ماه شوال
دهمین ماه از ماه های قمری در تقویم اسلامی ماه شوال است، شوال به معنای بار برداشتن به قصد رفتن به جایی است. از آنجا که در هنگام نام گذاری ماه های قمری، این ماه در فصل سیر و شکار رفتن عربها قرار گرفت، شوال نام گذاری شد.ماه شوال به عنوان یکی از ماه های حج معرفی شده است. ماه هاى حج، ماه هایی هستند که زمان به جا آوردن اعمال حج قرار داده شده اند.فضیلت ماه شوال
در رابطه با فضیلت ماه از رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) نقل شده است سُمِّی شَوَّالاً لأِنَّ فِیهِ شَالَت ذُنُوبُ المُؤمِنِینَ أی اِرتَفَعَت؛ شوّال را از این جهت شوال نامیدند که در آن ماه، گناهان مؤمنان مرتفع و برداشته می شود.در حدیث دیگری از آن حضرت بیان شده است بدان که وقت ظهور آثار اعمال ماه رمضان و اعطای پاداش آن، روز عید فطر است.
همچنین در روایت از امام سجاد (علیه السلام) آمده است لَیلَهُ القَدرِ لَیسَ دَونَ لَیلَهَ القَدر؛ شب عید فطر کمتر از شب قدر نیست.
نماز های اولین روز از ماه شوال
در مفاتیح الجنان، فصل چهارم نماز هایی برای این روز یعنی هم نماز شب اول شوال و هم نماز روز اول شوال ذکر شده است که عبارتند ازنماز مخصوص شب اول شوال
روایت است که حضرت امیر المؤمنین علی علیه السلام در شب اول شوال بعد از نماز مغرب و نافله آن نمازی دو رکعتی به جا می آوردند به این صورت که در رکعت اول بعد از قرائت سوره حمد هزار بار سوره توحید و در رکعت دوم بعد از سوره حمد یکبار سوره توحید را می خواندند و در پایان بعد از سلام نماز سر به سجده می گذاشتند و صد مرتبه می گفتند اتوب الی الله سپس می گفتند یا ذا المن و الجود یا ذا المن و الطول یا مصطفی محمد صلی الله علیه و آله صل علی محمد و آله و افعل بی کذا و کذا و به جای آن حاجات خود را طلب می کردند و در پایان این دعا را می خواندندیَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا اللَّهُ یَا رَحِیمُ یَا اللَّهُ یَا مَلِکُ یَا اللَّهُ یَا قُدُّوسُ یَا اللَّهُ
اى خدا اى خدا اى خدا اى بخشاینده اى خدا اى مهربان اى خدا اى پادشاه اى خدا اى پاک اى خدا
یَا سَلاَمُ یَا اللَّهُ یَا مُؤْمِنُ یَا اللَّهُ یَا مُهَیْمِنُ یَا اللَّهُ یَا عَزِیزُ یَا اللَّهُ
اى سالم از نقص اى خدا اى تصدیق کننده اى خدا اى گواه اى خدا اى ارجمند و با عزت اى خدا
یَا جَبَّارُ یَا اللَّهُ یَا مُتَکَبِّرُ یَا اللَّهُ یَا خَالِقُ یَا اللَّهُ یَا بَارِئُ یَا اللَّهُ یَا مُصَوِّرُ یَا اللَّهُ
اى جبار اى خدا اى صاحب بزرگى اى خدا اى آفریننده اى خدا اى پدید آرنده اى خدا اى صورت آفرین اى خدا
یَا عَالِمُ یَا اللَّهُ یَا عَظِیمُ یَا اللَّهُ یَا عَلِیمُ یَا اللَّهُ یَا کَرِیمُ یَا اللَّهُ یَا حَلِیمُ یَا اللَّهُ
اى دانا اى خدا اى بزرگ اى خدا اى آگاه اى خدا اى صاحب کرم اى خدا اى بردبار اى خدا
یَا حَکِیمُ یَا اللَّهُ یَا سَمِیعُ یَا اللَّهُ یَا بَصِیرُ یَا اللَّهُ یَا قَرِیبُ یَا اللَّهُ یَا مُجِیبُ یَا اللَّهُ
اى صاحب حکمت اى خدا اى شنوا اى خدا اى بینا اى خدا اى نزدیک اى خدا اى اجابت کننده اى خدا
یَا جَوَادُ یَا اللَّهُ یَا مَاجِدُ یَا اللَّهُ یَا مَلِیُّ یَا اللَّهُ یَا وَفِیُّ یَا اللَّهُ یَا مَوْلَى یَا اللَّهُ
اى جود کننده اى خدا اى بزرگوار اى خدا اى دوست اى خدا اى وفا کننده اى خدا اى مولى اى خدا
یَا قَاضِی یَا اللَّهُ یَا سَرِیعُ یَا اللَّهُ یَا شَدِیدُ یَا اللَّهُ یَا رَءُوفُ یَا اللَّهُ یَا رَقِیبُ یَا اللَّهُ
اى حکم کننده اى خدا اى سریع اى خدا اى با شدت اى خدا اى مهربان اى خدا اى نگهبان اى خدا
یَا مَجِیدُ یَا اللَّهُ یَا حَفِیظُ یَا اللَّهُ یَا مُحِیطُ یَا اللَّهُ یَا سَیِّدَ السَّادَاتِ یَا اللَّهُ
اى بزرگوار اى خدا اى حفظ کننده اى خدا اى احاطه کننده اى خدا اى آقاى آقایان اى خدا
یَا أَوَّلُ یَا اللَّهُ یَا آخِرُ یَا اللَّهُ یَا ظَاهِرُ یَا اللَّهُ یَا بَاطِنُ یَا اللَّهُ یَا فَاخِرُ یَا اللَّهُ یَا قَاهِرُ یَا اللَّهُ
اى اول اى خدا اى آخر اى خدا اى ظاهر کننده اى خدا اى باطن اى خدا اى فخر کننده اى خدا اى غلبه کننده اى خدا
یَا رَبَّاهْ یَا اللَّهُ یَا رَبَّاهْ یَا اللَّهُ یَا رَبَّاهْ یَا اللَّهُ یَا وَدُودُ یَا اللَّهُ یَا نُورُ یَا اللَّهُ
اى پروردگار اى خدا اى پروردگار اى خدا اى پروردگار اى خدا اى دوست اى خدا اى نور اى خدا
یَا رَافِعُ یَا اللَّهُ یَا مَانِعُ یَا اللَّهُ یَا دَافِعُ یَا اللَّهُ یَا فَاتِحُ یَا اللَّهُ یَا نَفَّاحُ (نَفَّاعُ) یَا اللَّهُ
اى بلند کننده اى خدا اى منع کننده اى خدا اى دفع کننده اى خدا اى گشاینده اى خدا
یَا جَلِیلُ یَا اللَّهُ یَا جَمِیلُ یَا اللَّهُ یَا شَهِیدُ یَا اللَّهُ
اى نفع رساننده اى خدا اى بزرگ اى خدا اى نیکو اى خدا اى گواه اى خدا
یَا شَاهِدُ یَا اللَّهُ یَا مُغِیثُ یَا اللَّهُ یَا حَبِیبُ یَا اللَّهُ
اى گواهى دهنده اى خدا اى پناه دهنده اى خدا اى دوست اى خدا
یَا فَاطِرُ یَا اللَّهُ یَا مُطَهِّرُ یَا اللَّهُ یَا مَلِکُ (مَلِیکُ) یَا اللَّهُ یَا مُقْتَدِرُ یَا اللَّهُ یَا قَابِضُ یَا اللَّهُ
اى آفریننده اى خدا اى پاک کننده اى خدا اى پادشاه اى خدا اى تقدیر کننده اى خدا اى قبض کننده اى خدا
یَا بَاسِطُ یَا اللَّهُ یَا مُحْیِی یَا اللَّهُ یَا مُمِیتُ یَا اللَّهُ یَا بَاعِثُ یَا اللَّهُ یَا وَارِثُ یَا اللَّهُ
اى پهن کننده اى خدا اى زنده کننده اى خدا اى میراننده اى خدا اى برانگیزاننده اى خدا اى وارث اى خدا
یَا مُعْطِی یَا اللَّهُ یَا مُفْضِلُ یَا اللَّهُ یَا مُنْعِمُ یَا اللَّهُ یَا حَقُّ یَا اللَّهُ یَا مُبِینُ یَا اللَّهُ
اى عطا کننده اى خدا اى فضل دهنده اى خدا اى نعمت دهنده اى خدا اى راست اى خدا اى آشکار کننده اى خدا
یَا طَیِّبُ یَا اللَّهُ یَا مُحْسِنُ یَا اللَّهُ یَا مُجْمِلُ یَا اللَّهُ یَا مُبْدِئُ یَا اللَّهُ یَا مُعِیدُ یَا اللَّهُ
اى پاکیزه اى خدا اى احسان کننده اى خدا اى نیکى کننده اى خدا اى آغاز کننده اى خدا اى عود دهنده اى خدا
یَا بَارِئُ یَا اللَّهُ یَا بَدِیعُ یَا اللَّهُ یَا هَادِی یَا اللَّهُ یَا کَافِی یَا اللَّهُ یَا شَافِی یَا اللَّهُ
اى پدید کننده اى خدا اى نو کننده اى خدا اى هدایت کننده اى خدا اى کفایت کننده اى خدا اى شفا دهنده اى خدا
یَا عَلِیُّ یَا اللَّهُ یَا عَظِیمُ یَا اللَّهُ یَا حَنَّانُ یَا اللَّهُ یَا مَنَّانُ یَا اللَّهُ یَا ذَا الطَّوْلِ یَا اللَّهُ
اى بلند مرتبه اى خدا اى بزرگ اى خدا اى بخشنده اى خدا اى احسان کننده اى خدا اى صاحب نعمت اى خدا
یَا مُتَعَالِی یَا اللَّهُ یَا عَدْلُ یَا اللَّهُ یَا ذَا الْمَعَارِجِ یَا اللَّهُ یَا صَادِقُ یَا اللَّهُ
اى بلند عالى اى خدا اى عادل اى خدا اى صاحب بلندیها اى خدا اى راستگو اى خدا
یَا صَدُوقُ یَا اللَّهُ یَا دَیَّانُ یَا اللَّهُ یَا بَاقِی یَا اللَّهُ یَا وَاقِی یَا اللَّهُ
اى راست گفتار اى خدا اى جزا دهنده اى خدا اى باقى اى خدا اى نگهدار
یَا ذَا الْجَلاَلِ یَا اللَّهُ یَا ذَا الْإِکْرَامِ یَا اللَّهُ
اى خدا اى صاحب جلال اى خدا اى صاحب کرامت اى خدا
یَا مَحْمُودُ یَا اللَّهُ یَا مَعْبُودُ یَا اللَّهُ یَا صَانِعُ یَا اللَّهُ یَا مُعِینُ یَا اللَّهُ یَا مُکَوِّنُ یَا اللَّهُ
اى پسندیده اى خدا اى پرستیده شده اى خدا اى صانع اى خدا اى یارى کننده اى خدا اى خلقت کننده اى خدا
یَا فَعَّالُ یَا اللَّهُ یَا لَطِیفُ یَا اللَّهُ یَا غَفُورُ یَا اللَّهُ (یَا جَلِیلُ یَا اللَّهُ)
اى فعال اى خدا اى با لطف اى خدا اى آمرزنده اى خدا
یَا شَکُورُ یَا اللَّهُ یَا نُورُ یَا اللَّهُ یَا قَدِیرُ (قَدِیمُ) یَا اللَّهُ
اى شکور اى خدا اى نور اى خدا اى با قدرت اى خدا
یَا رَبَّاهْ یَا اللَّهُ یَا رَبَّاهْ یَا اللَّهُ یَا رَبَّاهْ یَا اللَّهُ یَا رَبَّاهْ یَا اللَّهُ
اى پروردگار اى خدا اى پروردگار اى خدا اى پروردگار اى خدا اى پروردگار اى خدا
یَا رَبَّاهْ یَا اللَّهُ یَا رَبَّاهْ یَا اللَّهُ یَا رَبَّاهْ یَا اللَّهُ
اى پروردگار اى خدا اى پروردگار اى خدا اى پروردگار اى خدا
یَا رَبَّاهْ یَا اللَّهُ یَا رَبَّاهْ یَا اللَّهُ یَا رَبَّاهْ یَا اللَّهُ
اى پروردگار اى خدا اى پروردگار اى خدا اى پروردگار اى خدا
أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَمُنَّ عَلَیَّ بِرِضَاکَ وَ تَعْفُوَ عَنِّی بِحِلْمِکَ
از تو خواهم که رحمت فرستى بر محمد و آل محمد و منت نهى بر من به رضایت خود و بگذارى از من به بردباریت
وَ تُوَسِّعَ عَلَیَّ مِنْ رِزْقِکَ الْحَلاَلِ الطَّیِّبِ وَ مِنْ حَیْثُ أَحْتَسِبُ وَ مِنْ حَیْثُ لاَ أَحْتَسِبُ
و فراوان کنى روزیم را از حلال و پاک و از آنجا که گمان دارم و از آنجا که گمان ندارم
فَإِنِّی عَبْدُکَ لَیْسَ لِی أَحَدٌ سِوَاکَ وَ لاَ أَحَدٌ أَسْأَلُهُ غَیْرُکَ
زیرا من بنده توام و نیست طرفدارم احدى جز تو و از احدى خواهش نکنم جز تو
یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ مَا شَاءَ اللَّهُ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ
اى مهربانترین مهربانان عالم آنچه را خدا خواست بشود و هیچ قوت و نیرویى جز به خداى بلند بزرگ نخواهد بود
پس به سجده می روى و می گویى
یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا رَبِّ یَا رَبِّ یَا رَبِّ یَا مُنْزِلَ الْبَرَکَاتِ بِکَ تُنْزَلُ کُلُّ حَاجَهٍ
اى خدا اى خدا اى خدا اى پروردگار اى پروردگار اى پروردگار اى نازل کن برکات هر حاجتى به تو نازل شود
أَسْأَلُکَ بِکُلِّ اسْمٍ فِی مَخْزُونِ الْغَیْبِ عِنْدَکَ وَ الْأَسْمَاءِ الْمَشْهُورَاتِ عِنْدَکَ الْمَکْتُوبَهِ عَلَى سُرَادِقِ عَرْشِکَ
از تو درخواست می کنم به هر نامی که در خزینه غیب توست و نامهاى مشهورت که نوشتهاى بر سراپرده هاى عرشت
أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَقْبَلَ مِنِّی شَهْرَ رَمَضَانَ
که بر محمد و آل محمد (ع) رحمت فرستى و از من ماه رمضان را قبول فرمایى
وَ تَکْتُبَنِی مِنَ الْوَافِدِینَ إِلَى بَیْتِکَ الْحَرَامِ وَ تَصْفَحَ لِی عَنِ الذُّنُوبِ الْعِظَامِ وَ تَسْتَخْرِجَ لِی یَا رَبِّ کُنُوزَکَ یَا رَحْمَانُ
و مرا از واردین به بیت الحرامت بنویسى و از گناهان بزرگم چشم پوشى و گنجهایت را اى پروردگار درآورى اى بخشاینده.
آن حضرت در رابطه با فضیلت این نماز فرموده اند به حق آن خداوندی که جانم به دست قدرت او است هر که این نماز را بکند هر حاجت از خدا بطلبد البته عطا کند و اگر به عدد ریگهای بیابان گناه داشته باشد خدا بیامرزد.
در روایت دیگری نمازی که برای شب اول شوال ذکر شده است به این صورت است که نمازی چهارده رکعتی یعنی هفت نماز دو رکعتی است که در هر رکعت بعد از قرائت سوره حمد یک مرتبه آیة الکرسی و سه مرتبه سوره توحید را بخوانند و در روایت آمده است هرکس این نماز را بخواند ثواب عبادت چهل سال و ثواب عبادت هر که در آن ماه روزه گرفته و نماز خوانده را ازآن خود می کند.
نماز روز اول شوال
روز اول ماه شوال مصادف است با عید فطر و در این روز مسلمانان نماز عید فطر را می خوانند به این صورت که نماز عید فطر نمازی است دو رکعتی که باید نمازگزار در رکعت اول بعد از خواندن حمد و سوره، پنج تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر یک قنوت بخواند و بعد از قنوت پنجم، تکبیر دیگری بگوید و به رکوع رود و دو سجده بجا آورد و برخیزد.سپس در رکعت دوم بعد از قرائت حمد و سوره چهار تکبیر بگوید، بعد از هر تکبیر قنوت بخواند و تکبیر پنجم را بگوید و به رکوع رود بعد از رکوع دو سجده کند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.
دعای قنوت
اللهمّ اهل الکبریاء و العظمة و اهل الجود و الجبروت و اهل العفو و الرّحمة و اهل التقوی و المغفرة، اسئلک بحقّ هذا الیوم، الّذی جعلته للمسلمین عیدا و لمحمّد صلّی الله علیه و آله ذخراً و شرفاً و کرامةً و مزیداً، ان تصلی علی محمّد و آل محمد و ان تدخلنی فی کلّ خیر ادخلت فیه محمّدا و آل محمّد، و ان تخرجنی من کلّ سوء اخرجت منه محمّدا و آل محمد صلواتک علیه و علیهم.اللهمّ انی اسئلک خیر ما سئلک به عبادک الصّالحون و اعوذ بک ممّا استعاذ منه عبادک المخلصون.خداوندا تو سزاوار بزرگی، سرفرازی، بخشندگی، توانایی، بخشایش و رحمتی. سزاوار آنی که به خاطر تو پرهیز کنیم و از تو آمرزش بخواهیم در روزی که برای مسلمانان عید قرار داده ای. و برای محمد صلی الله علیه و آله) که درود خدا بر او و دودمانش باد، ذخیره افتخار و بلندی مقام که بر او و دودمانش درود فرستی و مرا بدانچه نیکی و سعادت است و به محمد (صلی الله علیه و آله) و خاندانش ارزانی داشته ای بهره مند سازی و از هر بدی که محمد (صلی الله علیه و آله) و خاندانش را خارج ساختی، رهایی دهی، درود تو بر محمد (صلی الله علیه و آله) و خاندانش باد. خداوندا از تو می خواهم بهترین چیزی را که بندگان شایسته ات از تو می خواهند، و به تو رو می آورم بدان گونه که بندگان شایسته ات از بدیها پناه آورده اند.
