بهترين رژيم براي ترک اعتياد

از ديدگاه رفتارشناسي، ترک اعتياد، خداحافظي با رفتارهاي نامناسب است. تغذيه ما وجهي از رفتار روزانه‌ ماست. از ميان نشانه‌هاي يک زندگي اعتيادي همانند بي‌تفاوتي به سر و وضع ظاهري خودمان، يکي هم بي‌توجهي به غذايي است که مي‌خوريم. بسيار پيش مي‌آيد که غذاي کمي بخوريم يا حتي غذا خوردن را فراموش کنيم و يا برعکس، به نحوي افراطي، خوراکي‌هايي بخوريم که ارزش غذايي چنداني ندارند. از اهداف اساسي درمان وابستگي به مواد، ارتقاي سطح مسووليت‌پذيري بيماران است. رعايت تغذيه متعادل و صحيح، در واقع پذيرش مسووليت‌هاي ما نسبت به بدن خودمان است.
ظريفي گفته است که: «همه دوست دارند که به بهشت بروند ولي مشکل اينجاست که کسي دوست ندارد بميرد.» همه ما دوست داريم بدني قوي و سالم داشته باشيم اما کمتر در مقام ايفاي الزامات آن برمي‌آييم. پرواضح است که سوءمصرف مواد، آثار تخريبي بسياري بر بدن ما خواهد داشت. اعتياد به لحاظ عوارضي که بر اعضا و جوارح ما دارد، شبيه سگ است؛ يعني بعضي اعضا را ليس مي‌زند و برخي ديگر را گاز مي‌گيرد. اما به هر حال، هر چه شدت و مدت وابستگي بيشتر باشد، تخريب بدني بيشتر است. در واقع اکثر معتادان به درجاتي دچار سوءتغذيه هستند.

مصايب اعتياد
 

بيماران در زمان مصرف مواد به اشتباه‌ آنها را عامل قدرت و انرژي گرفتن خود مي‌دانند اما در حقيقت اين مواد تهي از انرژي هستند. کاهش اشتها، سوءهاضمه و سوءجذب، نقص عملکرد کبد و لوزالعمده، کم‌کاري روده و نيز عدم دفع مناسب سموم و مواد زايد حاصل از سوخت‌وساز، از جمله عوارض مصرف مواد است. همچنين مصرف مواد به افزايش دفع و اتلاف برخي مواد ضروري براي بدن مي‌انجامد که ريزمغذي‌هايي همچون ويتامين‌ها و املاح معدني از جمله‌اند. ريزمغذي‌ها چاق‌کننده نيستند اما اشتها را زياد مي‌کنند و هر چند از متابوليسم آنها مستقيما انرژي توليد نمي‌شود اما در توليد انرژي براي بدن ما نقش واسطه‌اي بسيار مهمي را ايفا مي‌کند. ويتامين‌هاي گروه B و اسيد فوليک از اين گروه‌اند.
علاوه بر ريزمغذي‌ها، سوخت‌وساز درشت‌مغذي‌ها (کربوهيدرات‌، چربي و پروتئين) نيز که عوامل اصلي توليد انرژي در بدن ما هستند، با اختلال جدي همراه مي‌شود. اينکه در يک برنامه غذايي متعادل توصيه مي‌شود که 45 درصد منابع انرژي از محل مصرف کربوهيدرات، 30 درصد از محل مصرف چربي‌ها و 25 درصد از طريق مصرف پروتئين تامين شود، نقش و جايگاه درشت‌مغذي‌ها را در توانايي‌ براي تحرک و انجام فعاليت‌هاي روزانه ما نمايان مي‌سازد.

براي شناسايي عادت‌ها
 

توصيه مي‌کنم اگر حوصله داريد براي خودتان جدولي تهيه کنيد و در آن، آنچه مي‌خوريد و محل و موقعيت غذا خوردن و وضعيت روحي خودتان در زمان مصرف غذا و نيز کار ديگري را که در حين غذا خوردن انجام مي‌دهيد، يادداشت کنيد. اين جدول را حداقل براي 2 تا 3 روز تکميل کنيد. شايد اين روش به شما کمک کند که عادات اشتباه تغذيه‌اي خود را شناسايي کرده و به تصحيح آنها بپردازيد. به عنوان مثال، اگر شما غالبا صبحانه يا ناهار خود را فراموش مي‌کنيد و به جبران آن در مواقعي که فرصت پيدا مي‌کنيد با تنقلاتي که فاقد ارزش غذايي لاز‌م‌اند، خودتان را سير مي‌کنيد، اگر پشت‌ميز کارتان يا حين رانندگي و يا صحبت با تلفن غذا مي‌خوريد و اگر زماني که خوشحال يا عصباني هستيد به خوردن افراطي روي مي‌آوريد، بدانيد که رفتار تغذيه‌اي صحيحي نداشته و غذاها را همانند مواد مصرف مي‌کنيد. به ياد داشته باشيد که عجله کار شيطان است و همچون ترک موفق مواد، تغيير عادات و رفتارهاي غذايي ما نيز نيازمند مرور زمان است و به تدريج مي‌توانيم رفتارهاي غذايي مطلوب را جايگزين کنيم.

6 توصيه تغذيه‌اي در ترک اعتياد
 

1- برنامه غذايي در دوران ترک وابستگي، بايد حاوي مقادير کافي از ريزمغذي‌ها و درشت‌مغذي‌ها باشد تا بتواند بدن شما را در بازسازي بافت‌ها و رفع آسيب‌هاي وارده ياري رساند. بهتر است علاوه بر 3 وعده غذاي اصلي، از 2 ميان وعده‌ غذايي نيز سود جست. به عبارت ديگر 5 وعده غذايي سبک‌تر مهم‌تر از 3 وعده غذايي مفصل است. ميان‌وعده‌هاي غذايي کمک مي‌کنند اختلاف بين حداقل و حداکثر قندخون در طول روز کاهش يابد؛ چون يکي از عواملي که موجب تغييرات خلق بيمار، احساس افت انرژي و خستگي، تحريک‌پذيري و عصبانيت در طول روز مي‌شود، نوسان‌هاي قندخون است. به طور کلي، در دوران ترک وابستگي، رژيم غذايي پرپروتئين و غني از کربوهيدرات (قند) مفيد خواهد بود.
2- خوردن ميوه و سبزيجات تازه و غذاهاي حاوي غلات کامل (مثل نان‌هاي سبوس‌دار و برنج سبوس‌دار) مي‌تواند منابع ويتاميني لازم را براي‌تان تامين کند. مصرف روزانه يک قرص مولتي ويتامين کافي است و زياده‌روي در مصرف ويتامين‌ها آسيب‌رسان است.
3- براي رفع يبوست مزمن، مصرف غذاهاي حاوي فيبر بالا کمک‌کننده است. ميوه و سبزيجات از اين لحاظ موثرند و از بروز عوارضي چون هموروييد (بواسير)، پيشگيري مي‌کنند. مصرف داروها و فرآورده‌هاي ملين نيز کمک‌کننده‌اند.
4- در مصرف چربي‌ها محدوديت قايل شويد. هر چند که 25 درصد از کالري غذاي ما بايد از مصرف چربي‌ها تامين شود ولي فرهنگ غذايي ما به گونه‌اي است که معمولا مقادير به مراتب بيشتر از 25 درصد انرژي روزانه خود را از مصرف چربي‌ها تامين مي‌کنيم.
5- از مصرف کافئين حتي‌الامکان اجتناب کنيد. به تدريج از روزهاي آغازين ترک مواد، مصرف کافئين را کاهش دهيد و اين روند را تا رسيدن به حداقل ميزاني که مي‌توانيد ادامه دهيد. يادتان باشد که قهوه دم‌کرده، چاي، نوشابه‌، کاکائو و شکلات و نسکافه حاوي مقاديري کافئين هستند.
6- مصرف قند و شکر و شيريني‌جات نيز مي‌تواند به عنوان يک محرک عمل کند لذا ضرورت دارد مصرف آنها را متناسب با ميزان فعاليت فيزيکي خود تنظيم کنيد. به علاوه، هنگام تمايل به شيريني بهتر است ميوه‌هاي شيرين بخوريد.

پي نوشت ها :
 

*درمانگر اعتياد

منبع:www.salamat.com
/ع