يک روز، به گاه نيم روزان،

شاعر : امير خسرو دهلوي

کانجم شد از افتاب سوزان		يک روز، به گاه نيم روزان،
در سايه خزان به پشت کوزي		گردون ز حرارت تموزي
تفسيده زمين و آسمان هم		آتش زده گشت کون و کان هم
ابري نه که تشنه را دهد آب		جايي نه که ديده را برد خواب
در رفته خزندگان به سوراخ		مرغان چمن خزيده در شاخ
بگشاد، چو مار، از آدمي پوست		خورشيد چنانچ تيزي اوست
صد پاره شده زمين بي آب		در حوضه‌ي خشک از آتش و تاب
چون وعده‌ي سفلگان، جگر سوز		در دشت سرابهاي کين توز
خون خورده بگرد هر سرابي		مرغابي از آرزوي آبي
پر آبله پاي ره نوردان		از گرمي ريگهاي گردان،
در حجره‌ي سرد کرده جاخوش		هر کس به چنين هواي ناخوش
گردنده بسان گرد بادي		مجنون به کنار هر سوادي
خونابه روان ز ديده، چون جوي		مي‌گشت چو بي‌خودان بهر سوي
غلطيده سگي به کنج کويي		ديد از طرف گذر به سويي
شويان به زبان جراحت خويش		سر تا قدمش جراحت و ريش
در پيش دويد و ديده تر کرد		مجنون چو بحال او نظر کرد
و افگند ز زر به گردنش طوق		پيچيد به گردنش به صد ذوق
مي‌شست به گريهاي زارش		بگرفت به رفق در کنارش
مي‌کرد باستين سرش پاک		دامن به تهش فگنده در خاک
گه در کف پاش ديده ماليد		گه پيش رخش به گريه ناليد
خاريد برش به ناخن نرم		بوسيد سرش به رفق و آزرم
نقشت فلک از نوا نوشته		گفت اي گلت از وفا سرشته
هم خورده‌ي خود حلال کرده		هم نان کسان حلال خورده
با منعم خويش حق گزاري		کرده ز ره‌ي حلال خواري
معزول ز تو عسس بهر کوي		ايمن ز تو باسپان بهر سوي
الا بگزند جان نرسته		دزدي که شد از دمانت خسته
ميمون شده خواب صبحگاهت		از خاستن شب سياهت
از گرگ ربوده مزد دندان		ور گشته شبان گوسپندان
تعليم گرفته روزگاري		بر تخته‌ي پشت هر شکاري
خواري همه را، مرا، نه اي خوار		و امروز که باز ماندي از کار
اينک سگ تو منم به صد جان		گر تو سگي از سرشت دوران
در گردن خود کشم، به زاري؟!		کو سلسله‌ي تو، تا ز ياري،
با تو به موافقت، دمي چند		باري بزنم به مهر و پيوند
بر چشم منش سزات رفتار		پاي تو که گشت بر در يار
در وي کشمت چو لعل در سنگ		خواهم که شکافم اين دل تنگ
ليکن تو به ناله و من از درد		هستيم، من و تو، هر دو، شب گرد
بر خاک درش نهي ز من روي		چون باز گذر کني دران کوي
با دي نکني ازين جگر خوار		هر گه جگريت بخشد آن يار
از من برسانيش سلامي		هر خس که برو گذارد گامي
بسيار ببوسي از لب من		هر جا که نهاد پاي روشن
از گردن من مکن فراموش		زنجير خودت نهد چو بر دوش
دستي به سر تو سايد از مهر		روزي اگر آن بت پري چهر
وين قصه بگويي از زبانم		آگه کنيش ز مهر جانم
يک تير تو و ز آهوان شست		کاي آهوي ناوک افگن مست
خود را فگند به حلقه‌ي دام		آن کز پي صيد تو زند گام
بر سينه‌ي خويشتن زند تير		هرکز پي تو شود کمان گير
آهوي سياه شير گيرست		چشم سيهت که بي نظيرست
مردم، ز سگان کيست، باري؟		تو شير کشي، بهر شکاري
باشم به درت به پاسباني		بگذار که چون سگان نهاني
باري زدرم مران به خواري		در خانه گرم نمي‌گذاري،
ديوانگي آشکار مي‌کرد		زينسان شغبي بکار مي‌کرد
و انبوه بگرد او زن و مرد		او بر سر اين فسانه‌ي درد
کاي کرده ز عافيت کرانه		پرسيد يکيش از ان ميانه:
وين غم، غم کيست با چنين درد		اين سگ، سگ کيست اندرين گرد
وز بهر که مي‌کني چنين جان؟		خون، بهر که مي‌خوري بدينسان؟
يا نيک و بد پيام تو چيست؟		سگ را چه خبر که کام تو چيست؟
تعظيم ويت چراست چندين؟		او را چو ز عقل نيست تمکين،
کاي از غم من دل تو آزاد		ديوانه به درد پاسخش داد:
من نيز سگم ز روي هستي		طعنم چه زني به سگ پرستي،
زان پاي خورم، نه زين لب، افسوس		ور نيز به پاي سگ زنم بوس
پيش در يار من گذشتست		کاين پا که به شهر و کوي گشتست
ديدم، گذران، به ديده‌ي خويش		روزيش به گوي آن پري کيش
کش دوست گرفتم از پي دوست		تعظيم ويم نه از پي اوست
با بوي گلم چکار باشد؟		از يار، چو بهره خار باشد،

يک روز، به گاه نيم روزان،

تازه های مقالات

بیشترین بازدید هفته