بهترين سن براي جراحي فک
نويسنده: دکتر علي حسني*
حتما تا بحال شما هم افرادي را ديده‌ايد که دچار تغيير شکل يا حتي بدشکلي هاي فک و صورت هستند.
صورتشان کشيده يا بزرگ است، فک پايين و يا بالاي آنها نسبت به افراد عادي کمي متفاوت يعني جلو يا عقب‌تر است. بسياري از اين افراد تصور مي‌کنند که اين نوعي مشکل پايدار است که مربوط به شکل ظاهري استخوان‌هاي صورت آنها است. اين گروه با نااميدي گمان مي‌کنند هرگز درمان نمي‌شود. (البته بگذريم از آن دسته بدشکلي‌هايي که به دليل مشکلات دنداني است. بنابراين زماني به پزشک مراجعه مي‌کنند که يا خيلي زود يا خيلي دير است.) اما بهترين زمان جراحي فک، بعد از سنين رشد است. در دختران حدود 17 سال و آقايان 18 تا 19 سال به بعد است.
اما اگر بخواهيم دقيق بررسي کنيم بايد به سراغ يک سري عوامل برويم تا مطمئن شويم رشدشان متوقف شده يا نه. اين عوامل مثل راديوگرافي از مچ دست، راديوگرافي سريال از فک و بررسي اينکه آيا فک هنوز رشد دارد يا نه، يا در مورد خانم‌ها، بلوغ‌شان چه زماني شروع شده و چه شرايطي دارند و حتي سايز کفش بچه‌ها مورد بررسي قرار مي‌گيرد يا فردي که 2 سال متوالي سايز کفش او بيشتر نشده است نشان‌دهنده اين است که رشد او متوقف شده اما يک نکته مهم اينکه خيلي از بچه‌هايي که فک‌شان در حال بزرگ‌تر شدن دفورميتي يا عدم هماهنگي فک و دندان دارند، بايد در سنين 10 تا 12 سالگي تحت نظر باشند، چرا که ممکن است نياز به ارتودنسي داشته باشند. وقتي قرار است فک عمل شود کل سيستم دنداني هم با فک جابه‌جا مي‌شود و در اين صورت سيستم دنداني بايد طوري طراحي شود که با حرکت و جابه‌جايي فک روابط دنداني به‌صورت نرمال قرار گيرد.
براي همين است که در خيلي مواقع اين بچه‌ها بايد در سنين خيلي زودتر تحت درمان ارتودنسي باشند. افرادي براي درمان دفورميتي صورت، عقب‌زدگي، جلوزدگي يا انحراف فک، يا داشتن صورت بلند گاهي بعد از 20 تا 25 سال به پزشک مراجعه مي‌کنند. در آن زمان نيز تعداد زيادي از آنها بهتر است سيستم دنداني‌شان تنظيم شود تا زماني که فک‌شان عمل مي‌شود، در يک موقعيت ايده‌آل قرار گيرد. بعضي بيماران فقط ناهنجاري دنداني دارند، يعني دندان‌ها کج هستند.
برخي بيماران ناهنجاري اسکلتي دارند و به دنبال ناهنجاري اسکلتي ناهنجاري دنداني هم دارند که در اينها بايد هر دو درمان انجام شود. تعداد نادري هم ممکن است فقط ناهنجاري فک داشته باشند و دندان‌ها رديف و سالم باشد ولي تعداد اين افراد خيلي کم است. به هر حال توصيه مي‌کنيم اين افراد حتما با يک متخصص مشورت کنند تا به موقع درمان شوند.
/ع
صورتشان کشيده يا بزرگ است، فک پايين و يا بالاي آنها نسبت به افراد عادي کمي متفاوت يعني جلو يا عقب‌تر است. بسياري از اين افراد تصور مي‌کنند که اين نوعي مشکل پايدار است که مربوط به شکل ظاهري استخوان‌هاي صورت آنها است. اين گروه با نااميدي گمان مي‌کنند هرگز درمان نمي‌شود. (البته بگذريم از آن دسته بدشکلي‌هايي که به دليل مشکلات دنداني است. بنابراين زماني به پزشک مراجعه مي‌کنند که يا خيلي زود يا خيلي دير است.) اما بهترين زمان جراحي فک، بعد از سنين رشد است. در دختران حدود 17 سال و آقايان 18 تا 19 سال به بعد است.
اما اگر بخواهيم دقيق بررسي کنيم بايد به سراغ يک سري عوامل برويم تا مطمئن شويم رشدشان متوقف شده يا نه. اين عوامل مثل راديوگرافي از مچ دست، راديوگرافي سريال از فک و بررسي اينکه آيا فک هنوز رشد دارد يا نه، يا در مورد خانم‌ها، بلوغ‌شان چه زماني شروع شده و چه شرايطي دارند و حتي سايز کفش بچه‌ها مورد بررسي قرار مي‌گيرد يا فردي که 2 سال متوالي سايز کفش او بيشتر نشده است نشان‌دهنده اين است که رشد او متوقف شده اما يک نکته مهم اينکه خيلي از بچه‌هايي که فک‌شان در حال بزرگ‌تر شدن دفورميتي يا عدم هماهنگي فک و دندان دارند، بايد در سنين 10 تا 12 سالگي تحت نظر باشند، چرا که ممکن است نياز به ارتودنسي داشته باشند. وقتي قرار است فک عمل شود کل سيستم دنداني هم با فک جابه‌جا مي‌شود و در اين صورت سيستم دنداني بايد طوري طراحي شود که با حرکت و جابه‌جايي فک روابط دنداني به‌صورت نرمال قرار گيرد.
براي همين است که در خيلي مواقع اين بچه‌ها بايد در سنين خيلي زودتر تحت درمان ارتودنسي باشند. افرادي براي درمان دفورميتي صورت، عقب‌زدگي، جلوزدگي يا انحراف فک، يا داشتن صورت بلند گاهي بعد از 20 تا 25 سال به پزشک مراجعه مي‌کنند. در آن زمان نيز تعداد زيادي از آنها بهتر است سيستم دنداني‌شان تنظيم شود تا زماني که فک‌شان عمل مي‌شود، در يک موقعيت ايده‌آل قرار گيرد. بعضي بيماران فقط ناهنجاري دنداني دارند، يعني دندان‌ها کج هستند.
برخي بيماران ناهنجاري اسکلتي دارند و به دنبال ناهنجاري اسکلتي ناهنجاري دنداني هم دارند که در اينها بايد هر دو درمان انجام شود. تعداد نادري هم ممکن است فقط ناهنجاري فک داشته باشند و دندان‌ها رديف و سالم باشد ولي تعداد اين افراد خيلي کم است. به هر حال توصيه مي‌کنيم اين افراد حتما با يک متخصص مشورت کنند تا به موقع درمان شوند.
پي نوشت ها :
* عضو هيات علمي دانشگاه آزاد مسوول تخصصي گروه جراحي فک و صورت
منبع:www.salamat.com/ع
