گفتگو با دکتر محمدحسين دشتي، متخصص پروتزهاي دنداني
« تا حرف مي‌زنم، از دهانم بيرون مي‌پرد» و يا «کافي است شکلات و يا غذاي چسبناک بخورم، دست دندانم از دهانم جدا مي‌شود و لق مي‌زند». اينها شکاياتي است که در مطب دندانپزشکي از پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها زياد مي‌شنويم. ولي واقعا با يک دست دندان لق بايد چه کنيم؟ مي‌توان لقي آن را با کمک دندانپزشک يا چسب‌هاي دندان مصنوعي برطرف کرد؟ دکتر دشتي، متخصص پروتزهاي دنداني توصيه‌هاي خوبي براي شما دارند.
آقاي دکتر، خيلي از پدربزرگ‌ها يا مادربزرگ‌ها، از فرزندان يا نوه‌هايشان مي‌خواهند براي رفع لقي دست دندان‌شان برايشان «چسب دندان مصنوعي» بخرند. برايتان پيش آمده که بيماران‌تان از شما چنين چيزي را بخواهند؟
بله. چسب‌هاي دندان مصنوعي موادي هستند که به صورت خمير يا پودر و يا نوارهايي در داخل دست دندان به وسيله بيمار قرار داده مي‌شوند و سپس داخل دهان گذاشته مي‌شوند. اين چسب‌ها سبب چسبندگي دست دندان با مخاط بيمار مي‌شوند. استفاده از چسب‌ها دو فايده دارد. يکي اينکه گير دست دندان را در دهان بهتر مي‌کند و دوم اينکه با تشکيل لايه‌اي نسبتا نرم، جويدن غذا را کمي راحت‌تر مي‌کنند. استفاده از آنها به شرطي که هر شب از داخل پروتز تميز شوند و روز بعد مواد جديدي به کار گرفته شوند، مانعي ندارد. اين چسب‌ها بايد استاندارد و مورد تاييد انجمن دندانپزشکي نيز باشند. فراموش نکنيد که اگر قرار است از چسب دندان مصنوعي استفاده کنيد، بايد دندانپزشک آن را به شما توصيه کرده باشد.
اصلا چرا يک دست دندان در دهان لق مي‌شود که نياز به استفاده از چسب دندان مصنوعي باشد؟
لقي دست دندان علت‌هاي متعددي در هر بيمار دارد. گاهي دست دندان برخي از افراد با دهان‌شان انطباق کافي را ندارد. در برخي از بيماران شکل استخوان فک جوري است که دست دندان گير کافي را در دهان پيدا نمي‌کند. براي مثال، استخوان فک تحليل رفته است و يا کام‌شان خيلي گود است. اگر بزاق هم کش‌دار باشد در زير دست دندان انباشته شده و انطباق آن را بر هم مي‌زند. اگر بيماري هم دچار خشکي دهان باشد و بزاق دهان وي خيلي کم ترشح شود، دست دندان نمي‌تواند به وسيله بزاق به مخاط دهان متصل شود و دست دندان لق مي‌شود. دندان‌هاي جلويي و عقبي دست دندان هم بايد تماس هم‌زمان دوطرفه داشته باشند و برخي از دندان‌ها زودتر از بقيه به هم نرسند که اين عامل نيز دندان مصنوعي را در دهان لق خواهد کرد.
حالا مگر زندگي با يک دست دندان لق چه مشکلي ايجاد مي‌کند؟
اگر شما يک دست دندان لق در دهان‌تان داشته باشيد، مخاط دهان شما بيشترين آسيب را مي‌بيند. اگر دندان مصنوعي دايم در بستر خود جابه‌جا شود، در هنگام جويدن غذا بخشي از آن فشار بيشتر و متمرکزتري به مخاط وارد مي‌آورد و اين فشار سبب زدگي و درد مخاط در آن ناحيه مي‌شود و به دنبال آن، تحليل استخوان در آن بخش از فک شما شتاب مي‌گيرد. به آهستگي، اين تحريکات مخاط را به واکنش وادار مي‌کند و ضايعات گوشتي برجسته‌اي در مخاط دهان‌تان ممکن است ايجاد شود که حتي گاهي رو به بدخيمي مي‌روند.
با اين حساب، کار دهان به جاهاي باريک مي‌کشد. براي جلوگيري از آن چه کاري مي‌توان انجام داد؟
حتما کساني که دست‌دندان دارند بايد سالي يک بار به دندانپزشک مراجعه کنند و اين مشکلات دست‌دندان‌شان را اصلاح‌کنند. اگر دست‌دندان‌شان لق است، آن را به دندانپزشک اطلاع دهند تا لقي آن را برايشان برطرف کند.
خوب، مشکل اينجاست که خيلي از دست‌دندان‌ها در ابتدا در دهان لق نيستند ولي پس از گذشت مدت زماني پس از تحويل آن در مطب دندانپزشکي، در دهان لق مي‌شوند. مشکل از کجاست؟
اين اتفاق تقريبا براي همه بيماران پيش مي‌آيد. پس نگران نباشيد. علت اصلي آن هم تحليل استخوان هر دو فک بر اثر گذشت زمان است. البته تحليل استخوان فک پايين بيشتر و سريع‌تر از فک بالا است. اگر شما دچار پوکي استخوان و يا برخي بيماريهاي غده تيروييد باشيد و يا دندان قروچه داشته باشيد، اين اتفاق بيشتر ممکن است برايتان پيش بيايد.
لقي دست دندان‌‌مان را چگونه از بين ببريم؟
ديدار هر ساله با دندانپزشک، اولين و بهترين راه رفع لقي دست‌دندان در دهان بيمار است. دندانپزشک با معاينه شما مي‌تواند علت اصلي لقي دست‌دندان را پيدا کرده و راه حل آن را پيشنهاد کند. اگر شما مشکلي به جز لقي دست‌دندان مصنوعي نداشته باشيد و دندان‌هايتان سايش بيش از اندازه‌اي نداشته باشند، دندانپزشک مي‌تواند با آستر دادن زير دست دندان، آن را در دهان‌تان انطباق بيشتري دهد. اين کار «ريلاين» ناميده مي‌شود. فراموش نکنيد که روش‌هاي خانگي که برخي از بيماران براي رفع لقي دست دندان مصنوعي خود به کار مي‌برند، مشکلات تازه‌اي را برايشان به وجود مي‌آورد.
خود بيمار چه طور؟ آيا مي‌تواند با کنترل عضلات صورت و دهان به از بين بردن لقي دست دندان کمک کند؟
بله، يکي از عواملي که درگير دست دندان در داخل دهان نقش دارد، هماهنگي عضلات گونه، لب و زبان است. به عنوان مثال، اگر دندان مصنوعي فک بالاي يک بيمار لق باشد، بيمار با بخش عقبي زبان خود آن را در دهان نگه مي‌دارد و از سقوط آن جلوگيري مي‌کند. با کنترل حرکات صورت مانند خنديدن ملايم، آرام صحبت کردن، بردن غذا به دهان به صورت تکه‌هاي کوچک و جويدن غذا به صورت دو طرفه و آهسته، تا حد زيادي مي‌توان از لقي دست دندان جلوگيري کرد.
خوب، اگر روش‌هايي مانند آستردادن لقي دست دندان را برطرف نکرد، بايد چه کار کرد؟
اگر به دلايل متعدد مانند تحليل شديد استخوان، آستردادن دست دندان فايده‌اي نداشت و گير آن در دهان بهبود نيافت، بايد به درمان‌هاي پيشرفته‌تري پرداخت. مانند گذاشتن ايمپلنت داخل دهان و روش‌هاي ديگري مانند افزايش ارتفاع استخوان هم وجود دارد. روش ديگر عميق کردن دهليزهاي دهان و پيوندهاي گوناگون است که تشخيص آن بر عهده دندانپزشک است.
3 نکته در استفاده از چسب دست دندان
1) مدتي توصيه مي‌شد از اين چسب‌ها استفاده نشود و علت اين بود که به دليل رعايت نشدن اصول علمي پروتزي ساخته مي‌شد که در دهان گير نداشت و با استفاده از چسب دندان مصنوعي در دهان نگه‌داشته مي‌شد. اين‌گونه استفاده از چسب كاملا غلط است. دندان مصنوعي بايد گير و ثبات لازم را در دهان داشته باشد، ولي اگر در موقعيت‌هاي خاصي مثل سخنراني يا بهتر خوردن برخي غذاها نياز به چسبندگي بيشتر دست دندان در دهان باشد، در اين موارد استفاده از چسب دندان مصنوعي اشكالي ندارد.
2) اين چسب‌ها دو نوعند. يک گروه با آب معمولي شسته مي‌شوند و گروه ديگر با آب معمولي شسته نشده و از روي پروتز پاک نميشوند. انواعي که بر مبناي ترکيبات گياهي ساخته مي‌شوند مناسب‌ترند، زيرا بافت‌هاي دهان را آزرده نمي‌كنند و مصنوعي نيستند و با آب معمولي شسته مي‌شوند. فقط اگر کسي براي سخنراني يا خوردن غذا از آن استفاده مي‌کند، پس از اتمام کار خود، بايد پروتز را با آب و صابون معمولي بشويد تا چسب کاملا از درون پروتز پاک شود. برخي چسب‌ها با آب معمولي شسته نميشوند. اگر از اين چسب‌هاي مصنوعي استفاده مي‌کنيد، بايد محلول پاک کننده چسب را نيز تهيه کنيد. در غير اين صورت چون اين چسب‌ها با آب شسته نميشوند، لايه‌لايه روي هم انباشته شده، محلي براي تجمع ميکروب‌ها خواهند بود.
3) استفاده از چسب دندان مصنوعي اشکالي ندارد اما به شرط استفاده در شرايط خاص و زمان محدود و فقط براي کمک به گير پروتز نه رفع نقص و عيب آن. معمولا در دوره خودآموزي، يعني دو ماه اول دريافت پروتز براي عادت به آن مي‌توان از چسب دندان مصنوعي استفاده کرد.
منبع: http://www.salamat.com
منبع:
