مشخصات

کشور	ایران
استان	خوزستان
شهرستان	هِندیجان
بخش	مرکزی
جمعیت	۲۹٬۰۱۵ نفر
مساحت	۱۶۰۳۳ کیلومترمربع
زبان گفتار	گویش هندیجانی و زبان لری
مذهب	شیعه
ارتفاع از سطح دریا	۵ متر
شرایط آب و هوا	گرم و مرطوب
پیش شماره تلفن	۰۶۱–۵۲۵۷
شناسه ملی خودرو	ایران ۳۴ د
ره آورد	گلیم، جاجیم، عبا، کپو، ماهی، میگو، خرما، رنگینک، کلوچه خرمایی، مرکبات، کالا، کُکال، شیره خرما، صنایع دستی حصیری

بندر هِندیجان مرکز شهرستان هندیجان در استان خوزستان است که در شمال خلیج فارس قرار گرفته‌است. رودخانه‌ زهره این شهر را به دو نیمه شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند. بندرهندیجان، بندری است که در ۳۰٫۲۴° شمالی و ۴۹٫۷۱° شرقی قرار دارد و ارتفاع این شهر از سطح دریا به ۵ متر می‌رسد. بندرهندیجان ۹۰ کیلومتر مرز آبی با خلیج فارس دارد. آبادی‌های هندیجان در قرون اخیر بسیار بوده‌اند ولی به علت بیماری طاعون در سال ۱۲۴۷ هجری قمری، شهر هندیجان رو به خرابی نهاد. مردمان بومی بندر هندیجان از دو قوم فارس و لر تشکیل شده‌اند. فارسی‌زبانان هندیجان (بندری) به فارسی با گویش هندیجانی (بندری) سخن می‌گویند و لرها (لیراوی) به زبان لری جنوبی سخن می گویند. پس از جنگ ایران و عراق عر‌ب‌های جنگ‌زده بسیاری از روستاهای غربی خوزستان که با مرز عراق همجوارند به هندیجان مهاجرت کردند. این مردمان به زبان عربی خوزستانی سخن می‌گویند. از طوایف بزرگ هندیجان میتوان به طایفه های عبادی شعبانی بحرکانی حیاتی و چاروسایی و حیدری اشاره کرد. مردم هندیجان از اقوام بوشهری (بندری) و عربی هستند که نحوه تلفظ واژگان در این منطقه بسیار شبیه به بندری است.اصالت اکثریت مردم هندیجان از نژاد عرب می باشد. ازنظر اقتصادی رودخانه "بندر هندیجان " نقش تعیین‌کننده‌ای در زندگی مردم داشته و این تأثیرگذاری به میزانی بوده که قلمرو جغرافیایی و منطقه را نیز با نام رودخانه مشخص می‌کردند. رودخانه " هندیجان " که قسمتی از آن از سرچشمه (رشته کوه‌های زاگرس در استان کهگلویه و بویراحمد) تا " خلیج فارس" طی می‌شود و هشتمین رودخانه کشور است که ۴۹۰ کیلومتر طول دارد. این آبراه به عنوان یکی از مسیرهای تجارت خارجی از گذشته‌های دور مورد استفاده بوده‌است و هم‌اکنون نیز علیرغم کم شدن آب آن در فصول تابستان شناورهای با ظرفیت بیش از صد تن قادر به رفت و آمد در ان هستند. ضمن آنکه حاشیه رودخانه از دو قسمت شمالی و جنوب تا نزدیکی دریا قابل کشت است و با استفاده از آب این رودخانه انواع محصولات کشاورزی از جمله گندم، جو، دانه‌های روغنی، حبوبات و انواع صیفی جات کشت می‌شود.

این شهرستان شامل بخش‌ های زیر می‌ باشد:

بخش ها:

مرکزی

دهستان:

دهستان چم خلف عیسی، دهستان سورین، دهستان هندیجان شرقی، دهستان هندیجان غربی

روستاها:

جیری علیا، چم رحمان، چم کلگه، رگ سفید، غوله علیا، کوت مهنا، شیری، بوطاهری و ....

جای‌ های دیدنی شهرستان هندیجان

رودخانه زهره

رودخانه زهره هندیجان با طول تقریبی 275 کیلومتر در سه استان فارس، کهگیلویه و بویر احمد و خوزستان جریان دارد که از کوه «کنه دوده» استان فارس سرچشمه می‌گیرد. پس از ورود به خوزستان و گذشتن از زیدون بهبهان و هندیجان به خلیج‌فارس می‌ریزد. متوسط آب دهی سالانه کل حوضه این رودخانه در محل ایستگاه دهملا برابر 83 مترمکعب در ثانیه برآورد شده است.

شهر باستانی ریو اردشیر

شهر باستانی ریو اردشیر یا ری شهر نیز در حوالی هندیجان وجود داشته که رونق آن تا عصر سلجوقی تداوم و در آنجا کارگاه کشتی‌سازی وجود داشته است. در دوران باستان در سواحل خلیج‌فارس گمرگ خانه‌هایی تأسیس شده بود که از کالاهای وارداتی و صادراتی ده درصد ارزش آنها عوارض گمرکی یا به زبان آن زمان “باژ” می‌گرفتند. از این رو مرکز اخذ عوارض گمرکی به “باژبان” و سپس به “”باسیان” و “باجیان” خوانده شدند. آثاری بندری به همین نام در نزدیکی هندیجان وجود دارد که سفال‌های به دست آمده از آنجا رونق آن را به دوران اشکالی باز می‌گرداند. تا چندی پیش نیز آثار بنای یک پادگان ساسانیان نیز در منطقه هندیجان وجود داشت.

ماهرویان یا مهروبان

بندر مهرویان که اکنون به نام بندر هندیجان تغییر نام داده در زمان سلسله ساسانیان رسما شروع به کار کرده و توانسته بود رونق بسیار گسترده‌ای در اقتصاد و دریانوردی داشته باشد. در زمان شاپور دوم نیروی دریایی عظیمی در منطقه خلیج‌فارس برقرار شد که بندر مهرویان (هندیجان) یکی از آن بنادر بوده است. در نزدیکی هندیجان آثار بندر تاریخی «مهرویان یا مهرویان» و شهر تاریخی ریواردشیر قرار داشته است. مهرویان از دوره عیلامی تا قرن چهارم هجری و احتمالا تا مدت‌ها بعد نیز بندر تجاری مهمی بوده است که از طریق آن کالاهای دور و نزدیک و حتی از کشور چین وارد منطقه می‌شد و نیز مشاهده‌ شده که در شهر ریواردشیر کشتی می‌ساختند.

شهر قدیمی آسک

این شهر باستانی و متروکه در منطقه شمال شهر هندیجان قرار دارد که از مکان های دیدنی این منطقه به شمار می رود. آسک در حدودالعالم جنین وصف شده است. «دهی است بزرگ و به بر کوه نهاده و بر سر آن کوه آتشی است که دائم همی درفشد شب و روز و حرب از رقیان آنجا بوده است اندر قدیم» این مطلب نشان دهنده آن است که به زمان تحریر حدودالعالم یعنی در اواخر قرن چهارم هجری قمری آسک دهی بزرگ بوده و در دامنه کوهی قرار داشت که بر فراز کوه آن آتش فروزان بوده است.

تفریحگاههای هندیجان

رودخانه ” هندیجان ” علاوه بر نقشی که در کشاورزی و تجارت منطقه دارد از نظر زیبایی های طبیعی نیز قابل توجه است. درفصل تابستان و اوایل بهار که حاشیه آن به طول چندین کیلومتر پوشیده از گیاهان و گلهای زیبا می‌شود می‌توان گردشگران بسیاری را جذب نماید و از جاهای دیدنی هندیجان می باشد. سواحل طولانی ” خلیج فارس ” علاوه برآنکه امکان اجرای طرحهای پرورش آبزیان را میسر می سازد این استعداد را نیز دارد تا همچون گذشته نقش خود را در توسعه تجارت خارجی بازیابد . ضمن آنکه جزایر آن واز جمله جزایر دیره و بنه که زیستگاه پرندگان بومی و مهاجر هستند می‌توانند با جاذبه‌های متنوع خود زمینه‌های گردشگری در منطقه گسترش دهند . همچنین هندیجان نقاط بسیاری برای گردش و تفریح دارد که می‌توان به دو روستای دهنو و کوههای اطراف ( زاگرس ) ، ساحل زیبای بندر بحرکان در کنار خلیج فارس، حاشیه سواحل رودخانه زهره ، پارکها و باغستانهای اطراف هندیجان که در ماه‌های انتهایی زمستان و ابتدای بهار از زیبایی و جلوه خاصی برخوردار می‌باشند، اشاره نمود.

افراد مشهور و مشاهیر شهرستان هندیجان

علی‌ابن مهزیار اهوازی (هندیجانی)

علی‌ ابن مهزیار اهوازی، که در قرن سوم هـ. ق می‌زیسته است، از فقها، محدثان و دانشمندان معروف شیعه و از اصحاب امام رضا(ع)، امام جواد(ع)، امام هادی(ع)، و امام حسن عسکری (ع) بوده و احکام دینی را نزد آنها فرا گرفته و در برخی از مناطق، بخصوص در اهواز به عنوان نماینده ایشان بوده است. محل تولد ایشان هندیجان می‌باشد ولی با توجه به اینکه در قرن سوم هـ.ق هندیجان از توابع شهر دورق بود لذا او را اهل دورق معرفی کرده‌اند. پدر وی مذهب نصرانی داشت و سپس مسلمان شد و علی نیز به تبعیت از پدر در نوجوانی مسلمان گردید.