کي به سرطان گوارش شک کنيم؟
گفتگو با دکتر ايرج خسرونيا، رييس انجمن متخصصان داخلي ايران
کار گوارش حتي پيش از آنکه شما نخستين لقمه را در دهان قرار دهيد، آغاز مي‌شود. بوي خوش غذايي که قصد داريد آن را ميل کنيد براي راه افتادن بزاق دهان‌تان کافي است. به محض گذاردن لقمه در دهان، غدد بزاقي به سرعت شروع به ترشح شيره‌اي مي‌کنند که تجزيه شيميايي غذا را آغاز مي‌کند. در اين فعل و انفعال دستگاه گوارشي مري، معده، روده کوچک، روده بزرگ، کبد، کيسه صفرا و لوزالمعده نقش دارند اما همين اعضاي بسيار مهم مي‌توانند بنا به عللي دچار سرطان شوند و به نوعي دستگاه گوارش را دچار اختلال کنند. براي آشنايي مختصر با علايم و نشانه‌هاي سرطان‌هاي دستگاه گوارش به ملاقات دکتر ايرج خسرونيا، رييس انجمن متخصصان داخلي ايران رفتيم تا با اين علايم بيشتر آشنا شويم.
آقاي دکتر! پزشکان با مشاهده چه علايمي به وجود سرطان در دستگاه گوارش مشکوک مي‌شوند؟
براي پاسخ به اين سوال بايد اجزاي اصلي دستگاه گوارش (مري، معده و روده‌ها) را جداگانه بررسي کنيم؛ مثلا در سرطان مري علايم اصلي عبارتند از: دشواري پيش‌رونده در بلع، کاهش وزن، بازگشت مواد غذايي بلعيده شده به دهان، وجود خون در مدفوع يا مواد استفراغ شده البته به ياد داشته باشيد که بيشتر تومورهاي مري در بخش مياني يا تحتاني آن ايجاد مي‌شوند و نزديک به 90 درصد آنها بدخيم هستند. علامت اصلي تومور مري، خواه خوش‌خيم و خواه بدخيم، دشواري پيش‌رونده در عمل بلع است. اين مشکل اغلب با بلع مواد غذايي جامد شروع مي‌شود ولي سرانجام مايعات را نيز دربرمي‌گيرد. از آنجا که اشکال در بلع به تدريج و در طول مدت زمان نسبتا طولاني تشديد مي‌يابد بسياري از مبتلايان در مراجعه به پزشک تاخير مي‌کنند، به همين دليل در بسياري از موارد وقتي تومور مري تشخيص داده مي‌شود به حدي بزرگ است که حدود نيمي از قطر مري را پر کرده است.
درباره علايم و نشانه‌هاي سرطاني شدن معده هم توضيح مي‌دهيد؟
احساس ناراحتي در نواحي مياني و بالايي شکم، مدفوع سياه و قيري، استفراغ خوني، استفراغ پس از صرف غذا، کاهش وزن، کم‌خوني و احساس نفخ پس از صرف غذا از نشانه‌هاي سرطان معده است البته برخلاف مري، بيشتر تومورهاي معده خوش‌خيم هستند و احتمال بدخيم شدن اين تومورها اندک است. دسته‌اي از تومورها که شيوع بسيار کمتري دارند آدنوم‌ها مي‌باشند. اينها گاهي بزرگ شده و سرطاني مي‌شوند. شيوع سرطان معده در مردان دو برابر زنان است و معمولا در سنين 50 سال به بالا ايجاد مي‌شود.
علت بروز سرطان معده چيست؟
علت دقيق تومورهاي سرطاني معده مشخص نيست. از زمان کشف باکتري هليکوباکتر پيلوري به عنوان علت شايع زخم‌هاي گوارشي محققان در تلاش‌اند که بفهمند آيا رابطه‌اي بين اين باکتري و سرطان معده وجود دارد يا نه؟ يک مطالعه طولاني مدت درباره اين فرضيه نشان داده است که عفونت مزمن هليکوباکترپيلوري خطر سرطان معده را افزايش مي‌دهد.
نشانه‌هاي تومورهاي روده کوچک چيست؟
درد و انقباضات شکمي، تهوع و استفراغ، کاهش وزن و مدفوع خوني از نشانه‌هاي اين تومورها هستند. البته تومورها به ندرت در روده کوچک ايجاد مي‌شوند و تنها سه تا شش درصد از کل توده‌هاي غيرطبيعي مجراي گوارش را تشکيل مي‌دهند. شايع‌ترين تومورهاي روده کوچک، توده‌هاي غيرسرطاني و خوش‌خيم هستند و معمولا در سنين 40 تا 60 سالگي کشف مي‌شوند.
تومورهاي روده کوچک چه خطراتي دارند؟
تومورهاي خوش‌خيم تهديدکننده حيات نيستند اما قادرند علايم خطرناکي را از قبيل خون‌ريزي و انسداد ايجاد کنند. تومورهاي بدخيم خطرساز و حتي تهديد کننده حيات بوده و به درمان فوري نيازمندند.
درباره سرطان‌هاي روده بزرگ هم توضيح دهيد.
اين سرطان‌ها گاهي اوقات هيچ علامتي ندارد اما برخي مواقع خون‌ريزي از مقعد، تغيير در اجابت مزاج، انقباضات يا دردهاي شکمي، کم‌خوني غيرقابل توجيه و کاهش وزن غيرقابل توجيه از نشانه‌هاي اين سرطان است.
دلايل بروز سرطان روده بزرگ چيست؟
مجموعه عوامل پيچيده‌اي مانند نحوه زندگي و محيط زندگي ممکن است مسوول ايجاد آن باشند. محققان نظريه‌اي دادند مبني بر اينکه اغلب مردم، ژن‌هاي خاموشي دارند که قادرند سلول‌هاي سرطاني را ايجاد کنند. اين ژن‌ها تا وقتي که به وسيله عوامل خارجي فعال نشده‌اند خاموش باقي مي‌مانند اين عوامل عبارتند از عفونت، مصرف دخانيات، آلاينده‌هاي غذا، هوا و آب. اغلب سرطان‌هاي مجراي گوارشي در روده بزرگ و راست روده روي مي‌دهند، جايي که سرعت عبور باقي مانده غذا کندتر شده و سموم مدت بيشتري در آنجا مي‌مانند. به‌نظر مي‌رسد سرطان روده بزرگ در افرادي که چربي حيواني را به مقدار زياد و ميوه و سبزي تازه را به ميزان کم‌مصرف مي‌کنند شيوع بيشتري داشته باشد. همچنين اين خطر در سيگاري‌ها، مصرف‌کنندگان الکل و افراد کم‌تحرک بيشتر است.
منبع:www.salamat.com
/ج
کار گوارش حتي پيش از آنکه شما نخستين لقمه را در دهان قرار دهيد، آغاز مي‌شود. بوي خوش غذايي که قصد داريد آن را ميل کنيد براي راه افتادن بزاق دهان‌تان کافي است. به محض گذاردن لقمه در دهان، غدد بزاقي به سرعت شروع به ترشح شيره‌اي مي‌کنند که تجزيه شيميايي غذا را آغاز مي‌کند. در اين فعل و انفعال دستگاه گوارشي مري، معده، روده کوچک، روده بزرگ، کبد، کيسه صفرا و لوزالمعده نقش دارند اما همين اعضاي بسيار مهم مي‌توانند بنا به عللي دچار سرطان شوند و به نوعي دستگاه گوارش را دچار اختلال کنند. براي آشنايي مختصر با علايم و نشانه‌هاي سرطان‌هاي دستگاه گوارش به ملاقات دکتر ايرج خسرونيا، رييس انجمن متخصصان داخلي ايران رفتيم تا با اين علايم بيشتر آشنا شويم.
آقاي دکتر! پزشکان با مشاهده چه علايمي به وجود سرطان در دستگاه گوارش مشکوک مي‌شوند؟
براي پاسخ به اين سوال بايد اجزاي اصلي دستگاه گوارش (مري، معده و روده‌ها) را جداگانه بررسي کنيم؛ مثلا در سرطان مري علايم اصلي عبارتند از: دشواري پيش‌رونده در بلع، کاهش وزن، بازگشت مواد غذايي بلعيده شده به دهان، وجود خون در مدفوع يا مواد استفراغ شده البته به ياد داشته باشيد که بيشتر تومورهاي مري در بخش مياني يا تحتاني آن ايجاد مي‌شوند و نزديک به 90 درصد آنها بدخيم هستند. علامت اصلي تومور مري، خواه خوش‌خيم و خواه بدخيم، دشواري پيش‌رونده در عمل بلع است. اين مشکل اغلب با بلع مواد غذايي جامد شروع مي‌شود ولي سرانجام مايعات را نيز دربرمي‌گيرد. از آنجا که اشکال در بلع به تدريج و در طول مدت زمان نسبتا طولاني تشديد مي‌يابد بسياري از مبتلايان در مراجعه به پزشک تاخير مي‌کنند، به همين دليل در بسياري از موارد وقتي تومور مري تشخيص داده مي‌شود به حدي بزرگ است که حدود نيمي از قطر مري را پر کرده است.
درباره علايم و نشانه‌هاي سرطاني شدن معده هم توضيح مي‌دهيد؟
احساس ناراحتي در نواحي مياني و بالايي شکم، مدفوع سياه و قيري، استفراغ خوني، استفراغ پس از صرف غذا، کاهش وزن، کم‌خوني و احساس نفخ پس از صرف غذا از نشانه‌هاي سرطان معده است البته برخلاف مري، بيشتر تومورهاي معده خوش‌خيم هستند و احتمال بدخيم شدن اين تومورها اندک است. دسته‌اي از تومورها که شيوع بسيار کمتري دارند آدنوم‌ها مي‌باشند. اينها گاهي بزرگ شده و سرطاني مي‌شوند. شيوع سرطان معده در مردان دو برابر زنان است و معمولا در سنين 50 سال به بالا ايجاد مي‌شود.
علت بروز سرطان معده چيست؟
علت دقيق تومورهاي سرطاني معده مشخص نيست. از زمان کشف باکتري هليکوباکتر پيلوري به عنوان علت شايع زخم‌هاي گوارشي محققان در تلاش‌اند که بفهمند آيا رابطه‌اي بين اين باکتري و سرطان معده وجود دارد يا نه؟ يک مطالعه طولاني مدت درباره اين فرضيه نشان داده است که عفونت مزمن هليکوباکترپيلوري خطر سرطان معده را افزايش مي‌دهد.
نشانه‌هاي تومورهاي روده کوچک چيست؟
درد و انقباضات شکمي، تهوع و استفراغ، کاهش وزن و مدفوع خوني از نشانه‌هاي اين تومورها هستند. البته تومورها به ندرت در روده کوچک ايجاد مي‌شوند و تنها سه تا شش درصد از کل توده‌هاي غيرطبيعي مجراي گوارش را تشکيل مي‌دهند. شايع‌ترين تومورهاي روده کوچک، توده‌هاي غيرسرطاني و خوش‌خيم هستند و معمولا در سنين 40 تا 60 سالگي کشف مي‌شوند.
تومورهاي روده کوچک چه خطراتي دارند؟
تومورهاي خوش‌خيم تهديدکننده حيات نيستند اما قادرند علايم خطرناکي را از قبيل خون‌ريزي و انسداد ايجاد کنند. تومورهاي بدخيم خطرساز و حتي تهديد کننده حيات بوده و به درمان فوري نيازمندند.
درباره سرطان‌هاي روده بزرگ هم توضيح دهيد.
اين سرطان‌ها گاهي اوقات هيچ علامتي ندارد اما برخي مواقع خون‌ريزي از مقعد، تغيير در اجابت مزاج، انقباضات يا دردهاي شکمي، کم‌خوني غيرقابل توجيه و کاهش وزن غيرقابل توجيه از نشانه‌هاي اين سرطان است.
دلايل بروز سرطان روده بزرگ چيست؟
مجموعه عوامل پيچيده‌اي مانند نحوه زندگي و محيط زندگي ممکن است مسوول ايجاد آن باشند. محققان نظريه‌اي دادند مبني بر اينکه اغلب مردم، ژن‌هاي خاموشي دارند که قادرند سلول‌هاي سرطاني را ايجاد کنند. اين ژن‌ها تا وقتي که به وسيله عوامل خارجي فعال نشده‌اند خاموش باقي مي‌مانند اين عوامل عبارتند از عفونت، مصرف دخانيات، آلاينده‌هاي غذا، هوا و آب. اغلب سرطان‌هاي مجراي گوارشي در روده بزرگ و راست روده روي مي‌دهند، جايي که سرعت عبور باقي مانده غذا کندتر شده و سموم مدت بيشتري در آنجا مي‌مانند. به‌نظر مي‌رسد سرطان روده بزرگ در افرادي که چربي حيواني را به مقدار زياد و ميوه و سبزي تازه را به ميزان کم‌مصرف مي‌کنند شيوع بيشتري داشته باشد. همچنين اين خطر در سيگاري‌ها، مصرف‌کنندگان الکل و افراد کم‌تحرک بيشتر است.
منبع:www.salamat.com
/ج
