جامعه شناسي اوقات فراغت خانواده
نويسنده:معصومه بصيري
حضور قلب دريک امر، نيازمند فراغت قلب از ديگر اموراست. درآموزه هاي اخلاقي نيز تأکيد شده است که براي مقدمه حضور قلب بايد تلاش کرد تا فراغت قلب به دست آيد. براي به دست آوردن فراغت قلب، مؤمن بايد به فراغت وقت خود بپردازد.
فراغت وقت همان چيزي است که اوقات فراغت ناميده مي شود وچگونگي گذراندن آن، از جمله مواردي است که به بحث روان شناسي وجامعه شناسي مرتبط مي شود وموضوعي نيست که مختص فصل تابستان باشد. هر فردي بسته به اينکه درخانواده پدري يا خانواده همسري وهمچنين درجامعه درگروه هاي شغلي، هنري، اجتماعي و..عضو است، وظايفي را انجام مي دهد. درکنار انجام دادن وظايف روزانه درخانه واجتماع واختصاص زماني به استراحت، اگرزمان اضافه اي در24 ساعت زندگي فرد باقي بماند، آن ساعت ها جزو اوقات فراغت آن فرد به شمار مي روند.
براين اساس، دراوقات فراغت، انجام کار خاصي برعهده شخص نيست وکسي انتظاري از او ندارد. البته اين نکته به آن معنا نيست که چون انسان مسئوليت خاصي ندارد، مجاز است هرکاري که بخواهد، انجام بدهد وخسراني درپي کارهايش نخواهد داشت. انجام دادن هر کاري چه دراوقات فراغت وچه در زمان هاي غير فراغت، بسته به نيت و نوع کار انجام دهنده اش ، شامل پاداش خير ويا کيفر خواهد بود.
فراغت، وقتي است که همه افراد خانواده، رها از کارهاي روزانه، بنا به علاقه هاي مشخصي، مشغول کاري مي شوند.درچنين حالتي، حوزه فردي شخص بيشتر خودنمايي مي کند وحضور خانوادگي واجتماعي او کم رنگ تر است. فرد درحال وهواي شخصي خود است وبه گفته جامعه شناسان،کاري انجام مي دهد که لازم نيست بعد اقتصادي داشته باشد. براي مثال، عبادت مي کند يا به ميهماني مي رود، به باشگاه هاي ورزشي سر مي زند، تلويزيون تماشا مي کند، به پارک وسينما مي رود يا براي مدتي از شهر خارج مي شود.و به دامان طبيعت سفر مي کند. حتي مي تواند اوقات فراغتش را به گفت وگو با بستگان نزديک يا مطالعه بپردازد. براثر اين کارها، خلاقيت وشخصيت فردي او پرورش مي يابد وجسم و روحش به نشاط وآرامش مي رسد .البته اين فعاليت ها درصورتي رضايت بخش خواهد بود که با ندانم کاري وسردرگمي همراه نباشد وفرد،کلافه وآواره به دنبال پيدا کردن راهي، فقط براي وقت کشي نباشد.
اينکه هرفردي متعلق به کدام قشر اجتماعي باشد ودرچه مکان و دوره اي زندگي کند وفرهنگ، امکانات مالي وموقعيت هاي اجتماعي اش چه باشد، همگي برنوع گذران اوقات فراغت اواثر خواهد گذاشت.
درانديشه اسلامي، اوقات فراغت بايد هدف دار بوده وبهترين فرصت تربيتي وفرهنگي باشد. اگر کسي به دنبال تکامل معنوي، خودسازي روحي وانديشيدن وبررسي درباره خود وجهان باشد، درگذراندن اوقات فراغت، موفق تر است.در مقابل، اگر کسي انديشه دقيق و همت متعالي را فراموش کند، دچار سرگشتگي مي شود و وقتش را به بيهودگي خواهد گذراند.اوقات فراغت اين گونه افراد، تحت تأثير دوستان گاه ناباب، نتيجه اي جز خيابان گردي نخواهد داشت.
بنابراين، نداشتن برنامه ريزي درست بر پايه نيازها وشرايط جغرافيايي وفرهنگي، نبود دانش هاي به روز درباره اهميت وضرورت اوقات فراغت وچگونگي گذراندن آن،کمبود برنامه هاي پرورشي وفرهنگي مي تواند از بحث هاي مهم در زمينه اوقات فراغت باشد.غرق شدن درفعالت هاي بيرون از خانه وکارهاي روزانه وگاه يک نواختي امر آموزش وحتي تفريح موجب مي شود که فرد، فرصتي رابه عنوان فراغت در زندگي اش حس نکند و نتواند به درستي از آن بهره برداري کند .همين امر سبب افسردگي به ويژه در زنان مي شود که مدت زمان بيشتري درخانه هستند.
سلامت روان زنان، مايه سلامت رواني اعضاي خانواده مي شود واين سلامتي، درگرويک برنامه ريزي اصولي براي همه لحظه ها به ويژه براي اوقات بيکاري درخانه است. برپايي شادي هاي کوچک وسرگرمي هاي نشاط آور، به ايجاد روحيه اي شاداب درزن واثر گذاري متقابل آن برديگر اعضاي خانواده خواهد انجاميد. اگر زنان برنامه ريزي درستي رابراي کارهاي روزانه خود داشته باشند، بدون شک، فرصت هاي آزاد بيشتري خواهند داشت. البته نبايد اين امر را از ياد برد که هر قدر ديگر اعضاي خانواده در کارهاي روزانه با کدبانوي خانه همکاري کنند، زنان اوقات فراغت بيشتري خواهند داشت.
زناني که نمي توانند از اوقات فراغت خودبراي رشد روحيه اميدوارانه ونشاط ديگران استفاده کنند، با انجام کارهاي يک نواخت وتکراري، به تدريج، دچار افسردگي مي شوند و شادابي وسرزندگي خود را از دست مي دهند. اين کار آنان را از نظر رواني، آسيب پذير مي کند واحساس ناامني رواني مي کنند که خود، موجب فرسايش جسم وروح آنان خواهد شد.اين فرسايش در دراز مدت پيامدهاي ناخوشايندي برکيفيت زندگي و روابط آنها با ديگر افراد خانواده خواهد گذاشت و حتي درحادترين شکل، به بيماري زن يا فروپاشي خانواده براثر جدايي همسران مي انجامد.
اوقات فراغت بايد با نشاط، ورزش وتحرک فيزيکي همراه باشد تابيماري هاي جسمي وروحي اعضاي خانواده را درمان کند.دراين ميان، تشکيل مؤسسه ها ومراکز کنترل شده، برچگونگي اوقات فراغت تأثير مثبت دارد.همچنين نقش رسانه ها درمعرفي فعاليت هاي سالم اين اوقات، براي شکوفا شدن استعدادها بسيار سودمند خواهد بود.
منبع:ماهنامه طوبي شماره 36
/ن
فراغت وقت همان چيزي است که اوقات فراغت ناميده مي شود وچگونگي گذراندن آن، از جمله مواردي است که به بحث روان شناسي وجامعه شناسي مرتبط مي شود وموضوعي نيست که مختص فصل تابستان باشد. هر فردي بسته به اينکه درخانواده پدري يا خانواده همسري وهمچنين درجامعه درگروه هاي شغلي، هنري، اجتماعي و..عضو است، وظايفي را انجام مي دهد. درکنار انجام دادن وظايف روزانه درخانه واجتماع واختصاص زماني به استراحت، اگرزمان اضافه اي در24 ساعت زندگي فرد باقي بماند، آن ساعت ها جزو اوقات فراغت آن فرد به شمار مي روند.
براين اساس، دراوقات فراغت، انجام کار خاصي برعهده شخص نيست وکسي انتظاري از او ندارد. البته اين نکته به آن معنا نيست که چون انسان مسئوليت خاصي ندارد، مجاز است هرکاري که بخواهد، انجام بدهد وخسراني درپي کارهايش نخواهد داشت. انجام دادن هر کاري چه دراوقات فراغت وچه در زمان هاي غير فراغت، بسته به نيت و نوع کار انجام دهنده اش ، شامل پاداش خير ويا کيفر خواهد بود.
فراغت، وقتي است که همه افراد خانواده، رها از کارهاي روزانه، بنا به علاقه هاي مشخصي، مشغول کاري مي شوند.درچنين حالتي، حوزه فردي شخص بيشتر خودنمايي مي کند وحضور خانوادگي واجتماعي او کم رنگ تر است. فرد درحال وهواي شخصي خود است وبه گفته جامعه شناسان،کاري انجام مي دهد که لازم نيست بعد اقتصادي داشته باشد. براي مثال، عبادت مي کند يا به ميهماني مي رود، به باشگاه هاي ورزشي سر مي زند، تلويزيون تماشا مي کند، به پارک وسينما مي رود يا براي مدتي از شهر خارج مي شود.و به دامان طبيعت سفر مي کند. حتي مي تواند اوقات فراغتش را به گفت وگو با بستگان نزديک يا مطالعه بپردازد. براثر اين کارها، خلاقيت وشخصيت فردي او پرورش مي يابد وجسم و روحش به نشاط وآرامش مي رسد .البته اين فعاليت ها درصورتي رضايت بخش خواهد بود که با ندانم کاري وسردرگمي همراه نباشد وفرد،کلافه وآواره به دنبال پيدا کردن راهي، فقط براي وقت کشي نباشد.
اينکه هرفردي متعلق به کدام قشر اجتماعي باشد ودرچه مکان و دوره اي زندگي کند وفرهنگ، امکانات مالي وموقعيت هاي اجتماعي اش چه باشد، همگي برنوع گذران اوقات فراغت اواثر خواهد گذاشت.
درانديشه اسلامي، اوقات فراغت بايد هدف دار بوده وبهترين فرصت تربيتي وفرهنگي باشد. اگر کسي به دنبال تکامل معنوي، خودسازي روحي وانديشيدن وبررسي درباره خود وجهان باشد، درگذراندن اوقات فراغت، موفق تر است.در مقابل، اگر کسي انديشه دقيق و همت متعالي را فراموش کند، دچار سرگشتگي مي شود و وقتش را به بيهودگي خواهد گذراند.اوقات فراغت اين گونه افراد، تحت تأثير دوستان گاه ناباب، نتيجه اي جز خيابان گردي نخواهد داشت.
بنابراين، نداشتن برنامه ريزي درست بر پايه نيازها وشرايط جغرافيايي وفرهنگي، نبود دانش هاي به روز درباره اهميت وضرورت اوقات فراغت وچگونگي گذراندن آن،کمبود برنامه هاي پرورشي وفرهنگي مي تواند از بحث هاي مهم در زمينه اوقات فراغت باشد.غرق شدن درفعالت هاي بيرون از خانه وکارهاي روزانه وگاه يک نواختي امر آموزش وحتي تفريح موجب مي شود که فرد، فرصتي رابه عنوان فراغت در زندگي اش حس نکند و نتواند به درستي از آن بهره برداري کند .همين امر سبب افسردگي به ويژه در زنان مي شود که مدت زمان بيشتري درخانه هستند.
سلامت روان زنان، مايه سلامت رواني اعضاي خانواده مي شود واين سلامتي، درگرويک برنامه ريزي اصولي براي همه لحظه ها به ويژه براي اوقات بيکاري درخانه است. برپايي شادي هاي کوچک وسرگرمي هاي نشاط آور، به ايجاد روحيه اي شاداب درزن واثر گذاري متقابل آن برديگر اعضاي خانواده خواهد انجاميد. اگر زنان برنامه ريزي درستي رابراي کارهاي روزانه خود داشته باشند، بدون شک، فرصت هاي آزاد بيشتري خواهند داشت. البته نبايد اين امر را از ياد برد که هر قدر ديگر اعضاي خانواده در کارهاي روزانه با کدبانوي خانه همکاري کنند، زنان اوقات فراغت بيشتري خواهند داشت.
زناني که نمي توانند از اوقات فراغت خودبراي رشد روحيه اميدوارانه ونشاط ديگران استفاده کنند، با انجام کارهاي يک نواخت وتکراري، به تدريج، دچار افسردگي مي شوند و شادابي وسرزندگي خود را از دست مي دهند. اين کار آنان را از نظر رواني، آسيب پذير مي کند واحساس ناامني رواني مي کنند که خود، موجب فرسايش جسم وروح آنان خواهد شد.اين فرسايش در دراز مدت پيامدهاي ناخوشايندي برکيفيت زندگي و روابط آنها با ديگر افراد خانواده خواهد گذاشت و حتي درحادترين شکل، به بيماري زن يا فروپاشي خانواده براثر جدايي همسران مي انجامد.
اوقات فراغت بايد با نشاط، ورزش وتحرک فيزيکي همراه باشد تابيماري هاي جسمي وروحي اعضاي خانواده را درمان کند.دراين ميان، تشکيل مؤسسه ها ومراکز کنترل شده، برچگونگي اوقات فراغت تأثير مثبت دارد.همچنين نقش رسانه ها درمعرفي فعاليت هاي سالم اين اوقات، براي شکوفا شدن استعدادها بسيار سودمند خواهد بود.
منبع:ماهنامه طوبي شماره 36
/ن
