به عبارت دیگر غول مرحله آخر هر سال را می‌توان خانه تکانی عید به حساب آورد؛ کاری که وقت‌گیر، خسته‌کننده و در عین حال ضروری می‌باشد. حال و هوای عید نوروز همه را به یاد این رسم قدیمی می‌اندازد که وقت غبارروبی از تمامی آلودگی‌هاست. این کار نه تنها برای ایجاد یک محیط تمیز و زیباست، بلکه نمادی از تجدید حیات و شروع دوباره هم می‌باشد.
تعریفی که می توان از خانه تکانی بیان کرد این است که خانه تکانی یا جارو بندان، سنتی است که در فرهنگ‌های مختلف از جمله ایران، تاجیکستان، افغانستان و جمهوری آذربایجان مهم شمرده می‌شود. در این رویداد نوروزی، مردم قبل از آغاز سال نو، خانه و وسایل خود را گردگیری، شستشو و تمیز می‌کنند. این آیین به باور برخی افراد، از ایده فروهران یا ارواحی که در فصل بهار به خانه بازمی‌گردند، گرفته شده است. اگر خانه پاک و آراسته باشد، معتقدند که برکت و شادکامی به خانواده خواهد رسید.
خانه تکانی نه تنها تمیزکاری فیزیکی را در بر دارد، بلکه نماد تغییر و تحول در رفتارها و پاک شدن دل از کینه و کدورت نیز می‌باشد. این سنت زیبا نشان می‌دهد که مردم برای پذیرایی از نیاکان خود آماده هستند و با تازگی و نو شدن، زندگی را با حال و هوای بهاری مثبت پر می‌کنند.
در حال حاضر، خانه تکانی شامل گستره وسیعی از فعالیت‌هاست که بر اساس نیازها و فرهنگ‌های مختلف تغییر می‌کند. این فرایند شامل تمیزکاری کلیه فضاهای خانه، شستشو و پاکسازی اجناس خانگی، تعویض لوازم منسوخ با نو و حتی تزیین مجدد آنها می‌شود.
برای افزایش سرعت انجام این فرایند می‌توان از ترفندها و نکات مناسبی بهره برد. تقسیم وظایف بین افراد خانواده، استفاده از ابزارهای مناسب تمیزکاری و ایجاد یک برنامه زمان‌بندی موثر، از جمله راهکارهایی هستند که می‌توانند به بهبود سرعت و کارایی در انجام خانه تکانی کمک کنند.
کارهایی که باید قبل از شروع خانه تکانی انجام دهیم
برای استقبال از نوروز و سال جدید، بسیاری از خانم های خانه دار در روزهای پایانی سال اقدام به خانه تکانی می کنند. برای تمیز کردن خانه لازم است هر روز بخشی از خانه را انتخاب کرده و تمیز کنید و همه خانه را یک دفعه به هم نریزید و کارها را با نظم پیش ببرید تا سردرگم و کلافه نشوید. از آنجا که برای بسیاری از افراد تمیز کردن خانه کاری بسیار کسل کننده و سخت است و نمی دانند که از کجا، کار تمیزکردن را شروع کنند.اما با یک برنامه ریزی دقیق و مراعات آیتم های خاصی می توان این مشکل را تا حدودی حل کرد و از تمیز کاری و خانه تکانی لذت برد در ادامه به برخی از این آیتم ها پرداخته ایم.برای اینکه بتوانید در سریع ترین زمان ممکن خانه ای مرتب و تمیز داشته باشید لازم است که در ابتدا کارهای مهم خود را لیست کرده و اولویت بندی کنید و بر اساس آن کار تمیز کردن خانه خود را انجام دهید. در ادامه برای آشنایی بیشتر شما یک لیست برایتان آماده کرده ایم که البته تنها یک پیشنهاد است و شما بر اساس میزان کثیفی و نامرتبی خانه خود می توانید لیست مخصوص خود را تهیه کنید.
بهتر است قبل از شروع کار، کارهایی را که به ذهنتان می رسد فهرست کنید و روی یخچالتان نصب کنید و بعد از تمام شدن هر مرحله کنارش یک تیک بزرگ بزنید. اما بدانید همه کارهای خانه به چیزهایی که نوشتید محدود نمی شود.
در زمان انجام کار جمله « بعدا این کار را انجام می دهم» و « الان موقع این کار نیست» را از ذهنتان کاملا بیرون کنید.
از کارهای سخت تر شلوغ کنید. چون پاکسازی قسمت های به هم ریخته تر به شما انرژی بسیار بالایی می دهد.
دستمال هایتان را بلافاصله بعد از کار بشویید و خشک کنید.
از قبل چند کیسه زباله بزرگ خریداری کنید و دور ریختنی هایتان را داخل آنها بریزید. یکی از لذت های خانه تکانی بردن این کیسه ها به بیرون از خانه است.
تا می توانید وسایل مختلف و همسو را تفکیک کنید. آنقدر که به این نتیجه برسید تفکیک بیشتر از این امکان پذیر نیست. وسیله های تفکیک کننده نیز مانند تخته های تفکیک کننده و یا قفسه ها می توانند به نظم خانه شما بیشتر کمک کنند.
حتما از یک ماه مانده به فروردین ماه، شروع به تمیز کاری کنید زیرا نگهداشتن انجام کارها برای روزهای آخر، فشار زیادی به سلامت بدن وارد می کند و احتمال آسیب دیدن را افزایش می دهد. هر روز مقداری از کارها را انجام دهید و به اندازه مناسب استراحت کنید تا با رسیدن به ایام عید، انرژی کافی داشته باشید.البته این خانه تکانی را نباید فقط به محل زندگی خود معطوف کنید. دیدن یک خانه تمیز توام با تغییرات، در روحیه شما تاثیر زیادی خواهد گذاشت.
برای خانه تکانی سریع چه مراحلی باید انجام داد؟
قدم اول: برنامه ریزی کنید
اولین و مهمترین کاری که باید قبل از شروع خانه تکانی سریع و راحت عید انجام دهید، تهیه لیست کارهای خانه تکانی عید نوروز است. برای این کار بهتر است یک کاغذ و خودکار بردارید و چک لیست کارهای خانه تکانی عید را بنویسید.پیشنهاد می کنیم اولویت بندی خانه تکانی دقیقه نودی را از اتاق ها شروع کنید. برای مثال، بنویسید اتاق خواب چه کارهایی دارد و کدام بخش‌های آن نیاز به تمیز کردن دارند.
همه جزئیات مثل تمیز کردن کمدها، شیشه ها و جاروکشی و حتی تمیز کردن لوستر اتاق را نیز بنویسید. سپس به سراغ اتاق بعدی بروید. به همین ترتیب پیش بروید و لیست کارهای خانه تکانی را روی کاغذ پیاده کنید. این روش یکی از بهترین ترفندهای خانه تکانی سریع است که به شما کمک می کند بهتر امور مربوط به خانه تکانی سریع السیر را مدیریت کنید.
سعی کنید در این لیست مشخص کنید که کدام کارهای مربوط به خانه تکانی عید باید توسط کدام فرد انجام شود. بهتر است برای برخی از کارها از همسر و فرزندانتان نیز کمک بگیرید و کارها را از همان ابتدا درست تقسیم کنید.
لیست کارهای تمیزکاری دقیقه نودی هر فرد را که مربوط به هر بخش از خانه است تهیه کنید و به او بدهید و زمان انجام کار را نیز مشخص کنید. در انتهای لیست بنویسید برای این تمیز کاری‌ها به چه تجهیزات و تمیز کننده هایی نیاز دارید.
قدم دوم: تهیه لوازم مورد نیاز خانه تکانی
برای یک خانه تکانی فوری و سریع احتمالاً برای شروع بعد از تهیه لیست کارهای خانه تکانی عید، به لوازم متعددی برای شروع این کار نیاز دارید. لیست لوازم و تجهیزات مورد نیازتان برای خانه تکانی را بردارید و یک بار به خرید بروید.پودر لباسشویی، سفید کننده، جرم گیر، جارو، برس، تی، شیشه پاک کن، تمیز کننده چند منظوره و هر چیزی را که احتیاج دارید قبل از شروع به کار تهیه کنید. این کار از ترفندهای خانه تکانی فوری است که موجب می شود کارهایتان سریع تر پیش برود.
قدم سوم: لوازم دور ریختنی و تعمیری را جدا کنید
برای اینکه کارهای خانه تکانی اورژانسی در دقیقه نود سریع تر پیش برود قبل از شروع این کار باید ۳ جعبه بزرگ تهیه کنید. روی یک جعبه بنویسید «اهدایی»، یکی «تعمیری» و دیگری «دور ریختنی». سپس تا انتهای روز خانه تکانی این سه جعبه را همراه خود داشته باشید.احتمالاً در حین تمیز کردن خانه به لوازم زیادی برمی خورید که سالم هستند اما سالها است که از آنها استفاده نمی کنید و دیگر برایتان کاربردی ندارد. کتاب، لباس، لوازم منزل و هر چیزی که فکر می کنید دیگر به آن نیاز ندارید را در جعبه اهدایی ها قرار دهید و به فردی که نیاز دارد تقدیم کنید.
اگر در حین تمیز کردن خانه به لوازمی برخورد کردید که نیاز به تعمیر و یا ایجاد تغییراتی دارند، آنها را در جعبه تعمیری ها بگذارید. در نهایت اگر بین وسایلتان چیزهایی پیدا کردید که دیگر کهنه و قدیمی هستند و هیچ کاربردی ندارند، بهتر است هر چه سریع تر آنها را در جعبه دور ریختنی ها بریزید تا بیشتر از این فضای خانه را اشغال نکنند.
قدم چهارم: بهتر است از اتاق خواب شروع کنید
از آنجا که اتاق خواب به دلیل اینکه فرد مدت زمان زیادی را در آن سپری می کند یکی از مهمترین بخش های خانه است و بدون شک یک اتاق خواب کثیف و نامرتب تأثیر زیادی در ایجاد استرس روزانه و اضطراب خواهد داشت و حتی ممکن است که کیفیت خواب شخص را مختل کند. برای بسیاری از افراد مرتب کردن اتاق خواب کاری بسیار کسل کننده و سخت است و نمی دانند که از کدام بخش اتاق، کار تمیزکردن را شروع کنند.اما با یک برنامه ریزی دقیق و مراعات آیتم های خاصی می توان این مشکل را تا حدودی حل کرد و از تمیز کاری این قسمت از خانه هم لذت برد در ادامه به برخی از این آیتم ها پرداخته ایمبرای اینکه بتوانید در سریع ترین زمان ممکن اتاق خوابی مرتب و تمیز داشته باشید لازم است که در ابتدا کارهای مهم خود را لیست کرده و اولویت بندی کنید و بر اساس آن کار تمیز کردن اتاق خواب خود را انجام دهید. در ادامه برای آشنایی بیشتر شما یک لیست برایتان آماده کرده ایم که البته تنها یک پیشنهاد است و شما بر اساس میزان کثیفی و نامرتبی اتاق خود می توانید لیست مخصوص خود را تهیه کنید.
تمامی لباس های کثیف خود را جمع آوری کرده و آنها را در یک سبد قرار دهید.
جهت تهویه هوای اتاق، پنجره‌ها را باز کنید.
ملحفه‌ها را از روی تختخواب بردارید و حتما یک هفته در میان آنها را بشویید.
تمامی لوازم آرایشی را که به‌صورت نامرتب و شلخته روی میز آرایش هستند را جمع کنید و آنها را در کیف آرایش بگذارید.
لوازم و لباس هایی که روی زمین هستند را از زمین بردارید.
آینه ها، شیشه ها و وسایل دکوری را گردگیری کرده و دستمال بکشید.
با جاروبرقی اتاق خواب را تمیز کنید.
روبالشی، روتختی و ملحفه های کثیف خود را بشویید.
اگر روتختی و روبالشتی هایتان نیاز به شستشو دارند، آنها را بشویید تا اینکه بعد از اتمام تمیز کردن اتاق دیگر منتظر خشک شدن آنها نمانید و اتاق را تمام و کمال مرتب کنید.
پرده اتاق خواب را برای شستن قبل از شروع گرد گیری سقف و دیوارها جدا کنید.
کشوها و کمد های اتاق را باز کرده و لباس های تمیز را از کثیف جدا کنید و آنها را در سبد لباسشویی قرار دهید.
تمامی ظرف های کثیف چون فنجان ها، لیوان ها، کاردها، بشقاب ها، بسته های بیرون بر که در اتاق خوابتان است را به آشپزخانه ببرید این کار باعث می شود تا بوی بد در اتاق خواب ایجاد نشود و همچنین مانع از تجمع مورچه ها و سایر آفات می شود. برای پیداکردن ظرف های کثیف حتما زیر کمد، میز، تخت و کشوهای کناری تخت خود را چک کنید.
برای گردگیری کردن بهتر است از سقف اتاق خواب شروع کنید برای این منظور ابتدا درب کمد ها را ببندید و سقف و دیوارها را با یک تی تمیز با سری نرم از گرد و خاک تمیز کنید و بعد از اینکه گرد و خاک محیط فرونشست به سراغ تمیز کردن بخش های دیگر بروید.
میز لوازم آرایش همواره یکی از شلوغ ترین بخش های اتاق خواب است. برای این که هم به لوازم آرایش خود دسترسی کامل داشته باشید و هم میز لوازم آرایش به هم ریخته نباشد از استندهای لوازم آرایش استفاده کنید. پس جمع کردن لوازم از روی میز و قرار دادن آنها داخل استند، میز آرایش را هم به خوبی گردگیری و تمیز کنید.
تختخواب به عنوان قلب اتاق خواب محسوب می شود و اگر مرتب و آراسته باشد به تنهایی تأثیر زیادی در زیبا کردن فضای اتاق خواب خواهد داشت؛ بنابراین بعد از تمیز کردن کمد لباس ها، در این مرحله از خانه تکانی سریع اتاق خواب به سراغ تخت خواب بروید.
بعد از انجام دادن تمامی مراحل بالا زمان آن رسیده است که زمین اتاق خواب خود را به خوبی جاروبرقی بکشید. البته لازم به ذکر است قبل از کشیدن جاروبرقی اگر وسایل اضافی روی زمین اتاق خواب است آنها را برداشته و هر یک را در جای مخصوص خود قرار دهید.
قدم پنجم: تمیز کردن سالن پذیرایی
قبل از خانه تکانی پذیرایی آنچه که نیاز به شستشو دارد، را بشویید تا بعد از پایان نظافت دیگر برای نصب منتظر شستشو و خشک شدن آنها نباشید.اگر فرشتان نیاز به شستشو دارد آن را از قبل به قالیشویی بسپارید اما اگر نیاز به شستن ندارد قبل از تمیز کردن پذیرایی آن را جمع کنید و به جای دیگری منتقل نمایید تا در حین کار کثیف نشود.
با یک چوب گردگیری سقف و دیوارها را گردگیری کنید. اگر خانه شما کاغذ دیواری شده است، لکه ها و خاک کاغذ دیواری را از پایین به بالا تمیز کنید.
لوستر و لامپ ها را تمیز کنید و به نور خانه جلا دهید. در هنگام تمیز کردن لوسترهای کریستالی هم باید خیلی دقت کرد که کریستال ها نشکند.
با قسمت گردگیر جارو برقی ذرات بین مبل ها یا درونشان و مابین کوسن های مبل را جارو بزنید. با تعویض سر جارو، از تمیز کننده بین مبل و نشیمن استفاده کرده و با نگه داشتن طولانی درون درزها و چاک ها، اجازه دهید گرد و غبار نیز از بین برود.
ابتدا چارچوب پنجره را با یک دستمال کاملا خیس تمیز کنید. سپس برای تمیز کردن شیشه ها از سرکه و آب و دستمال پارچه ای بدون پرز استفاده کنید. آب و سرکه را مخلوط و دستمال را به این محلول آغشته کنید و شیشه ها را تمیز نمایید سپس با یک تکه روزنامه شیشه را حسابی تمیز کنید.
به سراغ میز تلویزیون و لوازم برقی اتاق پذیرایی بروید و لوازم برقی را با استفاده از یک دستمال نم دار پنبه ای تمیز نمایید تا ایجاد خط و خش نکند. آینه ی دیواری، ساعت، تهویه ها، پنکه های سقفی، تابلوها خرده ریزها، کلید و پریزها، دکوری ها و آباژورهای پذیرایی و درب پذیرایی را فراموش نکنید.
بعد از انجام دادن تمامی مراحل بالا زمان آن رسیده است که زمین اتاق و سالن پذیرایی خود را به خوبی جاروبرقی بکشید. البته لازم به ذکر است قبل از کشیدن جاروبرقی اگر وسایل اضافی روی زمین اتاق و سالن پذیرایی است آنها را برداشته و هر یک را در جای مخصوص خود قرار دهید.
اگر فرشتان را از قالیشویی تحویل گرفته اید، آن را پهن کنید و اگر فرشتان را جمع کرده اید، فرش را پهن کرده و جارو برقی بکشید و سپس با شامپو فرش تمیز کنید.
قدم ششم: تمیز کردن آشپزخانه
تمیز کردن همیشه باید از بالا به پایین باشد. این استراتژی حین تمیز کردن آشپزخانه تضمین می‌کند که نگران کثیف‌تر شدن دوباره فضاهای تمیز شده نباشید پس گرد و خاک را از سقف تمیز کنید و سپس ادامه تمیز کردن در آشپزخانه را انجام دهید.بعد از پاک کردم سقف از گرد و غبار به سراغ یخچال و فریزر بروید. به طبقات یخچال سازمان بدهید و مواد غذایی بی مصرف و تاریخ گذشته را دور بریزید.
اگر سری به داخل کابینت ها بزنید حتما ظروفی داخل آنها هست که به دلیل کمبود وقت تمیز شسته نشده اند و نیاز به بازشویی دارند. انها را جدا کرده و داخل سینک بریزید و بعد از شستشو به درستی و باز هم با نظم سر جای خود بچینید.
وسایلی را که به ندرت استفاده می شوند و بیهوده روی پیشخوان جا خوش کرده اند، جمع کنید و کنار بگذارید.
هر وسیله ای که روی پیشخوان است هم نیاز به تمیزکاری دارد، مثل مایکروویو و قهوه ساز. سینی های درون این وسایل را خارج کنید و کاملا تمیز بشویید.
پس از تمیز کردن وسایل بزرگ، نوبت وسایل کوچکتر می رسد بدین منظور پس از تمیز کردن وسایل بزرگتر خود، به سراغ وسایل کوچکتر آشپزخانه مانند توستر بروید. کشوی خرده نان را خالی کنید، آن را از همه طرف با یک پارچه مرطوب پاک کنید و از مسواک برای نقاطی که به سختی قابل دسترس هستند استفاده کنید.
قهوه سازها می توانند منبع سرریز مواد غذایی باشند. مطمئن شوید که این وسایل خود را به خوبی تمیز کرده و زیر آنها را را نیز دستمال کشیده اید.
سطوح پر تردد را پاک کنید، برای این منظور یادتان باشد دستگیره ها بخش مهمی از نظافت عمیق در آشپزخانه هستند.
به دستگیره هایی فکر کنید که هر روز آنها را لمس می کنید، مانند دسته یخچال، مایکروویو و کشوها. این ها چیزی هستند که همه افراد خانواده با آن دست و پنجه نرم می کنند، بنابراین حتما باید با یک محلول ضد عفونی کننده تمیز شوند.
تمیزکردن کف زمین در آشپزخانه به این بستگی دارد که پوشش آن چیست. اگر فرش و موکت دارید که حتما باید آنها را از زمین جدا کنید و بشویید. کشیدن جاروبرقی هم ایده خوبی خواهد بود؛ اما اگر کف پوش های قابل شست‌وشو دارید بهتر است کف زمین را با سطلی شامل مواد ضدعفونی و تمیزکاری مناسب و آب گرم بشویید.
قدم هفتم: تمیز کردن سرویس بهداشتی و حمام
در ابتدا شما باید با برخی مواد شیمیایی کار کنید و ممکن است به پوست دستانتان آسیب برسد، بنابراین باید دستکش بپوشید. برای شستشوی سرامیک شما به برس های زبر با پرز های نازک نیاز دارید. وسایل شوینده ای را که می خواهید استفاده نمایید را آماده کنید. انتخاب شوینده مناسب و کارآمد در روند تمیزی سرویس بهداشتی بسیار اهمیت دارد.اگر برای جدا کردن سرویس بهداشتی از قسمت روشویی از پرده استفاده کرده اید هر چند وقت یکبار این پرده را بشویید و اجازه ندهید تا جرم بگیرد. در آغاز تمیز کردن سرویس بهداشتی برای عید نیز ابتدا این پرده را بشویید.
قبل از تمیز نمودن سرویس بهداشتی فن را روشن کنید یا پنجره سرویس بهداشتی را باز بگذارید و سپس به نظافت با مواد شوینده مشغول شوید.
یکی از قسمت های مهمی است که حتما باید تمیز و براق باشد، شیرآلات موجود در دستشویی است. برای این کار هیچ وقت از مواد سفید کننده یا دیگر موادی که مخصوص این کار نیستند، استفاده نکنید چون لعاب روی شیرها از بین می رود و دیگر مانند گذشته براق نخواهد شد.
سطوحی مانند کف و دیوارها در سرویس بهداشتی عموما با استفاده از کاشی پوشیده است. برای نظافت کاشی ها می توان از تمیزکننده های مخصوص سطوح سرامیکی و پودرهای جرمگیر یا مواد طبیعی استفاده نمود.
حالا نوبت به نظافت و شستن سنگ توالت رسیده است. توالت ها معمولا مرکز کثیفی در سرویس بهداشتی است و رسوبات و لکه های زیادی را به خود جذب می کنند که این موضوع موجب نظافت هفتگی آن ها می شود. سنگ توالت ایرانی و یا فرنگی هر دو مدل از یک جنس بوده و شیوه تمیز کرن آن ها نیز تقریبا با هم مشابه است.
برای تمیز کردن وان خود مقداری سرکه روی اسفنج بریزید و با آن محل مورد نظر را مالش دهید.
آسان ترین مرحله از خانه تکانی سرویس بهداشتی نظافت سینک و کابینت روشویی است. برای تمیز کردن سینک روشویی که معمولا ازجنس سرامیک بوده می توان از مواد مخصوص شیمیایی و یا کمی جوش شیرین استفاده کرد.
فقط زمانی باید ضدعفونی کنید که قبلا مراحل تمیزکاری را انجام داده اید. یک اسپری ضدعفونی کننده یا چند دستمال مرطوب بردارید و از آنها در مناطق یا نقاطی که کثیف هستند، مانند دستگیره های کابینت و شیر آب، دستگیره های در و صندلی توالت استفاده کنید. همچنین ممکن است بخواهید از دستمال مرطوب ضد عفونی کننده برای ضدعفونی زمین یا دیوارهای نزدیک توالت استفاده کنید.
قدم هشتم: استفاده از نیروی کمکی فراموش نشود
به جای این که دائم فکر کنید خانه تکانی را از کجا شروع کنیم و نگران خانه تکانی در دو روز باشید، می‌توانید برخی از کارها را به نیروهای کمکی واگذار کنید. برای این که کارهای خانه سریع‌تر پیش برود از شرکت‌های خدماتی کمک بگیرید.یک نیروی خدماتی می‌تواند شستن حمام و دستشویی و تمیز کردن شیشه‌ها را در یک روز انجام دهد. اگر مبل و فرش‌هایتان نیاز به شستشو دارد، می‌توانید از قالیشویی درخواست کمک کنید تا مبل و فرش‌ها را داخل منزل تمیز کند که دیگر نگران تحویل آنها نباشید.
مطمئن باشید با این روش همه کارهای شما در عرض ۱ تا ۲ روز تمام می‌شود و خودتان می‌توانید تنها روی تمیز کردن کمد لباس‌ها و جزئیات خانه وقت صرف کنید.
منبع: گروه خانواده راسخون
