علايم و عوارض مواد روان‌گردان در گفتگو با دکتر وحيد شريعت، روان‌پزشک
قرص‌هاي روان‌گردان از جمله اکستازي و شيشه در چند سال اخير در ميان جوانان رواج زيادي پيدا کرده است. اين قرص‌ها که بيشتر در مهماني‌ها و شب‌نشيني‌ها استفاده ميشوند، برخلاف تصور عموم بسيار اعتيادآور است و رهايي از آن کار راحتي نيست. در اين مقاله براي آشنايي بيشتر با اين قرص و علايم و خطرات آن گفتگوي کوتاهي داريم با دکتر وحيد شريعت، روان‌پزشک.
آقاي دکتر، لطفا کمي درباره ويژگي‌هاي اين قرص‌ها توضيح دهيد.
اين قرص‌ها نوعي مواد محرک هستند و برخلاف بيشتر مواد رايج مانند ترياک و هرويين که داراي منشا گياهي هستند، شيميايي بوده و در آزمايشگاه از ترکيبات گوناگوني از جمله آفدرين تهيه ميشوند. قرص‌هاي روان‌گردان داراي انواع متعددي هستند که در کشور ما بيشتر اکستازي مطرح است.
شيشه چطور؟
شيشه دو نوع است؛ يک نوع آن ترکيبي محرک است و نوع دوم آن مخدر است.
شيشه نوع ترکيب محرک چه تفاوتي با قرص‌هاي اکستازي دارد؟
تفاوت عمده شيشه با قرص‌هاي اکستازي در اين است که اکس را مي‌خورند اما شيشه را مي‌کشند و اين دو آثار و علايم تقريبا مشابهي دارند.
وابستگي به شيشه بيشتر است يا اکستازي؟
شيشه. شايد به دليل نوع مصرف آن، چون شيشه به روش تدخين مصرف مي‌شود. نکته مهم درباره محرک‌ها اين است که سرعت افزايش وابستگي در اين مواد بسيار است، حتي بيشتر از مواد مخدر.
استفاده از اين مواد بيشتر در کدام کشورها شايع است؟
در کشورهاي آسيايي، چون در همين جا توليد مي‌شود و بيشتر در دسترس است و از طرفي ماده جديدي است.
گفتيد جديد، چه چيز اين جديد بودن است که انسان‌ها را به سمت خود مي‌کشد؟
نوجويي و تمايل به چيزهاي جديد جزو سرشت انساني است و لزوما چيز بدي نيست. همين نوجويي موجب بروز اختراعات، اکتشافات و فکرهاي جديدي مي‌شود اما اگر همراه با خطرپذيري زياد و بدون درنظر گرفتن عواقب آن باشد، مشکل‌ساز مي‌شود.
نقش خانواده در اين زمينه چيست؟
يکي از کارهاي مهم در اين زمينه کنترل محيط است. خانواده‌ها بايد به طور غيرمستقيم فرزندان خود را کنترل کنند و در عين حال امکاناتي را فراهم آورند که بتواند اين ميل را در فرزندان‌شان به شکل درستي ارضا کند و به نوجوانان و جوانان فرصتي براي بروز نوآوري و خلاقيت داده شود.
مصرف قرص‌هاي روان‌گردان چه علايمي را در فرد به وجود مي‌آورد؟
انرژي فرد را متمرکز کرده و افزايش مي‌دهد؛ اعتماد به نفس فرد زياد مي‌شود و خواب و اشتها را کم مي‌کند. در هنگام مصرف حس خوشايندي به فرد دست مي‌دهد و او فکر مي‌کند بسياري از کارهايي را که پيش از اين قادر به انجام آنها نبوده است، مي‌تواند انجام دهد. فرد زياد حرف مي‌زند و حرف‌هايش اغلب بي‌ربط و نامفهوم است. در اين زمان فرد اصلا احساس خستگي نمي‌کند. در صورتي که دوز مصرفي فرد زياد باشد، فرد نوعي احساس خود بزرگ‌بيني و بدگماني و بدبيني نسبت به ديگران هم خواهد داشت و گاهي حتي ممکن است در دوره‌هايي علايمي شبيه جنون در فرد ديده شود. براي مثال فرد دچار توهم و هذيان مي‌شود.
اين آثار چه مدت ادامه خواهد داشت؟
به‌طور معمول چند ساعت و گاه چند روز بعد از مصرف از بين مي‌روند و جاي خود را به علايمي کاملا معکوس مي‌دهند. در اين موقعيت فرد دچار حالت خمودگي، کسالت، خستگي و بي‌حالي شده و تمايلش براي مصرف دوباره قرص‌ها تشديد مي‌شود و با دوز بيشتري مواد را مصرف مي‌کند. البته حالت‌هاي هذيان و توهم گاهي تا چند روز ادامه پيدا مي‌کند و سپس به‌طور خود به خود يا با مداخله پزشک از بين مي‌رود. در ميان موارد گفته شده احساس بدبيني پايدارتر است و گاه با فرد باقي مي‌ماند. در اين افراد بعد از مدتي عوارض بين فردي مانند پرخاشگري و بي‌قراري هم ظاهر مي‌شود.
و عوارض جسمي مصرف اين محرک‌ها؟
مي‌تواند موجب عوارض قلبي و مغزي و حتي فوت ناگهاني شود. مصرف اين مواد به آزادشدن ناقل‌هاي شيميايي از پايانه‌هاي عصب‌ها منجر شده و در نتيجه سيستم قلبي‌عروقي تحريک مي‌شود و فشارخون و ضربان قلب فرد افزايش پيدا مي‌کند. اين در حالي است که در اثر مصرف اين مواد رگ‌ها تنگ مي‌شود. تنگي رگ‌ها از يک سو و افزايش ضربان قلب و نياز به خون‌رساني بيشتر از سوي ديگر، موجب بروز سکته قلبي مي‌شود. همين روند ممکن است در مغز هم ايجاد شده و به سکته مغزي منجر شود. از سوي ديگر، فعاليت زياد و تعريق زياد اين افراد در کنار بي‌اشتهايي آنها ممکن است سبب بي‌آبي شود و افزايش دماي بدن فرد به تشنج، بي‌هوشي و مرگ بينجامد. ممکن است در مصرف اين مواد به ويژه در دوزهاي بالا شاهد خودکشي باشيم.
براي ترک آن از چه روش‌هايي استفاده مي‌شود؟
ترک کردن قرص‌هاي روان‌گردان بسيار سخت است چون علاوه بر وابستگي شديد فرد به آنها، ما هيچ جايگزيني هم براي آنها نداريم، برخلاف مخدرها که مي‌توان از جايگزين‌هايي مانند متادون درباره آنها استفاده کرد. افرادي که مشکلات شخصيتي و رواني ندارند، از حمايت خانواده برخوردارند و انگيزه بيشتري براي ترک دارند در نتيجه، موفق‌تر خواهند بود.
و توصيه آخر شما؟
يکي از تکنيک‌هايي که در هنگام ترک از آن استفاده مي‌شود، ذکر بدي‌ها در کنار ذکر نکات خوشايند مصرف اين مواد است تا فرد با ديدي باز مساله را ديده و در نهايت خودش تصميم‌گيري کند که آيا واقعا حاضر است به علت احساسات خوشايند مصرف عواقب و خطرات آن را هم بپذيرد يا نه و چه بهتر که در مقوله پيشگيري هم از اين روش استفاده کنيم.
منبع: http://www.salamat.com
