به عبارت دیگر غول مرحله آخر هر سال را می‌توان خانه تکانی عید به حساب آورد؛ کاری که وقت‌گیر، خسته‌کننده و در عین حال ضروری می‌باشد. حال و هوای عید نوروز همه را به یاد این رسم قدیمی می‌اندازد که وقت غبارروبی از تمامی آلودگی‌هاست. این کار نه تنها برای ایجاد یک محیط تمیز و زیباست، بلکه نمادی از تجدید حیات و شروع دوباره هم می‌باشد.
تعریفی که می توان از خانه تکانی بیان کرد این است که خانه تکانی یا جارو بندان، سنتی است که در فرهنگ‌های مختلف از جمله ایران، تاجیکستان، افغانستان و جمهوری آذربایجان مهم شمرده می‌شود. در این رویداد نوروزی، مردم قبل از آغاز سال نو، خانه و وسایل خود را گردگیری، شستشو و تمیز می‌کنند. این آیین به باور برخی افراد، از ایده فروهران یا ارواحی که در فصل بهار به خانه بازمی‌گردند، گرفته شده است. اگر خانه پاک و آراسته باشد، معتقدند که برکت و شادکامی به خانواده خواهد رسید.
خانه تکانی نه تنها تمیزکاری فیزیکی را در بر دارد، بلکه نماد تغییر و تحول در رفتارها و پاک شدن دل از کینه و کدورت نیز می‌باشد. این سنت زیبا نشان می‌دهد که مردم برای پذیرایی از نیاکان خود آماده هستند و با تازگی و نو شدن، زندگی را با حال و هوای بهاری مثبت پر می‌کنند.
در حال حاضر، خانه تکانی شامل گستره وسیعی از فعالیت‌هاست که بر اساس نیازها و فرهنگ‌های مختلف تغییر می‌کند. این فرایند شامل تمیزکاری کلیه فضاهای خانه، شستشو و پاکسازی اجناس خانگی، تعویض لوازم منسوخ با نو و حتی تزیین مجدد آن ها می شود.
در این میان بسیاری از افراد برای جرم زدایی و تمیزی سرامیک ها، سرویس بهداشتی، حمام و حتی براق کردن ظروف از سفید کننده و مواد شوینده قوی استفاده می کنند. در این میان بسیاری از افراد به مشکلات تنفسی و مسمومیت های تنفسی با مواد شوینده مبتلا می شوند.
حقیقت این است که قرار گرفتن در معرض بخار بسیاری از مواد شوینده و سفید کننده ها موجب می شود تا مشکلات تنفسی جدی برای شما ایجاد می شود. از طرف دیگر این شوینده ها برای افرادی که به بیماری آسم و مشکلات تنفسی مبتلا هستند و همچنین کودکان و افراد سالمند نیز بسیار خطرناک است. لازم به ذکر است ورود بخارات و گازهای شیمیایی به راه های تنفسی باعث افت شدید سطح اکسیژن می شود و اگر اکسیژن رسانی سریع صورت نگیرد پس از 14 دقیقه سلول های مغز تخریب می شوند.
از رایج ترین محصولات شوینده که موجب تنگی نفس می شوند می توان به مایع سفید کننده، وایتکس، شیشه پاک کن و انواع جرم گیر اشاره کرد.
مطالعات نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض بخار شوینده ها و مواد شیمیایی پاک کننده می تواند منجر به بروز مشکلات تنفسی کوتاه مدت یا طولانی مدت شود. در بسیاری از افراد این بخارهای سمی آن چنان آسیبی به ریه ها وارد می کند که پس از چندین سال با ابتلا به بیماری های تنفسی و آسیب های دائمی به ریه ظاهر خواهد شد.
هر زمان که شما از یک محلول تمیز کننده استفاده می کنید، بخارهای آن در هوا منتشر می شود و وارد سیستم تنفسی تان می شود. این بخارها از مواد شیمیایی گازی و قطرات ریزی تشکیل شده اند که سمی هستند.
زمانی که این مواد سمی به بافت ریه شما برخورد می کند، موجب التهاب ریه و علائمی مثل سرفه، عطسه و تنگی نفس می شوید. مطالعات نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی حاصل از شوینده ها می تواند موجب بروز مشکلات تنفسی و آسم شود.
از طرف دیگر باید بدانید که قرار گرفتن در معرض این بخارات سمی می تواند زمینه ابتلا به بیماری مزمن تنفسی در آینده را نیز افزایش دهد. در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۷ در هاروارد انجام شد، مشخص شد که قرار گرفتن در معرض پاک‌کننده های شیمیایی حتی برای هفته ای یک بار می تواند خطر ابتلا به بیماری های تنفسی را تا ۳۲ درصد افزایش دهد.
اما نگران نباشید، در ادامه این مطلب طیف وسیعی از مواد طبیعی را به شما معرفی خواهیم کرد که می توانید هنگام تمیز کردن منزل، به جای وایتکس و مواد شوینده شیمیایی از آن ها استفاده کنید.
شوینده های طبیعی
تمیز کردن منزل به صورت طبیعی به هیچ وجه دشوار تر از تمیز کردن منزل با استفاده از مواد شیمیایی نیست. این امر نه تنها موجب افزایش کیفیت هوای داخل خانه می شود بلکه حتی برای سلامت کودکان نیز بهتر است.ممکن است اینگونه به نظر بیاید که تمیز کردن منزل با استفاده از مواد پاک کننده طبیعی کاری است دشوار و کسالت بار اما اینگونه نیست در ادامه به معرفی برخی از این مواد شوینده طبیعی می پردازیم.
پراکسید هیدروژن یا آب اکسیژنه
پراکسید هیدروژن یا آب اکسیژنه ماده ای می باشد که خاصیت ضدعفونی کننده دارد و به عنوان ضدعفونی کننده‌ی زخم و وسایل در جعبه‌ی کمک‌های اولیه یافت می شود. این ماده می‌تواند با قارچ‌ها مبارزه کند، بوی نامطبوع را از لباس‌ها بگیرد و آن‌ها را سفید و تمیز نماید. برای لکه‌زدایی لباس‌ها می توانید یک استکان پراکسید هیدروژن را به لباس‌ها اضافه نمایید. همچنین می توانید برای ضدعفونی کردن سطوح دستمالی را به آب اکسیژنه‌ی ۳٪ آغشته کنید و آن را روی سطوح بکشید تا تمام باکتری‌ها را از بین بروند.روغن درخت چای
یکی دیگر از گزینه های جایگزین وایتکس، روغن درخت چای می باشد که می توانید به عنوان مایع ضدعفونی و سفید کننده استفاده نمایید. کافیست تا چند قطره روغن درخت چای را با آب گرم در یک بطری اسپری مخلوط کنید و آن را روی زمین، پیشخوان، حمام و لوازم خود بپاشید. تمیز کردن این مناطق از خانه شما نه تنها راحت تر خواهد بود بلکه بوی خوبی نیز خواهد داشت.آب لیمو
اسید سیتریک موجود در آب لیمو یک پاک کننده طبیعی عالی، غیر سمی و خوش بو است، بنابراین جایگزینی مناسب برای وایتکس می باشد. تنها کاری که باید انجام دهید این است که یک عدد لیمو را از وسط برش داده، آب آن را بگیرید و روی محلی که می خواهید تمیز کنید بمالید؛ خواه توالت باشد، تخته های برش، سینی یا سینک ظرفشویی و غیره.همچنین می توانید مقداری آب لیمو را با کمی آب در یک بطری اسپری مخلوط کنید و روی قسمت های سختی چون میز و اپن که می خواهید ضدعفونی کنید، اسپری نمایید.
جوش شیرین
از جوش شیرین تقریبا برای پاک کردن اکثر لکه ها می توان استفاده کرد. برای استفاده از جوش شیرین برای تمیز کردن می بایست ابتدا جوش شیرین را با آب و یا سرکه مخلوط نمایید و خمیر بدست آمده را بر روی محل های مورد نظر از جمله توالت، حمام و یا آشپزخانه بریزید و لکه های سرسخت را از بین ببرید.صابون کاستیل
صابون کاستیل تهیه شده از روغن زیتون است و جایگزین مناسبی برای وایتکس می باشد زیرا می توان آن را به همراه جوش شیرین، سرکه و بوراکس در لباسشویی نیز استفاده کنید. این صابون برای کودکان کاملا بی خطر است و برای استفاده از آن می بایست آن را رقیق کنید و برای تمیز کردن کف، ظروف و حمام از آن استفاده نمایید.بوراکس
بوراکس جایگزینی عالی برای وایتکس می باشد. شما می توانید آن را با پودر لباسشویی مخلوط کرده تا باعث تمیزی لباس تان نیز شود. بوراکس همچنین یک ضدعفونی و تمیز کننده مفید است. سعی کنید آن را با آب مخلوط کنید و ازآن برای تمیزکردن سطوح کثیف مانند توالت استفاده نمایید.نور خورشید
ممکن است عجیب به نظر برسد اما نور خورشید نیز می تواند جایگزین مناسبی برای وایتکس باشد. اگر لباس های سفید خود را در مقابل نور خورشید قرار دهید خواهید دید که لباس هایتان حسابی سفید خواهند شد و همچنین در عین حال ضد عفونی نیز می شوند.دستور العمل هایی برای تمیز کردن منزل با مواد طبیعی
لطفا بهانه تراشی نکنید و صبور باشید، شاید استفاده از این مواد طبیعی زمان بیشتری نسبت به وایتکس برای اثر گذاری نیاز داشته باشد اما در عوض بدون هیچ نگرانی و عوارض مرگباری که در انتظار دستگاه تنفسی تان است با استفاده از این مواد دیگر وجود نخواهد داشت.تمیز کننده وسایل آشپزی
برای تمیز کردن وسایل آشپزی می توانید از ترکیب نمک دریایی و آبلیمو استفاده کنید. افزون بر این، می‌توانید از ترکیب جوش شیرین و آب نیز استفاده نمایید.پاک کننده دوغاب کاشی
بدون استفاده از مواد شیمیایی می توانید با استفاده از آب و جوش شیرین، دوغاب کاشی و آلودگی های آن را از میان ببرید. برای این کار، یک قسمت آب و سه قسمت جوش شیرین را با یکدیگر ترکیب کرده و خمیر به دست آمده را به سطح مورد نظر بمالید. پس از نشستن و جا کردن خمیر، با استفاده از یک مسواک آن‌جا را پاک کرده و دست آخر به واسطه یک اسفنج، سطح مورد نظر را تمیز نمایید.نرم کننده پارچه
به هنگام شستشوی پارچه، می توانید یک قسمت سرکه و دو قسمت آب را با یکدیگر ترکیب کرده و یک سوم فنجان از ترکیب مورد نظر را به دیگ شستشوی لباس ها اضافه کنید.تمیز کردن فر
با استفاده از خمیری از جوش شیرین و آب می توانید فر را تماما تمیز کنید، آن هم بدون استفاده از مواد شیمیایی. تنها خمیر را در کف فر قرار دهید و پس از چند ساعت محل مورد نظر را برای براق شدن تمیز کنید.تمیز کننده توالت
می توانید از سرکه سفید برای تمیز کردن توالت استفاده کنید.ساخت پودر شستشو
می‌توانید پودر شستشو را خودتان بسازید. برای شستشوی وان و دوش می توانید از ترکیب دو قسمت جوش شیرین، یک قسمت نمک و یک قسمت بوراکس استفاده کنید. این ترکیب قوی ترین میکروب ها و آلودگی ها را نیز از میان می برد.تمیز کردن توالت
اگر توالت خیلی زیاد کثیف نیست، می توانید با استفاده از جوش شیرین و سرکه سفید بدون ساییدن آن را تمیز کنید. برای این منظور، ابتدا یک فنجان جوش شیرین در توالت بریزید و اجازه دهید برای مدت یک ساعت خیس بخورد. پس از آن یک فنجان سرکه سفید ریخته و پس از ۵ دقیقه با فشار زیاد آن جا را آب بریزید. خواهید دید که توالت چگونه تمیز خواهد شد.در صورت بروز تنگی نفس در مجاورت مواد شوینده چه کنیم؟
در صورت قرار گرفتن به مدت طولانی در معرض مواد شوینده شیمیایی و سفیدکننده ها بدن انسان دچار افت اکسیژن می شود و اگر این ضعف اکسیژن رسانی تا ۱۴ دقیقه ادامه یابد موجب تخریب سلول های مغز می شود.برای رفع این مشکل لازم است هر چه سریعتر اقدامات لازم برای درمان تنگی نفس با شوینده در خانه تکانی را انجام دهید.اقدامات اولیه
ابتدا راه های هوایی مثل در و پنجره را باز کنید یا با قرار گرفتن در پشت مصدوم زیر بازو های او را بگیرید و به محیط باز ببرید.اگر فرد مصدوم بیهوش شود و یا حال وی وخیم باشد سریع به اورژانس 115 برای دریافت راهنمایی و اعزام نیرو تماس بگیرید.
اگر مصدوم به هوش است، وی را تشویق کنید تا از تنفس کوتاه بپرهیزد و تا حد امکان نفس عمیق بکشد و طی هر تنفس، چند ثانیه ای اکسیژن را درون ریه هایش نگه دارد.
هیچگاه مصدوم را طاق باز نخوابانید زیرا بر اثر فشار بر قفسه سینه حال او وخیم تر می شود .مصدوم را به حالت نیمه نشسته قرار دهید و سر او را به عقب متمایل کنید تا مجرای تنفسی باز بماند.
اگر فرد بیماری آسم یا حساسیت های تنفسی داشته باشد، بهتر است از اسپری آسم استفاده کند.
شستن دست و صورت مصدوم با آب سرد می تواند کمک کننده باشد.
رفتن به یک محیط باز
قبل از هر چیزی باید درب و پنجره ها را باز کنید و خودتان را به یک فضای باز با اکسیژن فراوان برسانید. در صورتی که خودتان قادر به رفتن نیستید، بهتر است از یکی از اعضای خانواده درخواست کنید که بازوهای شما را بگیرد و به فضای باز ببرد.برای درمان سرفه ناشی از وایتکس و جوهر نمک باید تا می توانید نفس عمیق بکشید و از نفس کشیدن به صورت کوتاه پرهیز کنید. هر نفسی عمیقی که می کشید، باید چند ثانیه صبر کنید و سپس بازدم را انجام دهید.
نوشیدن آب فراوان
یکی از بهترین روش ها برای درمان تنگی نفس با شوینده در خانه تکانی این است که آب بسیاری بنوشید تا مواد شیمیایی و سمی به صورت ادرار از بدن شما خارج شود. نوشیدن آب موجب کاهش مواد شیمیایی در بدن می شود و حال شما را بهتر می کند.پیاده روی
اگر بعد از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی کمی احساس کسالت دارید، بهتر است آماده شوید و به نزدیک ترین پارک اطراف خانه بروید. پیاده روی در پارک و استنشاق اکسیژن تازه می تواند حالتان را بهتر کند و آلودگی ها را از ریه شما بیرون بریزد. سعی کنید برای ۱ تا ۲ ساعت در پارک بمانید و هوای تازه تنفس کنید.نوشیدن شیر
مصرف شیر یکی دیگر از روش های مؤثر برای درمان تنگی نفس با شوینده در خانه تکانی است. شیر می تواند عوارض مسمومیت تنفسی و مشکلات ریوی و دستگاه گوارش را بهبود ببخشد.سعی کنید در روزی که در معرض مواد شیمیایی قرار گرفته اید، حداقل روزی ۲ تا ۳ لیوان شیر کم چرب مصرف کنید.
نوشیدن آب سبزیجات
برای کاهش اثرات مواد شوینده و تنگی نفس در خانه تکانی می توانید آب سبزیجات تازه بشویید. مصرف آب سبزیجات برگ دار موجب سم زدایی بدن می شود و به خروج مواد شیمیایی از بدن نیز کمک می کنند. برای این کار می توانید سبزیجات تازه مثل کرفس یا جعفری را آب بگیرید و تا ۲ بار در روز مصرف کنید.مصرف ویتامین C
ویتامین C یکی از بهترین ویتامین ها برای سم زدایی بدن و کاهش اثرات مواد شوینده و تنگی نفس در خانه تکانی است. برای پاکسازی بدن و همچنین برطرف کردن اثرات مخرب مواد شیمیایی و تمیز کننده می توانید از یک مکمل ویتامین C و یا قرص جوشان ویتامین C استفاده کنید.مثبت اندیشی
بعد از استفاده از مواد شوینده و سفید کننده به جای این که دائم به بیماری، سرطان و اتفاقات ناگوار فکر کنید، بهتر است افکارتان را روی موضوعات مثبت متمرکز کنید. نفس عمیق بکشید و با هر نفس احساس کنید که همه مواد شیمیایی و مضر از بدن شما خارج می شود.عرق کردن
عرق کردن یکی از بهترین روش های دفع مواد شیمیایی است چه در حمام باشد یا سونا.نکات مهم ایمنی برای استفاده از مواد شوینده
چنانچه فردی با بخار مواد شوینده شیمیایی دچار سرفه و علایم تنگی نفس شدید شد، لازم است به اورژانس بیمارستان مراجعه کرده تا اقدامات تشخیصی درمانی مناسب برای فرد انجام شود. اقدامات بالا و نوشیدن آب و شیر و غیره به افرادی که دچار علائم شدید هستند، توصیه نمی شود.برای درمان مسمومیت تنفسی با مواد شوینده هیچ گاه نباید فرد مصدوم را به صورت طاق باز بخوابانید، زیرا این کار به قفسه سینه او فشار وارد می کند.
بهترین روش برای درمان تنگی نفس با مواد شوینده در خانه تکانی این است که فرد را به صورت نیمه نشسته قرار دهید و سر او متمایل به عقب باشد تا مجرای تنفسی باز بماند.
برای درمان سرفه ناشی از مواد شوینده در خانه تکانی در افراد مبتلا به عارضه آسم باید هر چه سریعتر از اسپری آسم استفاده کنید.
به خاطر داشته باشید که ترکیب کردن مواد شوینده و سفیدکننده ها با هم بسیار خطرناک و سمی است.
برای جلوگیری از مشکلات تنفسی از پاک کننده ها و مواد شوینده قوی استفاده نکنید.
هرگز مواد شوینده را با هم مخلوط نکنید و از ترکیب این مواد در محل های بسته و فاقد تهویه به شدت خودداری کنید.
قبل از کار با مواد شوینده پنجره ها را باز و تهویه را روشن کنید.
در زمان استفاده از شوینده های شیمیایی و پاک کننده از ماسک مناسب و دستکش استفاده کنید.
گازها و بخارات ناشی از محصول را تنفس نکنید.
شوینده های قوی حاوی آمونیاک و مواد سفید کننده بیشترین خطر را برای سلامتی دارند و به شدت سمی هستند.
اگر نگران سلامتی تان هستید و یا ترجیح می دهید از مواد طبیعی برای تمیز کردن سطوح استفاده کنید می توانید از ترکیب آب گرم و مقداری جوش شیرین برای تمیز کردن سطوح و از ترکیب آب و سرکه برای پاک کردن شیشه استفاده کنید.
منبع: گروه خانواده راسخون
