اصول حفظ دندان‌ها در سنين بالا
نويسنده: دکتر محمدرضا خامي*
بسياري از مردم فکر مي‌کنند که «از دست رفتن دندان‌ها در سنين بالا طبيعي است و فقط افراد خاصي، آن هم به دليل داشتن نوعي مقاومت دروني قادر به حفظ دندان‌هاي طبيعي خود هستند.» آيا واقعا اين‌گونه است؟ آيا گذاشتن دندان مصنوعي سرنوشت اکثر افراد است؟ در اين نوشتار تلاش مي‌کنم به اين سوالات پاسخ دهم.
همان‌گونه که مي‌دانيم بيماريهاي دهان، به خصوص پوسيدگي دندان و بيماريهاي لثه از شايع‌ترين بيماريهاي بشر است. اين بيماري‌ها علاوه بر مسايلي که براي فرد مبتلا ايجاد مي‌کنند (مانند درد، ناراحتي، ظاهر نازيبا و غيره)، هزينه‌هاي زيادي را هم بر فرد و هم بر جامعه تحميل مي‌کنند. اما اين بيماري‌ها به راحتي قابل پيشگيري هستند. چرا مي‌گويم به راحتي؟ به دليل اينکه بيشتر عوامل ايجادکننده يا تشديدکننده اين بيماري‌ها شناسايي شده‌اند و راه‌هاي مقابله با اين عوامل هم مشخص شده است. عوامل اصلي ايجاد بيماريهاي دهان و دندان عبارتند از رژيم غذايي نامناسب، مصرف دخانيات و الکل، دريافت ناکافي فلورايد و رعايت نکردن بهداشت دهان. يک بار ديگر به اين فهرست نگاه کنيد؛ آيا عاملي خارج از کنترل افراد در اين ليست وجود دارد؟ آيا به نظر شما هر فرد قادر نيست اين موارد را در زندگي خود اصلاح کند و به نحو مطلوب تغيير دهد؟ آيا در اين فهرست حرفي از جنس دندان و يا عوامل ارثي زده شده است؟ البته اين به اين معنا نيست که عوامل فردي و ژنتيکي هيچ نقشي در اين باره ندارند. به عبارت ديگر حتي اگر فردي از نظر ژنتيکي بيشتر مستعد بيماريهاي دهان و دندان باشد، به راحتي با کنترل عوامل ديگر مي‌تواند از اين بيماري‌ها پيشگيري کند. بيماريهاي ژنتيکي که به طور جدي سلامت دهان و دندان را تحت تاثير قرار دهد، بسيار نادراست.
بنابراين با کاهش ميزان و به خصوص دفعات مصرف قندهاي پوسيدگي‌زا (قند و شکر معمولي، شيريني و شکلات، نوشابه‌هاي شيرين و...) و در صورت امکان محدودکردن مصرف اين مواد به وعده‌هاي غذايي اصلي، دو بار در روز مسواک‌زدن با استفاده از خميردندان حاوي فلورايد، استفاده از نخ دندان، خودداري کردن از مصرف دخانيات و الکل و مراجعه منظم به دندانپزشک براي چکاپ، مي‌توان به راحتي سلامت دهان و دندان را حفظ کرد. اگر هم به هردليل دندان‌ها دچار مشکل شدند و نياز به درمان پيدا کردند بايد تا حد امکان از کشيدن آنها خودداري کرد. حتي دردناک‌ترين دندان‌ها هم قابل نگهداري هستند. شايد درمان ريشه و ترميم و حفظ دندان هزينه داشته باشد اما اگر آينده‌نگر باشيم، صرف اين هزينه، از هزينه‌هاي بيشتر آينده و بروز مشکلات پيچيده جلوگيري خواهدکرد. يک بار ديگر به اولين جمله اين متن مراجعه کنيد. فکر مي‌کنم موافق باشيد که آن جمله را به اين صورت تغيير دهيم: «از دست رفتن دندان در سنين بالا غيرطبيعي است و فقط افراد خاصي، به دليل ابتلا به بيماريهاي نادر و در صورت رعايت نکردن، قادر به حفظ دندان‌هاي طبيعي خود نيستند.»
/ع
همان‌گونه که مي‌دانيم بيماريهاي دهان، به خصوص پوسيدگي دندان و بيماريهاي لثه از شايع‌ترين بيماريهاي بشر است. اين بيماري‌ها علاوه بر مسايلي که براي فرد مبتلا ايجاد مي‌کنند (مانند درد، ناراحتي، ظاهر نازيبا و غيره)، هزينه‌هاي زيادي را هم بر فرد و هم بر جامعه تحميل مي‌کنند. اما اين بيماري‌ها به راحتي قابل پيشگيري هستند. چرا مي‌گويم به راحتي؟ به دليل اينکه بيشتر عوامل ايجادکننده يا تشديدکننده اين بيماري‌ها شناسايي شده‌اند و راه‌هاي مقابله با اين عوامل هم مشخص شده است. عوامل اصلي ايجاد بيماريهاي دهان و دندان عبارتند از رژيم غذايي نامناسب، مصرف دخانيات و الکل، دريافت ناکافي فلورايد و رعايت نکردن بهداشت دهان. يک بار ديگر به اين فهرست نگاه کنيد؛ آيا عاملي خارج از کنترل افراد در اين ليست وجود دارد؟ آيا به نظر شما هر فرد قادر نيست اين موارد را در زندگي خود اصلاح کند و به نحو مطلوب تغيير دهد؟ آيا در اين فهرست حرفي از جنس دندان و يا عوامل ارثي زده شده است؟ البته اين به اين معنا نيست که عوامل فردي و ژنتيکي هيچ نقشي در اين باره ندارند. به عبارت ديگر حتي اگر فردي از نظر ژنتيکي بيشتر مستعد بيماريهاي دهان و دندان باشد، به راحتي با کنترل عوامل ديگر مي‌تواند از اين بيماري‌ها پيشگيري کند. بيماريهاي ژنتيکي که به طور جدي سلامت دهان و دندان را تحت تاثير قرار دهد، بسيار نادراست.
بنابراين با کاهش ميزان و به خصوص دفعات مصرف قندهاي پوسيدگي‌زا (قند و شکر معمولي، شيريني و شکلات، نوشابه‌هاي شيرين و...) و در صورت امکان محدودکردن مصرف اين مواد به وعده‌هاي غذايي اصلي، دو بار در روز مسواک‌زدن با استفاده از خميردندان حاوي فلورايد، استفاده از نخ دندان، خودداري کردن از مصرف دخانيات و الکل و مراجعه منظم به دندانپزشک براي چکاپ، مي‌توان به راحتي سلامت دهان و دندان را حفظ کرد. اگر هم به هردليل دندان‌ها دچار مشکل شدند و نياز به درمان پيدا کردند بايد تا حد امکان از کشيدن آنها خودداري کرد. حتي دردناک‌ترين دندان‌ها هم قابل نگهداري هستند. شايد درمان ريشه و ترميم و حفظ دندان هزينه داشته باشد اما اگر آينده‌نگر باشيم، صرف اين هزينه، از هزينه‌هاي بيشتر آينده و بروز مشکلات پيچيده جلوگيري خواهدکرد. يک بار ديگر به اولين جمله اين متن مراجعه کنيد. فکر مي‌کنم موافق باشيد که آن جمله را به اين صورت تغيير دهيم: «از دست رفتن دندان در سنين بالا غيرطبيعي است و فقط افراد خاصي، به دليل ابتلا به بيماريهاي نادر و در صورت رعايت نکردن، قادر به حفظ دندان‌هاي طبيعي خود نيستند.»
پي نوشت ها :
*متخصص سلامت دهان و دندانپزشکي اجتماعي
منبع:www.salamat.com/ع
