همچنین اشاره دارد به اینکه اسهال (دفع مدفوع شل و آبکی) معمولاً خطر جدی ندارد و معمولاً ۲ تا ۳ روز طول میکشد و در صورت نیاز به درمان، داروهای ضداسهال بدون نسخه کفایت میکند.
معمولا افراد سالانه ۱ تا ۲ بار اسهال را تجربه میکنند اما مبتلایان به عوارضی مانند سندرم روده تحریکپذیر، با تناوب بیشتری مواجه میشوند.
علائم اسهال
این پزشک علائم اسهال را شامل موارد زیر اعلام کرد:احساس مکرر دفع
مدفوع رقیق یا شل
تهوع و استفراغ
نفخ شکم
کرامپ (انقباضات دردناک عضلانی)
در ادامه علائم هشداردهنده در اسهالهای شدید را موارد زیر بیان کرد:
وجود خون، مخاط یا غذای هضمنشده در مدفوع
کاهش وزن
تب
همچنین درباره خطر کمآبی هشدار داد و گفت اگر مدفوع آبکی بیش از ۳ بار در روز رخ دهد و مصرف مایعات کافی نباشد:
خطر کمآبی جدی است و کمآبی درماننشده میتواند به عوارض تهدیدکننده جان منجر شود.
علت اسهال چیست؟
این پزشک علت اصلی اسهال را عفونت ویروسی روده بیان کرد و در ادامه افزود در موارد زیر فوراً به پزشک مراجعه شود:وجود خون در مدفوع
مدفوع سیاه و قیریشکل
تب بالا یا تب بیش از ۲۴ ساعت
اسهال مداوم بیش از ۲ روز
هشدار کمآبی (دهیدراسیون)
در صورت مشاهدهی هر یک از این علائم، مراجعه فوری به اورژانس ضروری است
| علائم عمومی | علائم جسمی |
| سرگیجه | ادرار تیره و کاهش حجم ادرار |
| تحریکپذیری | ضربان قلب سریع |
| سردرد | خشکی پوست |
درمان خانگی
جبران مایعاتپس از هر دفع، حداقل ۱ لیوان مایعات بنوشید.
بهترین گزینهها
محلولهای الکترولیتی (ORS)آب
آبمیوههای بدون شکر
نحوهی مصرف مایعات
در فواصل بین وعدههای غذایی (نه همراه غذا)دمنوشهای مجاز: عرق نعناع + آب جوش + نبات
میزان مصرف ORS
| مقدار پس از هر دفع | گروه سنی |
| نصف فنجان (۱۰۰ سیسی) | کودکان زیر ۲ سال |
| نصف تا ۱ فنجان | ۲ تا ۱۰ سال |
| بدون محدودیت | بزرگسالان |
ساخت ORS خانگی (در صورت عدم دسترسی)
6 قاشق چایخوری شکر + ۱ قاشق چایخوری نمک در ۱ لیتر آب جوشیدهی سرد شده
خوردن چه غذاهایی برای درمان اسهال مفید است؟
توصیههای غذایی مفید در اسهال
گزینههای مناسب در مرحله حاد
| مثالها | نوع غذا | ||
| در وعدههای کوچک (مثلاً نصف فنجان هر ۲ ساعت) | برنج سفید، نان تُست | کربوهیدراتهای ساده | |
| ترجیحاً پوره یا کمپوت | سیب پوستکنده، موز رسیده | میوههای کمفیبر | |
| بدون شیر یا چربی اضافه | فرنی برنج، بلغور جو دوسر رقیق |
|
مواد کمکی پس از بهبود نسبی
پروبیوتیکها: ماست پروبیوتیک، دوغ کفیر (بهبود تعادل باکتریهای روده)منابع سدیم: سوپ ساده مرغ/سبزیجات، آبگوشت کمچرب
منابع پتاسیم: سیبزمینی آبپز، آبمیوههای رقیقشده (۱ قسمت آبمیوه + ۱ قسمت آ)
خوراکیهای ممنوعه (موجب تشدید اسهال)
| مثالها | دسته | |
| عسل، خرما، انجیر، آبمیوههای مصنوعی | شیرینکنندهها | |
| شیر، پنیر، بستنی (بهجز ماست پروبیوتیک) | لبنیات پرچرب | |
| غذاهای تند، سرخکردنیها، نوشابههای گازدار |
|
|
| انواع کلم، حبوبات، انگور، آلو، نوشیدنیهای کربناته | فیبر بالا/تولیدکننده گاز |
یبوست
تعریف و نشانههای یبوست بر اساس تعریف پزشکمعیارهای تشخیص (حداقل ۳ ماه متوالی):
دفع کمتر از ۳ بار در هفته
مدفوع خشک و سفت
نیاز به زور زدن شدید
احساس دفع ناقص
نیاز به کمک انگشت برای دفع
علل یبوست در پیادهروی اربعین
| مثالها | دسته عامل |
| کمآبی، کمبود فیبر غذایی | کمبودها |
| مُسکنها، آنتیاسیدهای حاوی آلومینیوم، برخی مکملهای آهن | داروها |
راهکارهای پیشگیری
مصرف روزانهآب کافی (حداقل ۲ لیتر)
فیبر غذایی (سبزیجات، میوههای با پوست، نان سبوسدار)
فعالیت بدنی
پیادهروی منظم خارج از زمان نماز
پرهیز دارویی
محدودیت مصرف داروهای عامل یبوست (مگر با تجویز پزشک)
نشانههای نیازمند مراجعه فوری به پزشک
در صورت همراهی یبوست با هر یک از این موارد:خونریزی مقعدی
درد شدید شکمی
کاهش وزن غیرعمدی
تغییر ناگهانی الگوی دفع
سوءهاضمه: علائم و پیشگیری
علائم شایع
نفخ شکمسیری زودرس
درد/سوزش معده
تهوع یا استفراغ
راهکارهای پیشگیری برای زائران
| وعدههای کوچک و مکرر (۶-۵ وعده در روز) | تغییر الگوی غذا |
| جویدن هر لقمه ۲۰-۱۵ بار | آهسته خوردن |
| غذاهای چرب، پرادویه و سرخکردنی | پرهیز غذایی |
| تنفس عمیق قبل از غذا | مدیریت استرس |
| نوشیدن ۱.۵ لیتر آب بین وعدهها | مصرف مایعات |
علائم هشداردهنده نیازمند مراجعه فوری به پزشک
در صورت مشاهدهی هر یک از این موارد در فرد یا گروه:اسهال شدید/طولانی (بیش از ۳ روز)
اسهال خونی یا بسیار بدبو
تب بالا (بیش از ۳۹ درجه)
افت فشار خون (سرگیجه شدید، تاری دید)
مسمومیت جمعی (علائم مشابه در چند نفر کاروان)
جمع بندی
غذای داغ بخورید: فقط غذاهای تازه پختهشده و داغ مصرف شود.آب بستهبندی بنوشید: از آبهای کارخانهای با درب سالم استفاده کنید.
دستها را ضدعفونی کنید: پیش از غذا و پس از سرویس بهداشتی.
علائم خطر را بشناسید: خون در مدفوع، تب بالا و کمآبی را جدی بگیرید.
توصیه نهایی: کیف کمکهای اولیه حاوی ORS، ژل ضدعفونیکننده، مسکن بدون کدئین، پماد سوختگی و داروهای شخصی همراه داشته باشید.