الگوهای رفتاری مزمن دیگری نیز برای افراد و اعضای خانواده مضر است مانند قمار ، پرخوری ، دزدی از مغازه ، پرخاشگری ، بی احتیاطی رانندگی / سرعت غیر مجاز ، درگیری شدید و سایر تصمیمات ناسالم. DBT (درمان رفتاری دیالکتیک) در حال حاضر موثرترین شکل درمانی برای رفتارهای پر خطر است.باید مواظب فرزندان خود باشید و در صورت مشاهده هر گونه تغییر رفتار غیرمنطقی به مشاور مراجعه کرده تا مسئله اصلی گرایش به هر رفتار پرخطر در کودک یا نوجوان شما به سرعت مشخص و تحت درمان قرار گیرد.

چرا کودکان و نوجوانان دچار رفتار پرخطر می‌شوند؟

سوال این است که چه دلایل و زمینه‌هایی موجب گرایش کودکان و نوجوانان به رفتارهای پرخطر می‌شود که برخی از مهمترین آنها عبارتند از: فشار همسالان و یادگیری از آنها، وجود زمینه‌های مخاطره آمیز در خانواده، گرایش به کنجکاوی، گرایش به تفریح و لذت، یادگیری از رسانه و صنایع فرهنگی، فشار ناشی از مشکلات مربوط به بهداشت روان و شکست‌های تحصیلی.

مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) برخی از رفتارهای پر خطر برای نوجوانان را که از نظر آن‌ها مهم و قابل مشاهده است، شناسایی کرده است. این مرکز هر دو سال یک بار گزارشی در مورد دسته‌های مختلف رفتارهای پرخطر ارایه می‌دهد. شش دسته از رفتارهای پر خطر از منظر این سازمان به شرح زیر است:

۱) رفتارهایی که به صدمات و خشونت‌های ناخواسته کمک می‌کنند.

گزارش این سازمان، آمارهای زیر را درمورد رفتارهایی که منجر به صدمات و خشونت می‌شود نشان می‌دهد: ۸۱٪ هرگز یا به ندرت کلاه ایمنی برای دوچرخه و موتور به سر می‌گذاشتند. ۴۲٪ از نوجوانان حداقل یک بار در هنگام رانندگی، ایمیل یا پیامک ارسال کرده بودند. در طی ۳۰ روز گذشته، بیش از 8٪ از نوجوانان پس از نوشیدن الکل، رانندگی کرده بودند. ۲۰٪ از نوجوانان در ماه گذشته، سوار خودروی شخصی شده بودند که مست بوده است. ۱۶٪ از نوجوانان در ماه گذشته، حداقل یک روز سلاح گرم یا سرد همراه خود داشتند.

۲) مصرف دخانیات، از جمله استفاده زیاد از تنباکو و مصرف بالای سیگار

گزارش این سازمان، آمار زیر را در مورد مصرف دخانیات نشان می‌دهد: ۳۲٪ از نوجوانان سیگار را امتحان کرده‌اند. ۱۰٪ از نوجوانان،در 30 روز گذشته سیگار کشیده‌اند. ۲٪ از نوجوانان روزانه سیگار می‌کشند.

۳) مصرف زیاد الکل و مواد مخدر دیگر

گزارش این سازمان، آمار زیر را در رابطه با الکل و مواد مخدر نشان می‌دهد: ۶۳٪ از نوجوانان حداقل یک بار نوشیدنی الکل در زندگی خود مصرف کرده بودند. ۳۳٪ از نوجوانان در ۳۰ روز گذشته، حداقل یک بار نوشیدنی الکلی مصرف کرده بودند. ۱۸٪ پنج بار یا بیشتر نوشیدنی الکلی مصرف کرده بودند ۳۹٪ از جامعه آماری، حداقل یک بار در زندگی از ماری‌جوانا استفاده کرده بودند. ۲۲٪ از نوجوانان حداقل یک بار در ۳۰ روز گذشته از ماری‌جوانا استفاده کرده بودند.

۴) رفتارهای جنسی که منجر به بارداری ناخواسته و بیماری‌های مزمن از جمله عفونت تناسلی و HIV می‌شود.

در این‌باره، بررسی آماری موسسه مدنظر به صورت زیر است: ۴۱٪ از نوجوانان در طول زندگی خود رابطه جنسی را تجربه کرده‌اند. ۱۲٪ از نوجوانان با چهار نفر یا بیشتر رابطه جنسی داشته‌اند. ۳۰٪ از نوجوانان در سه ماه گذشته، حداقل با یک نفر رابطه جنسی داشته‌اند. ۵۷٪ از نوجوانان دارای فعالیت جنسی، از کاندوم استفاده می‌کنند. ۱۴٪ از نوجوانان اظهار داشتند که از هیچ روش کنترلی استفاده نمی‌کنند.

۵) عادات غذایی ناسالم از جمله خوردن زیاد فست‌فودها

بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که: در یک هفته گذشته، ۷٪ از نوجوانان سبزیجات نخورده‌اند. در هفته گذشته، ۵٪ نوجوانان میوه یا آبمیوه نخورده‌اند. ۳۸٪ در طول هفته گذشته، شیر ننوشیده‌اند.

۶) عدم تحرک جسمی، از جمله چاقی و آسم

در هفته گذشته ۱۴٪ از نوجوانان کم‌تر از یک ساعت ورزش کرده‌اند. ۴۷٪ نوجوانان، به مدت ۶۰ دقیقه در روز در پنج یا چند روز گذشته فعالیت بدنی داشته‌اند. ۴۲٪ برای ۳ ساعت یا بیشتر در روز از کامپیوتر برای مواردی غیر از کارهای مدرسه استفاده کرده بودند. ۳۵٪ از جامعه آماری، بیش از سه ساعت در روز تلویزیون تماشا کرده‌اند.

عوامل مخاطره آمیز نوجوانان کدامند؟

تحلیل‌های مختلفی در مورد عوامل خطرپذیری نوجوانان ارائه می‌شود. در یک تحلیل مختصر می‌توان این عوامل را به دو دسته تقسیم کرد. (الف) عوامل فردی که شامل ویژگی‌های شخصیتی، وضعیت بهداشت روان و تاب آوری فرد از قبیل اعتماد به نفس، خودارزشمندی و کنترل هیجان است، نگرش نسبت به رفتارهای پرخطر و وضعیت تحصیلی.(ب) عوامل محیطی و اجتماعی از قبیل وضعیت خانوادگی، دوستان و همسالان و محیط زندگی فرد.

عوامل روانی-عاطفی از قبیل افسردگی، اضطراب، استرس، پرخاشگری، شکست‌های عاطفی، سوگ ناشی از طلاق والدین، ناکامی‌ها، کم توجهی و کمبود عاطفی، تحقیر شدن.
عوامل خانوادگی از قبیل بدسرپرستی، جدایی والدین، سابقه رفتارها‌ی پرخطر در خانواده، الگوها و شیوه‌های نامناسب فرزندپروری.
عوامل تحصیلی از قبیل افت تحصیلی، تکرار پایه، سابقه فرار از مدرسه.

عوامل محیطی و اجتماعی از قبیل دوستی با افراد پرخطر، زندگی در محیط‌های پرخطر، یادگیری و همانند جویی رفتارهای پرخطر و عوامل نوپدید از قبیل تأثیرپذیری از رسانه‌ها، همانند جویی با قهرمانان رسانه‌ای و به ویژه فیلم‌ها، انیمیشن‌ها، بازی‌های رایانه‌ای و مجازی.
عوامل ناشی از تجربه رفتارهای پرخطر از قبیل تجربه حداقل یک بار گرایش به رفتارهای پرخطر هرچند که برای سرگرمی و تفریح باشد.

چه مهارت‌هایی را باید به فرزندانمان بیاموزیم؟

1.مهارت‌های شخصی که عبارتند از: شناخت مسئله، تصمیم‌گیری، خودکنترلی، رفتارها و عادت‌های سالم، شناخت عواطف و احساسات، قضاوت‌های درست و مناسب و عزت نفس.
2.مهارت‌های مواجهه موثر که عبارتند از: مدیریت استرس، مقابله با ناامیدی، مقابله با شکست، درخواست کمک، سازگاری و انعطاف پذیری و فایق آمدن بر مشکلات و موانع.
3.مهارت‌های اجتماعی که عبارتند از: رشد مهارت‌های ارتباطی خوب، در نظر گرفتن و توجه به دیدگاه‌های دیگران، همکاری و مشارکت با دیگران، مقاومت در برابر فشار همسالان، دوستیابی مناسب و حفظ دوستان خوب و مهارت نه گفتن.
4. مهارت‌های شناخت خطر که عبارتند از: شناخت خطرات و مخاطرات تهدید کننده، شناخت زیان‌های دخانیات، شناخت نقش رسانه‌ها در گرایش به رفتارهای پرخطر، شناخت تأثیر رفتارهای پرخطر بر آینده و بر خانواده.

در پایان

در صورت مشاهده هرگونه رفتار های پر خطر در نوجوان باید با یک مشاور صحبت کنید و یا می توانید به کلینیک های روانپزشکی برای درمان کودک و یا نوجوان خود بروید. رفتارهای پرخطر باعث می شوند که نوجوان در بزرگسالی نیز دچار اختلالاتی شود و حتی بر روی زندگی او تاثیر بسیار منفی خواهد گذاشت بنابراین بهتر است که اگر متوجه شدید نوجوان شما دارای رفتارهایی است که نامعقول و آسیب زا است بهترین روش درمان این است که مشاوران و روانشناسان را برای کنترل و حل این مشکل انتخاب کنید.