سرخك در کودکان

آيا كودكان هنوز هم سرخك مي گيرند ؟
 

امروزه سرخك در كودكان كمتر ديده مي شود، اما اگر بچه شما هرگز واكسن سرخك را (به صورت يك واكسن تركيبي براي بيماريهاي سرخك، سرخجه، اوريون معروف به MMR) نگرفته است شانس اينكه به اين ويروس خطرناك مبتلا شود وجود دارد. از سال 1963 كه واكسن سرخك به دنيا معرفي شد، آمار مبتلايان به سرخك 99% كاهش يافت. قبل از آن سرخك هر يك يا دو سال بخصوص اواخر زمستان و اوايل بهار شايع مي شد.
حتي بعد از ساخت واكسن، شيوع سرخك گاه به گاهي در كشورهايي كه واكسناسيون عمومي نسبت به اين بيماري را توصيه مي كردند، ديده مي شود. امروزه موارد كمتري از اين بيماري سالانه گزارش مي شود و اكثر آنها افرد و كودكاني هستند كه نسبت به بيماري واكسينه نشده اند. بنا به گزارش سازمان جهاني بهداشت يا WHO سرخك هر ساله در سراسر دنيا 30 تا 40 ميليون نفر را مبتلا مي كند و سبب مرگ 000/745 نفر مي شود.

عامل بيماري سرخك چيست ؟
 

عامل سرخك نوعي ويروس بنام پاراميكسوويروس يا paramyxovirus است. وقتي كه فرد مبتلا به سرخك، سرفه يا عطسه كند، ويروس سرخك را توسط ذرات كوچك در هوا پخش مي كند. اين ذرات براي دو ساعت در هوا يا روي سطح اجسام بصورت فعال باقي مي مانند. كودكي كه با اين ذرات تماس داشته باشد، چه از طريق هوا يا اجسام، مبتلا خواهد شد.
اگر فرزند شما تا كنون واكسن سرخك نگرفته است يا به بيماري سرخك مبتلا نشده باشد در صورت تماس با فرد بيمار 90% شانس ابتلا به بيماري سرخك دارد. معمولا 18 روز طول مي كشد تا فرد بعد از اينكه در معرض تماس با ويروس قرار گرفت اولين علائم بيماري را نشان داد.
بيشترين احتمال سرايت ويروس را به ديگران از فرد مبتلا به ويروس سرخك، 4 روز قبل از بيرون ريختن دانه ها و جوشها و چهار روز بعد از آن است.

علائم بيماري سرخك چيست ؟
 

علائم سرخك در بچه ها معمولا با تب شروع مي شود، آبريزش شديد بيني، قرمزي چشم ها و اشكريزش از علائم مهم ديگر آن هستند.
بعد از چند روز ممكن است يك دانه يا لكه كه نشانه سرخك است در دهان او ظاهر شود كه معمولا روي غشا مخاطي خط داخلي گونه ديده مي شود. اين نقاط به كوپليك (koplik) معروفند، كه نقاطي سفيد و كوچك مثل دانه نمك يا شن كوچك هستند و يا بصورت برآمدگي قرمز رنگ بنظر مي رسند.
بعد از دو روز بثورات پوستي سرخك بتدريج روي صورت و گردن بيمار ظاهر مي شود و پشت بيمار را هم مي گيرد سپس دانه هاي سرخك بازوها و دستها و در نهايت پاهاي بيمار را فرا مي گيرد.
دانه هاي سرخك در ابتدا بصورت لكه هاي قرمز و صاف هستند اما ممكن است بصورت يك برآمدگي كوچك در بيايد. همينطور كه بثورات ظاهر مي شوند تب نيز بالاتر مي رود و گاهي اوقات تا 40.5 درجه سانتيگراد هم مي رسد. راشها ممكن است خارش دار شوند.
ممكن است تهوع، استفراغ، اسهال و تورم غدد لنفاوي در سرخك ديده شود. بروز سرفه در كودك مبتلا به سرخك مي تواند بسيار ناراحت كننده باشد.
راشها حدود 5 روز ادامه خواهند داشت و پس از اين مدت به تدريج ناپديد مي شوند. اما قبل از اينكه كاملا از بين بروند رنگ شان قهوه اي مي شود. ترتيب از بين رفتن ضايعات پوستي در سرخك به همان ترتيبي كه ظاهر شده اند، يعني دانه هايي كه ابتدا در صورت و بالاتنه ظاهر شده بودند قهوه اي شده و بعد از آن در قسمتهاي ديگر بدن ضايعات تيره رنگ و پوسته پوسته شده و نهايتا مي ريزند.

عوارض احتمالي سرخك چيست ؟
 

اكثر كودكان سالم پس از ابتلا به بيماري سرخك، سلامت خود را بدون عوارض جدي باز مي يابند. در 30-20% از موارد ابتلا به سرخك، عوارضي مثل اسهال و عفونت گوش ديده مي شود.
پنوموني، مننژيت، آنسفاليت (عفونت مغز) و عوارض جدي تر مغزي- اگر چه بسيار نادر هستند - اما در بعضي موارد ديده مي شوند.
عوارض معمولا در بچه هاي كمتر از 5 سال و بالغين بيشتر از 20 سال ديده مي شود.

اگر كودك من سرخك گرفته باشد چطور مي توانم از او مراقبت كنم؟
 

اگر شك داريد كه فرزندتان سرخك گرفته است فورا به پزشك او اطلاع دهيد. پزشك براي جلوگيري از انتشار بيماري سرخك، مراتب را به مراجع بهداشت و درمان مربوطه اطلاع مي دهد.
وقتي كه پزشك بيماري سرخك فرزندتان را تاييد كرد، كاري ديگري نيست كه شما براي درمان فرزندتان بتوانيد انجام دهيد. مي توانيد اسباب راحتي او را فراهم سازيد. او بايد استراحت كافي داشته باشد و مقدار كافي مايعات (شامل آب و آب ميوه) دريافت كند تا بدين ترتيب از كم آبي ناشي از تب جلوگيري شود. استفاده از دستگاه بخور يا رطوبت ساز ممكن است براي سرفه فرزندتان مفيد باشد.
مي توانيد از مقدار مناسب استامينوفن براي كاهش درد و تب كودك استفاده كنيد. ( اگر فرزندتان كوچكتر از سه ماه است براي دريافت هر دارويي حتي رهايي از درد، حتما با پزشك وي هماهنگ كنيد) .
هرگز به بيمار آسپرين ندهيد زيرا مي تواند موجب سندرم Reye شود. اين سندرم بيماري نادر اما كشنده اي است.
اگر فرزند شما به تازگي با ويروس سرخك تماس داشته و هنوز واكسينه نشده است به پزشك او اطلاع دهيد. اگر كمتر از 6 روز است كه او با ويروس تماس داشته است (در معرض ابتلا به سرخك بوده است) ممكن است پزشك او براي وي ايمونوگلوبولين تجويز كند كه مي تواند از بيماري سرخك جلوگيري كند يا حداقل در صورت مبتلا شدن به سرخك علائم آن را به حداقل برساند.
اگر بچه شما 6 ماهه يا بزرگتر است و كمتر از 72 ساعت از تماس او با ويروس مي گذرد ممكن است توصيه به واكسيناسيون MMR شود. البته لازم است كه حداقل دو نوبت ديگر واكسن را در حدود يك سالگي و 4 تا 6 سالگي بگيرد.

آيا راهي وجود دارد كه از مبتلا شدن فرزندم به سرخك جلوگيري كند؟
 

در يك سالگي او مي تواند واكسن MMR بگيرد. اين واكسن 95% از بيماري هاي سرخك، سرخجه و اوريون جلوگيري مي كند.
در سال اول زندگي، سيستم ايمني او آنقدر كامل نيست كه در مقابل ويروس واكسينه شده واكنش كامل نشان دهد. در طول اين زمان آنتي بادي هايي كه فرزندتان در بدو تولد از شما دريافت كرده است او را در مقابل بيماري محافظت خواهد كرد.

آيا واكسن سرخك، ويروس زنده است؟
 

واكسن MMR ويروس زنده ضعيف شده است و از آنجائيكه ويروس بكار رفته در واكسن ضعيف شده است باعث بروز بيماري در بدن فرزندتان نمي شود. در عوض ويروس ضعيف شده در سلولهاي بدن موجب پاسخ ايمني مي شود كه مي تواند از ابتلا او به بيماري سرخك هنگام تماس يا در معرض بودن با ويروس جلوگيري كند. واكسن بهترين و تنها راه شناخته شده پيشگيري از اين بيماري است.

چه زماني، در چه سني كودك من بايد واكسن سرخك بگيرد؟
 

طبق برنامه واكسيناسيون كشوري در ايران، اولين واكسن MMR در يكسالگي (12 ماهگي) زده مي شود و تكرار آن در حدود 4 تا 6 سالگي است.
منبع:www.ninisite.com