از دیگر ویژگی های نماز های نافله می توان به موارد زیر اشاره کرد
تمام نمازهای مستحبی به صورت دو رکعتی خوانده می شوند، مگر نماز و‌تر در نافله شب، که یک رکعت است، و نماز اعرابی، که به صورت یک دو رکعتی و دو چهار رکعتی خوانده می شود.
در نمازهای مستحبی غیر از چند نماز، خواندن سوره واجب نیست.
شکستن نمازهای مستحبی حتی از روی اختیار جایز است.
زیاد کردن رکن مانند رکوع از روی سهو نمازهای مستحبی را باطل نمی‌کند.
در نماز مستحب شک میان رکعت اول و دوم، نماز را باطل نمی‌کند و نمازگزار می تواند بنا بر هر کدام بگذارد.
نمازهای نافله را می شود نشسته خواند، ولی بهتر است که دو رکعت نماز نافله نشسته را یک رکعت حساب کند.
نافله ظهر و عصر را در سفر نباید خواند، ولی نافله عشاء را به این نیّت که شاید مطلوب باشد می‌تواند به جا آورد.
برای نمازهای واجب، بهتر است انسان به مسجد برود، ولی در باره نوافل چنین دستوری نیست.
انجام کم و زیاد کردن سهوی در نمازهای مستحبی سجده سهو ندارد.
اگر نماز مستحب را کسی در وقتش نتوانست بخواند قضای آن را می تواند انجام دهد.
نماز مستحبی را می شود درحال راه رفتن و سواری خواند و اگر انسان در این دو حال، نماز مستحبی بخواند لازم نیست رو به قبله باشد.
نمازهای مستحبی را می‌توان در حال ایستاده، نشسته، خوابیده، موقع راه رفتن بجا آورد که در این صورت برای رکوع و سجده می توان با سر اشاره کرد، البته باید رو به قبله بودن در حد امکان رعایت شود.
در نماز مستحبی، آرامش بدن شرط نیست و اگر سهواً رکنی اضافه یا کم شود باطل نمی شود.
کیفیت نماز نافله جمعه
بنابر روایات و کتب دینی براى نافله روز جمعه بیست رکعت سفارش شده است بدین صورت که شش رکعت آن در وقتى که آفتاب پهن شود بجا آورده شود و شش رکعت دیگر وقت چاشت و شش رکعت دیگر نزدیک زوال و دو رکعت بعد از زوال پیش از فریضه و یا آنکه شش رکعت اول را بعد از نماز جمعه یا ظهر بجا آورد.دیگر نماز های مستحبی روز جمعه
نماز حاجت امام حسن مجتبی (علیه السلام)
در کتاب جمال الاسبوع به نقل از سید بن طاووس آمده است برای رفع حاجت و تسهیل در امر ازدواج روز جمعه نمازی چهار رکعتی یعنی دو نماز دو رکعتی با توسل به امام حسن مجتبی (علیه السلام) به جا آورده شود بدین صورت که در هر رکعت آن یک بار سوره حمد و یک مرتبه سوره توحید خوانده می شود. در برخی منابع نیز آمده است که 25 مرتبه سوره توحید قرائت شود. بعد از هر دو رکعت یک سلام داده شود و در انتها پس از سلام نماز این دعا خوانده می شوداللَّهُمَّ إِنِّی أَتَقَرَّبُ إِلَیْکَ بِجُودِکَ وَ کَرَمِکَ
وَ أَتَقَرَّبُ إِلَیْکَ بِمُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَ رَسُولِکَ
وَ أَتَقَرَّبُ إِلَیْکَ بِمَلاَئِکَتِکَ الْمُقَرَّبِینَ وَ أَنْبِیَائِکَ وَ رُسُلِکَ
أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَ رَسُولِکَ وَ عَلَى آلِ مُحَمَّدٍ
وَ أَنْ تُقِیلَنِی عَثْرَتِی وَ تَسْتُرَ عَلَیَّ ذُنُوبِی وَ تَغْفِرَهَا لِی
وَ تَقْضِیَ لِی حَوَائِجِی وَ لاَ تُعَذِّبَنِی بِقَبِیحٍ کَانَ مِنِّی
فَإِنَّ عَفْوَکَ وَ جُودَکَ یَسَعُنِی إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ
خدایا من به درگاه تو تقرب مى جویم با جود و کرمت
و تقرب مى جویم بوسیله محمد (صلی الله علیه و آله) بنده خاص و فرستاده تو
و تقرب مى جویم بوسیله فرشتگان مقرب و پیغمبران و رسولان تو
که درود فرستى بر محمد (صلی الله علیه و آله) بنده خاص خود و رسول خود و بر آل محمد (علیهم السلام)
و اینکه از لغزش من درگذرى و گناهانم را مستور گردانى و ببخشى
و حاجتهاى مرا برآورى و مرا به اعمال قبیحم معذب نگردانى
که اى خدا عفو و بخشش تو مرا هم فرا مى گیرد که البته تو بر همه چیز قادر هستى.
نماز حاجت امام زمان (علیه السلام) در روز جمعه
اگر حاجتی دارید و درصدد برآورده شدن آن هستید نماز حاجت امام زمان در روز جمعه بسیار مجرب است و فرزند بزرگوار شیخ طبرسی، رضی الدین حسن بن فضل هم این نماز را در مکارم الاخلاق نقل کرده است و کیفیت ادای آن به این صورت است که پس از نیمه شب جمعه غسل کنید، و به جایگاه نماز خود بروید، و دو رکعت نماز بخوانید وقتی در رکعت اول به آیه ایاک نعبد و ایاک نستعین رسیدید آن را صد مرتبه تکرار کنید پس از آسوره حمد را به پایان برده و سوره توحید را یک مرتبه بخوانید پس از ان به رکوع رفته و ذکر رکوع را هفت مرتبه تکرار کنید و سپس به سجده رفته و در هر دو سجده ذکر سجده را نیز هفت مرتبه تکرار کنید رکعت دوم را نیز با همان کیفیت ذکر شده به جا آورید و در آخر پس از سلام نماز این دعا را بخوانیداَللّهُمَّ اِنْ اَطْعَتُکَ فَالْمَحْمِدَةُ لَکَ وَ اِنْ عَصَیْتُکَ فَالْحُجَّةُ لَکَ مِنْکَ الرَّوْحُ وَ مِنْکَ الْفَرَجُ سُبْحانَ مَنْ اَنْعَمَ وَ شَکَرَ سُبْحانَ مَنْ قَدَّرَ وَ غَفَرَ اللّهُمَّ اِنْ کُنْتُ عَصَیْتُکَ فَاِنّی قَدْ اَطَعْتُکَ فی اَحَبِّ الاَْشْیآءِ اِلَیْکَ وَ هُوَ الاْ یمانُ بِکَ لَمْ اَتَّخِذْ لَکَ وَلَداً وَ لَمْ اَدْعُ لَکَ شَریکاً مَنّاً مِنْکَ بِهِ عَلَیَّ لا مَنّاً مِنّی بِهِ عَلَیْکَ وَ قَدْ عَصَیْتُکَ یا اِلهی عَلی غَیْرِ وَجْهِ المُکابَرَةِ وَ لاَ الْخُروُجِ عَنْ عُبُودِیَّتِکَ وَلاَ الْجُحُودِ لِرُبُوبِیَّتِکَ وَلکِنْ اَطَعْتُ هَوایَ وَ اَزَلَّنیِ الشَّیْطانُ فَلَکَ الْحُجَّةُ عَلَیَّ وَ الْبَیانُ فَاِنْ تُعَذِّبْنی فَبِذُنُوبی غَیْرُ ظالِمٍ لی وَ اِنْ تَغْفِرْلی وَ تَرْحَمْنی فَاِنَّکَ جَوادٌ کَریمٌ
خدایا اگر اطاعتت کردم، پس ستایش توراست، و اگر نافرمانی ات نمودم پس حجت توراست، نسیم رحمت و گشایش از جانب توست، منزه است کسی که نعمت داد، منزه است کسی که تقدیر کرد و آمرزید، خدایا اگر نافرمانی ات کرده باشم، پس به یقین در محبوب ترین چیزها به نزد تو اطاعتت نمودم، و آن ایمان به توست، برایت فرزندی نگرفتم، شریکی نخواندم، این ایمان منتی است از جانب تو بر من، نه از سوی من بر تو، نافرمانی کردم تو را ای معبود من نه از روی دشمنی، و نه از روی بیرون رفتن از بندگی ات، و نه از روی انکار ربوبیتت، بلکه هوای نفسم را اطاعت کردم، و شیطان مرا لغزاند، تو را بر من حجت و بیان است، پس درصورتی که عذابم کنی بخاطر گناهان من است، و تو ستمکار بر من نیستی، و درصورتی که مرا بیامرزی، و به من رحم کنی قطعا تو بخشنده و بزرگی.
پس از این دعا تا نفستان یاری کند یا کریم، یا کریم را تکرار کنید، و پس از آن بگوید:
یا آمِناً مِنْ کُلِّ شَیْی ءٍ وَ کُلُّ شَیْی ءٍ مِنْکَ خآئِفٌ حَذِرٌ اَسْئَلُکَ بِاَمْنِکَ مِنْ کُلِّ شَیْی ءٍ وَ خَوْفِ کُلِّ شَیْی ءٍ مِنْکَ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تُعْطِیَنی اَماناً لِنَفْسی وَ اَهْلی وَ وَلَدی وَ سآئِرِ ما اَنْعَمْتَ بِهِ عَلَیَّ حَتّی لااَخافَ وَ لا اَحْذَرَ مِنْ شَیْی ءٍ اَبَداً اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْی ءٍ قَدیرٌ وَ حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَکیلُ یا کافِیَ اِبْراهیمَ نُمْرُودَ وَ یا کافِیَ مُوسی فِرْعَوْنَ اَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَکْفِیَنی شَرَّ فلان بن فلان
ای ایمن از هرچیز، و هرچیز از تو هراسان و در حذر، از تو می خواهم به ایمنی ات از هرچیز، و هراس هرچیز از تو، این که بر محمد و خاندان محمد درود فرستی، و به من امان دهی، برای خود و خاندان و فرزندانم، و دیگر چیزهایی که به من عنایت کردی، تا هرگز از چیزی نهراسم و حذر نکنم، بدرستی که تو بر هرچیز توانایی، و خدا ما را بس است، و چه خوب کارگشایی است، ای کفایت کننده ابراهیم از نمرود، و ای کفایت کننده موسی از فرعون، از تو می خواهم بر محمد و خاندان محمّد درود فرستی، و از من کفایت کنی شر فلان پسر فلان را.
پس از آن به سجده رفته و حاجت خود را بخواهید، و بسوی حق تعالی زاری کند، بدرستی که مرد ممن و زن ممنه ای نیست، که این نماز را به جا آورد، و این دعا را از روی اخلاص بخواند، مگر این که درهای اسمان برای وی در برآمدن حاجاتش باز میشود و در همان موقع و همان شب دعای او نسبت به هرگونه حاجتی که باشد اجابت میشود.
نماز حاجت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در روز جمعه
در کتاب بحار الانوار از امام علی (علیه السلام) نقل شده است که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند هر کس از امت من در روز جمعه پیش از ظهر چهار رکعت نماز یعنی دو نماز دو رکعتی به جا آورد فضیلت روز جمعه را درمی یابد از جای خود بر نمی خیزد تا خداوند وی را از آتش جهنم آزاد فرماید و گناهانش را می آمرزد و برای او به هر حرفی که در این نماز شریف از دهان او بیرون آمده ثواب یک حج و یک عمره را می نویسد و همچنین برای او به عدد هر حرفی یک شهر در بهشت بنا می کند و به او ثواب تمام کسانی را که در مسجد های جامع شهر ها با پیغمبران نماز خوانده اند عطا می فرماید و تمام حاجات شرعی او برآورده می شود.و اما کیفیت این نماز به این صورت است که در هر رکعت یک مرتبه سوره حمد و پانزده مرتبه سوره توحید قرائت می شود و در آخر پس از سلام دومین نماز دو رکعتی هفتاد مرتبه أسْتَغْغِرُ اللّهَ رَبَّی وَ أتُوبُ إلَیهِ و بعد پنجاه مرتبه لاحَوْلَ وَ لا قُوهِ إلاّ بِاللّهُ و پنجاه مرتبه ذکر لا إلهَ إلاّ اللّهُ وَحْدَهُ لاشَریکَ لَهُ و پنجاه مرتبه ذکر صَلّی اللّهُ عَلی النِّبیِّ الاُمِّیِّ و آلِهِ را بر زبان جاری کنیم.
روش دوم نماز حاجت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در روز جمعه
علامه مجلسی می فرمایند این نماز از نماز های حاجت و مستحبی بسیار مجربی است که هم در کتب روایی شیعه و هو در کتب روایی اهل سنت به آن اشاره شده است و برخی این نماز را از نماز های روز جمعه دانسته اند، ولی از روایت این نکته به دست نمی آید و ظاهرا در روز های دیگر هم میشود این نماز را خواند.و اما این نماز یک نماز دو رکعتی است که به این صورت خوانده می شود که در هر رکعت بعد از قرائت سوره حمد پانزده مرتبه سوره قدر خوانده می شود همچنین در رکوع، قیام بعد از رکوع، سجده اول، پس از سجده اول، سجده دوم و بعد از سجده دوم هم هر کدام پانزده بار سوره قدر خوانده می شود یعنی در هر رکعت باید صد و پنج بار سوره قدر خوانده شود.
و در آخر پس از سلام نماز این دعا خوانده می شود
لا إِلَهَ إِلّا اللَّهُ رَبُّنَا وَ رَبُّ آبَائِنَا الْأَوَّلِینَ
شایسته پرستشی جز خدا نیست، پروردگار ما و پروردگار پدران نخستین ما
لا إِلَهَ إِلّا اللَّهُ إِلَهاً وَاحِداً وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ
شایسته پرستشی جز خدا نیست، پرستیده یکتا و ما تنها به دستور او هستیم
لا إِلَهَ إِلّا اللَّهُ لا نَعْبُدُ إِلّا إِیاهُ
برتر پرستشی جز خدا نیست، جز او را نمی پرستیم
مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ
دینمان را برای وی خالص می کنیم، گرچه مشرکان را خوش نیاید
لا إِلَهَ إِلّا اللَّهُ وَحْدَهُ وَحْدَهُ وَحْدَهُ.
معبودی جز خدا نیست، یکتا، یگانه و بی همتاست
أَنْجَزَ وَعْدَهُ وَ نَصَرَ عَبْدَهُ
به وعده خود وفا کرد و بنده خود را یاری کرد
وَ أَعَزَّ جُنْدَهُ وَ هَزَمَ الْأَحْزَابَ وَحْدَهُ
و سپاهش را نیرومند ساخت و تنها همه دشمنان را گریزاند و تار و مار ساخت
فَلَهُ الْمُلْکُ وَ لَهُ الْحَمْدُ
پس فرمان‌روایی و ستایش تنها شایسته اوست
وَ هُوَ عَلَى کُلِّ شَی ءٍ قَدِیرٌ
و او بر هر چیز تواناست
اللَّهُمَّ أَنْتَ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ مَنْ فِیهِنَّ
خدایا تویی نور اسمان ها و زمین و هر که در آن هاست
فَلَکَ الْحَمْدُ وَ لِلَّهِ الْمُلْکُ وَ الْحَمْدُ
پس ستایش تنها برای توست
وَ أَنْتَ قَیامُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ مَنْ فِیهِنَّ
و تویی برپادارنده اسمان ها و زمین و هرکه در آن هاست
فَلَکَ الْحَمْدُ
پس ستایش تنها تو را سزاست.
وَ أَنْتَ الْحَقُّ وَ وَعْدُکَ الْحَقُّ حَقٌ وَ قَوْلُکَ حَقٌّ وَ إِنْجَازُک حَقٌّ
و تو حقی و وعده ات حق و گفتارت حق و عملت حق
وَ الْجَنَّةُ حَقٌّ وَ النَّارُ حَقٌّ وَ أَنْتَ الْحَقُ
و بهشتت حق و دوزخت حق است و تو حقی
اللَّهُمَّ لَکَ أَسْلَمْتُ وَ بِکَ آمَنْتُ وَ عَلَیکَ تَوَکَّلْتُ
بار خدایا تنها به فرمان تو و به تو ایمان آوردم و بر تو توکل کردم
وَ بِکَ خَاصَمْتُ وَ إِلَیکَ حَاکَمْتُ
و بخاطر تو با بدان دشمنی کردم و تنها بسوی تو دادخواهی نمودم
یا رَبِّ یا رَبِّ یا رَبِّ
پروردگارا پروردگارا پروردگارا!
اغْفِرْ لِی مَا قَدَّمْتُ وَ أَخَّرْتُ
ببخش تمامی گناهانی را که قبل از این مرتکب شده ام و بعد از این مرتکب می شوم
وَ أَسْرَرْتُ وَ أَعْلَنْتُ
و آنچه مخفی و اشکار انجام داده ام
أَنْتَ إِلَهِی لا إِلَهَ إِلّا أَنْتَ
خدای من! شایسته پرستشی جز تو نیست
صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
درود فرست بر محمد و خاندان محمد
وَ اغْفِرْ لِی وَ ارْحَمْنِی وَ تُبْ عَلَی
و مرا بیامرز و به من مهر ورز و توبه ام را بپذیر
إِنَّکَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ.
همانا تنها تویی بسیار توبه پذیرِ مهربان.
منبع: دین پژوهی راسخون
