امروزه ایجاد تماس تلفنی ساده ترین کاربرد گوشی می باشد و حدودا برای انجام همه فعالیت های روزانه به موبایل های هوشمند احتیاج داریم. ولی فکر ساخت موبایل نخستین بار از کجا و بوسیله چه فردی آغاز شد؟ در این نوشته تاریخچه گوشی، مرحله های تکمیل و توانایی هایی که هر سال به آن اضافه می گردد، مورد ارزیابی قرار گرفته است.
ایده نخست این بود که مردم این امکان را داشته باشند خارج از منزل و در ماشین ها خود ارتباط ضروری تلفنی برقرار نمایند و دقیقا به همین علت به الگوهای اولیه گوشی، تلفن خودرو گفته می شود.

مارتین کوپر، مخترع اولین گوشی موبایل از راه‌ می‌رسد!

سیستم تلفن موبایل، سیستمی رادیویی بود که بعد از قطارها به اتومبیل‌های آمریکایی و اتومبیل‌های شخصی رسید. این سیستم نقاط ضعف زیادی داشت و یک سرویس واقعا گران قیمت بود! هر چند شرکت‌هایی مثل AT&T تلاش کردند این سیستم را بهینه کنند، اما نتوانستند موفقیت چندانی در طراحی یک تلفن دستی پرتابل و موبایل به دست آورند.
در همین حین مردی از کمپانی موتورولا روی تولید گوشی‌های موبایل کار‌ می‌کرد. «مارتین کوپر» فردی است که باعث شد محدود به سیستم تلفن موبایل نباشیم و یک گوشی موبایل واقعی را در دستان‌مان بگیریم!

موتورولا اولین کمپانی طراحی و تولید موبایل در جهان است. اولین گوشی که این کمپانی طراحی کرد یک دستگاه بی سیم به طول 25 سانتی متر بود. جالب است بدانید که این دستگاه یک کیلوگرم وزن داشت! دستگاه موبایل مارتین کوپر ایرادات کمی نداشت؛ مثلا افراد فقط تا 20 دقیقه‌ می‌توانستند از آن استفاده کنند و بعد از این مدت باید دستگاه را به یک منبع تغذیه وصل‌ می‌کردند.

از اولین گوشی موبایل جهان با نام Motorola DynaTAC 8000x در روز سوم ماه آوریل سال 1973 رونمایی شد. برای رونمایی از این دستگاه یک کنفرانس خبری در منهتن برگزار کردند؛ کنفرانسی که خبر از انقلابی در ارتباطات وایرلس‌ می‌داد. اولین تماس تلفنی با گوشی موبایل کوپر در این روز در برابر دیدگان افراد برقرار شد. این تماس تلفنی 4 هزار دلار برای کمپانی موتورولا هزینه داشت!

چند نسل تلاش برای اختراع گوشی‌های موبایل واقعی

هر چند اولین گوشی موبایل جهان در سال 1973 رونمایی شد؛ اما برای این که این سرویس در اختیار همگان قرار گیرد، 10 سال طول کشید. دو سال بعد از رونمایی گوشی موبایل موتورولا، شرکت «راکال وودافون» در انگلیس، دومین گوشی موبایل را طراحی کرد که 5 کیلوگرم وزن داشت! امروزه بیشتر افراد، مارتین کوپر را پدر تلفن‌های موبایل‌ می‌شناسند. اما کوپر در مصاحبه خود اعلام کرده که نطفه این تکنولوژی توسط او شکل گرفته و شکل گیری کامل گوشی‌های موبایل، یک تلاش گروهی در چندین نسل بوده است.

موتورولا گوشی دوم خودش را با نام X9800 یا MicroTAC در سال 1989 به بازار عرضه کرد. اما همچنان استفاده از سرویس‌های موبایل در آن سال‌ها هزینه زیادی داشت. مثلا زمانی که اولین گوشی موبایل به بازار عرضه شد، 3500 دلار قیمت داشت؛ قیمتی که در حال حاضر حتی گران‌ترین گوشی‌های موبایل هم ندارند!
در این دوره گوشی‌های موبایل یک دستگاه نسبتا بزرگ و سنگین بودند که برای مدت کوتاهی امکان برقراری تماس تلفنی را به صورت وایرلس فراهم‌ می‌کردند.

سال 1983 الی 1990: نخستین موبایل اختراع و تولید شد

نخستین موبایل را مارتین کوپر تولید نمود. طول این موبایل بدون سیم 25 سانتی متر بود و تقریبا یک کیلوگرم وزن داشت و پس از زمان 20 دقیقا شارز آن به اتمام می رسید و بایستی به منشا تغذیه متصل می شد. طی سال 1983 کارخانه موتورولا این ایده را خرید و در پایان باعث تولید مدل DynaTAC 8000X گردید. طول این موبایل حدود یک فوت یعنی 30 سانتی متر بود در زمان 30 دقیقا شارژ گردید.

افزون بر سایز خیلی زیاد آن، ساخت یک موبایل و تلفن بدون سیم در آن موقع اتفاق عظیمی بود. قیمت نخستین گوشی موتورولا چهار هزار دلار بود. دو سال پس از آن در انگلیس دومین موبایل بوسیله پسر صاحب شرکت «راکال وودافون» تولید شد. این موبایل تقریبا 5 کیلو بود.

طی آن سال ها دو شرکت «راکال وودافون» و «بی‌تی سل‌نت» مجوز راه اندازی موبایل در انگلیس را داشتند. فقط 9 روز بعد از ثبت نخستین تماس با موبایل وودافون شرکت بی تی سل نت نیز توانست نخستین تماس با موبایل خود را صورت دهد. طی سال 1989 شرکت موتورولا مدلی دیگر از موبایل به اسم ۹۸۰۰X یا MicroTAC را طراحی نمود و روانه بازار کرد. این تلفن همراه اندکی کوچکتر از نوع قبلی بود و صفحه کلید آن پوشیده بود.

دوره‌ی 1995 تا 1998: دوران رنگی شدن تلفن‌های همراه و ظهور موبایل‌های بدون آنتن

در تاریخچه موبایل به آخرین سال‌های قرن می‌رسیم. در این سال‌ها موبایل‌های رنگی در دهه‌ی 1990 میلادی وارد بازار شدند. البته در آن زمان منظور از رنگی بودن تلفن‌های همراه، چهار رنگ آبی، سفید، قرمز و سبز بود و در واقع کمپانی زیمنس با ارائه‌ی مدل S10 در چهار رنگ ذکر شده، در این راستا، پیشرو بود.
در اواخر دهه‌‌ی 1990، تلفن همراه‌های با صفحه‌ی نمایش LCD یک رنگ به بازار عرضه شدند. این تلفن همراه‌ها در برابر نور خورشید، خوب عمل نمی‌کردند و در شرایط نور کم نیز خوانایی آن‌ها کاهش می‌یافت.

در همین دوران بود که شرکت Hagenuk توانست نام خود را به‌عنوان اولین تولید کننده‌ی تلفن‌های همراه بدون آنتن، سر زبان‌ها بیاندازد. در دهه‌ی 2000، تلفن همراه‌هایی با صفحه‌ی نمایش رنگی وارد بازار شدند. این موبایل‌ها قابلیت نمایش تصاویر و ویدئوها را داشتند و در آن زمان بسیار پرطرفدار شدند. در واقع شاید بتوان گفت که مدگرایی در تلفن‌های همراه از این دوره آغاز شد و موبایل‌ها در این دوران، علاوه بر امکان ارسال ایمیل، به ویبره و نمایش‌گر‌های رنگی نیز مجهز شدند.

دوره‌ی 1999 تا 2002: دوران اضافه شدن قابلیت‌های جدید

جالب است که طی سه سال، تلفن‌های همراه روند عجیبی را به‌سمت تکامل پیمودند. به‌طور مثال شرکت نوکیا در سال 1999، اولین تلفن همراهی که از سرویس WAP بهره می‌برد را تولید نمود. دقیقاً در سال 2000 بود که اولین گوشی همراهی که امکان عکس‌برداری را فراهم می‌نمود، توسط شرکت شارپ، پا به عرضه گذاشت.

در واقع تولید این موبایل در آن سال، به‌عنوان یک آزمون برای پاسخ به این سوال بود که «آیا افراد علاقه دارند که با تلفن همراه خود، عکاسی کنند؟» و پاسخ کاملاً مشخص بود! «مطمئناً، بله!»
با توجه به این‌که این موبایل در ژاپن به بازار عرضه می‌شد، حدود دو سال طول کشید تا غربی‌ها تلفن همراهی را تولید کنند که به دوربین عکاسی مجهز باشد.

دوره‌ی 2003 تا 2006: دوران راه‌اندازی 3G و ظهور دوربین‌های جلو

بدون شک مهم‌ترین دستاورد‌ در حوزه‌ی تلفن‌های همراه، در سال‌های 2003 تا 2006، راه‌اندازی سومین نسل از اینترنت شبکه بوده است. سرویس 3G بستری را برای افزایش سرعت دانلود تا 2 مگابایت بر ثانیه، فراهم نمود. در واقع کمپانی Three UK در این راستا، پیشرو بود.

البته یکی از کار‌های خلاقانه در این دوره، توسط شرکت سونی اریکسون انجام شد که به‌نوعی جهان را با مفهومی به‌نام «دوربین جلو» آشنا نمود. البته جالب است که کم‌تر فردی در آن زمان بر خلاف امروزه، از دوربین جلو استفاده می‌کرد!

دوره‌ی 2007 تا 2010: دوران هوشمند‌سازی اولیه‌ی موبایل‌ها

در این بخش از تاریخچه موبایل، کم‌کم تلفن‌های همراه بدون دکمه و به‌اصطلاح «لمسی» جای گوشی‌های دکمه‌دار را گرفتند. اولین شرکتی که در این راستا عمل نمود، LG بود. طولی نگذشت که کمپانی اپل جا پای ال جی گذاشت و با ارائه‌ی تلفن‌های همراهی با صفحه‌ی نمایش لمسی خازنی، از دیگر رقبا پیشی گرفت.

در واقع در اوایل دهه‌ی 2010، پیشرفت بسیاری در صنعت موبایل ایجاد شد و این پیشرفت به دلیل بهبود کیفیت دوربین در موبایل اتفاق افتاد. به‌عبارتی بهترین گوشی از نظر دارا بودن بهترین دوربین در این زمان Nokia 808 Pure View بود که با سنسور 41 مگاپیکسل، شناخته و گوشی Lumia 920 به‌عنوان اولین گوشی با لرزشگیر اپتیکال (OIS) به بازار عرضه شد.

از طرفی کمپانی Huawei اولین گوشی دنیا با دوربین سه گانه را با عنوان P20 Proدر سال 2018 طراحی و به بازار عرضه نمود. پیشرفت قابلیت‌های سخت افزاری گوشی‌ها مانند NFC، ویژگی ضد آب بودن (با رده‌بندی IP) و پشتیبانی از eSIS از دیگر دستاورد‌های این دوران بود.

دوره‌ی 2011 تا 2018: تبدیل موبایل‌ها به دوستان همیشگی

در واقع در این دوران بود که هر فردی که بیرون از خانه به‌سر می‌برد، حتماً با خود تلفن همراه را می‌برد. در سال 2012 اینترنت 3G جای خود را به اینترنت 4G داد که این قابلیت موجب افزایش سرعت دانلود تا 12 مگابایت بر ثانیه می‌شد.

یکی دیگر از قابلیت‌هایی که در این دوران پا به عرصه‌ی ظهور نهاد، «تشخیص گفتار» بود. از طرفی سامسونگ برای این‌که از رقبای خود، عقب نماند، قابلیت تشخیص ضربان قلب را نیز به گوشی گلکسی S5 افزود.

از جمله موارد جالبی که در تاریخچه موبایل وجود دارد این است که به‌مرور زمان با ایجاد بستر برای برقراری تماس‌های تصویری، به‌تدریج اندازه‌ی صفحات تلفن‌های همراه افزایش یافت. از طرفی راه‌اندازی سیستم‌های پرداخت وجه از طریق تلفن همراه موجب شد تا کاربران بتوانند از طریق اینترنت، نسبت به خرید اقدام کنند.

2018 و پس از آن: تلفن‌های همراه با قابلیت‌های خیره‌کننده

از سال 2018، تلفن‌های همراه تنها فقط به‌عنوان یک دوست همیشگی نبودند بلکه به‌عنوان ابزاری برای انجام کار‌های پیشرفته نیز مورد استفاده قرار می‌گرفتند. به‌عنوان مثال گوشی‌هایی مانند iPhone X و Samsung S8 2017، علاوه بر ظاهری زیبا، برای تماشای ویدیو و بازی کردن نیز عالی هستند. در همین حال، فناوری اسکن چهره‌ی آن‌ها شما را قادر می‌سازد تا قفل دستگاه خود را فقط با نگاه کردن به آن باز کنید.

دوربین‌های حرفه‌ای با لنز دو یا سه گانه اکنون در گوشی‌های هوشمند رده‌ی متوسط و بالا طراحی می‌شوند و این در حالی است که گوشی‌ها با ویژگی‌هایی مانند ضد آب بودن و دارا بودن صفحه‌ی ‌نمایش مقاوم به بازار عرضه می‌شوند.

گوشی‌های امروزی با قابلیت‌های دور از تصور پیشینیان

اکنون با گذشت حدود ۴۰ سال از زمان تولید اولین انواع گوشی همراه و همچنین گذشت بیش از ۱۰ سال از تولید اولین تلفن همراه هوشمند، ما با انواع پیشرفته‌ای از تکنولوژی سر و کار داریم که به طور حتم می‌توان گفت کمتر از نیم قرن پیش کاملا برای انسان دست نیافتنی به نظر می‌رسید. امروزه همه ما گوشی‌هایی در دست داریم که برخی از آن‌ها با چند صد گیگ حافظه داخلی قادر به ضبط و ذخیره‌سازی اطلاعات زیادی هستند.

امروزه آرزوی دور از دسترس مردمان دوره‌های گذشته به وفور در زندگی ما اتفاق می‌افتد، به طوری که می‌توانیم با تلفن‌هایمان به هرکجای دنیا سفر کنیم و هر کس و هر آنچه که می‌خواهیم را به طور زنده و همزمان از طریق گوشی‌های همراهمان ببینیم. ارسال و دریافت اطلاعات با افرادی که از ما دور هستند به شکل‌های مختلفی قابل انجام است و لحظه‌هایمان با وسیله‌ای بسیار کوچک‌تر از آن دوربین‌های بزرگ قدیمی اما با کیفیت بسیار بهتر تنها با یک اشاره به ثبت می‌رسند.