ترکیبات مواد منفجره
اکثر مواد منفجره از ترکیب سوخت و اکسیدکننده به نسبتهای معین در یک ترکیب شیمیایی تشکیل شدهاند. نیتروگلیسیرین، TNT و RDX نمونههایی از این مواد منفجره هستند. ترکیب سوخت و اکسیدکننده باعث میشود سرعت انفجار بسیار بالا رفته و به بیش از ۳۰۰۰ تا ۵۰۰۰ متر بر ثانیه برسد؛ به همین دلیل این مواد از قدرت انفجار بیشتری برخوردارند.انفجار در نتیجهٔ آزادشدن ناگهانی انرژی حاصل از یک واکنش شیمیایی بسیار سریع رخ میدهد که در آن، مواد منفجرهٔ جامد یا مایع به گرما و گاز تبدیل میشوند .این واکنش در کمتر از یک هزارم ثانیه صورت میگیرد. گاز تولید شده با سرعت بسیار زیادی منبسط میشود و همین عامل، اثر تخریبی مواد منفجره را تشدید میکند.
آثار انفجار
هر انفجار میتواند آثار گوناگونی به همراه داشته باشد که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
تشعشعات حرارتی:
انفجار در ابتدا با یک فلاش نوری کوتاه و بسیار شدید همراه است که میتواند موجب سوختگی پوست و حتی آسیبهای داخلی به دستگاه تنفسی بر اثر استنشاق هوای داغ شود.
امواج ضربهای (ضربات انفجاری):
قدرت امواج ضربهای ناشی از انفجار به حدی است که از آنها برای تخریب سازههای مستحکمی مانند بتن، پلها و حتی صخرههای کوهستانی استفاده میشود.
ترکشهای انفجار:
در هر انفجار، تکههای پرتابشده از پوستهٔ مواد منفجره یا اشیای اطراف، به صورت ترکش با سرعت بسیار بالا به اطراف پرتاب میشوند. این ترکشها در عملیاتهای جنگی از عوامل اصلی تلفات و خسارات هستند.
موج انفجار:
در بسیاری از انفجارها، انبساط ناگهانی گازهای فشردهشده، موجی ایجاد میکند که با فشار بسیار به اطراف منتشر شده و باعث تخریب و خرد کردن هر چیزی در مسیر خود میشود.
شوک زمینی (لرزهای):
انتقال انرژی جنبشی حاصل از انفجار زمین (از طریق زمین)، «شوک زمینی» ایجاد میکند که میتواند به سازهها و تأسیسات اطراف محل انفجار آسیب برساند.
چگونه در زمان انفجار ایمن بمانیم؟
بخش اول: آمادگی پیش از حمله
اهمیت آمادگی: آمادگی پیشاپیش، کلید کاهش آسیبها در زمان حمله است. با انجام اقدامات ساده میتوانید احتمال آسیب دیدگی خود و خانواده تان را به طور چشمگیری کاهش دهید.
شناسایی پناهگاههای امن:
نزدیکترین پناهگاههای امن به منزل، محل کار و مسیرهای پرتردد خود را از پیش شناسایی کنید. این پناهگاهها میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- زیرزمینهای مستحکم
- پارکینگهای سرپوشیده و زیرزمینی
- ساختمانهای عمومی با استحکام بالا
- اتاقهای داخلی فاقد پنجره
تهیه کیت اضطراری:
یک کیت اضطراری شامل اقلام ضروری زیر را در مکانی قابل دسترس و امن نگهداری کنید:
-
تأمین آب و غذا:- آب آشامیدنی (حداقل به میزان مصرف ۷۲ ساعت برای هر نفر)
- مواد غذایی غیرقابل فساد (مانند کنسرو، خشکبار، بیسکویت و...)
-
وسایل ارتباطی و روشنایی:- چراغ قوه به همراه باتری یدک
- رادیوی قابل کار با باتری
-
ابزار ایمنی و کمکهای اولیه:- جعبه کمکهای اولیه
- ماسک تنفسی
- سوت برای درخواست کمک
-
سایر ملزومات ضروری:- پتو یا کیسه خواب
- مدارک شناسایی ضروری
- پول نقد

برنامهریزی خانوادگی
با اعضای خانواده خود در مورد نحوهٔ واکنش صحیح در زمان حملهٔ موشکی گفتوگو کنید. یک نقطهٔ ملاقات مشخص و ازپیشتوافقشده تعیین کنید تا در صورت جدایی اعضا از یکدیگر، همه بدانند به کجا مراجعه کنند.اطمینان حاصل کنید که تمام اعضای خانواده از محل پناهگاههای شناساییشده و همچنین فهرست محتویات کیت اضطراری آگاهی کامل دارند.
همچنین، آموزش نحوهٔ استفاده از وسایل کمکهای اولیه و روش خاموش کردن آتشهای کوچک به همهٔ اعضا را در دستور کار قرار دهید.
بخش دوم: هنگام شنیدن آژیر خطر یا وقوع حمله موشکی
اولویت با سرعت عمل است: در جریان حمله موشکی، هر ثانیه حیاتی است. به محض شنیدن آژیر خطر، بدون فوت وقت و معطلی، بلافاصله به نزدیک ترین پناهگاه از پیش شناسایی شده مراجعه کنید.به محض شنیدن آژیر خطر، با توجه به موقعیت خود یکی از اقدامات زیر را بلافاصله انجام دهید:
-
در صورت دسترسی به پناهگاه، فوراً به آنجا مراجعه کنید.
در دسترس بودن پناهگاه: -
اگر پناهگاه در دسترس نیست، به زیرزمین یا اتاقهای داخلی فاقد پنجره در طبقات پایین ساختمان پناه ببرید.
عدم دسترسی به پناهگاه: -
در صورتی که هیچ پناهگاهی در نزدیکی شما وجود ندارد، بلافاصله روی زمین دراز بکشید، سر خود را با دستان بپوشانید و در کنار یک جسم محکم مانند دیوار یا جدول قرار بگیرید
عدم وجود سرپناه:
نکات ایمنی ضروری:
- از پنجرهها، درهای شیشهای و دیوارهای خارجی ساختمان فاصله بگیرید.
- به هیچ عنوان از آسانسور استفاده نکنید.
- در صورت امکان، شیرهای اصلی گاز و برق را قطع کنید
بخش سوم: در طول حمله
حفظ آرامش:
آرامش خود را حفظ کنید. انجام تنفسهای عمیق و تمرکز بر افکار مثبت میتواند به کنترل استرس و کاهش اضطراب کمک کند.
ماندن در پناهگاه:
تا پیش از اعلام رسمی «وضعیت سفید» و اطمینان از رفع کامل خطر، در پناهگاه باقی بمانید.
دریافت اطلاعات:
برای آگاهی از آخرین اخبار و دستورالعملها، به رادیوی باتریخور یا تلفن همراه (در صورت دسترسی به آنتن) گوش فرا دهید.
حمایت از دیگران:
از انتشار شایعات و اخبار نادرست خودداری کنید. به افراد مضطرب و نیازمند کمک، آرامش داده و از آنان پشتیبانی روانی و عملی به عمل آورید.
بخش چهارم: پس از حمله
رعایت احتیاط پس از اعلام وضعیت سفید:
پس از اعلام پایان خطر، پیش از خروج از پناهگاه، با حداکثر دقت عمل کنید. مراقب خطرات احتمالی مانند آوار، سیمهای برق قطعشده، یا مواد منفجره عملنکرده باشید.
کمکرسانی به دیگران:
در صورت داشتن توانایی جسمی و تخصص لازم، به مصدومان و افراد نیازمند کمک کنید. با تیمهای امدادی همکاری نزدیک داشته باشید.
گزارشدهی موارد بحرانی:
هرگونه مورد مشکوک از جمله مواد منفجره عملنکرده، آسیب به زیرساختهای حیاتی، یا وجود مصدومان نیازمند کمک را فوراً به مراجع ذیصلاح اطلاع دهید.
پیگیری اخبار معتبر:
اخبار و اطلاعیههای رسمی را منحصراً از طریق رسانههای معتبر و کانالهای ارتباطی رسمی پیگیری نمایید.
سخن پایانی
مراقبتهای لازم در زمان حمله موشکی تنها به لحظهٔ حمله محدود نمیشود، بلکه سه مرحله اساسی را در بر میگیرد:
- آمادهسازی و برنامهریزی پیش از وقوع بحران
- تصمیمگیری هوشمندانه و عمل سریع در حین خطر
- مدیریت صحیح شرایط پس از حادثه
با به کارگیری این اصول و انتقال آن به اطرافیان، میتوان در بحرانیترین لحظات، شانس بقا و حفظ سلامت را به شکل چشمگیری افزایش داد. به خاطر داشته باشید: زمان مناسب برای آمادهسازی، هماکنون است، نه زمانی که حمله آغاز شده باشد.
.jpeg)