انحراف چشم در يک نگاه

گفتگو با دکتر عليرضا کشتکار جعفري، فوق‌تخصص استرابيسم
لوچي يا انحراف چشم نام ديگر استرابيسم است. در اين بيماري به علت اختلالات عضلات خارج چشمي و اعصاب آنها و يا به‌دليل اختلالات مغزي، توانايي مستقيم نگاه داشتن چشم‌ها وجود نداشته و در مغز نيز تصويري که وضوح لازم ندارد، ناديده گرفته مي‌شود و بنابراين تصويري بدون وجود احساس عمق تشکيل خواهد شد. چنانچه ناديده گرفتن تصوير ادامه پيدا کند سبب ايجاد تنبلي در چشم منحرف يا ابتلا به عيب انکساري خواهد شد. اگر اين مساله بعد از 8 سالگي رخ دهد، سبب ايجاد دوبيني خواهد شد. دکتر عليرضا کشتکار جعفري، فوق‌تخصص استرابيسم و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران توضيحاتي در اين‌باره داده‌اند که مي‌خوانيد.

آقاي دکتر، تعريف شما از بيماري استرابيسم چيست؟
 

از نظر علمي استرابيسم يک علامت است و نوعي مشکل چشمي است که در فارسي انحراف چشم يا لوچي چشم گفته مي‌شود و هنگامي که هم‌راستايي چشم‌ها مختل شود و چشم‌ها از مسير مستقيم خارج شده باشد فرد دچار استرابيسم مي‌شود.

اين مشکل بيشتر در چه سن و جنسي ديده مي‌شود؟
 

اين مشکل در هر سن و جنسي وجود دارد ولي در کودکان بيشتر و مهم‌تر است. از نظر شيوع، بسته به نوع انحراف چشم در دو جنس متفاوت است يعني بعضي انواع استرابيسم در جنس مونث و بعضي در جنس مذکر بيشتر است.

علت ايجاد استرابيسم چيست؟
 

براي اينکه چشم‌ها مستقيم قرار داشته باشند عوامل مختلفي بايد به طور هم‌زمان سالم و فعال باشند که اين فرآيند بسيار متنوع و پيچيده است ولي اگر بخواهم به طور خيلي ساده و خلاصه عرض کنم مهم‌ترين اين عوامل شامل قسمت‌هاي حسي، عصبي و عضلاني هستند و اختلال در هرکدام از اين بخش‌ها و موارد ديگر موجب ايجاد استرابيسم مي‌شود.

چه عواملي در پيشرفت يا بروز بيماري دخالت دارد؟
 

به‌طور خيلي خلاصه، عوامل مستعدکننده استرابيسم را مي‌توان به صورت زير طبقه‌بندي کرد:
• بچه‌هايي که داراي وزن کم زمان تولد هستند.
• بچه‌هايي که زودتر از موعد متولد شده‌اند.
• بچه‌هايي که در فاميل آنها، افراد مبتلا به استرابيسم وجود دارد.
• بچه‌هايي که دچار بعضي انواع اختلالات کروموزومي هستند.
• فرزند مادراني که مصرف زياد داروهاي باربيتورات‌ و يا سابقه مصرف بعضي انواع مواد مخدر را دارند.
• بعضي افراد که دچار کاهش بينايي شده‌اند.
• کودکاني که اختلالات عصبي به صورت مادرزادي داشته باشند.
• ضربه به جمجمه و حدقه چشم‌ها

آيا استرابيسم يک مشکل دايمي است يا در مقطعي از زمان فرد را درگير مي‌کند؟
 

هر دو نوع مي‌تواند باشد. البته در موارد مادرزادي اگر درماني براي آنها صورت نگيرد مي‌تواند به صورت يک مشکل دايمي براي فرد باقي بماند، و در موارد اکتسابي استرابيسم مي‌تواند به صورت موقتي وجود داشته باشد و حتي گاهي بدون درمان برطرف شود.

آيا اين مشکل درمان‌پذير است؟ چه درماني براي آن توصيه مي‌کنيد؟
 

بيشتر موارد استرابيسم قابل درمان است و به‌طور کلي، دو نوع درمان براي اين مشکل وجود دارد:
• درمان‌هاي غيرجراحي که شامل عينک طبي، بستن چشم و تجويز منشور است.
• درمان جراحي که با انجام عمل جراحي چشم اصلاح مي‌شود.
گاهي درباره بعضي بيماران هر دو نوع درمان مورد نياز است.

آيا راهي براي پيشگيري از اين مشکل وجود دارد؟
 

جمله معروفي وجود دارد که مي‌گويد پيشگيري مقدم بر درمان است. اين نوع برخورد در تمام مشکلات ژنتيکي از جمله در اين مورد هم صادق است ولي بديهي است که در تمام موارد استرابيسم مثمرثمر نخواهد بود. در بعضي موارد با تشخيص زودهنگام و بررسي‌هاي ديگر مي‌توان به وجود انحراف چشم پي برد و يا اينکه پيش‌بيني کرد که بچه‌اي با اين مشکلات چشمي مي‌تواند بعدها مبتلا به انحراف چشم شود و بنابراين با تمهيداتي مي‌توان از ايجاد انحراف چشم پيشگيري کرد.

جهت معاينه، بيمار از چه زماني و هرچند وقت يک بار بايد به چشم‌پزشک مراجعه کند؟
 

همان‌طور که قبلا عرض شد چون وجود انحراف چشم در کودکان اهميت خاصي دارد بنابراين توصيه مي‌شود که جهت پيشگيري و همچنين تشخيص موارد خفيف انحراف چشم و همچنين جهت جلوگيري از مساله تنبلي چشم کودکان در بدو تولد و دو بار تا سن مدرسه مورد معاينه چشمي قرار گيرند و اگر هرگونه مشکلي در چشم‌هاي کودک احساس شود، در هر سني که باشد معاينات تکميلي چشم‌پزشکي انجام شود.

آيا ژنتيک در بيماري استرابيسم نقشي دارد؟
 

قبلا درباره عوامل مستعدکننده عرض کردم که مساله ارثي و ژنتيک در ايجاد انحراف چشم نقش دارد.

چه توصيه‌هايي براي بيماران مبتلا به استرابيسم داريد؟
 

هرگاه کودک يا بزرگسالي در هر سني که باشد دچار انحراف چشم شود بايد در اولين فرصت مورد معاينه کامل چشمي به وسيله پزشک قرار گيرد زيرا متاسفانه در بعضي موارد انحراف چشم مي‌تواند علت خطرناکي داشته باشد و جان بيمار در معرض خطر جدي باشد.
منبع:http://www.salamat.com