جوان و حفظ سلامت روان (2)
ب)ورزش
تحقيقات نشان داده است كه ورزش شديد و منظم، فشار عصبي و اضطراب كمتري به همراه دارد. اشخاصي كه در برنامه‌هاي تناسب اندام و ورزش شركت مي‌كنند، مي‌گويند كارآيي آنان در محلّ كار، و نگرششان بهتر مي‌شود؛ براي مثال اشتباه‌هاي كمتري مي‌كنند. شركت منظم در فعاليت‌هاي بدني باعث مي‌شود افراد، اعتماد به نفس بيشتري پيدا كنند؛ چون افرادي كه فعاليت‌هاي بدني دارند، بهتر مي‌توانند وزن خود را كنترل كنند، ظاهر مناسب‌تري دارند و فعاليت‌هاي جسمي و ورزش را با توفيق بيشتري انجام مي‌دهند. اينها همه باعث مي‌شود فرد خود را در وضعيت بهتري ببيند و از فوايد اجتماعي بسياري كه نتيجة سالم بودن است، برخوردار باشد. ورزش، سلامت بدني فرد را در طول زندگي تأمين مي‌كند.
اگر استرس داريد، اكنون زمان آن است كه بر توانايي‌هاي جسماني خود بيفزاييد و به سلامت جسمتان برسيد. حتي روزي ده دقيقه ورزش كردن، بر احساس شما اثر مي‌گذارد. به همين‌شكل بيشتر پياده رفتن و استفاده كمتر از خودرو مفيد است. به صورت ايده‌آل، بايد هفته‌اي دوبار و در هر نوبت يك ساعت ورزش كنيد. ممكن است اگر عادت به ورزش نداريد، در آغاز زود خسته شويد، اما به تدريج در شرايط بهتري قرار مي‌گيريد. در شرايط استرس‌زدگي، ورزش بيش از آنكه شما را خسته كند، به شما نشاط مي‌دهد.
تحقيقات بسيار نشان داده است كه ورزش افزون بر اينكه عامل حفظ سلامتي جسماني است، رابطة نزديكي با سلامت رواني و به ويژه پيشگيري از بروز ناهنجاري‌هاي رواني دارد. ورزش از اضطراب مي‌كاهد، اعتماد به نفس را افزايش مي‌دهد و خودپنداري مثبت را تقويت مي‌كند. ورزش، مفرّ سالمي براي آزاد كردن انرژي انبار شده است كه اين خود بسيار لذت‌بخش و آرامش‌دهنده است. ورزش سبب اجتماعي شدن، ايجاد كفايت و مهارت، استحكام روابط خانوادگي و سهولت دوست‌يابي و برقراري ارتباط سالم با همسالان و همگنان مي‌شود. ورزش اين فرصت را مي‌دهد كه ارتباط هاي جسمي، رواني و اجتماعي برقرار شود، ضمن اينكه احساس اعتماد به نفس و تسلّط بر مسائل را نيز در ورزشكاران تقويت مي‌كند.
ج) مقابله با نگراني
-نگراني روي تمركز شما تأثير مي‌گذارد و اجازه نمي‌دهد كه باتوجه كامل به مسائل و مشكلات زندگي خود توجه كنيد.
- نگراني سبب مي‌شود كه در خود فرو رويد و به مشكلاتتان فكر كنيد.
- نگراني تصميم‌گيري را دشوار مي‌كند.
- نگراني توجه شما را به عوامل ناخوشايند جلب مي‌كند.
- نگراني سبب مي‌شود كه بدبين شويد و بدترين اتفاق‌ها را پيش‌بيني كنيد.
- نگراني بر عملكرد شما اثر منفي مي‌گذارد.
- سبب مي‌شود بر ديگران تكيه كنيد.
- سبب مي‌شود با اطمينان خاطر كمتري كار كنيد.
- شما را دچار هراس مي‌كند.
- سبب مي‌شود احساس كنيد كنترل خود را ازدست داده‌ايد.
- شما را كلافه مي‌كند.
- از آرامش و خواب شما مي‌كاهد.
- شما را خسته و فرسوده مي‌كند.
- عضلاتتان را گرفته و منقبض مي‌كند.
- شما را دچار سردرد مي‌سازد.
يكي از دلايل نگراني، رويارويي با حوادث استرس‌آور است. اين حوادث ممكن است مربوط به تغييراتي اساسي، ضايعات، دگرگوني‌ها در زندگي روزمره يا پيدايش باشد كه چند نمونه را باهم مرور مي‌كنيم:
يك- تغييرات اساسي
- ازدواج، متاركه، طلاق؛
- تغييرات اساسي در تجارت و كسب و كار؛
- اسباب كشي؛
- ترك مدرسه، تغيير دادن مدرسه؛
- موفقيت‌هاي برجسته؛
- ازدست دادن يا گرفتن وام.
دو- ضايعات
- فاصله گرفتن از نزديكان؛
- رفتن فرزندان از منزل؛
- ترك تحصيلات به خاطر كار.
سه- تغييرات در زندگي روزمره
- ورود يك شخص جديد به منزل (دوست، نوزاد)؛
- توقف مصرف سيگار؛
- رژيم گرفتن به منظور لاغري يا چاقي؛
- نداشتن فرصت ورزش كردن.
چهار- مشكل و اختلاف
- روبرو شدن با مشكلات حقوقي؛
- بيماري؛
- جراحت؛
- مسائل مالي.
توجه به چند نكتة اساسي درباره فشار رواني، رويارويي با آن را آسان‌تر مي‌سازد:
1. هركسي گه‌گاه دچار استرس مي‌شود.
2. اضطراب ملايم، مفيد است و بر كارآيي شما مي‌افزايد، ولي اضطراب بيش از اندازه، نه تنها مفيد نيست بلكه زيان‌آور است.
3. سعي كنيد نشانه‌هاي استرس را در كمترين زمان، شناسايي كنيد. اين چهار هشدار در اين كار، به شما كمك مي‌كند:
- به نشانه‌هاي اولية استرس حساس باشيد.
- در برابر فشارهاي روحي خود، واقع‌بين باشيد.
- به تغييراتي كه اخيراً در محيط تحصيل و منزل به شما تحميل شده است، توجه كنيد.
- تغييرات احساسي خود را شناسايي كنيد.
4. به كمك يك روش منظم، مي‌توانيد با بيشتر مسائل مربوط به استرس، برخورد كنيد. به عنوان مثال:
- با صرف وقت، موقعيت موجود را ارزيابي كنيد.
- ارزش‌ها و هدف‌هاي خود را مرور كنيد. هدف را درنظر داشته باشيد.
- برخي از بارها را از روي دوش خود برداريد.
- نگرش خود را بازسازي كنيد. بسياري از مسائل فقط به اين دليل استرس‌آميز هستند كه ما از آنها چنين برداشتي داريم.
- به برنامة غذايي و ورزش توجه داشته باشيد.
- استراحت، تفريح و رابطه با ديگران را فراموش نكنيد.
5. نگراني (اضطراب) به شما احساس بدي مي‌دهد، ولي بخش مهمي از اين نگراني‌ها بي‌مورد هستند. نگراني درصورتي مفيد است كه شما را وادار به اقدام كند. بنابراين در نخستين قدم، بينديشيد كه چه اقداماتي بايد بكنيد؟
سه چيز ارزش نگران شدن را ندارد و با اين‌حال عامل بيشتر نگراني‌هاي ما هستند:
موضوعات جزئي و بي‌اهميت؛
حوادث بعيد؛
مسائل حل نشدني.
اين سه مورد را از زندگي خود حذف كنيد تا نود درصد نگراني‌هايتان برطرف شود.
در نگراني‌هاي مقاوم‌تر، بياموزيد كه چگونه آنها را رها سازيد و چگونه با آنها برخورد كنيد.
زندگي با ترديدها (ناآگاهي از نتايج كنكور) نگران‌كننده است، ولي براي كاستن از ميزان سختي و فشار آنها، كارهاي زيادي مي‌توانيد انجام دهيد. مانند:
- شناسايي مورد ترديد و ناآگاهي؛
- محدود كردن مسئله و پناه بردن به منابع مهم حمايتي همچون دوستان؛
- طبيعي كردن روال زندگي؛
- رها نساختن فعاليت‌هايي كه معمولاً از آنها لذت مي بريد؛
- نگه داشتن مسئله در حد و اندازه خودش؛
- درگير كردن ذهن به موضوع‌هاي ديگر؛
- مطرح كردن مسئله با فرد ديگر؛
- مراقبت از خود و تحويل گرفتن خود (خودخواهي منطقي).
ديگران هم مي‌توانند به شما كمك كنند تا از شر نگراني خلاص شويد. بي‌جهت مسائل و مشكلات را به شكل نهفته، در خود باقي نگذاريد، اما به اين هم عادت نكنيد كه پيوسته براي كسب اطمينان خاطر، به ديگران مراجعه كنيد.
منبع: نشريه گلبرگ- ش117 .
ادامه دارد...
