داستان شكل‌گيري راديو
در سال 1860 ميلادي جيمز كلارك ماكس‌دل، فيزيكدان و رياضيدان اسكاتلندي، تئوري امواج الكترومغناطيسي را براي اولين بار عرضه كرد. در سال 1887 هنريشن هرتز، مهندس و فيزيكدان آلماني، نظريه ماكس دل را تاييد نمود.
او موفق شد از نوسانات الكترونيكي براي انتقال امواج از محلي به محل ديگر بدون سيم استفاده كند.
اولين كسي كه متوجه شد مي‌توان از بيسيم به‌عنوان يك وسيله ارتباطي استفاده نمود، ماركوني ايتاليايي بود كه بعدها به نام مخترع راديو معروف گرديد. وي در سال 1895 اولين خبر راديويي خود را به وسيله بيسيم در يك فاصله 3 كيلومتري فرستاد.
در ژوئن سال 1896 در لندن اولين ايستگاه تلگرافي بدون سيم به كمك امواج الكترونيكي نمايش داده شد. او در سال 1897 به ايتاليا برگشت و يك ارتباط بيسيم بين دو كشتي جنگي در يك مسافت 12 كيلومتري ايجاد نمود و بالاخره در سال 1901 در تكميل اختراع خود موفق گرديد علائم بيسيم را از يك طرف اقيانوس اطلس يعني از شهر پل‌دو در انگلستان به آن طرف اقيانوس اطلس، شهر سن‌‌ژان آمريكا بفرستد.
مردم از اختراع ماركوني چنان به شور و هيجان آمده بودند كه خواستار پخش صداي انسان از راديو شدند؛ اما چون لامپ‌هاي راديو ضعيف بود، سازندگان راديو بايد فكر بهتري مي‌كردند. به همين منظور در سال 1906 يك فيزيكدان آمريكايي به نام دو فورست، لامپ 3 الكتروني را اختراع كرد كه براي راديو الكتريسيته خيلي قابل استفاده بود. بعد از آن روبرت فون ليئن، موفق به ساخت لامپ‌هاي قوي شد. اين لامپ‌ها تحول بزرگي در زمينه دستگاه‌هاي الكترونيكي به وجود آوردند.
در سال 1910 براي اولين بار صداي موسيقي و آواز اپراي متروپوليتن نيويورك در سراسر آمريكاي شمالي شنيده شد.
در سال 1913 جمعي از دانشمندان سعي كردند كه صداي موزيك در تمام نقاط جهان كاملا شنيده شود؛ ولي جنگ جهاني اول، زحمات آنها را بي‌‌نتيجه گذاشت. احتياجات نظامي در دوران جنگ، استفاده از بيسيم را گسترش داد و در تاريخ 11 نوامبر سال 1918 تلگراف بيسيم، نويد پايان جنگ را به همه جهانيان اعلام نمود. تاريخ شروع بهرهبرداري عمومي از راديو در سال 1920 است.
مقدمات تاسيس راديو تهران فراهم شد. بعد از صدور فرمان تاسيس راديو قرار شد از 2 فرستنده موج كوتاه 20 كيلوواتي و متوسط 2 كيلوواتي وزارت پست و تلگراف و تلفن كه براي ارسال تلگراف بيسيم توسط كارخانه آلماني تلفونكن ( telefunken) در بيسيم قصر نصب شده بود، استفاده شود.
براي آمادگي پخش برنامه پس از افتتاح راديو، جمعي از استادان و نويسندگان عاليقدر از جمله استاد سعيد نفيسي و دكتر ذبيح‌الله صفا و عده‌اي از بانوان روشنفكر يك سلسله گفتارهاي ادبي، تاريخي، جغرافيايي، اجتماعي و خانه‌داري را قبلا تهيه كرده بودند؛ به طوري كه احتياجات راديو را براي مدت 3?ماه تامين مي‌كرد. موسيقي زير نظر سرگرد غلامحسين مين‌باشيان، رئيس مدرسه عالي موسيقي بود و بودجه راديو كه فقط 80 هزار تومان بود، توسط سازمان پرورش افكار تامين مي‌شد. بعد از فراهم شدن مقدمات، بالاخره راديو در ساعت 10 با مداد روز 4 ارديبهشت 1319 افتتاح شد.
در شروع كار، ساختمان راديو از 2 طبقه در بيسيم قصر تشكيل مي‌شد كه طبقه اول شامل يك اتاق انتظار و دستگاه‌هاي فرستنده و تقويت‌كننده بود و طبقه دوم از يك اتاق كه با نصب پرده در سقف و دوبل كردن در ورودي و خروجي و سيمان‌كاري ديوارهاي داخلي به صورت استوديو درآمده بود.
تا سال 1342 كه كل تشكيلات راديو به وزارت اطلاعات منتقل شد و اين وضعيت تا ايجاد سازمان راديو تلويزيون ملي ايران در سال 1350 ادامه داشت. اداره و تشكيلات راديو به اين نام‌ها خوانده مي‌شد؛ انتشارات و تبليغات، راديو و خبرگزاري، انتشارات و راديو، انتشارات و اطلاعات و اداره كل انتشارات و راديو.
در سال 1336 نام راديو تهران به راديو ايران تبديل و بعدها در جنب راديو ايران فرستنده دومي به نام راديو تهران نيز مشغول به كار گرديد كه در آغاز امر، تنها موسيقي از آن پخش مي‌شد.
اولين كساني كه در راديو مشغول شدند
اين افراد از ميان فرهنگيان و هنرمندان شايسته و باذوق انتخاب و از ساير وزارتخانه‌ها به اداره كل انتشارات و تبليغات منتقل شدند.
استاد محمد حجازي ملقب به مطيع‌الدوله (نويسنده و داستان‌نويس)، عبدالرحمن فرامرزي (نويسنده و مدير روزنامه كيهان)، حسينقلي مستعان (داستان‌نويس)، ابوالقاسم پاينده (نويسنده)، ابوالقاسم اعتصام‌زاده و مشفق همداني (مترجم).
همچنين براي تعيين خط‌مشي و سياست راديو، شوراي عالي انتشارات برپا شد كه اعضاي آن عبارت بود از: علامه محمد قزويني، محمدعلي فروغي (ذكاء‌الملك)، دكتر قائم غني، دكتر علي‌اكبر سياسي (رئيس دانشگاه تهران)، دكتر رضا زاده‌شفق، دكتر محمود افشار و استاد علينقي وزيري.
در ابتداي كار، آژانس پارس، اخبار روزنامه‌ها را قيچي مي‌كرد و به دست گويندگان راديو مي‌داد؛ اما رفته‌رفته پس از 5 سال، اين آژانس به يك خبرگزاري جدي تبديل شد كه علاوه بر تهيه و پخش اخبار راديويي، هر روز 4 شماره بولتن صبح و عصر از اخبار ايران و جهان تهيه مي‌كرد و به رايگان در اختيار روزنامه‌ها قرار مي‌داد. گزارش‌هاي راديويي نيز يا از طريق فرستنده سيار به طور زنده پخش مي‌شد يا جريان رويداد، روي نوار ضبط و در بخش اخبار از راديو پخش مي‌گرديد.
اخبار خارجي از طريق تله‌‌تايپ (دستگاه خودكار خبرگيري) كه نقش خبرنگار را بازي مي‌كرد، دريافت و سپس توسط مترجمان در مدت كوتاهي ترجمه و براي تنظيم خبر راديويي تحويل سردبير اخبار مي‌شد. پس از تنظيم راديويي، توسط مسوولان خبرگزاري كنترل و براي پخش به استوديوي راديو ايران تحويل‌مي‌شد. ناگفته نماند از سال 25 تا 38 نيز به مرور هر استاني براي خود (زير نظر اداره كل انتشارت و راديو) اقدام به تاسيس راديو نمود.
در حال حاضر صداي جمهوري اسلامي ايران با 16 شبكه راديويي سراسري و 32 شبكه استاني مثل يكي از اعضاي خانواده‌هاي ايراني مي‌باشد. شبكه‌هاي سراسري شامل: ايران، قرآن، تهران، پيام، جوان، فرهنگ، البرز، معارف، آموزش، سلامت، صداي آشنا، گفتگو، تجارت، آوا، نوا و معارف انگليسي است كه تاريخ شروع به كار راديو ايران در سال 1319 با 2 ساعت برنامه در آغاز و 24 ساعت برنامه در حال حاضر است. آخرين راديوهاي افتتاح شده راديوهاي آوا و نوا هستند كه به ترتيب با 7 ساعت و 6 ساعت برنامه در روز از طريق موج FM فعاليت دارند.
ارسالي از طرف کاربر محترم : hamidrezaghaedamini
/ک
او موفق شد از نوسانات الكترونيكي براي انتقال امواج از محلي به محل ديگر بدون سيم استفاده كند.
اولين كسي كه متوجه شد مي‌توان از بيسيم به‌عنوان يك وسيله ارتباطي استفاده نمود، ماركوني ايتاليايي بود كه بعدها به نام مخترع راديو معروف گرديد. وي در سال 1895 اولين خبر راديويي خود را به وسيله بيسيم در يك فاصله 3 كيلومتري فرستاد.
در ژوئن سال 1896 در لندن اولين ايستگاه تلگرافي بدون سيم به كمك امواج الكترونيكي نمايش داده شد. او در سال 1897 به ايتاليا برگشت و يك ارتباط بيسيم بين دو كشتي جنگي در يك مسافت 12 كيلومتري ايجاد نمود و بالاخره در سال 1901 در تكميل اختراع خود موفق گرديد علائم بيسيم را از يك طرف اقيانوس اطلس يعني از شهر پل‌دو در انگلستان به آن طرف اقيانوس اطلس، شهر سن‌‌ژان آمريكا بفرستد.
مردم از اختراع ماركوني چنان به شور و هيجان آمده بودند كه خواستار پخش صداي انسان از راديو شدند؛ اما چون لامپ‌هاي راديو ضعيف بود، سازندگان راديو بايد فكر بهتري مي‌كردند. به همين منظور در سال 1906 يك فيزيكدان آمريكايي به نام دو فورست، لامپ 3 الكتروني را اختراع كرد كه براي راديو الكتريسيته خيلي قابل استفاده بود. بعد از آن روبرت فون ليئن، موفق به ساخت لامپ‌هاي قوي شد. اين لامپ‌ها تحول بزرگي در زمينه دستگاه‌هاي الكترونيكي به وجود آوردند.
در سال 1910 براي اولين بار صداي موسيقي و آواز اپراي متروپوليتن نيويورك در سراسر آمريكاي شمالي شنيده شد.
در سال 1913 جمعي از دانشمندان سعي كردند كه صداي موزيك در تمام نقاط جهان كاملا شنيده شود؛ ولي جنگ جهاني اول، زحمات آنها را بي‌‌نتيجه گذاشت. احتياجات نظامي در دوران جنگ، استفاده از بيسيم را گسترش داد و در تاريخ 11 نوامبر سال 1918 تلگراف بيسيم، نويد پايان جنگ را به همه جهانيان اعلام نمود. تاريخ شروع بهرهبرداري عمومي از راديو در سال 1920 است.
نخستين دستگاه پخش راديو
راديو در ايران
و اما مقدمات تاسيس راديو
مقدمات تاسيس راديو تهران فراهم شد. بعد از صدور فرمان تاسيس راديو قرار شد از 2 فرستنده موج كوتاه 20 كيلوواتي و متوسط 2 كيلوواتي وزارت پست و تلگراف و تلفن كه براي ارسال تلگراف بيسيم توسط كارخانه آلماني تلفونكن ( telefunken) در بيسيم قصر نصب شده بود، استفاده شود.
براي آمادگي پخش برنامه پس از افتتاح راديو، جمعي از استادان و نويسندگان عاليقدر از جمله استاد سعيد نفيسي و دكتر ذبيح‌الله صفا و عده‌اي از بانوان روشنفكر يك سلسله گفتارهاي ادبي، تاريخي، جغرافيايي، اجتماعي و خانه‌داري را قبلا تهيه كرده بودند؛ به طوري كه احتياجات راديو را براي مدت 3?ماه تامين مي‌كرد. موسيقي زير نظر سرگرد غلامحسين مين‌باشيان، رئيس مدرسه عالي موسيقي بود و بودجه راديو كه فقط 80 هزار تومان بود، توسط سازمان پرورش افكار تامين مي‌شد. بعد از فراهم شدن مقدمات، بالاخره راديو در ساعت 10 با مداد روز 4 ارديبهشت 1319 افتتاح شد.
در شروع كار، ساختمان راديو از 2 طبقه در بيسيم قصر تشكيل مي‌شد كه طبقه اول شامل يك اتاق انتظار و دستگاه‌هاي فرستنده و تقويت‌كننده بود و طبقه دوم از يك اتاق كه با نصب پرده در سقف و دوبل كردن در ورودي و خروجي و سيمان‌كاري ديوارهاي داخلي به صورت استوديو درآمده بود.
تا سال 1342 كه كل تشكيلات راديو به وزارت اطلاعات منتقل شد و اين وضعيت تا ايجاد سازمان راديو تلويزيون ملي ايران در سال 1350 ادامه داشت. اداره و تشكيلات راديو به اين نام‌ها خوانده مي‌شد؛ انتشارات و تبليغات، راديو و خبرگزاري، انتشارات و راديو، انتشارات و اطلاعات و اداره كل انتشارات و راديو.
توسعه راديو در ايران
در سال 1336 نام راديو تهران به راديو ايران تبديل و بعدها در جنب راديو ايران فرستنده دومي به نام راديو تهران نيز مشغول به كار گرديد كه در آغاز امر، تنها موسيقي از آن پخش مي‌شد.
اهداف و تشكيلات راديو
اولين كساني كه در راديو مشغول شدند
اين افراد از ميان فرهنگيان و هنرمندان شايسته و باذوق انتخاب و از ساير وزارتخانه‌ها به اداره كل انتشارات و تبليغات منتقل شدند.
استاد محمد حجازي ملقب به مطيع‌الدوله (نويسنده و داستان‌نويس)، عبدالرحمن فرامرزي (نويسنده و مدير روزنامه كيهان)، حسينقلي مستعان (داستان‌نويس)، ابوالقاسم پاينده (نويسنده)، ابوالقاسم اعتصام‌زاده و مشفق همداني (مترجم).
همچنين براي تعيين خط‌مشي و سياست راديو، شوراي عالي انتشارات برپا شد كه اعضاي آن عبارت بود از: علامه محمد قزويني، محمدعلي فروغي (ذكاء‌الملك)، دكتر قائم غني، دكتر علي‌اكبر سياسي (رئيس دانشگاه تهران)، دكتر رضا زاده‌شفق، دكتر محمود افشار و استاد علينقي وزيري.
بخش خبر
در ابتداي كار، آژانس پارس، اخبار روزنامه‌ها را قيچي مي‌كرد و به دست گويندگان راديو مي‌داد؛ اما رفته‌رفته پس از 5 سال، اين آژانس به يك خبرگزاري جدي تبديل شد كه علاوه بر تهيه و پخش اخبار راديويي، هر روز 4 شماره بولتن صبح و عصر از اخبار ايران و جهان تهيه مي‌كرد و به رايگان در اختيار روزنامه‌ها قرار مي‌داد. گزارش‌هاي راديويي نيز يا از طريق فرستنده سيار به طور زنده پخش مي‌شد يا جريان رويداد، روي نوار ضبط و در بخش اخبار از راديو پخش مي‌گرديد.
اخبار خارجي از طريق تله‌‌تايپ (دستگاه خودكار خبرگيري) كه نقش خبرنگار را بازي مي‌كرد، دريافت و سپس توسط مترجمان در مدت كوتاهي ترجمه و براي تنظيم خبر راديويي تحويل سردبير اخبار مي‌شد. پس از تنظيم راديويي، توسط مسوولان خبرگزاري كنترل و براي پخش به استوديوي راديو ايران تحويل‌مي‌شد. ناگفته نماند از سال 25 تا 38 نيز به مرور هر استاني براي خود (زير نظر اداره كل انتشارت و راديو) اقدام به تاسيس راديو نمود.
صداي جمهوري اسلامي ايران
در حال حاضر صداي جمهوري اسلامي ايران با 16 شبكه راديويي سراسري و 32 شبكه استاني مثل يكي از اعضاي خانواده‌هاي ايراني مي‌باشد. شبكه‌هاي سراسري شامل: ايران، قرآن، تهران، پيام، جوان، فرهنگ، البرز، معارف، آموزش، سلامت، صداي آشنا، گفتگو، تجارت، آوا، نوا و معارف انگليسي است كه تاريخ شروع به كار راديو ايران در سال 1319 با 2 ساعت برنامه در آغاز و 24 ساعت برنامه در حال حاضر است. آخرين راديوهاي افتتاح شده راديوهاي آوا و نوا هستند كه به ترتيب با 7 ساعت و 6 ساعت برنامه در روز از طريق موج FM فعاليت دارند.
راديوي اينترنتي
ارسالي از طرف کاربر محترم : hamidrezaghaedamini
/ک
