میرمحمدحسین خاتونآبادی اصفهانی (درگذشته ۱۱۵۱ قمری) فرزند محمدصالح، شیخالاسلام اصفهان در اوایل سده دوازدهم هجری بود.او فقیه، محدث، مفسر، شاعر و خوشنویس بوده است.
میرمحمدحسین فرزند میر محمدصالح بن عبدالواسع بن میر محمد صالح بن میراسماعیل بن میر عمادالدین خاتون آبادی، دخترزادهٔ علامه مجلسی بود که نزد پدر خود محمدصالح خاتونآبادی که شاگرد خاص میرعماد بود و نیز از جمال الدین محمد خوانساری به آموختن هنر و علوم پرداخت.
خاتون آبادی شعر میگفت و منشی زبردستی بود، و انواع خطوط را نیکو مینوشت. در کتاب «تاریخ اصفهان» تألیفات چندی از جمله «نجمالثاقب» به او نسبت داده شده در حالی که در «الذریعه» این کتاب از جمله کتب پدر وی قلمداد شدهاست.
فرزندش، میر عبدالباقی (درگذشته ۱۲۰۷ ق)، از بزرگان علمای نیمه دوم سده دوازدهم و اوایل قرن سیزدهم قمری است که در نجف مدفون گردیده است.
اساتید خاتونآبادی
خاتونآبادی علوم گوناگون اسلامی را نزد جدّ مادریش محمدباقر مجلسی (متوفی ۱۱۱۰).
جد پدریش عبدالواسع (متوفی اواخر قرن یازدهم).
پدرش محمدصالح (متوفی ۱۱۲۶)، آقا جمالالدین خوانساری (متوفی ۱۱۲۲).
محمد بن عبدالفتاح سراب تنکابنی (متوفی ۱۱۲۴)، سلیمان بن عبداللّه ماحوزی (متوفی ۱۱۲۱).
سیدعلی خان بن احمد دشتکی مدنی (متوفی ۱۱۲۰).
شاه محمد بن محمد دارابی شیرازی (متوفی ۱۱۳۰) و ابوالحسن شریف بن محمدطاهر فتونی (متوفی ۱۱۳۸ یا ۱۱۳۹) آموخت یا از آنان حدیث شنید و اجازه روایت گرفت.
شاگردان خاتونآبادی
کسانی چون فرزند میر محمدحسین، عبدالباقی (متوفی ۱۲۰۷).
زینالدین علی خوانساری (متوفی ۱۱۶۷).
محمد بن محمدزمان کاشانی (متوفی بعد از ۱۱۷۲).
سید عبداللّه بن نورالدین جزایری (متوفی ۱۱۷۳).
سید صدرالدین محمد بن محمدباقر رضوی قمی.
احمد بن محمدمهدی بن محمدمؤمن خاتونآبادی.
و محمدمهدی بن رضیالدین هرندی (متوفی ۱۱۸۰) نیز نزد او درس خواندند یا از وی حدیث شنیدند و اجازه روایت گرفتند.
مناصب خاتون آبادی
خاتون آبادی پس از پدرش، امام جمعه اصفهان شد.
خوانساری، وی را امام جمعه اصفهان پس از محمدتقی الماسی دانسته است، و در اواخر عمر، منصب شیخ الاسلامی اصفهان را برعهده گرفت.
توجه به امور اخروی
پس از هجوم محمود افغان به اصفهان در زمان شاه سلطان حسین (۱۱۰۵-۱۱۳۵) و سقوط سلسله صفویان، افغانها خاتونآبادی را که وزیر مریم بیگم (عمه شاه) بود، بسیار شکنجه کردند تا اموالش را بگیرند.
این حادثه در روحیه او تأثیر بسیار گذاشت و به گفته خود او، سبب توجه بیشتر وی به مسائل اخروی شد. او سپس به خاتونآباد (در اطراف اصفهان) رفت و به عبادت مشغول شد، ولی همچنان مرجع دینی مردم بود.
خاتونآبادی خواسته نادرشاه افشار (۱۱۴۸-۱۱۶۰) را مبنی بر فتوا دادن به کفر عثمانیها که خواسته بودند، ایران را به حوزه خلافت آنها ملحق شود نپذیرفت.
وفات خاتونآبادی
زمان و محل تولد میر محمدحسین خاتونآبادی معلوم نیست.
خاتونآبادی در سال ۱۱۵۱ قمری در اصفهان درگذشت و جنازه او را به مشهد منتقل نموده، در سرداب مدرسه میرزا جعفر به خاک سپردند.
آثار خاتونآبادی
آثار خاتونآبادی بسیار متنوع است:
در فقه و اصول آثاری چون: مُنیة المُرید، شرح الرَوْضَة البَهِیَّة اثر فقهی شهید ثانی و حاشیهای بر آن، حاشیه بر مَعالِم الاصول اثر حسن بن زینالدین در اصول فقه و رسالههای گوناگون دارد و در کلام، النَّجْم الثاقِب فی اثبات الواجب، رسالة البِداء و حاشیه بر شرح تجرید الاعتقاد قوشچی را نوشته است.
مناقب الفُضلاء فی ریاض العلماء یا رجالِ میر محمدحسین که اجازه مبسوط او به زینالدین علی خوانساری است و مقالة فی اسماء مَن اِستبصر مِنْ علماء العامة از دیگر تألیفات اوست. در این اثر، تشیع عبدالرحمان جامی مطرح شده است.
کتب ادعیه و اخلاق:
دیگر آثار مهم او که حوزههایی چون اخلاق، ادعیه و زیارات را دربر میگیرد، عبارتاند از: کلمة التقوی یا لباس التقوی درباره غیبت، الالواح السماویة فی اختیارات ایام الاسبوع و السِنة، خزائن الجواهر، سَبع المَثانی، وسیلة النجاح، مفتاح الفرج، نوروزیه و مجموعه الرسائل الکثیرة. وی رسالهای با عنوان احوال العلماء من اقارب المؤلف نیز نگاشته است.
منابع:
بیانی، مهدی، احوال و آثار خوشنویسان، تهران، انتشارات علمی ۱۳۶۳ش. ص ۶۷۸
«میر محمد عبدالباقی بن میر محمد حسین خاتونآبادی». مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت علیهم السلام.
منابع مکارم آثار -الذریعه تهرانی-کتابخانه آیت الله مرعشی و کتابخانه ای شهر اصفهان سایت شجره نامه تجویدی اصفهانی میرعمادی
کرمانشاهی، احمد، مرآت الاحوال جهان نما، سفرنامه، قم ۱۳۷۳ش.
آقا بزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
آقا بزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، الکواکب المنتشرة فی القرن الثانی بعد العشرة، چاپ علی نقی منزوی، تهران ۱۳۷۲ش.
آقا بزرگ طهرانی، مُصَفَّی المَقال فی مُصَنِّفی علم الرجال، چاپ احمد منزوی، تهران ۱۳۳۷ش.
حبیبآبادی، محمدعلی، مکارم الآثار، ج ۲، اصفهان ۱۳۴۲ش.
حسینی اشکوری، احمد، تلامذة العلامة المجلسی و المجازون منه، چاپ محمود مرعشی، قم ۱۴۱۰.
خاتونآبادی، محمدحسین بن محمدصالح، احوال العلماء من اقارب المؤلف، نسخه خطی کتابخانه (ش ۱) مجلس شورای اسلامی، ش ۷/۵۵۰۱.
خاتونآبادی، محمدحسین بن محمدصالح، مناقب الفضلاء، چاپ جویا جهانبخش، در میراث حدیث شیعه، دفتر ۴، چاپ مهدی مهریزی و علی صدرایی خویی، قم، مرکز تحقیقات دارالحدیث، ۱۳۷۸ش.
خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات.
قزوینی، عبدالنبی بن محمدتقی، تتمیم امل الآمل، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۷.
کشمیری، محمدعلی بن صادقعلی، کتاب نجوم السماء فی تراجم العلماء، قم (۱۳۹۴).
موسوعة طبقات الفقهاء، اشراف جعفر سبحانی، قم، مؤسسة الامام الصادق، ۱۴۱۸ـ۱۴۲۴.
نوری، حسین بن محمدتقی، فیض قدسی، زندگینامه علامه محمدباقر مجلسی (۱۰۳۷ـ۱۱۱۰هق)، ترجمه جعفر نبوی، تهران ۱۳۷۴ش.
در پایان:
جا دارد که از دلسوزی، همراهی و توجه اساتید معظم، متعهد، متدین و مجاهدِ خود در کسوت شاگردی، از زحمات ارزشمند استاد مسعود نجابتی و عبدالرسول یاقوتی، سید حسن موسی زاده، ناصر طاووسی و ابوالفضل خزائی تقدیر و تشکر نمایم.
شاگرد شما، ابوالفضل رنجبران
© کلیه حقوق متعلق به صاحب اثر و پرتال فرهنگی راسخون است. استفاده از مطالب و آثار فقط با ذکر منبع بلامانع است.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_656882.jpg "برای نیت روزه چه بگوییم")
.jpg "شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها در قرآن")
