شهر طبس کجاست؟ از پیش شماره این شهر تا مناطق گردشگری و مشاهیر آن
شهرستان طبس یکی از شهرستانهای استان خراسان جنوبی و پهناورترین شهرستان کشور با ۵۵،۴۱۲ کیلومتر مربع مساحت در مرکز ایران است. جمعیت شهرستان طبس در سال ۱۳۹۵، برابر با ۷۶,۳۵۲ نفر بوده‌است. این شهرستان، از شرق با شهرستانهای بشرویه، فردوس، سرایان و خوسف، از شمال با شهرستان بردسکن در استان خراسان رضوی و شهرستان شاهرود در استان سمنان، از غرب با شهرستان خور و بیابانک در استان اصفهان و شهرستانهای اردکان و بهاباد در استان یزد و از جنوب با شهرستانهای راور و کرمان در استان کرمان همسایه است.
قطاب، باقلوا، نان چایی، نان نخود و مرباهای بهار نارنج، پوست پرتغال؛ بالنگ؛ پوست پسته؛ نارنجوک و عرقیات گیاهان کوهی و محلی و سبزیجات معطر و ...
طبس مرکز شهرستان طبس، شهری کویری در غرب استان خراسان جنوبی ایران است. این شهر پیشتر جزئی از استان یزد بود که در سال ۱۳۹۱ به استان خراسان جنوبی ملحق شد. این شهر در مدار ۳۳ درجه و ۳۵ دقیقهٔ شمالی و نصف‌النهار ۵۶ درجه و ۵۵ دقیقهٔ شرقی، در منطقه‌ای با آب و هوای بیابانی واقع شده‌است. ارتفاع شهر طبس از سطح دریا حدود ۶۹۰ متر است. در شرق شهر طبس رشته‌کوه بلندی به نام رشته‌کوه شتری قرار گرفته که ضلع شرقی چالهٔ بزرگ طبس را تشکیل می‌دهد. شهرستان طبس ۵۵ هزار و ۴۶۰ کیلومتر مربع مساحت دارد. همچنین فاصله این شهرستان با مشهد ۵۴۰ کیلومتر و با بیرجند ۲۷۰ کیلومتر است. نزدیک‌ترین شهرستان به طبس از طرف شرق، شهرستان بشرویه با ۱۲۰ کیلومتر فاصله و از طرف جنوب غرب شهرستان یزد ۳۶۵ کیلومتر فاصله است. معادن غنی زغال‌سنگ این شهرستان حاکی از وجود جنگل‌های انبوه و دریاچه‌های بزرگ در گذشته‌های دور در این منطقه می‌باشد. این معادن، طبس را در ردیف یکی از غنی‌ترین مناطق کشور به لحاظ ثروت ملی قرار داده‌است. بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۳۹٬۶۷۶ نفر بوده است. شهرستان طبس از مناطق گرم و خشک است که تابستان‌‌های آن بسیار گرم و دارای زمستان‌های نسبتاً سرد می‌باشد به‌گونه‌ای که در بررسی آمار بلند مدت موجود برای این شهر درجه حرارت حداکثری مطلق معادل ۱۵+ درجه و حداقل مطلق ۹- درجۀ سانتی‌گراد ثبت گردیده‌است که با مقایسۀ ارقام مربوط به درجۀ حرارت‌های ماه‌های گرم و سرد سال اختلاف دمای این ماه‌ها به بیش از ۵۰ درجۀ سانتی‌گراد می‌رسد؛ همچنین ماندگاری گرما در فصل گرما در این شهر به‌گونه‌ای است که گاهی در اوج گرما برای روزهای متوالی بیش از ۱۲ ساعت در شبانه‌روز درجۀ حرارت هوا بالای ۴۰ درجۀ سانتی گراد می باشد.
این شهرستان شامل بخش های زیر می باشد:
بخش ها:
بخش مرکزی، بخش دستگردان، بخش دیهوک
دهستان:
دهستان پیرحاجات، دهستان گلشن، دهستان منتظریه، دهستان نخلستان، دهستان دستگردان، دهستان کوه یخاب، دهستان دیهوک، دهستان کویر
طبس را در گذشته به عنوان طبس گلشن می شناختند و حالا از نام گلشن برای ما باغ گلشن مانده است. تصور کنید در یک اقلیم کاملا کویری که قرار است به جز درختان مقاوم بیابانی و نخل چیزی نبینیم، یک باغ بهشتی ساخته شده. باغ گلشن طبس در اواخر دوران زندیه و ابتدای قاجار به سبک چهارباغ ایرانی ساخته شده است. اما با یک تفاوت محسوس، باغ گلشن یک باغ مربع شکل است که اغلب وقتی میخواهند درمورد تشابهش با دیگر باغ‌های به سبک ایرانی صحبت کنند از تاج محل می‌گویند. باغ گلشن طبس به عنوان یکی از بهترین جاهای دیدنی طبس، 7 هکتار وسعت و نزدیک به 2 هزار درخت دارد که سن برخی از آن ها حتی به چهارصد سال می رسد. جالب‌تر اینکه در میان باغ حتی می‌توانید درختان نارنج و انار هم ببینید. در باغگلشن، عمارتی به نام عمارت سردر قرار دارد، این عمارت نیز از جمله بناهای تاریخی اوایل قاجار بوده است که در زلزله، کامل تخریب شد و حالا از نو ساخته شده است. اگر تا باغ گلشن برویم و از قصه پلیکان هایش نگوییم، حقیقتا کم لطفی کرده ایم. زمانی پلیکان ها معجزه باغ گلشن بودند!، اما داستان چیست؟ در دهه 50 از میان همه پلیکان های مهاجری که به سمت ایران می‌آیند، دو پلیکان راه خود را گم می‌کنند در نهایت به باغ گلشن می رسند، اما در زلزله سال 57 یکی از آن‌ها از بین می‌رود. پس از آن، تعدادی پلیکان را به باغ گلشن انتقال می‌دهند و این پرندگان کمیاب، جزوی از ساکنان دائمی باغ گلشن می‌شوند.
ارگ قدیم
ارگ طبس یکی از قدیمی ترین جاهای دیدنی طبس و احتمالا هسته اولیه شهر بوده است. بسیاری ساخت آن را به سده‌های ابتدایی دوران اسلام مربوط می‌دانند، اما به احتمال زیاد این ارگ حتی ممکن است مربوط به پیش از اسلام باشد. ارگ طبس مجموعه‌ای از بناها با کاربردهای مختلف و 9 بارو بوده است و تا زمان زلزله طبس نزدیک به 60 درصد این مجموعه سالم و حتی قابل استفاده بوده است. این ارگ تاریخی در زلزله سال 57 به طور کامل تخریب می‌شود و آخرین ساکن آن یعنی پیرمردی تنها به نام آقا سید علی میرزا، همزمان با آن اتفاق ناگوار در آوار دفن می‌شود. جالب اینکه سال‌ها بعد، یعنی در دهه 80 همزمان با کاوش و بازسازی ارگ، جسد او با ظاهری تقریبا سالم پیدا می‌شود.
امامزاده حسین بن موسی الکاظم
امامزاده حسین بن موسی کاظم از فرزندان بلافصل امام موسی کاظم و از برادران امام هشتم حضرت علی بن موسی‌الرضا است. بنای امامزاده پیش از زلزله، یک بنای تاریخی به شمار می‌رفت اما در سال 57 به صورت کامل ویران و بنای جدید و بزرگی برای امامزاده ساخته شد. به دلیل اینکه این امامزاده در مسیر جاده یزد و مشهد قرار دارد از اهمیتی خاص برخوردار است.
طاق شاه عباسی
طاق شاه عباسی یکی از نمونه‌های تاریخی سد قوسی در ایران است. تاریخ دقیق ساخت این سد مشخص نیست، اما اغلب آن را به دوران شاه عباس نسبت می‌دهند. این سد می‌تواند یکی از بهترین جاهای دیدنی طبس باشد؛ سدی که به نازنک ترین و قدیمی ترین مشهور است.
سد کریت
یکی از جاذبه های طبس سد کریت است، این سد با ارتفاع 60 متر، بلندترین سد قوسی جهان تا اوایل قرن بیستم بوده است. هرچند امروز دسترسی گردشگران به این سد محدود شده است، اما در صورت امکان بازدید، شما شاهد یکی از شاهکارهای مهندسی ایرانی خواهید بود.
روستای اصفهک
هر زمان که جاهای دیدنی طبس حرف زدیم، ناخودآگاه مجبور به اشاره به زلزله شدیم، روستای اصفهک هم تجربه ناخوشایندی از این حادثه داشت. به طوری که اهالی روستا آن را ترک کرده و در نزدیکی همان خرابه‌ها در روستای جدیدی ساکن شده‌اند، اما شرایط همیشه به یک شکل نمی‌ماند. امروز این روستا دوباره رونق گرفته است و تبدیل به یک جاذبه گردشگری برای علاقه‌مندان به نجوم شده است. اصفهک از معدود مکان‌هایی است که در آن خبری از آلودگی نوری نیست. چراغ‌ها تنها داخل خانه‌ها را روشن می‌کند و بیرون از آن در شب‌ها به ویژگی زمانی که گروه‌های رصدی در روستا مستقر هستند، شاید بیشترین نوری که از گذرها ببینید، یک فانوس کوچک دستی باشد! یکی دیگر از جاهای دیدنی طبس در این روستا، رصد خانه کویری است که در سال های اخیر در این منطقه احداث شده است.
کال جنی طبس
با فاصله ۳۵ کیلومتری در شمال طبس به دره کال جنی می‌رسیم، جایی که به اندازه نامش عجیب و خارق‌العاده است. این دره بر اثر عبور سیلاب‌ها به وجود آمده است. اما درمورد اینکه چرا به آن کال جنی می‌گویند. قصه های فراوانی وجود دارد! برخی، علت آن را ناپدید شدن چند نفر در دره در زمان های گذشته می‌دانند، عده دیگری این نام را به ظاهر عجیب و وهم انگیر این دره ربط می‌دهند. البته خانه‌های گبری هم علت دیگری است که این نام را روی کال جنی گذاشته اند. کال جنی در دامنه کوه‌های شرق طبس واقع شده است، جایی که روستای فشاه آغاز می شود. هرچند که بیشتر داستان‌های مربوط به این دره از دل افسانه‌ها برآمده، اما به دلیل مسیرهای گمراه کننده، چاه ها و تونل های عمیق توصیه می‌شود که در روشنایی روز به آن جا سر بزنید.
روستای ازمیغان
روستای ازمیغان در 40 کیلومتری طبس قرار دارد و شما را با یکی از عجایب این روزگار آشنا می‌کند. کشت برنج آن هم در بیایانی‌ترین اقلیم ایران. در واقع ازمیغان روستای سرسبزی است که به لطف روخانه دایمی‌اش کمبود آب ندارد و دقیقا تفاوت دیگر روستاهای کویری وجود همین رود دایمی است. از بدو ورود به روستای ازمیغان، شما زمین‌های کشاورزی و شالیکاری را می‌بینید، اغلب مردمانش یا به دامپروری مشغولند یا اهل کشاورزی هستند. از جالب‌ترین تصاویری که در روستا مشاهده می‌کنید وجود درختان نخل خودرو در کنار شالیزار است! این روستا جزو شناخته شده‌ترین جاهای دیدنی طبس است، اما به جز ظاهر روستا و جاهای دیدنی دیگری هم وجود دارد. تخت عروس و آبشار قدمگاه از جمله این جاهای دیدنی هستند.
چشمه آبگرم مرتضی علی
این جاذبه طبس در روستای خرو قرار دارد، اگر تصور می‌کنید قرار است با یک آبگرم معمولی رو به رو شوید، سخت در اشتباهید. شما برای قدم برداشتن در این چشمه، باید از میان یک دره عبور کنید. به دلیل میزان بالای املاح و مواد معدنی، در یک مسیر حدود 300 متری در سمت چپ آب سرد و در سمت دیگر آب گرم قرار گرفته و اختلاف دمای این قسمت حتی به ده درجه هم می‌رسد.
کویر حلوان
اغلب افراد برای لذت بردن از کویر در این مناطق به سراغ کویر مصر می‌روند و حتی در نقشه هم به دنبال کویر مصر طبس می‌گردند. اما هر چند این کویر در فاصله کمی از طبس قرار دارد، متعلق به این شهرستان نیست. در طبس کویر حلوان با طبیعتی بکر انتظار شما را می کشد. به یاد داشته باشید، کویر برای افرادی که با آن آشنا نیستند، خطرات فراوانی دارد، بنابراین برای رفتن به کویر حلوان حتما از راهنمایان محلی کمک بگیرید.
روستا و پناهنگاه حیات وحش نایبندان
روستای نایبند یکی از جاهای دیدنی طبس به معنای واقعی است. پس از گشت در جاذبه‌های تاریخی، نوبت به روستای خوش آب و هوای نایبند می‌رسد. روستایی که به یمن وجود قنات در آن می‌توانید شاهد باغ‌های مرکبات و نخل و توت باشید. این طبیعت دیدنی، مختص روستا نیست و در فاصله کمی از آن منطقه پناهگاه حیات وحش نایبندان آغاز می‌شود. نایبندان به دلیل وجود گونه های مختلف جانوری و گیاهی یکی از زیباترین پناهگاه‌های حیات وحش ایران است. اما نکته دیگری که به آن اهمیت بیشتری می‌دهد، این است که این پناهگاه یکی از زیستگاه های یوزپلنگ آسیایی است.
افراد مشهور و مشاهیر شهرستان طبس
میرزا سید علی مدرس یزدی
آیت الله میرزا سید علی مدرس طباطبایی یزدی فرزند مرحوم سید علی رضا معروف به مدرس بزرگ از مشاهیر فقهاء وعلمای معروف شهرستان یزد ومعاصر با مرحوم آیت الله میرزا سید علی حایری بود. معظم له در فقاهت وپرهیزکاری از نوادر علمای عصر خود بود، آثار بسیاری از ایشان به جای مانده است از جمله کتاب : الهام الحجه در علم کلام است که در مشهد به طبع رسیده، مرحوم میرزا سید علی پس از تشرف به مشهد مقدس وزیارت مرقد منور حضرت امام رضا (علیه السلام) درمراجعت از ارض اقدس رضوی در شهرستان طبس رحلت نمود ودر کنار مزار حضرت حسین بن موسی الکاظم (علیه السلام) مدفون شد.
شیخ محمد حسین طبسی
مرحوم آیت الله شیخ محمد حسین طبسی از فقهای بزرگوار ومراجع تقلید زمان خود ومحور تقوی وعلم بود. معظم له در طبس از محضر مرحوم آیت الله میرزا محمد ابراهیم طبسی بهره گرفت و به قصد ادامه تحصیلات به سامراء مهاجرت نموده و از محضر و درس اساتید وآیات عظام ، سید محمد اصفهانی فشارکی، مجدد شیرازی، شیخ محمد کاظم آخوند خراسانی بهره مند شد. پس از نیل به درجه اجتهاد به طبس مراجعت نمود و در آنجا ریاست حوزه و مرجعیت تامه را داشته، از جمله اعلامی که از محضر درسشان بهره گرفتند، علامه بزرگوار آیت الله حاج شیخ محمد رضا طبسی نجفی وملا محمد بن ملا علی اکبر طبسی بوده اند. آیت الله آقا شیخ محمد حسین طبسی در 18 شعبان 1357ه.ق دار فانی را وداع گفت و در صحن و سرای حضرت حسین بن موسی الکاظم (علیه السلام) به خاک سپرده شد.
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
