و تنها به یک نفر تعلق دارند. برای مثال یک تصویر که در اینترنت وایرال می‌شود تبدیل به توکن می‌شود و تنها به صاحب آن تعلق پیدا می‌کند. ممکن است این اتفاق برای یک اثر هنری بیفتد. وقتی فردی توکن یک اثر خاص را می‌خرد آن اثر متعلق به او شده و حق مالکیت آن را دارد. در متاورس وقتی یک وسیله یا زمین فروخته می‌شود به شکل توکن به یک نفر خاص اختصاص می‌یابد. از آن به بعد دیگر نمی‌توان وسیله یا زمینی مطابق آن ساخت و به فروش رساند. خرید و فروش زمین در متاورس توسط ارز دیجیتال و یا فیات صورت می‌گیرد. می‌توان یک زمین را به صورت قطعات کوچک‌تر فروخت و یا از آن برای مقاصد دیگری استفاده کرد. روش‌های دیگری برای سرمایه‌گذاری در متاورس نیز وجود دارد.
این روش‌ها عبارت‌اند از:
سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال متاورس
خرید سهام شرکت‌های پروژه متاورس
سرمایه‌گذاری در صندوق‌های قابل معامله‌ی متاورس
اجاره یا خرید ملک در متاورس
خرید زمین در متاورس
سرمایه‌گذاری روی توکن‌های مثلی
برای سرمایه‌گذاری نیاز به کیف پول و ارز دیجیتال دارید.
این کیف پول می‌تواند موبایلی یا مبتنی بر مرورگر باشد.
معمولاً کیف پول‌های مبتنی بر مرورگر مشکلات کمتری دارند.
نکته‌ای که باید توجه کنید پشتیبانی کردن کیف پول موردنظرتان از توکن‌های مثلی یا همان NFT است.
محدودیت‌های موجود در متاورس
هر محیطی با هر میزان از خوبی‌ها و ویژگی‌های جالب و دور از انتظاری که داشته باشد، دارای محدودیت‌هایی است. متاورس نیز از این قاعده جدا نیست و در کنار مزایا و امکاناتی که دارد دارای محدودیت‌هایی نیز هست. در ادامه شما را با بخشی از این محدودیت‌ها آشنا می‌سازیم.
نداشتن لذت‌های فیزیکی
هر چقدر محیط متاورس جالب و هیجان انگیز باشد، لذت‌های محیط فیزیکی را ندارد! هرچقدر هم ماشین خوبی در متاورس داشته باشید نمی‌توانید حس خوب داشتن آن ماشین در دنیای واقعی را تجربه کنید. نمی‌توانید سوار آن ماشین شده و از جاده‌ی زیبای اسالم خلخال لذت ببرید. یا خوردن یک غذای خوب و خوشمزه در کنار خانواده در متاورس امکان ندارد. پیاده‌روی کردن در یک جاده زیبا پس از زدن باران و لذت بردن از بوی آن در متاورس برای کاربران ممکن نیست. روحیات انسانی هرچقدر هم به تکنولوژی و مشتقات آن علاقه‌مند باشد، جز با احساسات و لذت‌های موجود در دنیای واقعی سیراب نمی‌شود. این احساسات با سرعت در دنیای مجازی و متاورس جایگزین شده‌اند. امیدواریم بتوانیم از متاورس و خوبی‌های آن استفاده کنیم بدون آن که به آن‌ها اعتیاد پیدا کنیم.
عدم علاقه برخی انسان‌ها به واقعیت مجازی
مثالی ساده برای درک این مورد، کتاب خواندن است. با وجود آمدن بسیاری از کتاب‌های الکترونیکی و پی‌دی‌اف‌ها، بسیاری از مردم هنوز از لذت خواندن کتاب فیزیکی نمی‌گذرند! بسیاری از انسان‌ها با وجود امکان پرداخت الکترونیکی هزینه‌ها از پول نقدی برای حساب و کتاب‌ها استفاده می‌کنند. این دسته از انسان‌ها با متاورس نیز ارتباط نخواهند گرفت و برای این انسان‌ها مناسب نیست. البته متاورس به طور کلی برای کودکان زیر 13 سال در دسترس نمی‌باشد.
سختی دسترسی
هنوز مشخص نیست نحوه ورود به فضای سه بعدی متاورس قرار است چطور باشد؟ آیا قرار است از هدست‌ها استفاده کنیم؟ همه می‌دانند که هدست‌های کنونی زمخت و سخت هستند و نمی‌توان برای مدت طولانی از آن‌ها استفاده کرد! آیا در آینده چیزی شبیه لنزهای سریال کره‌ای خاطرات الحمرا به بازار خواهند آمد تا سختی فیزیکی ورود به فضای متاورس کم شود؟ هنوز مشخص نیست!
متاورس چه زمانی محقق می‌شود؟
گذر از دنیای اینترنت کنونی به دنیای متاورس یک جهش ناگهانی نیست! در واقع پلتفرم‌های مختلف متاورس به وجود خواهند آمد به‌طوری که کم‌کم متاورس تمام دنیای اینترنت را تسخیر کند. همان طور که به صورت ناگهانی از پرداخت پول نقدی به کارت کشیدن در مغازه‌ها نرسیدیم، رسیدن به متاورس نیز چنین خواهد بود. هرچند بسیاری از افراد عقیده دارند ما همین الان هم در دنیای متاورسی زندگی می‌کنیم و این مورد بخش زیادی از زندگی ما را در بر گرفته است. احتمال دارد بدون این که اصلاً کسی متوجه شود ناگهان به خود بیاییم و ببینیم تمام زندگی ما با متاورس می‌چرخد! با این حال مارک زاکربرگ اعلام کرده بین پنج تا ده سال طول خواهد کشید که مفاهیم کلیدی در متاورس بتوانند به ظهور و بروز برسند.
نقش بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال در متاورس
یکی از مفاهیم کلیدی در متاورس که یادگیری آن برای حضور در این فضا ضروری است، ارزهای دیجیتال هستند. در واقع ظرفیت‌های فناوری بلاک‌چین برای اثبات مالکیت در متاورس مورد استفاده قرار گرفته‌اند. همان طور که بالاتر گفتیم همان توکن‌های غیرمثلی یا NFT باعث می‌شوند مالکیت در متاورس اثبات پذیر باشد. فناوری بلاک‌چین هم چنین برای اثبات هویت افراد و تأمین امنیت آن‌ها در متاورس به کار برده می‌شود. به طور کلی متاورس بخشی از فضای اینترنت وب 3 است که بر پایه فناوری بلاک‌چین فعالیت می‌کند. اقتصاد در دنیای متاورس نیز بر پایه ارزهای دیجیتال مدیریت می‌شود. ارزهایی مثل دلار، یورو و ... در دنیای متاورسی اعتبار ندارند و شما باید با یک کیف پول دیجیتال و ارزهای دیجیتال به مبادله بپردازید. چند ارز دیجیتال مثل مانا یا SAND را در قسمت‌های قبلی به شما معرفی کردیم. هم چنین برخی افراد که معتقد هستند مدیریت فضای متاورسی نباید توسط هیچ فرد یا کمپانی خاصی صورت بگیرد و باید تنها توسط کاربران مدیریت شود، بلاک‌چین را به عنوان راهی برای انجام این ایده آل خود معرفی می‌کنند.
متاورس و دیجیتال مارکتینگ
در بازاریابی اصل مهم و اساسی داشتن ارتباط و تعامل با مشتری است. متاورس به دیجیتال مارکتینگ در زمینه‌های متفاوت کمک می‌کند. این کمک از جمله در برقراری تعامل پایدار و طولانی مدت با مشتریان است. می‌توان در دنیای متاورس با آزمون و خطا تجربه کسب کرد و برای مارکتینگ خود بهترین پلن را انتخاب کرد. ورود به این فضا در شرایطی که هنوز افراد زیادی متوجه ظرفیت متاورس برای بازاریابی نشده‌اند باعث می‌شود بی رقیب باشید. بی رقیب بودن و اولین بودن، مزایای فراوانی دارد که به افزایش درآمد شما کمک می‌کند. تمرکز شما در این فضا باید روی بازاریابی تعاملی باشد. از این راه می‌توانید مطمئن شوید که اتفاقات خوبی برای شما در بازاریابی در راه است. می‌توانید در سطحی جهانی با هزینه کمتر با مشتریان خود ارتباط بگیرید، فرصت‌های تبلیغاتی خوب را به راحتی به دست آورید و حتی محصولات مجازی بسازید و بفروشید.
متاورس و مولتی‌ورس
احتمالاً در کنار اسم متاورس، نام مولتی‌ورس را هم شنیده‌اید. مولتی‌ورس به معنی چندجهانی است. مولتی‌ورس را اکوسیستمی می‌نامند که چندین جهان مجازی در آن قرار دارد. به عبارتی می‌توان متاورس را بخشی از مولتی‌ورس دانست. هر یک از جان‌های موجود در دنیای مولتی‌ورس مانند کشورها در دنیای فیزیکی هستند. روابط اقتصادی و اجتماعی پیچیده دارند و در جهان نقش ایفا می‌کنند. ظرفیت مولتی‌ورس بی نهایت است و هر تعداد جهان می‌توانند در آن به زیست خود ادامه دهند. باوجوداینکه مفهوم مولتی‌ورس جذاب و هیجان انگیز به نظر می‌آید اما هنوز در حد یک تئوری است، در حالی که متاورس به رشد و حیات خود در جهان ادامه می‌دهد.
شرکت متا و متاورس
واژه‌ی متاورس برای اولین بار با تغییر نام شرکت فیس‌بوک به متا به گوش بسیاری از مردم رسید. ممکن است شما هم تا قبل از این مقاله تصور می‌کردید مارک زاکربرگ در واقع سازنده‌ی متاورس و پرچمدار آن است! اما حقیقت این است که دنیای متاورس بسیار پیش‌تر از ورود زاکربرگ به آن در حال رشد و نمو و تکمیل خود بود. زاکربرگ با ورود خود به پروژه متاورس خواست تا بخشی از این حرکت باشد. با این حال شرکت متا از بزرگ‌ترین شرکت‌های دخیل در این پروژه است. زاکربرگ معتقد است پس از به بلوغ رسیدن متاورس مردم دیگر به فیس‌بوک نیازی نخواهند داشت! او اعتقاد دارد فضای اینترنت سه بعدی که آواتارها در آن شناور می‌شوند و از راه دور با هم ارتباط می‌گیرند، تماماً جای اینترنت امروزی را خواهد گرفت. او این ارتباط‌ها را مثل کلیک کردن روی لینک‌ها می‌داند. بد نیست با برخی از برنامه‌های این شرکت برای دنیای متاورس آشنا شویم!
شرکت متا یک اپلیکیشن به نام HORIZON WORLD معرفی کرده است. این اپلیکیشن یک پلتفرم برای ورود به دنیای متاورس است. برای کار با اپلیکیشن به یک هدست نیاز دارید که حدود 300 دلار قیمت دارد. عضویت و ورود به خود اپلیکیشن رایگان است. متا ورود را برای افراد زیر 18 سال ممنوع کرده است. در این اپلیکیشن شما وارد دنیایی مجازی می‌شوید که خودتان آن را ساخته‌اید. می‌توان در این دنیا، به ساخت اتاق و خانه پرداخت و دیگران را به آن دعوت کرد! می‌توانید در بازار بگردید و برای دنیای خود خرید کنید و یا با مردم سایر دنیاها به بازی و تبادل نظر بپردازید. می‌توانید جلسات کاری خود را نیز در این اپلیکیشن برگزار کنید. در حال حاضر متا در حال توسعه‌ی هدست‌های خود برای بالابردن کیفیت حضور در دنیای مجازی متاورس است.
جمع بندی مفاهیم کلیدی متاورس
متاورس به شکل کلی یک اینترنت سه بعدی است که جایگزین اینترنت فعلی خواهد شد. حس حضور، تعامل و سرعت در این جهان مجازی بالاتر از اینترنت فعلی خواهد بود. کسب درآمد و خرید و فروش در متاورس از نکات پر اهمیتی است که امروزه هم سوالاتی پیرامون آن مطرح می شوند. در این مقاله شما را با مفاهیم کلیدی متاورس شامل بلاک‌چین، ارزهای دیجیتال، پلتفرم های ورود به متاورس در حال حاضر و ... آشنا کردیم. امیدواریم پاسخ سوالات خود را در خصوص متاورس گرفته باشید و تصویری شفاف از دنیای آینده پیش روی شما باشد.
