شبي چون سينه‌ي عشاق پر دود

شاعر : امير خسرو دهلوي

ز تاريکي چو جانهاي غم اندود		شبي چون سينه‌ي عشاق پر دود
سرشته زاب غم شب نام کرده		فلک دودي ز دوزخ وام کرده
در آن ظلمات هائل کرده ره گم		اگر چه رهبر خلقند انجم
گريزان شب پرک هم سوي خورشيد		سياهي بس که بسته ذيل جاويد
شده پيش دل درماندگان کوه		رسيده ابري از درياي اندوه
شبيخون برده هر سو بوم بر زاغ		شده چون پر زاغ اين نيلگون باغ
چکان همچون سواد چشم عشاق		همان ابر سيه در گرد آفاق
دول راني به خاک افتاده بيهوش		شبي زينسان به غمناکي سيه پوش
چو موري در دهان اژدهائي		فرو مانده به سودا مبتلائي
وي اندر سوختن تنها چو شمعي		پرستاران به گردش خفته جمعي
ز بخت خود گله با خويش مي‌کرد		رخ از خونابه‌ي دل ريش مي‌کرد
نه در تن دل که سازد با صبوري		نه در دل صبر کارد تاب دوري
گه از لولوي تر ياقوت مي‌سفت		گه از بيجاده مرواريد مي‌رفت
گهي مفنع ز آه سينه مي‌سوخت		گهي سقف از خدنگ ناله ميدخت
به جاي غازه خون مي‌راند بر روي		گهي بر چهره مي‌کرد از مژه خوي
ز کنج حجره جست آوازه بيرون		چو شد ناليدنش ز اندازه بيرون
ز عين خواب نرگس گشت بيدار		ز نالشهاي آن مرغ گرفتار
به تقدير خدا اين کار بگذار		صبوري پيشه کن تيمار بگزار
به پاسخ گفت چون بسيرا بگريست		پريوش زين نصيحت زار بگريست
که يابد صبر جان درد پرورد		که من بسيار مي‌خواهم درين درد
صبوري چون توان کردن درين سوز		ولي در سينه‌ام هجر آتش افروز
مرا بگزار هم در خوردن غم		چو شادي نيست بهر من به عالم
پرستاران به حسرت دست مالان		صنم در تيره شب زينگونه نالان
نياز خود به ملک بي نيازي		به عرض آورد با صد جان گدازي
همي گفت اي انيس هر دل تنگ		به دامان شفيعان در زده چنگ
به شبهاي سياه تيره روزان		به روز تيره‌ي دلهاي سوزان
به شام بي چراغ تنگ حالان		به جان بيگناه خردسالان
به غمناکي که با غم گشت خرسند		به محبوسي که عمرش رفت در بند
بدان موري که در ره گشت پامال		به بيماري که بي‌کس مرد و بدحال
بدان دلها که از محنت شود شاد		بدان بيرانهاي محنت آباد
به درويشي که از هستي کند ننگ		به محتاجي که زد در نيستي چنگ
به دلق ژنده بر پشت گدائي		بنان خشک پيش بي نوائي
ز زاري وارهان اين سينه‌ي زار		که رحمت کن برين جان گرفتار
اميدم را به کام دل گرو کن		درين نوميديم اميد نو کن
ببخش از صبح بختم روشنايي		خلاصم ده ز شبهاي جدايي
که درهاي مرا دم را کند باز		کليدي بخشم از سر رشته راز
دعا را داد با يارب بلندي		چو لختي کرد زينسان دردمندي
که در گريه ربودش ناگهان خواب		به گريه خواست تا بربايدش آب
يکي ساغر پر آب زندگاني		خضر را ديد کاوردش نهاني
بنوش آب خضر تا زنده گردي		بگفت اي کز خضر خان دشنه خوردي
که خوش با خضر خان آبي خوري خوش		نويدت مي‌دهم زين آب دلکش
چو بخت خويشتن بيدار شد زود		بت بيدار دل ز آن خواب مقصود
چو مرده کاب حيوان يابد از جام		بجست از خوابگه‌ي بي صبر و آرام
بگفت اين خواب و دلها پر طرب کرد		پرستاران محرم را طلب کرد
زماني باز رست از بي‌قراري		دلش را تازه گشت اميدواري
بدان اميد دل را شاد مي‌داشت		از آن پس زان نمايش ياد مي‌داشت
خضرخان نيز هم‌چون او غمين بود		در آن شب کان صنم را حالت اين بود
که ايوان بشکند يا بر درد بام		در آن بود از دل صبر و آرام
ز دلتنگي کند با بام و در جنگ		چو درمانده شود مرد از دل تنگ
که باشد سوزش جان دل‌نوازي		عجب داغيست داغ عشق‌بازي
هم از دل زنده گشت و هم ز دل مرد		گرفتاري که رنج عاشقي برد
در آمد چون گدايان در گدائي		نهاد از سر غرور پادشاهي
درين حسرت، تو ميداني که چونم؟		که اي داننده‌ي راز درونم
به درد عاشقان در سينه‌ي چاک		به سر عارفان حضرت پاک
بتا پاک درون دردمندان		به خوناب دو چشم مستمندان
به عيش کودکان در پاک جاني		به پرهيز جوانان در جواني
به دلهائي که خاکستر شد از شوق		به جانهاي که هست از سوزشان ذوق
به مشتاقي که هجرش گشت مظلوم		بدان عاشق که مرد از وصل محروم
به مجنوني که با خود کوه غم برد		به فرهادي که زير کوه غم مرد
بدان دردي که درمانش نباشد		بدان حالي که سامانش نباشد
ز دردي وا رهاني دردمندي		که بخشايش کني بر مستمندي
چراغم را تو بخشي روشنائي		ز حد بگذشت شبهاي جدائي
به کام من رسان چون شربت آب		اگر کامم ته درياست ناياب
برآور کار کار افتاده‌اي را		به کام دل رسان دل داده‌اي را
که ناگه هاتفي در دادش آواز		دل غمناک شه بود اندرين راز
خرابيهاي دل بسيار ديده		که خوش باش اي ز هجر آزار ديده
که گشت ايمن ز هر انديشه جانت		بشارت ميرسانم ز آسمانت
هم از پا اوفتاد و هم شد از دست		چو بشنيد اين بشارت عاشق مست
چه از شادي، چه از حيرت، چه از حال		بماند افتاده چون گنجشک بي بال

شبي چون سينه‌ي عشاق پر دود

مقالات مرتبط

تازه های مقالات

بیشترین بازدید هفته