اعتياد نوجوانان؛ چرا و به چه علت؟

روبه‌رو شويد که استفاده از مشروب يا مواد مخدر را بد نمي‌دانند. شايد يک دليل آن، رخنه فرهنگ بيگانه از طريق ماهواره‌، اينترنت و يا فيلم‌هاي نامناسب باشد که گاهي فضاي خانواده‌ها را مسموم مي‌کند. شايد هم به دليل آن باشد که عده‌اي از والدين داروهايي را که بايد پزشک تجويز کند، به قصد کسب احساس بهتر و يا رسيدن به آرامش به طور سرخود مصرف مي‌کنند و نوجوان هم به والدين خود نگاه مي‌کند.
متاسفانه تعداد نوجوان‌هايي که از اين مواد استفاده مي‌کنند، زياد است. البته بيشترشان به طور منظم مصرف نمي‌کنند و اغلب در هنگام فراغت از تحصيل عده کمي به سمت مواد قوي‌تر گرايش پيدا مي‌کنند و بيشترشان به صورت گاه و بي‌گاه و تفنني (که البته باز هم عمل خطرناکي است) استفاده مي‌کنند.
افراد کم سن و سال‌تر گاهي فقط به دليل کنجکاوي سراغ مواد مي‌روند، چيزهايي شنيده‌اند که براي مثال مواد مخدر، فرد را بالا مي‌برد يا احساس خوبي به آدم مي‌دهد يا آرامش به وجود مي‌آورد، اعتماد به نفس مي‌دهد و... اين اتفاقات غلط از علل گرايش نوجوانان بوده است.
عده‌اي ديگر به دليل پذيرش در گروه هم‌سالان خود و براساس اين شعار که خواهي نشوي رسوا هم‌رنگ جماعت شو، به سمت مصرف مواد کشيده مي‌شوند. عده‌اي ديگر از نوجوان‌ها هم از مواد مخدر به عنوان وسيله‌اي براي اعلام استقلال (به خصوص وقتي با خانواده مشکل دارند) استفاده مي‌کنند، عده‌اي ديگر نيز به غلط فکر مي‌کنند که مواد مخدر گذرگاه عبور از نوجواني به بزرگسالي است! به خصوص اگر والدين دانسته باشند که از مواد مخدر مانند سيگار استفاده مي‌کنند.
در نوجوان‌هايي که فشارهاي اضطراب مدرسه، مشکلات ارتباطي با والدين يا دوستان دارند نيز اين مشکل ديده مي‌شود و اينها اغلب به افت تحصيلي نوجوان‌ها هم منجر مي‌شود.
متاسفانه برخي نوجوان‌ها نمي‌خواهند درک کنند که تغيير خلق حاصل از سوء مصرف مواد، فقط يک راه فرار و احساس کاذب است و بيشتر تاثير تلقيني داروهاست که موجب مي‌شود فرد احساس کند که حالش بهتر شده و اين به استفاده بيشتر و بالاخره اعتياد منجر مي‌شود.

مراحل سه‌گانه اعتياد نوجوانان
 

تحقيقات، سه مرحله متمايز استفاده از مواد مخدر را در نوجوان‌ها نشان مي‌دهد:
1) مرحله امتحان کردن مواد، در اين مرحله: استفاده از مواد مخدر اغلب تفريحي است. اغلب، دوستان مشوق اصلي ورود به اين مرحله هستند البته تغييرات رفتاري زياد بارز نيست.
2) مرحله وابستگي رواني به مواد: در اين مرحله نوجوان به اشتباه فکر مي‌کند کهمصرف اين داروها، به کاهش اضطراب و استرس منجر مي‌شود. در اين مرحله علامت‌هاي رفتاري زير ديده مي‌شود:
• ماندن در تنهايي
• کاهش ارتباط با اعضاي خانواده
• دعوا و جدل با اعضاي خانواده
• تغيير در شيوه آرايش مدرسه يا لباس
• افت تحصيلي
• اختلالات خواب
• شلخته شدن
• مشکلات تغذيه‌اي
• چشم‌هاي قرمز و پرخون (به‌خصوص درباره استفاده از الکل و حشيش)
• سرماخوردگي‌هاي مکرر يا خون دماغ (به‌خصوص درباره استفاده از کوکايين)
• فرار از خانه
• اقدام به خودکشي
• زودرنجي
• بيش‌فعالي (به‌خصوص در هنگام استفاده از اکستازي و کوکائين)
به‌خصوص زماني که چند مورد از علايم به‌طور هم‌زمان وجود دارند، بيشتر بايد شک داشت و بايد در اسرع وقت با يک روان‌شناس ملاقات کرد. در غير اين صورت شايد در آينده خيلي دير شود.
3) مرحله اعتياد: در اين مرحله وابستگي رواني و جسماني به وجود آمده است. گاهي به علت پرهزينه بودن مواد کم‌کم برخي لوازم منزل شروع به ناپديدشدن مي‌کنند! برخي مواقع هم مشکلات قانوني به وجود مي‌آيد، به خصوص مواقعي که خود نوجوان شروع به خريد و فروش مي‌کند. نوجوان‌هايي که اقدام به ترک مي‌کنند گاهي بداخلاق، افسرده يا تحريک‌پذير مي‌شوند.

حرف آخر
 

خوشبختانه بيشتر نوجوان‌ها از مرحله اول (امتحان کردن) جلوتر نمي‌روند که خود اين امر هم خطرناک است. گاهي طي کردن اين سه مرحله از يکي دو ماه تا چند سال طول مي‌کشد. به طور معمول هرچه سريع‌تر متوجه شويم بهتر مي‌توانيم پيشگيري و مقابله کنيم.
منبع: http://www.salamat.com