مشخصات
| کشور | ایران |
| استان | تهران |
| شهرستان | دماوند |
| بخش | مرکزی |
| جمعیت | ۴۹٬۱۲۱ نفر |
| مساحت | ۲۳ کیلومتر مربع |
| زبان گفتار | فارسی |
| مذهب | شیعه |
| ارتفاع از سطح دریا | ۲۰۵۱ متر |
| شرایط آب و هوا | کوهستانی |
| پیش شماره تلفن | ۰۲۱ |
| شناسه ملی خودرو | ۷۸ ص / ۲۱ ی / ۳۰ ه |
| ره آورد | گردو، سیب، حلوالوز، توتک، عسل |
شهر دماوند یکی از شهرهای استان تهران و مرکز شهرستان دماوند است. این شهر کهن جزو قدیمی ترین شهرهای ایران است و در حوالی مرتفع ترین قله آتشفانی ایران یعنی کوه دماوند قرار دارد. شهرستان دماوند بین شهرستان های ورامین، فیروزکوه، آمل و گرمسار قرار دارد. جمعیت شهر دماوند بر اساس سرشماری سال 1395 برابر با 49121 نفر می باشد و مساحت آن 23 کیلومتر مربع است. ارتفاع شهر دماوند 2051 متر از سطح دریاست و جزو شهرهای مرتفع، کوهستانی و سرد محسوب میشود.
براساس شواهد باستان شناسی سابقه تمدن در شهر دماوند به دوران حکومت کیومرث اولین پادشاه ایران باز میگردد. همچنین نشانه های حضور انسان در قلعه عسگر شهر کیلان به 18 هزار سال پیش به اثبات رسیده است. جالب است بدانید بیشتر مساحت دماوند جزو منابع با ارزش ملی است و فقط 16 درصد از این شهرستان مختص زمین های کشاورزی است و همچنین قسمتی کوچک از شهرستان دماوند مختص حوزه شهری می باشد.
شهر خوش آب و هوای دماوند در فاصله 55 کیلومتری شرق شهر تهران (چهارراه تهرانپارس) و در فاصله 30 کیلومتری شهر پردیس (میدان امام) قرار دارد. سفر به این شهر با ماشین شخصی (و بدون توقف) حدود 50 دقیقه طول میکشد. برای رفت و آمد به شهر دماوند (گیلاوند) میتوان از چهار راه تهرانپارس، تاکسی یا ون را انتخاب نمود.
کوه دماوند
کوه کهن و اسطوره ای دماوند با ارتفاع 5610 متر از سطح دریا بلندترین آتشفشان خاورمیانه است که به عنوان اثر ملی درلیست آثار ملی کشورایران ثبت شده است، این کوه زیبا در شمال کشور ایران و قسمت مرکزی رشته کوه البرز در جنوب دریای زیبای مازندران قرار دارد.
قله دماوند از لحاظ ارتفاع نسبی (فاصله بین دره تا قله) با ارتفاع 4667 متر، دوازدهمین کوه مرتفع کره زمین است. کوه دماوند در 26 کیلومتری شهر دماوند قرار گرفته است و شهرهای رینه و گزنک در دامنه آن قرار دارند. دمای کوه دماوند در اتفاعات آن در زمستان تا منفی 60 درجه سانتی گراد و سرعت وزش باد گاهی تا 150 کیلومتر در ساعت نیز میرسد.
جانورانی از قبیل گرگ، شغال، روباه، سگ، خرس، بز، قوچ، گراز، خرگوش، موش صحرایی، مار، عقرب، خفاش، بزمچه، تیهو، کبک، بلدرچین، جغد و عقاب طلایی در کوه دماوند یافت میشوند که اغلب آنان در ارتفاع زیر 4000 متر زندگی میکنند.
برای صعود به قله دماوند راه های مختلفی وجود دارد که مهمترین آنها جبهه جنوبی، جبهه غربی، جبهه شمال شرقی و جبهه شمالی است. آسان ترین مسیر صعود به قله دماوند جبهه جنوبی و سخت ترین آن جبهه شمالی است، هرچند که تعداد زیادی جان پناه به همراه راهنمای صعود به قله در مسیرهای پرپیج و خم و مختلف برای کوهنوردان نصب شده است ولی اگر تصمیم به صعود به قله این کوه مرتفع را دارید میبایست با یک گروه راه بلد برای طی کردن و کوهنوردی دراین مسیر همراه شوید.
کوه مرتفع و زیبای دماوند در روزهای صاف و آفتابی از شهر دماوند، پردیس و حتی تهران به وضوح دیده میشود.
سوغات دماوند
شهر خوش آب و هوای دماوند علاوه بر جاذبه های گردشگری جذاب و متنوع دارای سوغات مرغوب و صنایع دستی مختلفی است که گردشگران خارجی و ایرانی را به خود جذب می کند.
چند نمونه از صنایع دستی ارزشمند و با کیفیت شهر دماوند میتوان به نمد دماوند، جاجیم دماوند، منبت کاری دماوند، حوله بافی دماوند و همچنین گیوه بافی اشاره نمود.
از جمله سوغات دماوند که طرفدار زیادی دارد میتوان به توتک دماوند، حلوا لوز دماوند، حلواهای گوناگون دماوند، نان محلی دماوند، کلوچه، عسل درجه یک و ناب دماوند، گردوی چرب دماوند، سیب دماوند، گل های دماوند، گیاهان دارویی، هلوی دماوند و همچنین ژل رویال دماوند اشاره کرد.
این شهرستان شامل بخش‌های زیر می‌باشد:
شهرها:
دماوند، کیلان، رودهن، آبسرد، آبعلیدهستان:
دهستان ابرشیوه، دهستان تاررود، دهستان جمع‌آبرود، دهستان آبعلی، دهستان مهرآبادروستاها:
آینه‌ورزان، درختبید، رودافشان، زره در، سقزدره، سنگ آسیابک، شاه بلاغی، قلفک، گل گنگک، کبود دره، لومان ، وسکاره، هزاردشت و ....جای های دیدنی شهرستان دماوند
قله دماوند
قله دماوند، یک نماد ملی و مظهر استواری و پایداری است و جایگاه ویژه‌ای در تاریخ و ادبیات ایران دارد. قله دماوند ۵ هزار و ۶۱۰ متر ارتفاع دارد و در فصل زمستان، حداقل دما در ارتفاعات آن به ۶۰ درجه زیر صفر هم میرسد! برای صعود به قله دماوند، چهار مسیر اصلی وجود دارد که خوشبختانه در تمام آنها میتوان پناه‌گاه‌هایی مجهز را پیدا کرد. همین موضوع هم سبب شده است تا سالانه هزاران نفر برای کوهنوردی و بالا رفتن از بلندترین کوه ایران، راهی دماوند شوند.
پیست آبعلی
پیست اسکی آبعلی یکی از معروفترین جاهای دیدنی دماوند است که در فصل زمستان به پاتوق اصلی عاشقان اسکی تبدیل میشود! آبعلی ۵ پیست مختلف دارد و وجود امکانات خدماتی و رفاهی کامل در آن سبب شده تا حتی مبتدی‌ها هم جرات حضور در این پیست را پیدا کنند. همچنین در این پیست میتوان از امکانات دیگری مثل تله کابین، تله اسکی، زمین تنیس، پرش با کایت و سوارکاری لذت برد.
دریاچه های تار و هویر
دو دریاچه تار و هویر که فقط ۵۰۰ متر از یکدیگر فاصله دارند، از زیباترین جاهای دیدنی دماوند هستند و جلوه‌ای متفاوت را به این شهر می‌بخشند. این دریاچه‌های زیبا از شرق ۳۰ کیلومتر با دماوند فاصله دارند و بسیاری از علاقه‌مندان به ماهی‌گیری، شب‌ها در کنار آنها چادر می‌زنند تا از صبح زود ماهی‌گیری را آغاز کنند. به علاوه، در اینجا قایق‌رانی و شنا هم طرفداران زیادی دارد. جالب است بدانید کوهی به نما «دوبرابر» این دریاچه‌های فیروزه‌ای را از یکدیگر جدا می‌کند.
دشت لار
دشت لار یا لار که با نام «تنگه لار» هم شناخته میشود، دشتی بسیار زیبا در کوه‌پایه دماوند است که در جای‌جای آن میتوان گل‌های شقایق را پیدا کرد. به واسطه محیط بکر و دست‌نخورده این منطقه، دشت لار در سال ۱۳۵۴ به عنوان پارک ملی معرفی شد. اینجا فقط یک دشت سرسبز نیست؛ در این منطقه وسیع، بسیاری از گونه‌های گیاهی و جانوری را میتوان پیدا کرد که از اهمیت بالایی برخوردارند. اگر اهل ماجراجویی باشید، می‌توانید چند ساعتی را هم کنار رودخانه‌های کوچک و بزرگ این منطقه استراحت کنید. این دشت حدود ۱۱۰ کیلومتر با تهران فاصله دارد. اگر به دنبال تفریح در کنار آبشارهای پرآب و خروشان هستید، آبشار برف تنگه لار بهترین گزینه است. این آبشار در حقیقت بخشی از دشت حفاظت‌شده «لار» است که از سال ۱۳۷۰، شکار در برخی قسمت‌های آن ممنوع اعلام شد.
چشمه سیاه سنگ
چشمه زیبای سیاه سنگ در شمال غربی شهرستان دماوند، روستای مشا واقع شده و به واسطه آب فراوانی که دارد، سبب شکل‌گیری بسیاری از رودخانه‌ها و آبشارهای اطراف شده است. همچنین در این منطقه، گیاهان دارویی و صنعتی مختلفی مثل نسترن، زرشک، شنگ، گل گاوزبان، گل بنفشه، شقایق و … را میتوان کرد که برای درمان بسیاری از بیماری‌ها مناسب هستند.
منطقه تفریحی چشمه اعلا
یکی از ناب‌ترین جاهای دیدنی دماوند، چشمه اعلا است که تابستان‌ها حسابی شلوغ میشود. این منطقه تفریحی در هفت کیلومتری شمال شرقی تهران واقع شده و به واسطه درختان سرسبز و بلندی که اطراف آن وجود دارد، همه‌روزه مردم شهرهای اطراف به‌ویژه تهران برای استراحت و دوری از فضای پراسترس شهری راهی دماوند میشوند. در گذشته از آب چشمه اعلا برای آبیاری کشتزارها و مزارع استفاده می‌شد، ولی امروزه از آب آن برای بسته‌بندی آب معدنی استفاده میشود.
غار رودافشان
مورد بعدی در لیست بهترین جاهای دیدنی دماوند کمی بیش از موارد دیگر با شهر تهران فاصله دارد. غار رودافشان یکی از معروفترین مکان های دیدنی دماوند است که ۱۰۰ کیلومتری شرقی تهران قرار گرفته و در جاده فیروزکوه و جنوب روستایی زیبا به همین نام یعنی «رودافشان» میتوان آن را پیدا کرد. نکته قابل توجه در مورد این غار، دهانه عریض و مرتفع آن با ۲۰ متر ارتفاع و ۲۹ متر طول است که شاید نمونه آن را در کمتر جایی دیده باشید. توصیه می‌کنیم برای رفتن به داخل غار حتما از افراد باتجربه کمک بگیرید و وسایل کافی را همراه خود داشته باشید.
دشت مُشا
اطراف دماوند پر است از دیدنی‌هایی که حسابی حال و هوای شما را تغییر می‌دهند؛ مانند روستای مشا که با آب‌وهوای دلچسب و طبیعت بکر خود، آخر هفته‌ها به پاتوق بسیاری از تهرانی‌ها تبدیل میشود. روستا و دشت مشا در ۷ کیلومتری دماوند و حوالی جاده هراز قرار گرفته‌اند و فقط ۵۸ کیلومتر با تهران فاصله دارند. بی‌شک تفریح در کنار این دشت زیبا، خاطره‌ای تکرارنشدنی را برای شما رقم خواهد زد. گفتنی‌ست چشمه اعلا هم در نزدیکی همین دشت زیبا قرار گرفته است.
برج شیخ شِبِلی
زیبایی‌های دماوند فقط به دیدنی‌های طبیعی محدود نیست و حتی در این شهر خوش آب‌وهوا هم میتوان رد پای آثار تاریخی را پیدا کرد. برج شیخ شبلی یکی از همین مکان‌های تاریخی در بلوار امام حسین (ع) است که در دوره سلجوقی ساخته شده است. عقبه این برج ۱۰ متری به سال ۳۲۵ خورشیدی برمی‌گردد؛ زمانی که مردم منطقه بعد از مرگ پادشاه وقت، این بنای زیبا را به عنوان یادبود برای آن ساختند. نکته قابل توجه در مورد برج شیخ شبلی، معماری خاص آن است؛ این برج از بیرون شکلی هشت‌ضلعی دارد، اما از داخل مانند یک دایره به قطر ۵ متر است.
آبشار آینه رود
معرفی مکان های دیدنی دماوند بدون اشاره به آبشار آینه رود هیچ لطفی ندارد. آینه رود از شمال شرق یک کیلومتر با دماوند فاصله دارد و اطراف آن پر است از درخت‌های گردو و ارس. ارتفاع آبشار آینه رود به ۳۵ متر میرسد و تقریبا در ارتفاع ۲۱۰۰ متری دریا قرار گرفته است.افراد مشهور و مشاهیر شهرستان دماوند
عبدالرحیم بن یونس دماوندی
از دانشمندان قرن دوازدهم هجری است. در ادبیات و فقه و حدیث زبردست بود. وی در اصفهان به تحصیل پرداخته و عاقبت در کربلا ساکن شد و تا سال ۱۱۶۰ هجری قمری زنده بود. در کتاب «الذریعه» و «دانشمندان و بزرگان اصفهان» این کتاب ها را از آثار او برشمرده اند: ۱) شرح حدیث حقیقت – ۲) مفتاح اسرار حسینی و ۳) فیوضات الحسینیهبابا اصلی دماوندی
از سخنوران و شاعران قرن یازدهم هجری و از معاصران میرزا محمد طاهر نصر آبادی است. بابا اصلی شاعر درویش مشرب و در کمال جذبه و حال بود و نقل های عجیب از او می کردند. چندی به سیاحت پرداخت، عاقبت در شیراز ساکن شد و ظاهرا همان جا بدرود زندگی گفت.محمد حسین نورس دماوندی
از خوشنویسان و شاعران قرن یازدهم هجری است. در جوانی از دماوند به اصفهان رفت و به تحصیل پرداخت. او از مصاحبان صائب تبریزی بود و در محفل و یا انجمن صائب شرکت می کرد. چندی بعد برای امرار معاش به خواهش صائب، محمد زمان خان حاکم کوهگیلویه او را ملازم خود ساخت و او را به کوهگیلویه برد. اما خان از نورس رنجیده خاطر شد و نورس به اصفهان بازگشت. سال درگذشت او به دست نیامد ولی تا سال ۱۰۹۳ ه. ق. زنده بوده است. نورس دماوندی در هنر حوشنویسی نیز زبردست بود و خط نستعلیق را خوش می نوشت. از آثار او کتابت « تذکره شاه طهماسب» در سال ۱۰۹۰ ه. ق و کتابت قران مجید در سال ۱۰۹۳ ه. ق است که در کتابخانه سلطنتی سابق در کاخ گلستان موجود است. او در شعر مانند شاعران هم روزگار خود به سبک هندی شعر می سروده است.منبع: راسخون
