همه چيز درباره سردرد

همه ما سردرد را تجربه کرده‌ايم. گاهي اوقات علت آن را مي‌دانيم و گاهي نيز نمي‌دانيم چرا دچار سردرد مي‌شويم. وقتي عصباني مي‌شويم، در ترافيک مي‌مانيم، براي مدتي مجبوريم در فضاي شلوغ و پرصدا بنشينيم، وقتي چيزي را مي‌شنويم که ناراحت‌مان مي‌کند يا وقتي زياد خسته مي‌شويم، دچار سردرد‌هايي مي‌شويم که اغلب با کمي آرامش فکري و استراحت يا خوردن مسکني سردردمان برطرف مي‌شود. خوشبختانه همه اينها از علت‌هاي گذرا و معمولي سردرد هستند و هيچ دليل جسمي که مبني بر مشکلي يا بيماري باشد، براي اين حالات وجود ندارد اما گاهي برخي سردردها به دليل وجود اشکالي در وضعيت سلامت ما ايجاد مي‌شود که بايد علت اصلي آن مشخص و درمان به موقع انجام شود. در اين مقاله قصد داریم شما را با سردرد، انواع و روش‌هاي تسکيني آن آشنا کند.
تعريف
سردرد يکي از شايع‌ترين دردهايي است که از بزرگ و کوچک آن را تجربه مي‌کنند. افراد ممکن است به دليل ابتلا به ساير بيماري‌ها، براي مثال سرماخوردگي، زخم گلو، مشکلات سينوسي دچار سردرد بشوند. بعضي افراد هم ممکن است بدون هيچ بيماري زمينه‌اي دچار سردرد شوند که علت اين درد بايد حتما بررسي شود.
شايد بتوان گفت از هر 10 نفر، يکي به صورت دوره‌اي هفته‌اي يک بار دچار سردرد مي‌شود. از نظر جسمي سردردها به دليل التهاب يا تورم عروق خوني سر ايجاد مي‌شوند. عوامل عاطفي، استرس و تنش، اضطراب، نگراني و خستگي مي‌تواند سردرد را تشديد کند. سردرد گاهي نشان‌دهنده عفونت و علامت يک بيماري است. خيلي از افراد وقتي دچار سردرد مي‌شوند، فکر مي‌کنند که دچار ميگرن هستند و به دنبال درمان اصلي سردرد نمي‌روند، غافل از اينکه شايد اين سردرد خيلي راحت و بدون اينکه نياز به درمان‌هاي خاصي داشته باشد، برطرف شود.

انواع سردرد
 

بيشترين انواع سردرد شامل سردردهايي هستند که خيلي جدي و نگران‌کننده نيستند. اين سردردها اغلب بارها و بارها تکرار مي‌شوند.
سردرد تنشي: اين نوع سردردها شايع‌ترين نوع سردرد است که اغلب به دليل استرس و مشکلات عاطفي ايجاد مي‌شوند. خيلي از ما در طول هفته دچار سردرد تنشي مي‌شويم. اين سردرد در قسمت جلوي سر، گيجگاه يا پشت سر و گردن احساس مي‌شود. افراد به طور معمول در هر دو طرف سردرد دارند. اين سردرد اغلب وقتي فرد مشغول فعاليت‌هاي روزانه‌اش است، قطع نمي‌شود و با تهوع و استفراغ و حساسيت به نور و صدا همراه نيست. سردرد تنشي از 30 دقيقه تا چند روز ممکن است طول بکشد. اگر فردي دچار سردرد تنشي مزمن باشد، ممکن است سردرد 15 روز تا يک ماه ادامه داشته باشد. عوامل متعددي در سردرد تنشي نقش دارند. انقباض در عضلات گردن و سر و گاه تغييرات مواد شيميايي مغز مي‌تواند سبب سردرد تنشي شود.
سردرد خوشه‌اي: سردرد خوشه‌اي عبارت است از سردرد شديدي که به طور معمول درد در يک طرف سر، پشت سر يا اطراف چشم را شامل مي‌شود. علت واقعي اين سردرد مشخص نيست اما ممکن است اختلال عصبي ساعت بيولوژيک بدن، در بروز اين سردرد دخالت داشته باشد.
سردرد ميگرني: تقريبا يک‌سوم افرادي که دچار سردردهاي ميگرني هستند، اولين‌بار در دوره نوجواني سردرد را تجربه کرده‌اند. ميگرن نوعي سردرد از نوع دردناک و ناتوان‌کننده است که اغلب با تهوع، استفراغ و حساسيت به نور و صدا و بو همراه است. اين سردرد بيشتر در يک طرف سر اتفاق مي‌افتد و گاهي به سمت ديگر سر کشيده مي‌شود. ميگرن به دليل تغيير مواد شيميايي و عروق خوني مغز ايجاد مي‌شود.
سردرد ميگرني 4 تا 24 ساعت طول مي‌کشد اما در بعضي از افراد حتي تا سه روز هم به طول مي‌انجامد. اختلالات بينايي، ممکن است در بعضي از افراد قبل از شروع درد ايجاد شود. اما خوشبختانه مي‌توان پيش از شروع از سردردهاي ميگرني جلوگيري کرد. بعضي از غذاها، بعضي بوها و يا خستگي مي‌تواند موجب شروع سردرد ميگرني شود.

برخي دلايل شايع سردرد
 

• مصرف کافئين يا برخي داروها
• عطسه يا سرفه کردن
• کم‌آبي
• مشکلات دهان و دنداني مانند روت‌کانال
• خوردن يا نوشيدن غذا و آب سرد
• استرس عاطفي
• سيگار کشيدن يا قرارگيري در معرض دود سيگار يا منواکسيدکربن
• مشکلات بينايي
• تب
• صعود به ارتفاعات
• افزايش فشار خون
• عفونت سينوس‌ها مانند سينوزيت يا آبسه
• کشش يا گرفتگي عضلات گردن، قسمت بالايي پشت يا عضلات شانه
• عفونت‌هاي سيستم تنفس فوقاني

اين سردردها را جدي بگيريد
 

اين سردردها نادر هستند اما ممکن است گاهي سردردها علامت يک بيماري جدي باشند. اين سردردها گاهي با تهوع، استفراغ، گيجي و تغييرات بينايي همراه هستند.
• صدمات به سر
• صدمه به مغز
• شکستگي جمجمه
• سکته
• خون‌ريزي‌هاي مغزي
• تومورهاي مغزي که سبب تورم مغز مي‌شوند
• عفونت مغزي
• پارگي عروق به همراه خونريزي در اطراف مغز
که همه اينها مي‌توانند سبب سردردهايي شوند که بايد جدي گرفته شود.

اورژانس‌هاي سردرد
 

اگر اين علايم را در خود يا ساير افراد مشاهده کرديد بايد به سرعت اورژانس را خبر کنيد.
 

• سردرد ناگهاني و شديد
• منگي يا تغييرات رفتاري همراه با سردرد
• تغيير سطح هوشياري
• سردردي که پس از آن ناگهان عملکرد يک طرف يا هر دو بخش بدن از دست برود.
• تغييرات ناگهاني بينايي مانند دوبيني، تاري ديد يا از دست دادن بينايي يک يا هر دو چشم به همراه سردرد
• اختلال در صحبت کردن به صورت ناگهاني يا اشکال در فهم کلمات
• صرع
• کم‌آبي شديد
• سردرد شديد پس از فعاليت جنسي

درمان‌هاي خانگي سردرد
 

خيلي وقت‌ها سردرد خود به خود برطرف مي‌شود. بعضي وقت‌ها هم بدون اينکه نياز باشد به پزشک مراجعه کنيم، درمان‌هاي خانگي سردردمان را برطرف مي‌کنند. درمان‌هاي خانگي از شدت درد کم مي‌کنند يا موجب مي‌شوند طول مدت درد کمتر شود. البته به اين توجه کنيد که هر سردردي را نبايد با درمان خانگي درمان کرد.
توجه کنيد که سردرد شما اگر خصوصيات موارد اورژانس را که ذکر کرديم نداشت، مي‌توانيد آن را با درمان‌هاي خانگي برطرف کنيد، در غير اين صورت نبايد سعي کنيد در خانه اقدام به درمان سردرد کنيد.
اگر سردرد معمولي داريد، به محض آغاز سردرد، درمان را شروع کنيد. اگر در گذشته به دليل سردرد به پزشک مراجعه کرده‌ايد و برايتان دارو تجويز شده، به محض اينکه فکر مي‌کنيد درد شروع مي‌شود، داروهايتان را مصرف کنيد.

براي سردردهاي خفيف که با ساير علايم همراه نيست، اين توصيه‌ها مي‌تواند مفيد باشد:
 

• در اتاقي تاريک و ساکت استراحت کنيد.
• از يک کمپرس خنک روي سرتان استفاده کنيد.
• سيگار نکشيد، از مصرف مواد مخدر اجتناب کنيد.
• از روش‌هاي آرام‌سازي استفاده کنيد. اين تکنيک‌ها موجب مي‌شوند تنش و استرس که موجب بروز سردرد شوند، برطرف شود.
• در صورتي که سردرد به دليل گرفتگي عضلات است، مي‌توانيد از کيسه آب گرم يا دستمال گرم استفاده کنيد.
• ماساژدرماني شيوه خوبي براي تسکين سردرد است، به خصوص اگر درد در ناحيه گردن يا شانه باشد.

داروهايي براي استفاده در خانه
 

استامينوفن، داروهاي ضد التهاب مانند ايبوپروفن، ناپروکسان از جمله داروهايي هستند که مي‌توانيد براي تسکين درد استفاده کنيد اما پيش از استفاده از اين داروها به اين نکات توجه کنيد:
 

• با دقت روي جعبه دارو را بخوانيد.
• بيش از دوز توصيه شده از دارو مصرف نکنيد.
• اگر نسبت به دارويي حساسيت داريد، آن را مصرف نکنيد.
• اگر باردار هستيد يا داروهاي ديگري مصرف مي‌کنيد، براي بهبود سردرد، خودسرانه دارو نخوريد.

علايمي که نياز به توجه دارند
 

اگر پس از درمان‌هاي خانگي سردرد شما بهتر نشد، حتي درد شديدتر شد يا سردرد به مدت بيشتر از 12 ساعت طول کشيد و علايم جديدي پيدا کرديد حتما به پزشک مراجعه کنيد.

چگونگي پيشگيري از سردرد
 

گاهي اوقات با تغيير دادن کارهاي روزمره، از استرس بيش از حد مي‌توان جلوگيري کرد. اين خود موجب مي‌شود تا سردردي که ناشي از تنش و استرس است، بهبود پيدا کند.
• عواملي که باعث شروع سردردتان مي‌شود را شناسايي کنيد و قبل از شروع سردرد آ‌ن را کنترل کنيد.
• وعده‌هاي غذايي را به طور منظم و سروقت بخوريد. غذاهاي مقوي بخوريد. از مصرف غذاهاي شور يا پرحجم و چرب بپرهيزيد.
• برنامه خواب خود را تنظيم کنيد. سر زمان مشخصي بخوابيد و بيدار شويد؛ حتي آخر هفته و در تعطيلات. اين موجب مي‌شود ساعت بيولوژيک بدن شما تنظيم شود. از خوابيدن بيش از حد هم پرهيز کنيد.
• درمان‌هاي فيزيوتراپي در صورتي که دچار درد و کشيدگي عضلات گردن و پشت هستيد به کاهش سردرد و حتي بهبود شما کمک مي‌کند.
• به طور منظم ورزش کنيد. ورزش‌هايي مانند پياده‌روي، قدم زدن، دوچرخه‌سواري، در جا زدن شنا و حتي فعاليت‌هايي مانند باغباني راه‌هاي خوبي براي کاهش اضطراب و استرس هستند و در نتيجه از سردرد شما مي‌کاهند.
• روش‌هاي آرام‌سازي را ياد بگيريد. اين روش‌ها يک يا دو بار در روز به مدت 10 تا 20 دقيقه به تسکين سردرد کمک مي‌کنند.
• ماساژ درماني هم براي پيشگيري از سردرد کمک‌کننده است.
• هنگام کار و انجام فعاليت‌هاي روزمره، وضعيت صحيح بدني خود را حفظ کنيد.
• اگر مجبوريد با کامپيوتر کار کنيد، وضعيت صحيح بدني را روي صندلي حفظ کنيد. قوز نکنيد. صفحه نمايش يا همان مانيتور خود را طوري تنظيم کنيد که مجبور نباشيد سرتان را زياد خم کنيد.
• اگر زياد با تلفن کار داريد، از هدست يا هدفون روي گوش استفاده کنيد تا مجبور نباشيد مدام گوشي را برداريد.
• به طور منظم به دندانپزشک و چشم‌پزشک براي بررسي وضعيت دندان‌ها و چشم مراجعه کنيد.
• در صورتي که براي درمان ساير بيماري‌هايتان دارو مصرف مي‌کنيد و پس از آن سردرد مي‌گيريد، به پزشک خود اطلاع دهيد تا داروي شما را عوض کند.

سردرد در محيط کار
 

سردرد يکي از شايع‌ترين مشکلاتي است که هنگام کار زياد اتفاق مي‌افتد اما ممکن است دلايل محيطي ديگري نيز در ايجاد اين سردردها نقش داشته باشد. سردرد مي‌تواند مانع بزرگي براي انجام کار باشد.
بيش از 18 ميليون از روزهاي کاري هر ساله به علت ميگرن از دست مي‌رود. سردرد تمرکز و کارايي کارکنان را کاهش مي‌دهد. در موارد شديدتر، سردرد مي‌تواند مانع پيشرفت و موفقيت در کار شود.

دلايل سردرد در محيط کار به شرح زير است:
 

• استرس، نگراني، تنش و اضطراب درباره حجم زياد کار و قوانين و تقاضاهاي شغلي و نگراني درباره افراد خانواده
• بحث با همکاران يا مراجعان
• محيط کاري نامناسب، گرم، شلوغ، خشک و يا پر از دود، نور ضعيف، ميز و صندلي نامناسب و همچنين وضعيت بدني نامناسب هنگام کار
• استفاده طولاني‌مدت از کامپيوتر
• انجام يک کار در ساعات متوالي و طولاني و بدون وقفه
• نداشتن استراحت کافي و يا غذا نخوردن
• نداشتن استراحت کافي هنگام شب.

سردرد کودکان
 

سردرد در کودکان ممکن است در سن 6 تا 12 سالگي ديده شود که علت آن خستگي کودک است. سردرد کودکان اغلب دليل رواني دارد اما نبايد علت جسمي را ناديده گرفت. سردردهايي که علت جسمي دارند، بيشتر اوقات صبح‌ها شروع مي‌شوند و اگر سردرد هر روز و مدام باشد بايد حتما به پزشک مراجعه شود. درباره کودکي که از سردرد شکايت مي‌کند، امتحان چشم‌ها از نظر ديد مهم است. عفونت حاد دوره کودکي و سينوزيت مي‌تواند در کودکان سردرد ايجاد کند. اما بيشترين دليل سردرد کودکان در اثر خستگي و کار زياد از حد در مدرسه و در آخر روز به وجود مي‌آيد. گاهي نيز گرسنگي موجب سردرد در کودکان مي‌شود.

اگر کودک شما سردرد دارد:
 

• با کودک خود صحبت کنيد و به او بگوييد که مراقب او هستيد. سردرد در کودکان بايد جدي گرفته شود. کودکان به مراقبت بيشتري نياز دارند.
• اگر پزشک داروي خاصي براي کودک تجويز کرده سر وقت مناسب به او دارو دهيد. به محض اينکه او از سردرد شکايت کرد، بايد داروهايش را مصرف کند.
• به کودک اجازه دهيد در اتاق تاريک و ساکت استراحت کند و از يک کمپرس خنک روي سرش استفاده کنيد.
• اگر سردرد کودک خفيف است، او را تشويق کنيد تا فعاليت‌هاي عادي روزمره‌اش را انجام دهد.
• به کودک بگوييد تا زماني که سردرد او تسکين پيدا نکرده است، از انجام کارهايي که موجب بدتر شدن سردردش مي‌شود، اجتناب کند.
• از اينکه او به اندازه کافي استراحت مي‌کند، مطمئن شويد.
• در طول روز به او ميان‌وعده غذايي و ميوه بدهيد. اجازه ندهيد غذاها و اسنک‌هاي شور بخورد.
• توجه کنيد که کودکتان وعده‌هاي غذايي را به صورت کامل بخورد.
• تاکيد کنيد که هنگام دوچرخه‌سواري حتما از کلاه ايمني استفاده کند.
• مراقبت باشيد هنگام بازي از جايي پرتاب نشود و با سر به زمين نخورد.
• براي رفع سردرد کودک خود او را نزد پزشک ببريد. اگر سردرد کودک به دليل مشکلات جسمي و جدي نبود و تنها به دليل خستگي از انجام کارهاي مدرسه دچار سردرد شده بود، مي‌توانيد از استامينوفن کودکان يا ايبوپروفن استفاده کنيد. توجه کنيد که برخي کودکان گاه براي جلب‌توجه بيشتر والدين اظهار سردرد مي‌کنند اما اين موضوع نبايد موجب شود که والدين به سردرد کودک بي‌تفاوت باشند.
منبع: http://salamat.com
ae