آموزش گام به گام بسکتبال (3)

فصل2
 

حرکت‌های بدون توپ
 

یکی از مشکل‌ترین وظایف در مربی‌گری، آموزش حرکت‌های بدون توپ (آهن‌ربای بازی‌ها) به بازیکنان است. یک بازیکن بتنهایی (با پنج بازیکن در تیم) 80% زمان بازی در حمله را بدون توپ‌بازی خواهد کرد.
مطالب فوق اهمیت قابل توجهی برای پیشرفت در مهارت‌های فردی بدون مالکیت توپ را بیان می‌کند. اغلب مربیّان بر این باورند که این قسمت مشکل‌ساز با اغلب بازیکنان جوان است. بازیکنان اغلب مجذوب توپ هستند و به نظر می‌رسد تقریباً به طرز ناراحت کننده‌ای در حمله، جذب توپ می‌شوند. وقت قابل توجهی باید در آموزش این مطلب صرف شود که حرکت‌های بدون توپ،دارای همان اهمیت هستند که به وجود آوردن موقعیت گل، در حرکت‌های با توپ صورت می‌گیرد. کمک به بازیکنان در فهم این مطلب، کلید تشویق آنها برای اجرای حرکت‌های با هدف در زمان مالکیت توپ است.

اصول بنیادی حرکت‌های بدون توپ
 

برای حرکت کردن موثر بازیکنان بدون توپ، اصول اساسی و مشخصی وجود دارد که باید در آنها کسب مهارت کنند و در زمین به خاطر بیاورند.
• هوشیار باشید و یاد آورید که همه حرکت‌ها، روی زمین آغاز می‌شوند.
• با تسلط، تعادل و چابکی حرکت کنید.
• با هدف حرکت کنید، بازیکنان باید از حرکت هم تیمی‌های خود آگاه باشند و تمرکز خود را روی راهبردی کلی تیم، حفظ کنند.
• موقعیت توپ و مدافعان را مورد مطالعه قرار دهید. حالت‌های بازی تیم معین‌کننده کلیه حرکت‌هایی است که فرد باید انجام دهد، اما این حرکت‌ها باید در ارتباط با موقعیت و حرکت‌های توپ و هم‌چنین مدافعان، اجرا شود. بازیکنان باید بیاموزند تا خود را به مناطق آزاد زمین برسانند، جایی که می‌توانند پاس دریافت کنند.
• آزاد شدن یا خالی کردن منطقه- اولین هدف از حرکت بدون توپ آزاد شدن برای دریافت پاس از کسی است که توپ را در دست دارد. بازیکنان باید یاد بگیرند ابتدا برای آزاد شدن و دریافت پاس تلاش کنند و اگر ممکن نشد، راه را برای بازیکنان دیگر باز کنند.
• از حالت دریافت کامل استفاده کنید- این موقعیت، فاصله 5/4 الی 6 متری از صاحب توپ است، جایی که فرد آزاد است و می‌تواند پاس دریافت کند. بطور ایده‌آل، این موقعیتی خواهد بود که به بازیکنان امکان پاس، شوت یا دریبل بدهد.
• یک هنرپیشه باشید- حرکت بدون توپ یک رقابت مستمر بین مدافعان و مهاجمان است؛ مشغول کردن فکر و حواس حریف، مستلزم استفاده از فریب‌های قابل باور برای به ستوه آوردن مدافعان و بازی کردن نقش یک طعمه است.
• پنهان شدن از دیدن مدافع- به خارج از منطقه دید مدافع حرکت کنید و او را وا دارید که سرخود را برگرداند. از آن جا که اغلب مدافعان پشت خود را به سبد و دید خود را روی توپ حفظ می‌کنند، مهاجمان باید از پشت آنها به سمت خط زیرین و دور از توپ حرکت کنند. این برش‌ها می‌توانند بهترین باشند، زیرا پیش‌بینی آن برای مدافع مشکل است.
• حرکت به سمت توپ- هنگام حرکت برای دریافت پاس دو مطلب دارای اهمیت است. اول، باقی ماندن در موقعیتی آزاد. دوم، حرکت به سمت توپ. مگر حالتی که شما مدافع خود را پشت سرگذاشته در حال انجام برش به سمت سبد هستید.
• برای آزاد شدن از مدافع به او نزدیک شوید- از آن جا که این قانون مخالف برداشت همگانی است، بسیاری از بازیکنان این اشتباه را مرتکب می‌شوند که با دور شدن از مدافع خود، قصد آزاد شدن از او را دارند. در عمل، بسیار موثرتر است که در نزدیکی مدافع بمانید و ناگهان با دور شدن از وی، خود را آزاد کنید. این حرکت تقریباً همیشه موثّر است زیرا به مهاجم اجازه می‌‌‌دهد حرکتی انجام دهد که قبل از واکنش مدافع و سریعتر از آن انجام می‌شود.

حرکت‌های بنیادی (بدون توپ)
 

حرکت‌های اولیه بدون توپ باید به هر بازیکن آموزش داده شود. اغلب این حرکت‌ها، لازم است که با کارهای فریبنده برای گمراه کردن مدافع همراه باشد.

برش‌های V
 

حرکت‌ها یا برش‌هایی که به منظور خاص انجام می‌گیرد، شامل حرکت «قریب و تغییر مسیر ناگهانی» یا برش V هستند. برش V حرکت اصلی زیگزاگ یا برش‌هایی با تغییر مسیر را شامل می‌شود که یک شکل V را ترسیم می‌کند. برای اجرای این برش، وزن خود را روی پای مخالف جهت دلخواه منتقل کنید، روی آن فشار لازم را به زمین وارد کرده با پای دیگر در جهت دلخواه گام بردارید. بطور مثال، وارد کردن فشار روی پای راست و گام به سمت چپ با پای چپ. یک طرف شکل V اغلب حرکت به سمت سبد، دور از آن یا به سمت مدافع است. سمت دیگر V، تغییر جهت با یک برش سریع برای آزاد شدن است (شکل 2-1). بهترین روش برای آموزش بازیکنان جوان، استفاده از عبارت «قریب و تغییر جهت ناگهانی» برای آزاد شدن است. قسمت اول حرکت V به سمت سبد یا مدافع (فریب) به آهستگی انجام می‌شود، اما قسمت آخر V با سرعت در پی‌ آن صورت می‌گیرد (تغییر جهت ناگهانی) تا بازیکن آزاد شود. این تغییر جهت اغلب بسمت توپ انجام می‌شود.

شکل 2- 1: برای آزاد شدن، نزدیک مدافع جای بگیرید. O2 در نزدیکی X2 حرکت می‌کند سپس یک برش V سریع را برای آزاد شدن انجام می‌‌‌دهد تا پاس دریافت کند.

برش‌های جلویی و پشتی
 

این حرکت‌ها پس از پاس دادن یک بازیکن به هم تیمی انجام می‌شود و در پی آن بازیکن در یک رقابت با مدافع خود، برش کرده برای دریافت یک پاس احتمالی به سمت سبد می‌رود. حرکت «پاس و برش» که اغلب «بده و برو» نامیده می‌شود، یکی از با ارزش‌ترین حرکت‌های تهاجمی در بسکتبال است.
بده و برو دو شکل دارد: حرکت اول که ترجیح نیز داده می‌شود، برش از جلوی مدافع است که به مهاجم در حالی که از مدافع خود پیش افتاده است اجازه دریافت یک پاس را می‌‌دهد (موقعیتی عالی برای کسب امتیاز) و دیگر برش از پشت مدافع که به مهاجم اجازه می‌‌دهد که از پشت مدافع با کسب موقعیت مناسبت به سمت سبد برود (شکل 2- 2). توجّه داشته باشید که فرار از جلو مدافع، با استفاده از برش V مدافع را میخ‌کوب می‌کند، در حالی که برش از پشت، برشی به خط مستقیم است.

حرکت‌های فریبنده
 

هر کدام از حرکت‌های بنیادی که مدافع را سرگرم کند، حرکت‌های فریبنده است، نظیر گیج کردن مدافعان و بازداشتن آنها از کمک کردن به دفاع یک بازیکن صاحب توپ یا مانع شدن از ایجاد تله برای صاحب توپ. به بازیکنان بیاموزید یک هنرپیشه باشند و حریف را گیج کنند و او را گمراه سازند با حرکت‌هایی نظیر: حرکت‌های گول زننده چشم، فریب‌های بدنی، و دیگر فریب‌های تصویری و صوتی.

شکل 2- 2: برش‌های جلویی و پشتی- بده و برو

حرکت‌های هنگام انجام شوت
 

هنگامی که در عمل شوت، توپ روی هواست، هر مهاجم بسته به مکان خود در زمین، باید به موقعیت گرفتن ریباند برود یا برای انجام وظایف دفاعی حرکت کند. بازیکنان باید بیاموزند که هرگز ثابت به تماشای توپ سرگرم نشوند.

حرکت‌های تعیین شده
 

اینها حرکت‌های فردی هستند که سیستم بازی یک تیم برای موقعیت‌های بخصوص، مقرر کرده است. موقعیت‌هایی نظیر: بین طرفین، شروع بازی از پشت خطوط زمین، پرتاب‌های آزاد و نقشه‌های تیمی. همه بازیکنان باید تکالیف فردی خود را بطور مناسب و بسرعت انجام دهند. اجرای صحیح این حرکت دارای اهمیت یکسان با اصل نقشه است.

حرکت‌ها برای اجرای اسکرین‌ها یا اسکرین
 

آرایش تیمی و استفاده از اسکرین‌ها برای آزاد کردن یک هم تیمی جهت دریافت پاس یا حمله با دریبل از غیرخودخواهانه‌ترین حرکت‌های تیمی است که هر بازیکن باید بیاموزد. البته این شامل توانایی استفاده از اسکرین‌ها به عنوان یک ابزار اساسی در تهاجم فردی است. آموزش نحوه آرایش و استفاده از اسکرین‌ها باید بعد از طی آموزش‌های اولیه، یاد داده شود. بازیکنان در مدرسه ابتدایی باید بر یاد‌گیری حرکت‌های بدون توپ دیگر، تمرکز کنند.

انواع اسکرین‌ها
 

اسکرین‌ها می‌توانند براساس مکان انجام آن کلاس بندی شوند (سمت توپ یا دور از آن)، یا براساس چگونگی استفاده از آنها (اسکرین‌های به سمت بالا که پشت مدافع یا سمتی که دید ندارد، انجام می‌شود، اسکرین‌های سمت پایین که جلو یا کنار مدافع، انجام می‌شوند)، یا براساس نوع تماس بدن که برای اسکرین استفاده می‌شود (جلو و یا پشت بدن).
مربیان باید نظریه خود را درباره چگونگی عمل‌کرد اسکرین، دنبال کنند. بعضی مربیان از اسکرین در نقطه یا محل خاصی در زمین حمایت می‌کنند، (اسکرین موقعیت)، در حالی که دیگران اسکرین یک مدافع را، ترجیح می‌دهند (اسکرین بازیکن). اسکرین بازیکن اغلب برای آزاد کردن بازیکن موثرتر است، امّا ممکن است به انجام خطاهای بیشتری بعلت بلوکه کردن یا اسکرین غیرقانونی منجر شود.

اجرای اسکرین یا اسکرین
 

اجرای یک اسکرین حرکت بنیادینی است که باید در ادامه آموزش داده شود. بازیکنان باید از یک توقّف سریع و صدادار با پاهایی به فاصله عرض شانه و دست‌هایی دور از تماس با حریف در اسکرین، استفاده کنند. (شکل 2- 3) اسکرین باید عمودی (بدون انحراف به هیچ طرف) و در مسیر مورد پیش بینی مدافع، انجام شود و باید آنقدر با فشار و قدرتمند انجام شود که مدافع آن را ببیند و صدای آن را بشنود. بازیکن اسکرین کننده باید با صدا، بدن پایین نگاه داشته شده، پاهای باز و آماده برخورد باشد. در مقابل تیم‌های دفاعی خوب، برش‌کننده اغلب اسکرین داده می‌شود، اما خود اسکرین کننده آزاد خواهد شد.

شکل 2- 3: اسکرین جلویی: توقف سریع و با سرو صدا با پاهای باز، دور نگاه داشتن دست‌ها از اسکرین. این جا اسکرین کننده سمت راست قرار دارد.
دیگر انواع اسکرین‌ها عبارتنداز: اسکرین پایینی (به سمت سبد) که علیه دفاع متراکم و عقب نشسته استفاده می‌شود و اسکرین بالایی یا به سمت بالا (دور از سبد) علیه فشار یا دفاع سمت توپ مدافعان.

استفاده از اسکرین
 

مشکل‌ترین قسمت شیوه اسکرین، واداشتن مدافع برای حرکت به سمت اسکرین است (بازیکنان باید از هم تیمی خود به عنوان یک مانع استفاده کنند) این کار با یک برشV انجام می‌شود که اغلب با حرکت سمت سبد شروع می‌شود همان گونه که در شکل 2- 4 نشان داده شده است.

شکل 2- 4: استفاده از اسکرین، برای O3 و در مقابلX3 یک اسکرین ایجاد شده است و او با استفاده از یک برش V، مدافع خود را به سمت اسکرین می‌راند.
بازی‌کنان باید آنقدر نزدیک به اسکرین‌کننده برش کنند که شانه‌هایشان با هم تماس پیدا کند. در اسکرین‌های دور از توپ، بازیکن در حال استفاده از اسکرین باید حالت مناسب و با کنترل خود را حفظ کند و در حالی که از اسکرین عبور می‌کند، دست‌هایش را بالا نگاه دارد و آماده دریافت پاس باشد. رعایت زمان در اجرای اسکرین، عامل بسیار مهمی در اجرای موثّر آن است، بازیکنان باید در انتظار استقرار بازیکن اسکرین کننده باشند و بعد حرکت خود را آغاز کنند.

حرکت‌های نادرست
 

این حرکت‌ها زمانی اتفاق می‌افتد که یک بازیکن بدون توپ مرتکب اشتباه می‌شود. به بازیکنان بیاموزید که توجّه خود را بر مواردی زیر متمرکز کنند: بازیافتن مهاجمی که فرار کرده است، درخواست کمک از هم تیمی‌ها هرگاه لازم باشد و حفظ حالت مناسب بدن و آمادگی برای حرکت بعدی بفوریت. این مطلب خصوصاً زمانی مهم است که یک مهاجم در اثر اشتباه توپ را از دست داده است.

نکته‌های مورد توجّه مربیان درباره حرکت بدون توپ
 

• هنگام شروع حرکت از تماس پاها با زمین حداکثر استفاده را بکنید.
• با تسلط حرکت کنید.
• با هدف حرکت کنید.
• موقعیت توپ و مدافع را ارزیابی کنید و بعد واکنش نشان دهید.
• یا خود را آزاد کنید یا از سر راه کنار بروید- هرگز بی‌حرکت نایستید.
• با کسب آگاهی از حالت کامل دریافت توپ استفاده کنید.
• یک هنرپیشه باشید. ابتکار عمل را به دست بگیرید، از قریب‌های قابل قبول استفاده کنید و با حالت تهاجمی خط سیر توپ را تعقیب کنید.
• خود را از مدافع آزاد کنید.
• به سمت توپ که به شما پاس داده شده حرکت کنید.
• برای آزاد کردن خود به مدافع نزدیک شوید.
• اسکرین‌های قوی، باصدا و قانونی، اجرا کنید.
اسکرین‌ها و پیک‌های خود را به زاویه مناسب و در مسیر حرکت پیش‌بینی شده مدافع، اجرا کنید.

تمرینات برای حرکت بدون توپ
 

حرکت‌های بدون توپ در چند صف
 

هدف: آموزش حرکت‌های اولیه بدون توپ بوسیله شبیه سازی
تجهیزات: نصف زمین (حداقل)
روش: بازیکنان در چهار صف در پشت خط عرضی جای می‌گیرند. اولین بازیکن هر صف، از یک سمت به سمت دیگر حرکت بدون توپ می‌کند، در حالی که توپ را در مرکز زمین، تصور می‌کند. (شکل 2- 5)

حالت‌ها
 

• برش‌های V برای آزاد شدن (در نظر گرفتن حرکت به سمت سبد و بعد به سمت توپ یا به سمت توپ یا به سمت مدافع و بعد به سمت توپ) در پی برش‌های V بازیکنان باید به توقّف‌های سریع حالت دریافت توپ فرضی را وانمود کنند و این عمل در طول زمین ادامه یابد.
• حرکت فرار از پشت مدافع در پی برش V برای آزاد شدن. حرکت پای مناسب و حالت دست مورد تأکید هستند. (دست‌ها را بالا نگاه دارید- خود را آزاد کنید؛ دست دور از سبد پایین قرار گیرد- حرکت از پشت مدافع).

شکل2- 5: تمرین در صفوف: برش‌های V، برش‌های پشتی، برش‌های جلویی، و برش‌ها از عقب بدون توپ.
• برش از جلوی مدافع- یک پاس فرضی به مرکز داده می‌شود و در پی آن از بین مدافع و توپ (برش جلویی) برش انجام می‌شود. (برشV، حرکت دور شونده آرام، برش سریع به سمت توپ) و توقّف سریع در خطوط پرتاب آزاد و نیمه زمین.
• برش از پشت- یک پاس فرضی به مرکز زمین و در پی آن یک برش پشتی (تغییر سرعت، آهسته به سریع) و توقّف سریع در خطوط پرتاب آزاد و نیمه زمین.
نکته: از توقّف‌های سریع در هر یک از خطوط پرتاب آزاد و نیمه زمین، استفاده می‌شود. بعد از اتمام هر توقّف سریع، بازیکنان با استفاده از روش «گرفتن و رویارویی» باید به مبارزه با دفاع فرضی بپردازند. این حرکت‌ شامل: اول توقّف سریع، بعد چرخش و رو به سبد قرار گرفتن و در انتها نگاه کردن به تمامی زمین است.

برش‌ V
 

هدف: آموزش حرکت‌های اساسی بدون توپ به بازیکنان در موقعیت‌های دو نفره بدون دفاع و دو علیه دو.
تجهیزات: یک توپ و یک سبد برای هر گروه.
روش: آرایش اولیه در دو صف گاردها یا گارد رأس‌ها در بالای زمین و حدود خط نیمه وصف فور‌واردها یا بازیکنان منطقه بال در یکی از طرفین، شکل می‌گیرد.

حالت‌ها
 

• فورواردها برای آزاد شدن حرکت برش V را انجام می‌‌دهند (فریب و تغییر مسیر ناگهانی) و بعد از دریافت پاس از گارد روی به سبد می‌کنند (شکل 2- 6الف).
• گارد برش پشتی یا جلویی به سمت سبد انجام می‌‌‌دهد و به انتهای صف فورواردها می‌رود (بده و برو) (شکل 2- 6الف)

شکل2- 6: (الف) تمرین برش Vو (ب) حرکت از پشت مدافع.
• در ادامه فوروارد به نفر اول صف گاردها پاس می‌‌دهد و به انتهای صف آنها می‌رود.
• شکل 2- 6- ب نشان می‌‌دهد که در حین دریبل زدن گارد، فوروارد حرکت فرار از پشت را انجام می‌‌دهد.

نکته:
 

فوروارد می‌تواند فریب خود را در برش V به سمت سبد و یا مدافع انجام دهد و با تغییر مسیر بعد خود را آزاد کند.
• هنگامی که اجرای این مهارت به حد قابل قبولی رسید، دو مدافع را در مقابل هر صف قرار دهید تا این تمرین‌ها در یک موقعیت دو علیه دو، اجرا شود.
منبع:کتاب مهارت‌ها و تمرین‌های بسکتبال
ارسالي از طرف کاربر محترم : leila0033