عبور از موانع شيردهي

گفتگو با دکتر اعظم‌السادات موسوي درباره شايع‌ترين مشکلات ‌مادران شيرده
همه مادراني که به تازگي صاحب نوزاد شده و به کوچولوي تازه‌واردشان شير داده‌اند، مي‌دانند که هيچ‌چيز به اندازه در آغوش‌گرفتن کودک و شير دادن به او لذت‌بخش نيست.
شيردهي مرحله‌اي هيجان‌انگيز و فيزيولوژيک در زندگي يک زن است كه البته از آنچه در ظاهر امر به نظر مي‌رسد، مشکل‌تر است. البته در بيشتر بيمارستان‌ها مشاور‌هاي آموزش‌ديده در امر شيردهي (پرستاران يا ماماهاي مجرب) وجود دارند و مي‌توانند مورد مشاوره مادر زائو قرار بگيرند. شير دادن علاوه بر احساس آرامشي که در مادر و کودک ايجاد مي‌کند، مزاياي زيادي براي سلامت آنها دارد؛ به شرطي که مادر مهارت‌هاي‌ شيردهي را بداند و از برخي مشکلات که ممکن است حين شيردهي اتفاق بيفتد و راه‌هاي مقابله با آن آگاهي داشته باشد. در مورد مشکلات شايع شيردهي مادراني که تازه داراي فرزند شده‌اند با دکتر اعظم‌السادات موسوي، متخصص بيماري‌هاي زنان و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران گفت‌و‌گويي کرده‌ايم كه مي خوانيد.

بزرگي و سنگيني پستان‌ها اولين مشکل اکثر تازه‌مادراني است كه به نوزادشان شير مي‌دهند. راه‌حل اين مشکل چيست؟
 

پس از زايمان، حدود روزهاي دوم تا سوم پستان‌ها پرخون شده و تورم پيدا مي‌کند که با احساس ناراحتي و درد نيز همراه است. با دوشيدن مناسب و مرتب پستان‌ها و تخليه آن اين مشکل برطرف مي‌شود. مسدود شدن مجراي خروجي شير که در اثر تخليه نشدن مرتب و به موقع پستان به وجود مي‌آيد موجب مي‌شود که مجرا مسدود، قرمز و حساس شده و به صورت توده‌اي حساس لمس شود.

بعضي از مادرها همراه با درد، تب و لرز و علايمي شبيه به سرماخوردگي نيز تجربه مي‌كنند. علت چيست؟
 

ماستيت يا عفونت پستان در اثر ورود ميکروب در پوست يا باکتري‌هاي موجود در دهان نوزاد به پستان به وجود مي‌آيد که پستان مبتلا، قرمز، دردناک و متورم مي‌شود. عفونت قارچي هم شايد پديد آيد البته نسبتا نادر است و بيشتر زماني ديده مي‌شود که پس از ماه‌ها شيردهي موفق به ناگاه دچار زخم نوک پستان مي‌شويد که علايم آن، نوک پستان رنگ پريده، براق با پوست نازک و خراشيده است که احساس درد و سوزش پس از شيردهي دارد. بهتر است بگوييم که درمان در اين موارد به طور عمده شامل پيشگيري است. مهم اين است که در صورت بروز اين علايم به هيچ وجه شيردهي را قطع نکنيد و حتما مشاوره کنيد و در صورت لزوم به وسيله پزشک خود ويزيت شويد.

معمولا تخليه پستان‌هاي پرخون نيز دردناک است. چه توصيه‌اي براي کاهش اين درد داريد؟
 

من معمولا به مادرها مي‌گويم اگر پستان‌هايشان پرخون و متورم است، به صورت مرتب آنها را تخليه کنند. اگر اين کار دردناک است، پيش از شيردهي به نوزاد آن را با آرامي با دست تخليه کنيد. مي‌توانيد از دوش گرم يا کمپرس گرم براي چند دقيقه پيش از شيردهي استفاده کنيد.

خب، مي‌رسيم به يك مشکل شايع ديگر؛ زخم نوک پستان. درباره اين مشكل چه مي‌گوييد؟
 

مهم‌ترين راه پيشگيري از شقاق نوک پستان و زخم شدن آن، شيوه صحيح شيردادن به کودک است. چنانچه نوزاد فقط نوک پستان را در دهان بگيرد، اين مشکل به وجود خواهد آمد. بايد سعي کنيد تمام هاله قهوه‌اي رنگ پستان به طور صحيح در دهان نوزاد قرار بگيرد به طوري که لب تحتاني نوزاد موقع شيردهي کاملا به بيرون برگشته باشد. بايد توجه داشت که کمي حساسيت و درد در اوايل شيردهي طبيعي است اما در صورتي که شيردهي با وضعيت مناسب صورت گيرد، درد و شقاق در نوک پستان ايجاد نمي‌شود.

مادران شيرده‌ مي‌توانند از قرص‌هاي ضدبارداري هم استفاده کنند؟
 

مادران شيرده مي‌توانند از قرص‌هاي ضدبارداري مخصوص دوران شيردهي استفاده کنند اما استفاده از ساير روش‌هاي ضدبارداري براي آنها بهتر است. قرص‌هاي ميني‌پيل يا پروژسترون بهترين قرص‌هاي ضد بارداري در اين دوران هستند. اين قرص‌ها کمترين تاثير را روي شير دارند اما قرص‌هاي ديگر ضدبارداري مانند استروژن و پروژسترون‌ها به طور واضح روي شيردهي و رشد کودک تاثير مي‌گذارند. استفاده از کاندوم يا ديافراگم براي آنها بهتر است.

هنگام شيردهي از خوردن چه غذاهايي بايد اجتناب کرد؟
 

برخي غذاها موجب بروز نفخ و دل‌درد و در نتيجه گريه و نق‌نق کودک مي‌شود. بنابراين بايد از خوردن اين غذاها اجتناب کرد. مادران اغلب با تجربه خود يا ديگران از خوردن برخي غذاها پرهيز مي‌کنند. غذاهاي نفاخ مانند پياز، کاهو، کلم، سير، گل‌کلم و کلم بروکلي و برخي ميوه‌ها مانند خيار، توت‌فرنگي و کيوي موجب بروز دل‌درد در کودکان مي‌شوند و بنابراين بسياري از مادران پس از خوردن اين ميوه‌ها سعي مي‌کنند خودشان از مواد شيرين و گاهي چاي‌نبات استفاده کنند تا از بروز دل‌درد در کودک جلوگيري شود.
منبع: www.salamat.com