هفت، عددی است مقدس که روشنی هفت سین را معنا می‌بخشد. هفت سین، به تعداد هفت ستاره درخشان آسمانی که تصور می‌شد سرنوشت بشر در دست آنهاست، هفت دور فلک، هفت روز هفته و یا هفت طبقه زمین و آسمان که همگی جنبه نمادین دارند، انتخاب شده است.
اجزای جدا‌نشدنی سفره هفت‌سین با نیت هفت سین خوشبختی یعنی سعادت، سیادت، سلامت، سپید‌روزی، سرافرازی، سخاوت و سربلندی روی سفره‌ای حصیری یا پارچه‌ای و یا روی سینی بزرگی چیده می‌شوند.
تاریخچه هفت‌سین
آمده است که در روزگار ساسانیان، در آیین‌های نوروزی برای چیدن سفره هفت سین که به آن خوان نوروزی می‌گفتند. از قاب‌های زیبای منقوش و گرانبها از جنس کانولین که از چین به ایران آورده می‌شد و بعد‌ها نام چینی به خود گرفت، بهره می‌گرفتند و این ظرف‌ها را با هفت نوع خوراکی که با سین شروع می‌شده پر کرده و آنها را به عدد هفت امشاسپندان (هفت فرشته مقرب اهورامزدا) که عبارتند از اردیبهشت، خرداد، امرداد، شهریور، بهمن، اسپندمذ و خود اهورمزد، برسرخوان نوروزی می‌گذاشتند. از این رو خوان نوروزی به نام هفت سین یا هفت قاب معروف شد. براساس نوشته‌های مورخانی مانند ابوریحان بیرونی این سفره از دوره ساسانی تاکنون بر همین منوال بوده هرچند که در هر خانواده شکل چیدمان آن بسته به شرایط زمانی و مکانی، باور‌ها و اعتقادات متفاوت بوده است.
هفت سین اصلی که در ابتدا بر سر سفره‌های ساسانیان نهاده می‌شد، عبارت بود از سبزه نودمیده به نشانه رویش، سرسبزی و شادابی زندگی، گل زیبای سوسن نمادی از خرداد یکی از فرشتگان مقرب اهورامزدا، سیب به عنوان میوه‌ای بهشتی و نمادی از زایش، سمنو غذای تهیه شده از جوانه گندم، یادآور بخشی از آیین‌های باستانی ایران و نماد زایش و باروری گیاهان، سنجد محرک عشق و دلباختگی، سیر دارویی برای تندرستی و سپند برای دورکردن بیماریها و دفع چشم بد.
اما به مرور زمان سین‌های دیگری همچون سکه به نشانه دارایی، سرکه نمادی از شکیبایی و طول عمر، سماق که به واسطه رنگش نشانه‌ای از طلوع خورشید است و سنبل که نمادی از زیبایی و بالندگی است نیز به این سفره راه یافتند و در کنار عناصر دیگری که هرچند با سین شروع نمی‌شوند اما جزو تفکیک نا‌شدنی سفره هفت‌سین هستند، تنوع چیدمان را از فرش تا عرش کردند. این اجزا عبارتند از کتاب آسمانی قرآن که پس از اسلام بالاترین و والاترین قسمت سفره به آن اختصاص داده شده تا صاحبش یار و مدد‌کار اهل خانه باشد، آینه مظهر صفا، پاکی، یک رنگی و باز تاباننده نور و روشنایی، شمع نشانه فروزش و زداینده تاریکی و سیاهی که تابش آتش را به یاد می‌آورد و شاید بازمانده جشن سوری و جشن‌های آتش باشد، زیرا بنابر اعتقاد زرتشتیان دنیای روشنایی قلمرو اهورامزداست و هرجا که نور و آتش باشد اهریمن را بدان جا راهی نیست، تخم مرغ رنگی نماد آفرینش، زایندگی، نطفه و نژاد، آب مظهر روشنایی و گشایش کار، ماهی قرمز، یکی از نماد‌های آناهیتا فرشته آب و باروری که وجود آن در سفره نوروزی سبب برکت و زایش در سال نو میشود و حتما باید جفت انتخاب شود تا نشانه‌ای از اتحاد و انسجام خانواده باشد، نان نماد برکت و فزونی که گاه همراه با پنیر و سبزی در گوشه‌ای از سفره به خود‌نمایی می‌پردازد و نقل و شیرینی خانگی برای شیرین کام شدن اعضای خانواده پس از تحویل سال به نیت یک عمر شیرین کامی.
سبزه، سین اول
اولین و شاخص‌ترین سینی است که هر سفره‌ای به آن مزین میشود. اغلب زنان ترجیح می‌دهند سبزه را خودشان از دانه‌های گندم، عدس، ماش، شاهی و یا جو سبز کنند. به همین دلیل، چند روز مانده به عید دانه‌های مرطوب را در سینی پهن می‌کنند تا کم‌کم رشد کرده و به هنگام تحویل سال آماده باشند. اینکه سبز کردن دانه‌های خوراکی به زنان محول میشود نیز توجیه نمادین دارد. زیرا آغازگر صنعت کشاورزی، آن زمان که مردان به شکار می‌رفتند و گله را برای چرا به دشت‌ها می‌بردند، زنان بودند. از سوی دیگر نیز در فرهنگ‌های باستانی الهه‌های زایش و رویش همواره از میان زنان انتخاب شده‌اند.
سیر در طب سنتی
سیر، نمادی از تندرستی
برای سیر خواصی همچون ضد‌عفونی‌کنندگی، اشتها‌آور، پایین آورنده فشار، چربی و کلسترول بد خون ذکر شده است. سیر پخته برای تقویت جریان خون بسیار مفید است و سبب رقیق شدن خون میشود. میکروب‌ها و ویروس‌ها را به ویژه در ریه‌ها از بین می‌برد. از بدن در برابر بی‌تعادلی غدد محافظت می‌کند. سرخرگ‌ها را از رسوب‌ها پاک‌سازی می‌کند. کبد را فعال می‌کند. برای درمان و پیشگیری از یبوست و سردرد، سرگیجه، سرماخوردگی، آنفلوآنزا، عفونی و قلبی و از سیر برای پیشگیری و درمان سرطان نیز استفاده می‌کنند.
سرکه در طب سنتی
نمادی از طول عمر
سرکه یکی از فرآورده‌های مفید انگور است که نه‌تنها طعم مطبوعی به غذا می‌دهد بلکه هضم بسیاری از مواد‌غذایی از جمله گوشت را آسان می‌کند. سرکه دارای موادی است که سبب کشته‌شدن باکتری‌ها و قارچ‌ها میشود. مخلوط کمی سرکه و عسل کبودی دور چشم را برطرف می‌کند البته باید مراقب بود که وارد چشم نشود. سرکه رقیق شده و کمی نمک برای درمان گلودرد تجویز میشود.
سماق در طب سنتی
سماق، نمادی از طلوع خورشید
سماق قابض و پاک‌کننده معده است و از انواع اسهال و خون‌ریزی معده و ادرار جلوگیری کرده و اشتها را تحریک می‌کند.
غرغره جوشانده سماق در درمان ورم گلو و محکم شدن لثه‌ها توصیه میشود. میوه سماق نباید تازه مصرف شود زیرا ایجاد مسمومیت می‌کند بلکه همیشه باید خشک آن ساییده و مصرف شود.
سنجد در طب سنتی
سنجد، نمادی از عشق و دلدادگی
میوه خشک سنجد در طب سنتی قابض است بنابراین در معالجه بیماری‌های دندان، لثه، اسهال و زخم معده موثر است. آرد گوشت، پوست و هسته سنجد همراه با کمی شیره انگور در شیر، مقوی معده و بدن و در درمان آرتروز موثر است. سنجد تقویت‌کننده قلب بوده است.
سیب در طب سنتی
سیب، نمادی از زایش
خوردن یک عدد سیب در روز، بیماری را از شما دور می‌کند. این میوه بهشتی سموم بدن به ویژه اسید اوریک را دفع می‌کند و در نتیجه داروی خوبی برای مبتلایان به روماتیسم، درد مفاصل و نقرس است. سیب ترشحات غدد بزاقی و معده را تقویت و به هضم غذا کمک می‌کند. خوردن سیب رسیده با پوست برای درمان یبوست و تنبلی روده موثر است. ازآنجایی که این میوه سرشار از ویتامین B است برای آرامش اعصاب بسیار مفید است. فیبر موجود در سیب می‌تواند از میزان چربی و فشار خون بکاهد.
سمنو در طب سنتی
سمنو، نمادی از باروری گیاهان
سمنو را از عصاره جوانه گندم تازه و آرد کامل گندم تهیه می‌کنند. سمنو، خوش‌مزه و شیرین است و این در حالی است که به آن هیچ ماده شیرین کننده‌ای اضافه نمی‌کنند. عصاره جوانه گندم که ماده اصلی پخت سمنوست، تنها عامل شیرین شدن آن پس از آماده شدن است. مواد و ویتامین‌های موجود در گندم و جوانه آن، ارزش غذایی سمنو را افزایش داده و آن را به یک داروی طبیعی برای درمان و پیشگیری از بسیاری از بیماریها تبدیل کرده است. سمنو دارای ویتامین‌های A، E و K و ویتامین‌های خانواده B و مواد مهم دیگری مانند فسفر، سلنیوم، روی، آهن و مس است. سمنو، مغذی و انرژی‌زاست و برای مادران باردار، کودکان، نوجوانان، جوانان و ورزشکاران بسیار مفید است.
منبع: www.salamat.com
/م
